جایگاه ضرر غیرمستقیم در حقوق ایران و انگلیس

مشخصات انتشار مقاله جایگاه ضرر غیرمستقیم در حقوق ایران و انگلیس:

مجله آموزه های فقه مدنی / دوره 14، شماره 25 - شماره پیاپی 25 / خرداد 1401 / صفحه 103-126

نویسندگان:

مجتبی زمانی / دکتری حقوق خصوصی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی(واحد شهر قدس یران)

سهیل طاهری / استادیار دانشکده حقوق دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد شهر قدس ـ ایران)

پژمان پیروزی / استادیار دانشکده حقوق دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد شهر قدس ـ ایران)

علیرضا مظلوم رهنی / استادیار دانشکده حقوق دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد شهر قدس ایران)

لینک فایل مقاله

چکیده جایگاه ضرر غیرمستقیم در حقوق ایران و انگلیس

تحقق مسئولیت مدنی، نیازمند احراز سه رکنِ ضرر، فعل زیانبار و رابطۀ سببیت است. گفته شده که از میان سه رکن یادشده، نقش «ضرر» از سایر ارکان پررنگ‌تر است. به طور کلی، حقوق ضرری را قابل جبران می‌داند که دارای شرایط و ضوابط خاصی باشد. همچنان که در حقوق ایران «مستقیم بودن ضرر»، و در حقوق انگلیس «دور نبودن زیان»، از جمله شرایط ضرر قابل جبران معرفی شده است. در سیستم حقوقی ایران، اگر ضرری به طور غیر مستقیم و باواسطه به شخص یا مال وارد گردد، این ضرر قابل جبران نیست و دلیل این امر آن است که در انتساب ضرر غیر مستقیم به فاعل زیان تردید وجود دارد. رویکرد حقوق ایران و انگلیس نسبت به ضررهای باواسطه یکسان نیست. مفهوم ضرر غیر مستقیم در حقوق ایران، وابسته به رکن سببیت است. در حالی که در حقوق انگلستان، مفهوم ضرر غیر مستقیم ارتباط تنگاتنگی با قاعده قابلیت پیش‌بینی ضرر دارد. در حقوق ایران، اصل بر غیر قابل جبران بودن ضرر غیر مستقیم است، لیکن در حقوق انگلیس، ضرر غیر مستقیم در غالب موارد قابل جبران است. نوشته حاضر ضمن تبیین جایگاه ضرر غیر مستقیم، امکان جبران استثنایی ضرر غیر مستقیم را در حقوق ایران مطرح نموده است.

کلیدواژه‌ها

ضرر

خسارت

غیرمستقیم

باواسطه

دوری زیان

سببیت