مقررات ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1395/10/11

مجموعه مقررات مرتبط با مقررات ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم (مقررات مالیاتی)

مقررات مرجع مقررات ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم:

ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیات های مستقیم ـ الحاق 1394/04/31: آن قسمت از دارایی های استهلاک پذیر کـه بر اثر بـه کارگیری یا گذشت زمان یا سایر عوامل و بدون توجه بـه تغییر قیمت ها ارزش آن تقلیل می یابد و همچنین هزینه های تاسیس، قابل استهلاک بوده و هزینه استهلاک آنها جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی تلقی می شود. مقررات مربوط بـه استهلاک های دارایی های استهلاک پذیر شامل جداول استهلاک ها و چگونگی اجرای آن با رعایت استانداردهای حسابداری توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون بـه تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می رسد.

تبصره 1 ـ الحاق 1394/04/31 ـ افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های اشخاص حقوقی، با رعایت استانداردهای حسابداری مشمول پرداخت مالیات بر درآمد نیست و هزینه استهلاک ناشی از افزایش تجدید ارزیابی نیز بـه عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی شود. در زمان فروش یا معاوضه دارایی های تجدید ارزیابی شده، مابه التفاوت قیمت فروش و ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی در محاسبه درآمد مشمول مالیات منظور می شود. آیین نامه اجرایی این تبصره درمورد نحوه تجدید ارزیابی، فروش و استهلاک دارایی های تجدید ارزیابی شده و سایر الزامات و ترتیبات اجرایی کـه با رعایت استانداردهای حسابداری تهیه می شود، بـه پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون (1395/01/01) بـه تصویب هیات وزیران می رسد.

تبصره 2 ـ الحاق 1394/04/31 ـ در صورتی کـه بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب المنفعه شدن ماشین آلات، زیانی متوجه موسسه گردد، زیان حاصل معادل ارزش مستهلک نشده دارایی منهای حاصل فروش (در صورت فروش) یکجا قابل احتساب در حساب سود و زیان همان سال است. حکم این تبصره در مورد دارایی های تجدید ارزیابی شده نسبت بـه ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی جاری است.

متن مقررات ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم:

در اجرای مقررات ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱ و بنا بـه پیشنهاد شماره ۲۰۰/۱۶۱۹۹ مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۱۱ سازمان امور مالیاتی کشور، مقررات و ضوابط اجرایی مربوط بـه هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه های تأسیس در ۲۱ ماده و ۴ تبصره (به شرح ذیل) بـه انضمام جداول دارایی های استهلاک پذیر در قالب ۲۵ گروه و ۱۳ صفحه بـه شرح پیوست این مجموعه بـه تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسید.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با مقررات ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم (مقررات مالیاتی)

ماده ۱ ـ تعاریف و مفاهیم:

الف) استهلاک: تخصیص نظام مند (سیستماتیک) مبلغ استهلاک پذیر یک دارایی طی عمر مفید آن.

ب) مبلغ استهلاک پذیر: بهای تمام شده دارایی با سایر مبالغ جایگزین پس از کسر ارزش باقیمانده آن.

ج) عمر مفید: مدت زمانی کـه پس از شروع بهره برداری دارایی، طبق جداول استهلاکات مبنای محاسبه استهلاک قرار می گیرد.

د) بهای تمام شده: مبلغ وجه نقد یا معادل نقد پرداختی و یا ارزش منصفانه سایر مابه ازاء هایی کـه جهت تحصیل یک دارایی در زمان تحصیل با ساخت آن واگذار شده است و در صورت مصداق مبلغی کـه بر اساس الزامات خاص استانداردهای حسابداری (مانند مخارج تأمین مالی، تفاوت تسعیر بدهی های ارزی مربوط بـه تحصیل و ساخت دارایی ها، ناشی از کاهش ارزش ریال) بـه آن دارایی تخصیص می یابد.

هـ) ارزش منصفانه: مبلغی است کـه خریداری مطلع و مایل و فروشنده ای مطلع و مایل می توانند در معامله ای حقیقی و در شرایط عادی یک دارایی را در ازای مبلغ مزبور با یکدیگر مبادله کنند.

و) ارزش دفتری بهای تمام شده دارایی پس از کسر استهلاک انباشته آن

ز) ارزش باقیمانده: مبلغ برآوردی کـه واحد تجاری در حال حاضر می تواند از واگذاری دارایی پس از کسر مخارج برآوردی واگذاری بدست آورد با این فرض کـه دارایی در وضعیت منصور در پایان عمر مفید باشد (در محاسبه مبلغ استهلاک پذیر دارایی در اجرای این ضوابط ارزش باقیمانده صفر در نظر گرفته می شود).

ح) هزینه تأسیس: منظور از هزینه های تأسیس مخارج حقوقی برای تهیه اساسنامه و شرکت نامه، حق مشاوره و مخارج ثبت می باشد.

ط) دارایی ثابت مشهود: بـه دارایی اطلاق می شود کـه بـه منظور استفاده در تولید یا عرضه کالاها یا خدمات، اجاره بـه دیگران یا برای مقاصد اداری نگهداری می شود و انتظار می رود بیش از یک دوره مالی مورد استفاده قرار گیرد.

ی) دارایی نامشهود: یک دارایی قابل تشخیص غیر پولی و فاقد ماهیت عینی دارایی نامشهود با عمر مفید نامحدود بـه لحاظ مالیاتی قابل استهلاک نمی باشد.

ک) تعمیر اساسی: مخارج تغییر دارایی ثابت کـه موجب بهبود وضعیت دارایی اعم از افزایش عمر مفید، افزایش ظرفیت تولید، بهبود کیفیت محصول و کاهش مخارج (عملیاتی در مقایسه با وضعیت قبل از انجام تعمیر گردد.

ل) تاریخ شروع بهره برداری: تاریخ مندرج در پروانه بهره برداری یا بهره برداری عملی حسب مورد خواهد بود.

ماده ۲ ـ در مورد دارائی هایی کـه از طریق معاوضه تحصیل می شوند، ارزش منصفانه آن دارایی و یا دارائی های مشابه آن مأخذ محاسبه استهلاک می باشد. چنانچه ارزش منصفانه دارایی تحصیل یا واگذار شده قابل اندازه گیری با محاسبه نباشد ارزش دفتری دارایی واگذار شده با احتساب سرک دریافتی یا پرداختی مأخذ محاسبه استهلاک قرار می گیرد.

ماده ۳ ـ مخارج مربوط بـه تعمیر اساسی دارایی در زمان انجام هزینه بـه ارزش دفتری دارایی اضافه و در طول باقیمانده عمر مفید دارایی قابل استهلاک خواهد بود. مخارج مربوط بـه تعمیر اساسی دارایی های ثابت کـه پس از پایان عمر مفید دارایی انجام میشود در سال انجام مخارج، قابل استهلاک است.

تبصره ـ در مورد صنایعی کـه بـه طور دوره ای انجام عملیات اورهال (بازرسی عمده) ضرورت دارد (اعم از اینکه عملیات اورهال طی عمر مفید یا پس از پایان عمر مفید دارایی صورت پذیرد) چنانچه طول دوره تکرار اقدامات فوق بیش از یک سال باشد، مخارج انجام شده بـه طور جداگانه ثبت و طی دوره منتهی بـه اورهال بعدی مستهلک می گردد.

ماده ٤ ـ تفاوت های تسعیر بدهی های ارزی مربوط بـه تحصیل و ساخت داراییها ناشی از کاهش ارزش ریال با رعایت استانداردهای حسابداری از دوره مالی شناسایی آن مطابق ضوابط و جداول پیوست این مجموعه مستهلک می گردد.

ماده ۵ ـ چنانچه بهای تمام شده برخی از اجزای یک دارایی ثابت مشهود در مقایسه با کل بهای تمام شده آن دارایی با اهمیت و عمر مفید آن متفاوت از دارایی مورد نظر بوده و بهای آن جزء حداقل ۲۰ درصد بهای تمام شده دارایی باشد، جزء مذکور بر مبنای حداقل تا نصف عمر مفید و یا حداکثر تا دو برابر نرخ استهلاک دارایی مزبور قابل استهلاک خواهد بود. در این صورت بهای تمام شده دارایی و اجزای با اهمیت آن باید بـه صورت جداگانه ثبت گردد.

ماده ٦ ـ مبداء محاسبه استهلاک دارایی ها از ابتدای ماه بعد از بهره برداری می باشد.

تبصره ـ موسسات می توانند در موارد غیر فعال و یا بلا استفاده ماندن موقت دارایی بیش از شش ماه متوالی در یک دوره مالی هزینه استهلاک دارایی مزبور در مدت بلا استفاده ماندن را بـه میزان ۳۰ درصد محاسبه نمایند. در این صورت چنانچه محاسبه استهلاک برحسب مدت باشد ۷۰٪ مدت زمانی کـه دارایی مورد استفاده قرار نگرفته است، بـه باقی مانده مدت تعیین شده برای استهلاک دارایی در این جدول اضافه خواهد شد. حکم این تبصره در مورد ساختمان ها و تأسیسات ساختمانی و دارایی های نامشهود با عمر مفید معین جاری نمی باشد.

ماده ۷ ـ هزینه های تأسیس در سال تأسیس بـه میزان صد درصد قابل استهلاک است.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با مقررات ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم (مقررات مالیاتی)

ماده ۸ ـ هزینه های قبل از بهره برداری بـه استثناء هزینه هایی کـه طبق استانداردهای حسابداری قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی های استهلاک پذیر مندرج در جدول پیوست این مجموعه می باشد در سال انجام هزینه بـه حساب هزینه دوره منظور می گردد.

ماده ۹ ـ روش های خط مستقیم، مانده نزولی و تعداد تولید یا کارکرد روش های پذیرفته شده برای محاسبه استهلاک بـه شرح ذیل خواهند بود:

الف) روش خط مستقیم: در این روش مبلغ استهلاک پذیر دارایی طی دوره عمر مفید تعیین شده در جدول استهلاکات بـه طور مساوی در هر سال مستهلک می گردد.

ب) روش مانده نزولی در این روش میزان استهلاک هر سال با اعمال نرخ تعیین شده در جدول استهلاکات نسبت بـه مانده ارزش دفتری دارایی محاسبه می گردد و هنگامی کـه مانده ارزش دفتری دارایی بـه کمتر از ۵ درصد بهای تمام شده دارایی برسد کل مانده ارزش دفتری در سال بعد یکجا قابل استهلاک است.

ج) روش تعداد تولید: در این روش استهلاک هر سال بر مبنای میزان محصول تولیدی نسبت بـه کل ظرفیت تولید دارایی محاسبه می شود.

ماده ۱۰ ـ در خصوص آن دسته از دارایی های استهلاک پذیر کـه مدت و یا نرخ استهلاک آنان نسبت بـه جدول استهلاکات قبل تغییر یافته باشد، بـه شرح ذیل عمل خواهد شد:

در روش مستقیم: مانده ارزش دفتری دارایی ظرف مدت باقیمانده عمر مفید (عمر مفید دارایی طبق جدول جدید منهای مدت مستهلک شده دارائی)، مستهلک خواهد شد و در صورتی کـه باقی مانده عمر مفید معادل یا کمتر از یکسال باشد کل مانده ارزش دفتری در سال اول اجرای این جدول قابل استهلاک خواهد بود.

در روش نزولی: مانده مستهلک نشده دارایی طبق نرخ جدید مندرج در جداول پیوست قابل استهلاک خواهد بود.

ماده ۱۱ ـ در خصوص مواردی کـه روش استهلاک در جداول نسبت بـه جدول استهلاکات قبل تغییر یافته باشد، بـه شرح ذیل عمل خواهد شد:

الف) در موارد تغییر روش از نزولی بـه مستقیم مانده مستهلک نشده طی مدت باقیمانده عمر مفید (عمر مفید دارایی طبق جدول جدید منهای مدت مستهلک شده دارائی)، مستهلک خواهد شد. چنانچه عمر مفید موضوع این جدول کمتر از مدت مستهلک شده دارائی باشد مانده ارزش دفتری در سال اول اجرای این جدول، قابل استهلاک خواهد بود.

ب) در موارد تغییر روش از مستقیم بـه نزولی مانده مستهلک نشده با نرخ جدید، مستهلک خواهد شد.

ماده ۱۲ ـ چنانچه قیمت تمام شده یک دارایی تحصیل یا ایجاد شده کمتر از ده درصد حد نصاب معاملات کوچک موضوع قانون برگزاری مناقصات در آن سال باشد در سال تحصیل یا ایجاد قابل استهلاک خواهند بود.

ماده ۱۳ ـ دارایی هایی کـه بـه صورت دست دوم خریداری می شوند، مطابق عمر مفید و یا نرخ های مندرج در جدول استهلاکات قابل استهلاک خواهند بود.

ماده ١٤ ـ در صورتی کـه بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب المنفعه شدن ماشین آلات، زبانی متوجه مؤسسه گردد، زبان حاصل معادل ارزش مستهلک نشده دارایی منهای حاصل فروش در صورت فروش یک جا قابل احتساب در حساب سود و زبان همان سال است.

ماده ۱۵ ـ استهلاک اجاره سرمایه ای دارایی های ثابت استهلاک پذیر با رعایت استانداردهای حسابداری و مطابق ضوابط و جداول پیوست این مجموعه محاسبه می گردد.

ماده ١٦ ـ در مورد قراردادهای ساخت، بهره برداری و واگذاری (B.O.T) و بیع متقابل (Buy Back) دارایی های استهلاک پذیر کـه تحت عنوان هزینه های پروژه با دارایی های سرمایه ای ثبت می گردد، بـه نسبت درآمد هر سال و یا بـه نسبت سنوات دوره بهره برداری حسب مورد قابل استهلاک خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با مقررات ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم (مقررات مالیاتی)

ماده ۱۷ ـ مؤسسات تولیدی و معدنی دارای پروانه بهره برداری از مراجع ذیربط مجاز خواهند بود آن بخش از دارایی های ثابت استهلاک پذیر خود را کـه بـه منظور کاهش مصرف انرژی، تولید و یا استفاده از انرژی های نو (تجدیدپذیر)، رفع با کاهش آلودگی های زیست محیطی و ارتقاء فن آوری (تکنولوژی) خریداری می نمایند با نصف مدت و یا دو برابر نرخ های مندرج در این جدول مستهلک نمایند، مشروط بر این کـه فهرست دارایی های مزبور و نحوه استهلاک آن و تأییدیه مراجع ذی ربط در مورد مصادیق این ماده را تا پایان انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه سال مالی خرید دارایی، بـه اداره امور مالیاتی مربوط اعلام نمایند.

تبصره ـ اصلاح 1402/05/10 ـ مسئولیت تشخیص مصادیق موضوع این ماده در مورد رفع یا کاهش آلودگی های زیست محیطی، در مورد ارتقای فن آوری (تکنولوژی) در مصادیق ساخت داخل با معاونت علمی، فن آوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور و در سایر موارد با وزارتخانه و یا موسسه دولتی مستقل ذی ربط صادر کننده پروانه بهره برداری خواهد بود.

ماده ۱۸ ـ دارایی هایی کـه قیمت تمام شده آنها بطور کامل مستهلک می گردد تا زمانی کـه در مالکیت مؤسسه می باشند باید بهای تمام شده و میزان استهلاک انباشته آن دارایی بـه طور کامل در حساب ها و دفاتر مؤسسه نشان داده شود.

ماده ۱۹ ـ اصلاح 1394/04/31 ـ مؤسسات مجاز می باشند کـه دارایی های استهلاک پذیر خود را بیش از مدت و یا با نرخی کمتر از نرخ های مقرر در این جدول مستهلک نمایند، مشروط بـه این کـه فهرست دارایی های مربوط و نحوه استهلاک آنها را تا پایان انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه عملکرد سال تحصیل دارایی و یا در اولین سال استفاده از مقررات و ضوابط این مجموعه بـه اداره امور مالیاتی ذی ربط اعلام نماید.

تبصره ـ حکم این ماده برای دوره معافیت یا محاسبه مالیات با نرخ صفر جاری نخواهد بود.

ماده ۲۰ ـ در مواردی کـه مطابق جدول استهلاکات نرخ و یا مدت خاصی برای برخی از دارایی ها پیش بینی نشده است و همچنین مواردی کـه نیازمند اصلاح ضوابط شرح دارائی های استهلاک پذیر مدت و یا نرخ استهلاک باشد، مراتب توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و بـه تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی خواهد رسید.

ماده ۲۱ ـ ضوابط این مجموعه و جدول دارایی های استهلاک پذیر (پیوست) در مورد اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم کـه سال مالی آنها از تاریخ ۱۳۹۵/۰۱/۰۱ و بعد شروع می گردد، لازم الاجراء خواهد بود.

بیشتر بخوانید: