قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب 1309/07/14
قانون تصدیق انحصار وراثت مشتمل بر 14 ماده مصوب 1309/07/14 مجلس شورای ملی
شناسنامه قانون تصدیق انحصار وراثت:
شماره روزنامه رسمی: 566
تاریخ روزنامه رسمی: 1309/08/07
شماره ابلاغ: 5514 تاریخ ابلاغ: 1309/08/05
مرجع تصویب: مجلس شورای ملی
تاریخ تصویب: 1309/07/14
بیشتر بخوانید:
مقررات امور حسبی و احوال شخصیه
امور حسبی در آراء وحدت رویه قضایی
مجموعه موضوعی آرای دیوان عدالت اداری
متن قانون تصدیق انحصار وراثت:
ماده 1 ـ در هر موردی کـه یک یا چند نفر بخواهند مال متعلق بـه متوفایی را اعم از منقول یا غیر منقول یا اسنادی کـه نزد غیر است بـه عنوان وراثت اخذ نمایند و یا طلب متوفایی را بـه این عنوان وصول کنند و متصرف یا مدیون بدون انکار وجود مال یا دین یا اسناد تصدیقی برای سمت و یا انحصار وراثت از آنها بخواهد باید بـه طریق ذیل رفتار شود.
ماده 2 ـ شخص یا اشخاص مزبور باید برای تحصیل تصدیق وراثت و عده وراث تقاضای کتبی بـه یکی از محاکم صلح محل اقامت دائمی متوفی یا محاکم بدایتی کـه وظایف صلحیه را انجام می دهند تقدیم کند در صورتیکه محل اقامت دائمی متوفی در خارج از مملکت باشد بـه یکی از محاکم صلح طهران باید مراجعه شود.
تبصره ـ در غیر این مورد خواه اختلاف در وراثت بوده و خواه شخصی کـه متصرف مال منقول یا غیر منقول است منکر باشد امر بـه اقامه دعوی در محاکم صالحه خاتمه خواهد یافت.
ماده 3 ـ امین صلح یا حاکم بدایتی کـه وظیفه صلحیه را انجام می دهد باید تمام ادله و اسناد مستدعی و یا مستدعیان تصدیق را از ورقه سجل احوال و شهادت شهود و غیره تحت نظر گرفته شرحی در مجله رسمی و یکی از جرائد محل بـه خرج مستدعی و یا مستدعیان سه دفعه متوالیاً ماهی یک دفعه اعلان کرده و پس از انقضای سه ماه از تاریخ نشر اولین اعلان در صورتی کـه معترضی نبود تصدیقی مشعر بر وراثت و تعیین عدة وراث بـه مستدعی یا مستدعیان می دهد و در صورت اعتراض امین صلح و یا حاکم بدایتی کـه وظیفه صلحیه را انجام می دهد مطابق اصول رسیدگی کرده حکم خواهد داد و این حکم قابل استیناف و تمیز خواهد بود. در صورتیکه معترض ادعای خود را تا دو ماه تعقیب نکرد بتقاضای مستدعی یا مستدعیان حق اعتراض او ساقط و محکوم بادای خسارت می شود.
هر گاه مال منقول متعلق بـه متوفی کـه مورد مطالبه واقع شده بیش از پانصد ریال قیمت نداشته باشد انتشار اعلان مذکور فوق بـه عمل نخواهد آمد و امین صلح یا حاکم بدایت باید خارج از نوبت بـه تمام ادله و اسناد مستدعی تصدیق رسیدگی کرده و شهود را در صورتی کـه باشد استماع نموده رای مقتضی راجع بدادن تصدیق یا رد تقاضا بدهد و در هر حال در این مورد مخارج مذکور در ماده 8 اخذ نخواهد شد ـ رای محکمه دائر برد تقاضای تصدیق قابل استیناف و تمیز است. در کلیه مواردی کـه مدعی العموم تشخیص بدهد کـه متوفی بلاوارث بوده و تقاضای شخص یا اشخاص برای صدور تصدیق بی اساس است مثل مدعی خصوصی می تواند بر تقاضای مذکور اعتراض کند و در موردی هم کـه مال منقول متعلق بـه متوفی بیش از پانصد ریال قیمت نداشته و بر اثر تقاضای شخص یا اشخاص تصدیق انحصار وراثت صادر شده باشد در صورتی کـه مدعی العموم متوفی را بلاوارث بداند می تواند بر تصدیق مذکور اعتراض کند و در هر حال مدعی العموم حق دارد از رای محکمه کـه بر علیه او صادر شده استیناف و تمیز بخواهد. در مواردی کـه اشخاص بـه استناد تصدیق انحصار وراثت کـه قبل از اجرای این قانون صادر شده مطالبه مال یا حقی از دولت بنمایند مدعی العموم تا 3 ماه از تاریخ اجرای این قانون حق اعتراض بر تصدیق مذکور خواهد داشت.
ماده 4 ـ در صورتی کـه با نبودن معترض رای امین صلح یا حاکم بدایتی کـه وظیفه صلحیه را انجام می دهد دایر بـه رد تقاضای مستدعی یا مستدعیان تصدیق باشد مستدعی یا مستدعیان تصدیق می توانند در ظرف ده روز پس از ابلاغ رای بـه نزدیک ترین محکمه بدایت شکایت کنند و رای آن محکمه بدایت پس از استماع عقیده مدعی العموم قاطع خواهد بود.
ماده 5 ـ مدیون و یا متصرف مال متوفی باید در مقابل اخذ اصل و یا سواد مصدق تصدیق امین صلح یا حاکم بدایت دین خود را کـه بـه متوفی داشته و مال متعلق بـه او را کـه نزد خود دارد و بـه صاحب و یا صاحبان تصدیق تادیه و یا تسلیم کند ـ در صورت استنکاف مسئول خسارات وارده بر دارندگان تصدیق خواهد بود و در صورت تادیه دین و یا تسلیم مال در مقابل هر مدعی وراثت بری محسوب خواهد شد و مدعی مزبور حق رجوع بشخص یا اشخاصی خواهد داشت کـه طلب متوفی را وصول و یا مال متعلق بـه او را دریافت نموده اند.
ماده 6 ـ اگر اموال منقول و غیر منقول و وجه نقد متعلق بـه اشخاص مجهول الوارث کـه در تصرف دولت یا موسسات تجارتی و یا صرافی و غیره و یا اشخاص است در ظرف ده سال نسبت بـه مال منقول و وجه نقد و بیست سال نسبت بـه مال غیر منقول از تاریخ فوت مالک کسی بـه عنوان وراثت ادعا ننماید دیگر ادعایی پذیرفته نخواهد شد و اموال مزبوره متعلق بـه دولت است کـه بـه مصرف موسسات خیریه برساند.
تبصره ـ موسسات تجارتی و صرافی و غیره و یا اشخاصی کـه اموال مجهول الوارث نزد آنها است مکلفند بوسیله پارکه های بدایت هر محل آن اموال را تسلیم و یا تادیه بـه دولت نمایند.
ماده 7 ـ مفاد مواد فوق در موردی نیز باید رعایت شود کـه اداره ثبت اسناد و املاک برای صدور سند مالکیت و یا تبدیل ملکی کـه بنام متوفی ثبت شده است بـه اسم وارث یا وراث او یا برای هر مقصود دیگری از تقاضا کننده سند مالکیت و یا تبدیل و غیره تصدیقی برای وراثت وعده وراث بخواهد.
بیشتر بخوانید:
مقررات امور حسبی و احوال شخصیه
امور حسبی در آراء وحدت رویه قضایی
مجموعه موضوعی آرای دیوان عدالت اداری
ماده 8 ـ مستدعی و مستدعیان تصدیق باید مخارج ذیل را تادیه نمایند:
1 ـ برای رسیدگی در نزد امین صلح یا حاکم بدایت سه تومان
2 ـ برای اخذ تصدیق یک تومان
3 ـ برای هر سواد کـه داده می شود 5 قران
ماده 9 ـ هر گاه معلوم شود کـه مستدعی تصدیق با علم بـه عدم وراثت خود تحصیل تصدیق وراثت نموده و یا با علم بـه وجود وارثی غیر از خود تحصیل تصدیق بر خلاف حقیقت کرده است کلاه بردار محسوب و علاوه بر ادای خسارت بـه مجازاتی کـه بـه موجب قانون برای این جرم مقرر است محکوم خواهد شد.
ماده 10 ـ هر شاهدی کـه در موضوع تحصیل تصدیق وراثت برخلاف حقیقت شهادت دهد برای شهادت دروغ تعقیب و بـه مجازاتی کـه برای این جرم مقرر است محکوم خواهد شد.
ماده 11 ـ هر کاه متصرفین مال متعلق بـه اشخاص مجهول الوارث و یا مدیونین بـه اشخاص مزبور بعد از انقضاء مدتی کـه بـه موجب ماده 6 مقرر است مال و یا دین و یا منافع حاصله از آنرا مطابق تبصره ماده مذکور بـه دولت تسلیم و یا تادیه ننمایند بـه مجازاتی کـه بموجب قوانین جزایی برای خیانت در امانت مقرر است محکوم خواهند شد.
در صورتی کـه متصرف یا مدیون شرکت باشد مدیر شرکت و یا شعبه آن کـه متصرف و یا مدیون است مسئول اجرای مقررات تبصره ماده 6 بوده و در صورت تخلف بـه مجازات مذکور فوق محکوم خواهد شد.
ماده 12 ـ اگر مال در معرض تلف و تضییع بوده و یا اعتبار مدیون و یا کسی کـه مال نزد اوست مشکوک باشد محکمه میتواند برای حفظ مال اقدامات لازمه را اعم از فروش یا تودیع آن بـه محل معتبری و یا گرفتن ضامن بـه عمل آورد.
ماده 13 ـ امین صلح یا حاکم بدایتی کـه وظیفه صلحیه را انجام میدهد در صورتی کـه مدرک استشهادنامه بوده و هویت شهود با انتساب امضاء یا مهر بـه منتسب الیه در نزد محکمه معلوم نبوده و یا مفاد شهادت مجمل و مبهم باشد می تواند شهود را احضار کرده و شهادت آنان را استماع کند. چنانچه شاهد در خارج از مقر محکمه ساکن باشد تحقیق از شاهد بوسیله محکمه محل اقامت شاهد یا نزدیکترین محکمه محل اقامت شاهد بـه عمل خواهد آمد. در تصدیق انحصار وراثت امین صلح یا حاکم بدایت باید نسبتی را کـه مستدعی یا مستدعیان تصدیق تا مورث خود دارند و همچنین نسبت سهم الارث آنها را از متروکات بـه نحو اشاعه معین نماید.
ماده 14 ـ هر گاه تقاضای تصدیق انحصار وراثت برای تقدیم اظهارنامه ثبت املاک و یا بـه طور کلی مربوط بـه امور مذکور در ماده 7 بـه عمل آید تقاضا کننده باید تصدیقی از اداره ثبت مشعر بر لزوم اثبات انحصار وراثت تحصیل کرده و بـه تقاضانامه خود ضمیمه نماید. در این صورت امین صلح یا حاکم بدایت اعلان مذکور در ماده 3 را بـه اداره ثبت محل ارسال میدارد تا جزء اعلانات ثبت منتشر شده و مخارج اعلان نیز مثل اعلانات ثبت محسوب گردد. در مورد این ماده فقط نصف مخارج مذکور در ماده 8 اخذ خواهد شد.
چون بـه موجب قانون مصوب 28 فروردین ماه 1309 وزیر عدلیه مجاز است کلیه لوایح قانونی را کـه بـه مجلس شورای ملی پیشنهاد مینماید پس از تصویب کمیسیون قوانین عدلیه بـه موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آنها در عمل نواقصی را کـه در ضمن جریان مندرج است معلوم شود رفع و قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیا برای تصویب بـه مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید علی هذا (قانون تصدیق انحصار وراثت) مشتمل بر دوازده ماده کـه در تاریخ لیله چهاردهم مهر ماه 309 شمسی بـه تصویب کمیسیون قوانین عدلیه مجلس شورای ملی رسیده قابل اجرا است.
رییس مجلس شورای ملی ـ دادگر
بیشتر بخوانید:
مقررات امور حسبی و احوال شخصیه