آیین نامه ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر 1394 مصوب 1394/04/21

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر (مقررات رفع موانع تولید)

مقررات مرجع:

ماده 12 قانون رفع موانع موانع تولید رقابت پذیر سال 1394: بـه کلیه وزارتخانه ‌ها بـه ویژه نفت و نیرو و شرکت های تابعه و وابسته بـه آنها و سازمان‌ ها و مؤسسات دولتی و کلیه دارندگان عنوان و ردیف در قوانین بودجه کل کشور اجازه داده می شود سالانه تا سقف یکصد میلیارد دلار بـه ‌صورت ارزی و پانصد هزار میلیارد ریال بـه صورت ریالی کـه هر ساله تا سقف نرخ تورم سال قبل تعدیل می‌ گردد، در موارد مربوط بـه بندهای ذیل این ماده کـه سرمایه‌ گذاری یا اقدام اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی یا داخلی با اولویت بخش های خصوصی یا تعاونی بـه تولید، صادرات، ارتقای کیفیت، صرفه‌ جویی یا کاهش هزینه در تولید کالا یا خدمت و زمان و بهبود کیفیت محیط زیست و یا کاهش تلفات جانی و مالی می ‌انجامد برای نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌ های نفتی و کالاها و خدمات قابل صادرات یا واردات بـه قیمت های صادراتی یا وارداتی بـه نرخ روز ارز بازار آزاد یا معادل ریالی آن با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه و برای سایر موارد با قیمت های غیر یارانه ‌ای با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه قرارداد منعقد کنند. دولت مکلف است:

1 ـ کالا یا خدمت تولید شده یا صرفه ‌جویی ‌شده و منافع یا ارزش حاصله را حسب مورد و از محل درآمد، صرفه ‌جویی، منافع یا ارزش حاصله خریداری کند.

2 ـ اصل و سود سرمایه‌ گذاری و حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه یا منافع اقدام موضوع این ماده را بـه آنان پرداخت نماید. در صورت تامین تمام یا بخشی از منابع مورد نیاز اجزای 1 و 2 از بودجه کل کشور، ضمن مبادله موافقتنامه با سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی کشور از طریق خزانه ‌داری کل کشور اقدام می ‌شود. اشخاص فوق می‌ توانند طبق قرارداد یا مجوز صادره نسبت بـه فروش کالا یا خدمت تولید شده یا صرفه‌ جویی‌ شده و منافع یا ارزش حاصله از سرمایه ‌گذاری یا اقدام در داخل یا خارج کشور و یا بهره ‌برداری و استفاده از آنها اقدام نمایند.

الف ـ طرح های نفت و گاز از جمله افزایش ظرفیت تولید نفت خام، گاز و میعانات گازی با اولویت مخازن مشترک و افزایش ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی، افزایش تولید محصولات پتروشیمی، ذخیره‌ سازی نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی مخازن مشترک در مخازن غیر مشترک و داخل کشور، ذخیره‌ سازی گاز در فصول کم مصرف برای استفاده در فصول پرمصرف، تبدیل در جای نفت‌ و گاز و میعانات گازی بـه محصول یا برق، تزریق گاز بـه میادین داخلی، رشد صادرات و عبور (ترانزیت) و معاوضه (سوآپ) نفت خام، میعانات گازی و گاز و فرآورده ‌های نفتی، جلوگیری از سوختن گازهای همراه نفت و میعانات گازی و جایگزینی گاز داخلی یا وارداتی با فرآورده‌ های نفتی ذی ‌ربط و کلیه طرح هایی کـه بـه افزایش تولید یا صرفه ‌جویی در مصرف نفت خام و میعانات گازی و گاز و فرآورده‌ های نفتی بیانجامد.

ب ـ طرح های بهینه‌ سازی مصرف انرژی در بخش های مختلف از جمله صنعت با اولویت صنایع انرژی ‌بر و حمل و نقل عمومی و ریلی درون و برون‌ شهری و ساختمان، توسعه استفاده از انرژی ‌های تجدید پذیر، گسترش استفاده از گاز طبیعی فشرده یا مایع یا گاز مایع ‌شده با اولویت شهرهای بزرگ و مسیر راه های اصلی بین‌ شهری، تولید و یا جایگزین کردن خودروهای کم ‌مصرف و یا برقی با خودروهای پرمصرف و فرسوده و کاهش هزینه‌ های حمل بار و مسافر و کاهش دموراژ (خسارت‌ تاخیر) کشتی ها و طرح های حمل و نقل ریلی، جاده ‌ای، دریایی، هوایی اعم از زیرساخت‌ ها و وسایل حمل و نقل، طرح هایی کـه بـه کاهش گازهای گلخانه ‌ای منجر می ‌شود، ماشین ‌آلات و واحدهای تولیدی بخش کشاورزی

پ ـ طرح های احداث نیروگاه با بازدهی (راندمان) بالا، افزایش تولید و بازدهی حرارتی نیروگاه ها کـه منجر بـه افزایش بازدهی حرارتی شود، با اولویت نصب بخش بخار در نیروگاه های چرخه (سیکل) ترکیبی اعم از ترکیب برق و گرما (CHP) و ترکیب برق، سرما و گرما (CCHP) و مولد های مقیاس کوچک (DG) توسعه استفاده از انرژی ‌های تجدید پذیر، کاهش تلفات انرژی در تولید، انتقال و توزیع، بهینه‌ سازی و صرفه ‌جویی در مصرف برق و انرژی، برقی ‌کردن چاه های کشاورزی با اولویت استفاده از منابع انرژی‌ های نو از جمله انرژی خورشیدی، جایگزینی مصرف برق بـه جای گاز یا فرآورده‌ های نفتی در مناطقی کـه توجیه اقتصادی دارد و افزایش سهم صادرات و عبور (ترانزیت) برق، تولید برق از تلفات گاز و سوخت کارخانجات

ت ـ طرح های احداث سد، بندر، آب و فاضلاب، طرح های جلوگیری از شوری و کاهش کیفیت آب، شیرین کردن آب شور و تولید آب شیرین با استفاده از روش های مختلف با اولویت روش های حرارتی بازیافتی، بهینه‌ سازی و صرفه‌ جویی در مصرف آب با کاهش تلفات آب در انتقال و توزیع، مهار و بهره‌ برداری بهینه از آب های داخلی، مشترک و مرزی و آب هایی کـه بـه دریا می ‌ریزد و طرح های جمع‌ آوری و دفع بهداشتی فاضلاب و کلیه طرح هایی کـه بـه بهبود کیفیت و کاهش مصرف آب می ‌انجامد، طرح های زهکشی اراضی کشاورزی و شیوه‌ های نوین آبیاری، تضمین خرید آب یا اجازه فروش آب بـه سرمایه ‌گذاران در کلیه موارد از جمله شرب و بهداشت، صنعت، کشاورزی و آبیاری

ث ـ سایر طرح هایی کـه بـه ارتقای کیفیت یا کمیت کالاها و خدمات تولیدی یا صرفه‌ جویی و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌ های انسانی، مالی، محیط زیست و زمان منجر می ‌شوند.

تبصره 1 ـ توجیه فنی و اقتصادی و زیست محیطی، زمان ‌بندی اجراء و بازپرداخت و سقف تعهد دولت در هر یک از طرح هایی کـه نیاز بـه تعهد دولت دارد با پیشنهاد وزارتخانه ذی‌ ربط بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد. شورای اقتصاد مکلف است حداکثر تا مدت یک‌ ماه پس از وصول هر طرح بـه دبیرخانه آن، رسیدگی و تعیین تکلیف کند.

تبصره 2 ـ صندوق توسعه ملی و بانک های عامل موظفند بـه طرح های دارای توجیه فنی و اقتصادی این ماده با اولویت، تسهیلات ارزی و ریالی پرداخت نمایند.

تبصره 3 – در مواردی کـه سرمایه‌ گذاری یا اقدامات اشخاص موضوع این ماده منجر بـه افزایش درآمد عمومی و یا کاهش هزینه‌ های عمومی شود، تعهد بازپرداخت اصل و سود سرمایه‌ گذاری و حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه یا منافع و عواید حاصل از اقدامات، بـه میزان و ترتیبی کـه بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد بـه عهده دولت است. وزارت نفت مکلف است حقوق متعلق بـه سرمایه‌ گذار یا اقدام ‌کننده را مطابق مصوبه شورای اقتصاد از محل افزایش درآمد حال یا آتی یا کاهش هزینه‌ ها، حسب مورد بـه قیمت های صادراتی یا وارداتی (برای سوخت) و در سایر موارد، وزارتخانه ‌های ذی ‌ربط و شرکت های تابعه موظفند بـه سرمایه‌ گذار یا اقدام‌ کننده، پرداخت کنند و همزمان بـه حساب بدهکار دولت (خزانه ‌داری کل کشور) منظور و تسویه حساب نمایند. در مواردی کـه در اثر سرمایه‌ گذاری یا اقدامات موضوع این ماده، درآمد دستگاه های اجرایی یا شرکت های دولتی کاهش یابد، دولت مکلف بـه جبران معادل کاهش درآمد دستگاه های اجرایی یا شرکت های دولتی مربوط است. حکم این تبصره شامل بندهای (الف) و (ب) ماده 82 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران نمی ‌گردد.

تبصره 4 ـ بازپرداخت تعهدات دولت موضوع بند (ت) این ماده از محل درآمدهای حاصل از اجرای طرح ها در قوانین بودجه سنواتی صورت می ‌گیرد.

تبصره 5 ـ در اجرای بندهای این ماده اولویت با سرمایه‌ گذارانی است کـه نفت خام، میعانات گازی و یا فرآورده‌ های نفتی را برای تسویه تعهدات دولت قبول می‌ کنند.

تبصره 6 ـ ارزش سوخت و یا انرژی صرفه‌ جویی‌ شده بر اساس نوع و ترکیب سوخت مصرفی در دوره یکسال قبل از انعقاد قرارداد و طبق قیمت های صادراتی و یا وارداتی محاسبه و منظور می‌ شود.

تبصره 7 ـ بـه وزارتخانه‌ های مذکور اجازه داده می ‌شود در صورت نیاز آب، برق، گاز و فرآورده‌ های نفتی و سایر کالاها و خدمات یارانه ‌ای تولید یا صرفه ‌جویی‌ شده را از اشخاص حقیقی یا حقوقی غیردولتی، خصوصی یا تعاونی حسب مورد بـه قیمت های صادراتی یا وارداتی (برای سوخت) و برای سایر موارد بـه قیمت های غیر یارانه‌ ای از آنان و یا سایر سرمایه ‌گذاران در این زمینه خریداری یا برای ایجاد اشتغال و اجرای طرح های تملک دارایی‌ های سرمایه‌ ای در هر استان و هر شهرستان سرمایه ‌گذاری کنند. در صورت تمایل سرمایه ‌گذار می ‌تواند کالا یا خدمت تولید یا صرفه‌ جویی ‌شده را در داخل یا خارج بـه فروش برساند.

تبصره 8 ـ بـه منظور کاهش هزینه‌ ها و تشویق بـه کاهش مصرف در کالاها و خدمات یارانه‌ ای بـه وزارتخانه‌ های مذکور و شرکت های تابعه و وابسته ذی ‌ربط بـه آن ها در این ماده اجازه داده می ‌شود با تصویب شورای اقتصاد مصارف کمتر از حد معین، آب، برق، گاز، فرآورده‌ های نفتی و سایر کالاها و خدمات یارانه ‌ای را با توجه بـه فصل، منطقه جغرافیایی، نوع مصرف و مصرف‌ کنندگان، متناسب با کاهش مصرف بـه حداقل قیمت و یا صفر کاهش دهد. چگونگی اجرای این تبصره با پیشنهاد مشترک سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی کشور و وزارتخانه‌ های امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو، صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی شامل تعیین حد معین برای مصارف مناطق جغرافیایی، نوع مصرف و مصرف‌ کنندگان و مقدار و قیمت مصرف تا دو ماه پس از ابلاغ این قانون بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد. آیین ‌نامه اجرایی این ماده بـه پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی کشور و وزارتخانه ‌های امور اقتصادی و دارایی، نفت و نیرو حسب مورد حداکثر ظرف مدت سه‌ ماه پس از ابلاغ این قانون بـه تصویب هیأت وزیران می ‌رسد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر (مقررات رفع موانع تولید)

متن آیین نامه ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر :

هیأت وزیران در جلسه 1394/04/21 بـه پیشنهاد مشترک وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، نفت و نیرو و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و بـه استناد ماده (12) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب 1394، آیین ‌نامه اجرایی ماده یاد شده را بـه شرح زیر تصویب کرد:

ماده 1 ـ کلیه دستگاه‌ های موضوع ماده (12) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور کـه در این آیین نامه بـه اختصار «قانون» نامیده می شود، می‌ توانند بـه منظور صرفه ‌جویی در مصرف نهاده‌ ها و کاهش هدر رفت، تلفات و هزینه‌ ها، افزایش تولید کالاها و خدمات و سایر موارد مذکور در ماده (12) قانون کـه منجر بـه افزایش درآمد یا کاهش هزینه گردد، در زمینه وظایف مصوب خود قراردادهای لازم را در چارچوب قوانین و مقررات با اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی با اولویت بخش خصوصی یا تعاونی منعقد نموده و ترتیبی اتخاذ نمایند کـه سرمایه ‌گذاری یا اقدام صورت گرفته مطابق بند (2) ماده (12) قانون، صرفاً‌ از محل درآمد اضافی و یا صرفه‌ جویی ایجاد شده بازپرداخت شود.

ماده 2 ـ اصلاح 1402/02/13 ـ خرید کالا و یا خدمت تولید شده در اجرای قراردادهای موضوع این آیین ‌نامه توسط دستگاه‌ های اجرایی صرفاً‌ در مواردی کـه قانون اجرای سیاست های کلی اصل (44) قانون اساسی دولت را مجاز بـه دخالت می ‌داند تا سقف سرمایه‌ گذاری صورت گرفته، انجام می‌ شود. در خصوص سرمایه ‌گذاری در طرح های نفت و گاز و بهینه ‌سازی کـه منجر بـه کاهش مصرف سوخت شود، بازپرداخت سرمایه ‌گذاری از محل صرفه‌ جویی سوخت و یا درآمد حاصل از اجرای طرح، پس از تصویب شورای اقتصاد توسط شرکت‌ های تابعه وزارت نفت تضمین می ‌گردد. در خصوص طرح های سرمایه‌ گذاری انرژی‌ های تجدیدپذیر، بخش بخار نیروگاه سیکل ترکیبی و طرح ملی بهره‌ وری انرژی و آب کـه منابع بازپرداخت بـه سرمایه‌ گذاران، طبق مصوبه شورای اقتصاد در قوانین بودجه سنواتی پیش‌ بینی می ‌شود، سازمان برنامه و بودجه کشور با درخواست دستگاه اجرایی ذی ‌ربط بازپرداخت طرح‌ های مذکور را تضمین می ‌نماید. در سایر موارد مقرر در ماده (12) قانون، سرمایه‌ گذار می ‌تواند طبق قرارداد یا مجوز صادره، راساً‌ بـه فروش محصول و یا صدور کالا و خدمات تولیدی بـه خارج کشور و یا بهره‌ برداری و استفاده از آنها اقدام نماید.

تبصره ـ الحاق 1402/02/13 ـ تضامین موضوع این ماده در سامانه جامع مدیریت تضامین دولت مطابق سازوکار تبصره (۱) ماده (۲) آیین‌ نامه نحوه صدور تضمین نامه های عهده دولت جمهوری اسلامی ایران موضوع تصویب نامه شماره ۱۰۵۵۶۴/ت۵۶۱۲۵هـ مورخ ۲۲/۸/۱۳۹۸ ثبت و صادر خواهد شد.

ماده 3 ـ در مورد پرداخت بلاعوض بابت جبران سرمایه ‌گذاری و یا یارانه صرفه‌ جویی حامل‌ های انرژی و آب و کالاهای یارانه ‌ای، حداکثر کمک متناسب با سطح فن ‌آوری بکار رفته تا سقف سرمایه‌ گذاری صورت گرفته و یا دوره زمانی صرفه جویی کـه بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد (هر کدام کـه کمتر باشد) بـه یکی از صورتهای زیر (به ترتیب اولویت) انجام می‌ شود:

الف ـ در خصوص سوخت‌ های صرفه جویی شده و آب، تحویل همان میزان از همان حامل انرژی یا آب (پس از کسر بهای داخلی آن) و اجازه فروش و صادرات.

ب ـ پرداخت بلاعوض بـه میزان مابه ‌التفاوت قیمت داخلی و صادراتی سوخت صرفه جویی شده در همان سال برای فرآورده های نفتی و گاز (در صورت امکان صادرات پس از کسر هزینه و جریمه‌ ها) و یا میانگین وزنی فروش داخلی و صادراتی برای برق و گاز و مابه‌ التفاوت قیمت تمام شده و تکلیفی آب.

ج ـ در مورد طرحهای کاهش تلفات طرح‌ های افزایش بازدهی و انرژی‌ های نو و تجدیدپذیر در شبکه‌ های برق مبنای محاسبه سوخت صرفه‌ جویی شده میانگین وزنی مصرف واقعی قیمت سوخت مایع و گاز طبیعی خواهد بود.

د ـ درخصوص گاز طبیعی صرفه جویی شده در نیروگاه ها، وزارت نفت مکلف است با درخواست سرمایه گذار معادل ارزش سوخت صرفه جویی شده (با قیمت صادراتی)، را بـه صورت نفت خام بـه قیمت صادراتی روز در مبادی صادراتی تحویل و یا وجه آن را با رعایت ماده (6) این آیین نامه بـه سرمایه گذار پرداخت نماید و هم زمان مراتب را جهت تسویه حساب بـه خزانه داری کل منعکس و در حساب های فی مابین منظور نماید.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر (مقررات رفع موانع تولید)

ماده 4 ـ صلاحیت حرفه ‌ای،‌ توانایی تامین سرمایه و صلاحیت انجام کار اشخاص متقاضی انجام کار با وزارتخانه ‌ها و دستگاه‌ های تابعه و وابسته آن‌ ها حسب مورد بـه تایید وزیر یا مقام مجاز از سوی وی و در خصوص سایر دستگاه‌ های مستقل بـه تایید بالاترین مقام دستگاه‌ اجرایی می‌ رسد.

ماده 5 ـ بـه منظور جلوگیری از ایجاد انحصار و موقعیت ویژه، دستگاه‌ های اجرایی موظفند قراردادهای موضوع این آیین نامه را با رعایت قانون برگزاری مناقصات منعقد نمایند. همچنین در مواردی کـه سرمایه ‌گذاری و صرفه‌ جویی حاصله، در تاسیسات متعلق بـه بخش خصوصی یا تعاونی صورت می ‌گیرد، نباید قیمت قرارداد و یا مبلغ بازپرداخت سرمایه ‌گذاری از قیمت‌ های مشابه قراردادهای منعقده در مناقصه، بالاتر باشد.

ماده 6 ـ در مواردی کـه بازپرداخت سرمایه ‌گذاری و یا پرداخت بهای کالا یا خدمت تولیدی و یا پرداخت بلاعوض صرفه‌ جویی مورد قرارداد از محل درآمد عمومی دولت تامین می‌ گردد، بازپرداخت با پیش ‌بینی و تصویب در بودجه سالانه و صرفاً‌ پس از واریز درآمد اضافی یا صرفه‌ جویی حاصله بـه خزانه و از محل ردیف‌ های مصوب مربوط صورت می ‌گیرد.

تبصره ـ ‌در مواردی کـه بازپرداخت از طریق بخشی از نفت و گاز تولیدی و یا فرآورده های نفتی و گاز طبیعی صورت می‌ گیرد، وزارت نفت از طریق شرکت‌ های تابعه، پس از پرداخت بـه سرمایه ‌گذار (طبق جداول مصوب شورای اقتصاد) مراتب را جهت منظور نمودن پرداخت ها بـه حساب بدهکاری دولت و تسویه حساب بـه خزانه ‌داری کل کشور اعلام می‌ نماید.

ماده 7 ـ در کلیه قراردادهای موضوع این آیین ‌نامه، توجیه فنی / اقتصادی و زیست محیطی، برتری فن ‌آوری نسبت بـه سطح موجود کشور، نحوه اندازه‌ گیری و صحه ‌گذاری (M&V)، امکان‌ پذیری بازپرداخت از محل درآمد حاصله، جدول دریافت و بازپرداخت سرمایه‌ گذاری صورت گرفته بـه شرح بند (2) ماده (12) قانون، ‌یا بهای محصولات مورد خرید حسب مورد، سقف تعهدات دولت (در مورد افزایش درآمد عمومی و یا کاهش هزینه عمومی) و پرداخت بلاعوض بابت جبران سرمایه‌ گذاری و یا یارانه صرفه‌ جویی‌ های انجام شده، با پیشنهاد وزارتخانه ذیربط بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد.

اسحاق جهانگیری ـ معاون اول رئیس جمهور

بیشتر بخوانید: