امکان انتفاع واقف از عین موقوفه در فقه امامیه و قانون مدنی

مشخصات انتشار مقاله بررسی امکان انتفاع واقف از عین موقوفه در فقه امامیه و قانون مدنی:

مجله مطالعات حقوق خصوصی / دوره 48، شماره 1 / فروردین 1397 / صفحه 21-38

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان:

حمید ابهری / استاد گروه حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

سمیه ظهوری / دکتری حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

چکیده مقاله بررسی امکان انتفاع واقف از عین موقوفه در فقه امامیه و قانون مدنی:

از جمله ویژگی‎های وقف بر مبنای تعریفی که از آن در فقه و قانون مدنی شده است، مصرف آن در امور خیر و خدمت به دیگران است. از این رو، وقف باید از شائبۀ خودپرستی و سودجویی مبرا باشد و به انگیزه‎های نوع دوستی و غیرخواهی اختصاص یابد. فقها و به تبع آن‎ها نویسندگان حقوقی در لابه‎لای مباحث عقد وقف راجع به بهره‎مندی واقف از وقف بحث کرده و اصولاً به عدم امکان انتفاع واقف از وقف قائل شده‎اند. این در حالی است که به نظر می‎رسد منتفع شدن واقف از عین موقوفه با مفهوم تسبیل و صرف منافع برای دیگران چندان تضادی ندارد و حتی می‎توان در برخی موارد حکم به جواز آن داد. علاوه بر این، پذیرش این موضوع موجب آن خواهد شد که افراد جامعه به دور از بیم و نگرانی ناداری و فقر در آینده به وقف کردن اموال خود اقدام کنند. این پژوهش با رویکرد ترویج و اعتلای فرهنگ وقف در جامعه در پی آن است که به نمونه‎هایی از وقف‎هایی که در آن نفعی مستقیم یا غیرمستقیم به واقف می‎رسد را بیان و بررسی و موارد امکان انتفاع واقف از عین موقوفه را مشخص کند.