عوارض کسب و پیشه بانکها / شهر دزفول

عوارض کسب و پیشه بانکها: رای شماره 219 مورخ 1391/04/26 هیات عمومی دیوان عدالت اداری – ابطال مصوبه شورای شهر دزفول

کلاسه پرونده: ۶۹/۸۹

شاکی: علیرضا قپانچیان به وکالت از صندوق قرض الحسنه ولیعصر دزفول

موضوع: ابطال مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ شورای اسلامی شهر دزفول مبنی بر تعیین عوارض کسب و پیشه از فعالیت بانکها ، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه و مراکز پست بانک و مراکزی که فعالیت کشوری و غیر محلی دارند

تاریخ رای: دوشنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۱

شماره دادنامه: ۲۱۹

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

گردش کار:

آقای علیرضا قپانچیان به وکالت از صندوق قرض الحسنه ولی عصر دزفول دادخواستی به خواسته ابطال مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ شورای اسلامی شهر دزفول به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده است و رسیدگی به آن به هیات عمومی دیوان عدالت اداری ارجاع شده است. نامبرده در جهت تبیین خواسته خویش توضیح داده است که:

احتراما، به استحضار می رساند شورای شهر شهرستان دزفول به موجب مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ به شهرداری شهرستان دزفول اجازه داده است تا از بانکها و موسسات اعتباری و صندوق های قرض الحسنه مبلغی به عنوان بهای خدمات کسب و پیشه به شرح فرمول مندرج در این مصوبه اخذ کند و شهرداری شهرستان دزفول به موجب مکاتبات به عمل آمده به صندوقهای قرض الحسنه از جمله صندوق قرض الحسنه ولی عصر اعلام کرده است که مفاد مصوبه شورای شهر دزفول را اجرا کند و این در حالی است که بر اساس قانون تجمیع عوارض مصوب سال ۱۳۸۱ وضع عوارض جدید و یا افزایش نرخ هر یک از عوارض محلی با رعایت شرایط و تشریفات قانونی مربوط امکان پذیر است و از طرفی نوع و میزان عوارض های این قانون تعیین شده است و در خصوص اخذ خدمات کسب و پیشه از صندوقهای قرض الحسنه اشاره ای نشده است، علی هذا با عنایت به تبصره یک ماده ۵ قانون تجمیع عوارض و بند ۱۶ ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵ و به علت عدم رعایت قوانین و مقررات مربوطه که منجر به تضییع حقوق قانونی موکل که از صندوقهای قرض الحسنه معروف و موفق شهرستان دزفول بوده است که موسسه عام المنفعه تلقی می شود تقاضای رسیدگی و نقض مصوبه یاد شده را دارد. متن مصوبه مورد اعتراض به قرار زیر است:

صورتجلسه شماره ۱۳۸ مورخ ۱۳۸۸/۳/۱۸ لایحه شماره ۱۴۲۹/۴۲ مورخ ۱۳۸۸/۱/۲۹ شهرداری مبنی بر اخذ بهای خدمات کسب و پیشه از بانکها، موسسات اعتباری و مالی، صندوقهای قرض الحسنه، مراکز پست بانکها مطرح و مقرر شد با رعایت قوانین و مقررات مربوطه از جمله قانون وضع عوارض طبق فرمول زیر بهای خدمات کسب و پیشه که طبق رای شماره ۱۱۳ مورخ ۱۳۸۷/۲/۲۹ رای دیوان عدالت اداری وصول آن مغایر با قانون تشخیص داده نشده است. به صورت سالیانه طبق فرمول ذیل وصول گردد.

نرخ ارزش معاملاتی دفترچه دارایی × متراژ زیربنای مفید = بهای خدمات کسب و پیشه یکساله

تبصره: مقرر شد در جهت حمایت امور خیر از صندوقهای قرض الحسنه ۵۰% بهای خدمات کسب و پیشه اخذ شود.

( چهار رای موافق و یک رای مخالف و یک رای ممتنع)

در پاسخ به شکایت شاکی، رئیس شورای اسلامی شهر دزفول به موجب لایحه شماره ۷۵۹۵ - ۱۳۸۹/۴/۱۳ مفادا توضیح داده است که:

در خصوص پرونده کلاسه هـ ع۸۹/۶۹ موضوع شکایت صندوق قرض الحسنه ولی عصر دزفول به طرفیت این شورای اسلامی به خواسته ابطال مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ حالیه دفاعیات ذیل الذکر جهت رد شکایت مطروحه ایفاد می گردد:

۱ - بدوا معروض می دارد که شاکی در شکوائیه تقدیمی اظهار داشته است که شورای اسلامی شهر دزفول به موجب مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ به شهرداری اجازه داده است تا از بانکها و موسسات اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه مبلغی تحت عنوان بهای خدمات کسب و پیشه اخذ کند و این در حالی است که بر اساس قانون تجمیع عوارض مصوب ۱۳۸۱ وضع عوارض جدید و یا افزایش نرخ هر یک از عوارض محلی با رعایت شرایط و تشریفات قانونی مربوط امکان پذیر است و از طرفی نوع و میزان عوارضات در این قانون تعیین شده است که در خصوص اخذ خدمات کسب و پیشه از صندوقهای قرض الحسنه اشاره ای نشده است. علی هذا با عنایت به تبصره یک ماده پنج قانون تجمیع عوارض و بندهای ۱۶ ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و اختیارات شورای اسلامی و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵ تقاضای ابطال مصوبه مذکور را دارد.

۲ - از طرف دیگر شورای اسلامی شهر دزفول پس از درخواست شهرداری در خصوص تصویب مبلغی تحت عنوان بهای خدمات کسب و پیشه از بانکها و موسسات اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه موضوع را از نظر کارشناسی مورد بررسی قرار داده است و چون شهرداری دزفول به استناد رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری تحت دادنامه شماره ۱۱۳ - ۱۳۸۷/۲/۲۹ که به پیوست کپی آن تقدیم می شود تقاضای تصویب مبلغ مذکور را کرده است و در مفاد با رای تقدیمی صراحتا مقرر شده است:

« نظر به تبصره یکم ماده پنج قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولید کنندگان کالا، ارائه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی مصوب ۱۳۸۱ در باب جواز وضع عوارض محلی جدید و افزایش نرخ عوارض محلی با رعایت مقررات مربوط و عنایت به بند ۱۶ ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شورای اسلامی مصوب ۱۳۷۵ مصوبه شماره ۶۷۴۱ - ۱۳۸۳/۱۱/۱۲ شورای اسلامی شهر مشهد مبنی بر برقراری عوارض کسب و پیشه از بانکهای دولتی، خصوصی و صندوقهای قرض الحسنه و موسسات مالی و اعتباری مغایرتی با قانون ندارد» لذا حسب مفاد رای هیات عمومی معنونه و استدلال به عمل آمده محرز می شود که مصوبه شورای اسلامی شهر دزفول وفق مفاد و مقررات و موازین قانونی صادر شده است و شکایت مطروحه مبنی بر ابطال مصوبه مذکور وجاهت قانونی ندارد.

۳ - همچنین این شورا برحسب وظایف و اختیارات مصرح در بند ۱۶ ماده ۷۱ و ماده ۷۷ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور مصوب ۱۳۷۵ طی مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ اقدام به تصویب عوارض تحت عنوان خدمات کسب و پیشه برای بانکها و موسسات قرض الحسنه و موسسات اعتباری و مالی کرده است که پس از طی مراحل قانونی و متعاقبا عدم اعتراض فرمانداری و استانداری لازم الاجرا و لازم الاتباع شده است. به طوری که حسب نامه شماره ۱۳۰۵۸/۴۲/۴۴ مورخ ۱۳۸۸/۳/۲۳ استانداری خوزستان به کلیه شعب بانکها و شهرداریهای استان جهت مراعات دادنامه شماره ۱۱۳ مورخ ۱۳۸۷/۲/۲۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری که شرح آن در بندهای قبلی توضیح داده شد ابلاغ و اعلام کرده است و به پیوست کپی آن جهت تنویر ایفاد می شود که به تبع نشان دهنده تایید مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ این شورا که فی الحال شاکی تقاضای ابطال آن را کرده است توسط استانداری است. لذا حسب توضیحات معروضه و با توجه به مسیر قانونی مصوبه مذکور و احراز قانونی بودن مصوبه تقاضای رد شکایت مطروحه را دارد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت می‎کند.

رای هیات عمومی

اگر چه قانونگذار در ماده ۷۷ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵/۳/۱ و اصلاحات و الحاقات بعدی، شوراهای اسلامی شهر را مجاز دانسته است که به وضع عوارض متناسب با تولیدات و درآمدهای اهالی به منظور تامین بخشی از هزینه های خدماتی و عمرانی مورد نیاز شهر طبق آیین نامه مصوب هیات وزیران اقدام کنند، لیکن با توجه به حکم مقرر در تبصره یک ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ مبنی بر این که « شوراهای اسلامی شهر و بخش جهت وضع هر یک از عوارض محلی جدید که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده باشد موظفند موارد را حداکثر تا پانزدهم بهمن ماه هر سال برای اجراء در سال بعد، تصویب و اعلام دارند»، مصوبه شماره ۱۳۸ - ۱۳۸۸/۳/۱۸ شورای اسلامی شهر دزفول در حدی که دلالت بر تعیین عوارض کسب و پیشه از فعالیت بانکها، موسسات مالی و اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه و مراکز پست بانک و مراکزی که فعالیت کشوری و غیر محلی دارند، خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر دزفول است و با استناد به بند یک ماده ۱۹ و ماده ۴۲ قانون دیوان عدالت اداری حکم به ابطال آن صادر و اعلام می شود. بدیهی است مطابق حکم مقرر در ماده ۷۷ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵/۳/۱ اخذ عوارض به عنوان بهای خدمات شهری منع قانونی ندارد.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری