آسیب شناسی مسئولیت مدنی مأمور در قانون مجازات اسلامی

مشخصات انتشار مقاله آسیب شناسی مسئولیت مدنی مأمور در قانون مجازات اسلامی:

مجله حقوق جزا سیاست جنایی / دوره 1، شماره 2 / پاییز و زمستان / مهر 1395/ صفحه 277-298

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان:

حسن بادینی / دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

احد شاهدی دامنجانی / دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران

حسن علی پور / دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

لینک فایل مقاله

چکیده مقاله آسیب شناسی مسئولیت مدنی مأمور در قانون مجازات اسلامی:

از جمله مسائل مبنایی در نظام های حقوقی، مسئولیت مدنی مأمور به دلیل اجرای دستور غیرقانونی مقامات صالح است که همواره ذهن دانشمندان حقوقی را به خود مشغول کرده است. قانون مدنی و قانون مسئولیت مدنی سال 1339 نسبت به موضوع یادشده ساکت است، ولی بخش دوم ماده 159 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ،مسئولیت مأموری که دستور غیرقانونی مقامات صالح را به علت اشتباه قابل قبول و به تصور اینکه قانونی است، اجرا کرده باشد، در دیه و ضمان تابع قواعد عمومی مسئولیت مدنی می داند. البته با ملاحظۀ قانون اخیر، استنباط شدنی است که مواد 473، 495 و 496 نیز با بخش دوم ماده 159 قانون یادشده پیوند دارند و با تجزیه وتحلیل آن ها، باید قاعدۀ کلی مربوط به مسئولیت مدنی مأمور به دلیل اجرای دستور غیرقانونی مقامات صالح را به دست آورد. با وجود این، به نظر می رسد به مواد یادشده ایرادهای گوناگونی وارد است و می تواند با عنوان هایِ ایرادهای ساختار قانون نویسی، از جمله مطرح نشدن موضوع مورد بحث در زیرمجموعۀ قوانین مدنی، و ایرادهای ماهوی و فنی، مانند پیش بینی نشدن حالت های مختلف اجرای دستور غیرقانونی مقامات صالح و تأثیر آن ها بر مسئولیت مدنی مأمور و تبیین نشدن ملاکِ اشتباه قابل قبول در اجرای این گونه دستورها به وسیلۀ قانون گذار، مطالعه شود و در پایان، پیشنهادهایی به قانون گذار در این زمینه مطرح شود.

کلیدواژه ها:

قانون مجازات اسلامی

مسئولیت مدنی

دستور غیرقانونی

مقامات صالح

مأمور ایرادهای

ساختاری

ایرادهای ماهوی

ملاک اشتباه قابل قبول