دکترین سوء استفاده از حق در مالکیت ادبی و هنری

مشخصات انتشار مقاله دکترین سوء استفاده از حق در مالکیت ادبی و هنری:

مجله حقوق پزشکی (علمی ـ پزشکی) جلد 6 ویژه نامه صفحات 187 الی 208

نویسندگان:

حامد معینی / مشاور شورای سیاستگذاری و هماهنگی دستگاههای اجرایی در امور مالکیت فکری، تهران، ایران

سعیده قاسمی پور / تهران، ایران

لینک فایل مقاله

چکیده مقاله دکترین سوء استفاده از حق در مالکیت ادبی و هنری:

دکترین سوء استفاده از حق در حقوق مالکیت ادبی و هنری بر قاعده عدل و انصاف و دکترین دست های آلوده بنا شده است. دست های آلوده، دارنده حق را از دریافت خسارت غیر منصفانه به دلیل عملکرد نادرست و مبتنی بر سوء نیت منع می کند. به عنوان مثال می توان دارنده حقی را که در حوزه مالکیت ادبی و هنری به اقدامات شبه ضدرقابتی دست می زند را به وسیله اعمال این دکترین، از تعدّی از اختیاراتش که فراتر از قلمرو حق قانونی اعطا شده به اوست منع کنیم. سوء استفاده از حق در حوزه مالکیت ادبی و هنری برخلاف حوزه حق اختراع از عمر چندان طولانی برخوردار نیست و از اوایل قرن بیستم در دادگاه ها مطرح شده است.

نکته قابل توجه این است که سوء استفاده از حق، از استثنائات حق انحصاری اعطایی به دارنده حق در حوزه حقوق مالکیت ادبی هنری بوده و به عنوان دفاع مؤثر، در دعاوی دارنده حق علیه ناقض محسوب می شود. اهمیت توجه به این نظریه از آنجا ناشی می شود که با اعمال محدودیت هایی برای دارنده حق با استناد به بند 2 ماده 8 موافقت نامه تریپس به رشد هرچه بیشتر دانش و انتقال بین المللی آثار ادبی و هنری کمک شایانی خواهیم کرد.

همچنین در حوزه حقوق اسلامی که منشأ و منبع اصلی حقوق در ایران است نیز مدت ها پیش از حقوق غرب، قاعده جامع و فراگیر لاضرر و لاضرار فی الاسلام مطرح شده و به جرأت می توان سوء استفاده از حق را به عنوان یکی از کارکرد اصلی این قاعده در نظر گرفت.

در این مقاله سعی بر آن است که ضمن شناسایی مبنا و کارکرد دکترین سوء استفاده از حق در مالکیت ادبی و هنری، جایگاه آن در نظام حقوق مالکیت ادبی و هنری ایران تحلیل شود.

واژه های کلیدی:

مالکیت ادبی و هنری

سوء استفاده از حق

دست های آلوده

قاعده لاضرر