ماده 22 قانون برنامه و بودجه 1359: تشخیص صلاحیت و طبقه بندی مهندسین مشاور و پیمانکاران توسط سازمان براساس آیین نامه مصوب هیات وزیران صورت خواهد گرفت. ارجاع کار بـه مهندسین مشاور و پیمانکاران و روش تعیین برنده مناقصه براساس آیین نامه مصوب هیات وزیران توسط دستگاه اجرایی انجام می گیرد.

تبصره ـ ارجاع کار از طرف دستگاه اجرایی بـه موسسات علمی و یا تخصصی جهت اجرای طرح های مطالعاتی همچنین انعقاد قرارداد مربوط با تایید سازمان خواهد بود.

متن آیین نامه ارجاع کار به مهندسان مشاور و کارشناسان:

شورای انقلاب اسلامی ایران در جلسه مورخ 1359/03/01 بنا بـه پیشنهاد شماره 55 - 5/574/2046 - 1 مورخ 1359/02/30 سازمان برنامه و بودجه و بـه استناد ماده 22 قانون برنامه و بودجه کشور آیین نامه ارجاع کار بـه مهندسان مشاور و کارشناسان را بـه شرح زیر تصویب نمودند.

فصل اول ـ تعاریف

ماده 1 ـ منظور از مشاور یا مهندس مشاور کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند کـه در آیین نامه تشخیص صلاحیت و طبقه بندی مهندسان مشاور و کارشناسان تعریف شده اند.

ماده 2 ـ اصلاحات دیگری کـه در آیین نامه بکار رفته طبق مفاد قانون برنامه و بودجه کشور تعریف خواهند شد.

فصل دوم ـ خدمات ارجاعی بـه مهندسان مشاور و کارشناسان

خدمات ارجاعی بـه مهندسان مشاور و کارشناسان بـه دو دسته تقسیم می شود: الف ـ خدمات تحقیقی و بنیادی ب ـ خدمات اجرایی

ماده 3 ـ خدمات تحقیقاتی و بنیادی کـه بر مبنای نتایج حاصل از آن ها تصمیم گیری کلی در مورد برنامه ها و شناخت طرح ها بـه عمل می آید شامل موارد زیر است:

1 ـ مطالعات برنامه ریزی شامل شناخت و بررسی مسائل، شناسایی محدودیت ها و امکانات، ارائه سیاست ها و خط م شی ها و راه حل های کلی و توجیه مقدماتی طرح ها می باشد کـه بر مبنای نتایج حاصل از این بررسی ها تصمیم لازم در مورد انجام مطالعات توجیه اقتصادی و فنی طرح های معین و یا انجام مطالعات مراحل دیگر آن طرح ها اتخاذ خواهد شد. انواع این مطالعات عبارتند از: مطالعات منطقه ای، اجتماعی اقتصادی و نظایر آن.

2 ـ مطالعات تحقیقاتی شامل خدمات و بررسی ها و مطالعات، آزمایش های لازم بـه منظور شناخت مسائل اجتماعی، اقتصادی، فنی و یا پژوهش های مورد نیاز طرح ها و یا یافتن راه حل مناسب برای مسائل معین می باشد، نتایج حاصل از این مطالعات برحسب مورد در برنامه ریزی و پیشبرد برنامه های عمرانی و بهره وری بیشتر طرح ها و نظائر آن مورد استفاده واقع خواهد شد.

3 ـ مطالعات مربوط بـه مدیریت و بهبود وضع اداری شامل بررسی وضع موجود و شناخت هدف ها و مسئولیت ها و وظائف دستگاه مورد بررسی، تعیین محدودیت ها و امکانات و ارائه پیشنهادات و راه حل های مناسب در مورد تشکیلات و روش ها و احتیاجات و برنامه ها و همچنین وسائل و تجهیزات مورد نیاز مدیریت بهتر و تهیه برنامه های آموزشی و کمک آموزش افراد و کارکنان می باشد.

ماده 4 ـ خدمات اجرایی: این خدمات با توجه بـه مراحل مختلف اجرای طرح های بـه چند قسمت بـه شرح زیر تقسیم می گردند:

1 ـ مطالعات شناسایی طرح (مرحله شناسایی): مطالعات شناسایی شامل بررسی ها، مطالعات، تحقیقات و آزمایش های لازم بـه منظور تعیین هدف طرح، شناخت اجزاء متشکله، ستاده ها و داده ها و همچنین امکانات فنی اجرایی با توجه بـه مصالح ساختمانی و تجهیزات و نیرو ی انسانی و تکنولوژی مورد نیاز و سایر امکانات و محدودیت ها و بالاخره برآورد حدود سرمایه گذاری، زمان اجرا محاسبات اقتصادی، تعیین بهره وری و تعیین اثرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از اجرای طرح و همچنین اثرات متقابل روی طرح های دیگر و یا در ارتباط با آن ها می باشد. حاصل این مطالعات بـه صورت گزارشی تدوین می گردد کـه مبنای اتخاذ تصمیم در مورد اقدامات بعدی خواهد بود.

2 ـ مطالعات مقدماتی طرح (مرحله یک): پس از شناخت طرح و تعیین مشخصات کلی آن بر مبنای بررسی های شناسایی کلی و یا مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی خاص، مطالعات مرحله یک طرح انجام خواهد شد. خدمات مربوط بـه مطالعات مقدماتی شامل بررسی ها، مطالعات تحقیقات و آزمایش های لازم بمنظور طراحی و تهیه نقشه های مقدماتی و مشخصات کلی و تعیین محل های مناسب و برآورد کلی ابعاد و حجم کار و هزینه های هریک از راه حل های پیشنهادی و همچنین مقایسه و تعیین نکات مثبت و منفی هر راه حل و بازده اقتصادی و اثرات اجتماعی هریک از آن ها می باشد. تهیه کننده طرح مقدماتی مناسبترین راه حل را با ذکر دلایل لازم توصیه می نماید. مطالعات، تحقیقات، نقشه برداری ها و بررسی ها و آزمایش های این مرحله باید تا حدی کامل باشد کـه برآورد هزینه ها اعم از هزینه دوره اجرای طرح و هزینه دوره بهره برداری تا حد قابل قبول دقیق باشد تا اتخاذ تصمیم منطقی میسر گردد نتیجه این مطالعات و همچنین مبانی محاسبات و برآوردها و روش انجام مراحل بعد بـه صورت گزارش تدوین می گردد. پس از تصویب این گزارش توسط دستگاه اجرایی (یا مجری طرح) و انتخاب راه حل مناسب نقشه ها و مشخصات و برآورد کلی ابعاد و حجم کار و هزینه های مربوط بـه راه حل انتخاب شده، مبنای تهیه نقشه ها و اسناد و مشخصات اجرایی قرار خواهد گرفت.

تبصره ـ در پاره ای از طرح ها، تفکیک مرحله شناسایی و مرحله یک (بـه صورت دو مرحله جداگانه) ضروری نبوده و این دو مرحله تواماً در یک مرحله صورت خواهد گرفت.

3 ـ خدمات مربوط بـه تهیه نقشه ها و اسناد و مشخصات اجرایی طرح (مرحله 2): این خدمات طبق نتایج حاصل از مطالعات مرحله 1 (موضوع بند 2) بـه عمل خواهد آمد و شامل انجام مطالعات و بررسی ها و تحقیقات و نقشه برداری ها و آزمایش های لازم بمنظور تهیه کلیه اسناد عملیات اجرایی طرح از جمله، پیمان، شرایط عمومی و خصوصی پیمان و نقشه های اجرایی و مشخصات فنی، نقشه محل و زمین و نتایج آزمایش ها و برنامه زمانی اجرای کار، منابع تهیه مصالح، برآورد مقادیر کار و برآورد دقیق هزینه اجرا می باشد. نتیجه این مطالعات بـه صورت گزارش منضم بـه مجموعه کامل اسناد عملیات اجرایی، روش نتیجه گیری از تحقیقات آزمایش ها، محاسبات فنی و تاسیساتی و روش تعیین برآورد و نتایج قیمت گیری در مورد ماشین آلات و تجهیزات و همچنین روش آزمایش های مورد نیاز ضمن اجرا و استانداردها و معیارهایی کـه در طراحی بکار رفته و همچنین دستورالعمل در مورد نکاتی کـه ضمن اجرا باید از طرف دستگاه نظارت رعایت شود و رواداری های (تولرانس ها) قابل قبول و هر گونه توصیه و پیشنهادی کـه اجرای کار را بـه نحوی مطلوب میسر سازد.

4 ـ خدمات مربوط بـه نظارت بر اجرای طرح (مرحله 3): این مرحله پس از تصویب گزارش ها و نقشه ها و مشخصات و سایر اسناد عملیات اجرایی مشروح در مرحله 2 (موضوع بند 3) و حصول اطمینان از مهیا بودن و یا محل اجرای طرح، تامین حقوق ارتفاقی و اجاره ساختمان شروع خواهد شد. خدمات فنی مورد نیاز نظارت بر اجرای عملیات برحسب مورد بعضاً یا کلا شامل اقدامات زیر خواهد بود:

الف ـ تکثیر اسناد و مدارک مناقصه.

ب ـ همکاری با دستگاه اجرایی در انتخاب پیمانکاران ذیصلاح برای دعوت بـه مناقصه و انجام تشریفات و تعیین برنده مناقصه و عقد پیمان با پیمانکار.

پ ـ نظارت بر حسن اجرای کار و مطابقت عملیات انجام شده با مشخصات فنی و برنامه های زمانی و ارسال گزارش های لازم.

ت ـ سرپرستی و نظارت مستمر بر کار پیمانکار تا پایان عملیات اجرایی

ث ـ تهیه نقشه های تکمیلی و جزییات مورد نیاز اجرای کار

ج ـ پیشنهاد تغییرات و یا کاهش و افزایش مقادیر کار در صورت لزوم

چ ـ رسیدگی بـه دعاوی پیمانکاران و اظهارنظر نسبت بـه آن ها

ح ـ نظارت بر انجام آزمایش های لازم از نظر کنترل کیفیت عملیات انجام شده

خ ـ تهیه و تایید صورت وضعیت ها

د ـ تهیه صورت مجلس ها و دستور کار آن ها

ذ ـ انجام خدمات مربوط بـه تحویل موقت نظارت بر رفع نواقص و تحویل قطعی

ر ـ نظارت بر بهره برداری آزمایشی در تحویل موقت

ز ـ پیشنهاد کادر بهره برداری بـه کارفرما و تهیه برنامه آموزش آن ها

ژ ـ تهیه دستورالعمل های بهره برداری س ـ تهیه گزارش خلاصه اقدامات انجام شده شامل نکات مهم و قابل توجه فنی و اجرایی طرح، مشکلاتی کـه حین اجرا با آن مواجه شده و توصیه در موارد مشابه و همچنین صورت هزینه های انجام شده و مقایسه آن با برآوردهای اولیه و دلایل افزایش یا کاهش آن، تغییر کارها و علل آن و علل تاخیر و راه جلوگیری از آن و یا دلایل تسریع و همچنین محاسبه بهره و ری تاسیسات بر مبنای هزینه های انجام شده و شرایط روز و توصیه راجع بـه توسعه های بعدی.

تبصره ـ مهندس مشاور موظف است کـه گزارش موضوع این بند را در دو نسخه بـه دستگاه اجرایی مربوط و سازمان ارسال نماید.

بیشتر بخوانید:

مقررات کارشناسان رسمی

مقررات معاملات دولتی

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ارجاع کار به مهندسان مشاور و کارشناسان (مقررات برنامه و بودجه)

موضوعات قوه مجریه در آراء وحدت رویه قضایی

معاملات دولتی در آراء دیوان عدالت اداری

معاملات دولتی در نظریات مشورتی

5 ـ خدمات مربوط بـه دوره بهره برداری و نگهداری (مرحله 4): در مواردیکه ماهیت کار و شرایط اقتضا کند می توان برای دوره محدود از خدمات مهندسان مشاور در بهره برداری و نگهداری از تاسیسات ایجاد شده استفاده نموده. خدمات ارجاعی برحسب مورد ممکن است شامل تعیین و انتخاب کادر بهره برداری و آموزش آن ها، کمک بـه بهره برداری و نگهداری تاسیسات و نیز تهیه فهرست و تجهیزات و مصالح لازم برای بهره برداری و نگهداری و نظائر آن باشد. این خدمات برحسب مورد ممکن است همزمان با خدمات مرحله 3 انجام گیرد بـه نحوی کـه در شروع مرحله بهره برداری و نگهداری، وسائل و کادر بهره برداری و نگهداری آماده بکار باشد.

ماده 5 ـ سایر خدمات: در صورتیکه خارج از موارد مذکور در مواد 3 و 4 احتیاج بـه خدمات مهندسان مشاور باشد لزوم استفاده از این مهندسان مشاور و تعیین حدود و خدمات آنان با تایید سازمان خواهد بود.

فصل سوم ـ انتخاب و ارجاع کار بـه مهندسان مشاور

ماده 6 ـ سازمان برای انتخاب مهندس مشاور، کمیته ای بنام «کمیته انتخاب مشاور ان» مرکب از نمایندگان مشروحه زیر تشکیل می دهد: 1 ـ مسئول دفتر امور مشاور ان سازمان یا نماینده او (به عنوان رییس کمیته). 2 ـ نماینده مدیریت مربوطه در سازمان. 3 ـ نماینده دفتر امور پیمانکاران سازمان. 4 ـ نماینده دستگاه اجرایی ذیربط یا نماینده و مجری طرح.

تبصره 1 ـ در صورتیکه کمیته نتواند در انتخاب مشاور با اکثریت آراء تصمیم اتخاذ نماید، رایی کـه رییس کمیته موافق با آنست ملاک تصمیم گیری خواهد بود.

تبصره 2 ـ وظائف دبیرخانه کمیته بـه عهده دفتر امور مشاور ان است.

تبصره 3 ـ سازمان می تواند تمام یا قسمتی از اختیارات خود را در زمینه انتخاب مهندس مشاور براساس دستورالعمل انتخاب و ارجاع کار بـه مهندسان مشاور بـه دستگاه های اجرایی واگذار نماید. در آن صورت دستگاه های اجرایی ملزم بـه رعایت کلیه مفاد دستورالعمل ها و ضوابط سازمان خواهند بود.

ماده 7 ـ دستورالعمل تعیین ضوابط انتخاب و ارجاع کار بـه مهندسان مشاور با رعایت مفاد این آیین نامه توسط دفتر امور مشاوران سازمان و بـه ترتیب (مشروح در ماده 8 آیین نامه تشخیص صلاحیت و طبقه بندی مهندسان مشاور و کارشناسان) تهیه و پس از تصویب کمیته مذکور در ماده 7 آیین نامه مذکور بـه مورد اجرا گذاشته خواهد شد.

ماده 8 ـ ارجاع کار و عقد قرارداد با مهندسان مشاور منتخب، توسط دستگاه اجرایی براساس دستورالعمل ها و ضوابط سازمان صورت خواهد گرفت.

ماده 9 ـ در موارد استثنایی کـه بـه علت ماهیت کار، انجام خدمات مورد نیاز توسط مهندسان مشاور ایرانی مقدور نباشد و استفاده از مشاور ان خارجی بـه تشخیص بالاترین مسئول اجرایی اجتناب ناپذیر باشد، در اینصورت دستگاه اجرایی موظف است پیشنهاد خود را با دلایل توجیهی آن، متضمن مراحل و شرح خدمات و مبلغ کل کار موردنظر بـه سازمان ارسال و بمنظور انتقال تکنولوژی تعداد متخصصین خارجی و ایرانی را کـه در مدت زمان اجرای قرارداد روی این طرح کار می کنند، تعیین و بـه سازمان ارسال نماید. سازمان پیشنهاد دستگاه اجرایی را در کمیته مذکور در ماده 6 این آیین نامه مطرح و کمیسیون مذکور نتیجه بررسی خود را طی گزارشی بـه شورای عالی فنی جهت اتخاذ تصمیم نهایی ارسال خواهد داشت. سازمان در صورت لزوم نظر مشورتی جامعه را در مورد ارجاع کار بـه مهندسان خارجی کسب خواهد نمود.

ماده 10 ـ وزیر یا رییس دستگاه اجرایی و یا مجری طرح، انتخاب مهندس مشاور را بـه مسئولان مربوط در دستگاه اجرایی و مهندس مشاور ابلاغ می نماید. دستگاه اجرایی حداکثر ظرف مدت دو ماه مفاد قرارداد و حق الزحمه مهندس مشاور را بر مبنای شرایط کلی و ضوابط و معیارهای موضوع ماده 23 قانون برنامه و بودجه کشور و یا ضوابط موجود سازمان تعیین و کار مورد نظر را ارجاع و قرارداد لازم را جهت امضاء آماده و مبادله می نماید و در غیر اینصورت مراتب را همراه با دلایل توجیهی جهت اتخاذ تصمیم بـه سازمان اعلام می دارد.

تبصره 1 ـ متن ابلاغ انتخاب مهندس مشاور باید بـه نحوی باشد کـه قبل از امضاء و مبادله قرارداد هیچ گونه تعهدی برای طرفین ایجاد ننماید.

تبصره 2 ـ دستگاه های اجرایی باید یک نسخه رونوشت ابلاغ انتخاب مهندس مشاور را همزمان با ابلاغ و همچنین دو نسخه از قرارداد با مهندس مشاور را همزمان با مبادله قرارداد و نیز دو نسخه از تصویب نامه پایان کار هر مرحله و ابلاغ شروع مرحله بعدی را برای اطلاع بـه سازمان دفتر امور مشاور ان ارسال دارند.

فصل چهارم ـ ضوابط انتخاب مهندسان مشاور ایرانی

ماده 11 ـ مهندسان مشاور ایرانی با توجه بـه مجموع ضوابط زیر انتخاب می گردند:

1 ـ صلاحیت فنی و حرفه ای: مهندسان مشاور باید در رشته موردنظر از طرف سازمان ذیصلاح شناخته شده باشند و از عهده انجام آن کار بـه نحو شایسته برآیند و دارای حسن سابقه در دستگاه های اجرایی باشند.

2 ـ ادامه کار: در صورتیکه خدمات موردنظر مربوط بـه مراحل 3 یا 4 مشروح در ماده 4 بوده و مهندس مشاور مرحله قبلی را بـه نحو شایسته و رضایت بخشی بـه تشخیص دستگاه اجرایی (یا مجری طرح) انجام داده باشد انتخاب همان مهندس مشاور برای ادامه خدمات اولویت خواهد داشت.

3 ـ حجم کار: در شرایط مساوی بین چند مهندس مشاور ، مهندس مشاور ی در انتخاب اولویت خواهد داشت کـه کار کمتری داشته باشد.

4 ـ وضع جغرافیایی کار: انتخاب مهندس مشاور حتی الامکان با توجه بـه منطقه ای کـه اکثریت فعالیت مشاور در آنجا متمرکز است صورت خواهد گرفت و حتی المقدور از واگذاری کارها در مناطق متفرق و دور از یکدیگر بـه یک مهندس مشاور خودداری خواهد گردید.

5 ـ تخصص ها: در صورتیکه انجام خدمات مربوط بـه کار موردنظر بـه تخصص های چند گونه ای احتیاج داشته باشد، ارجاع آن کار بـه مهندس مشاور ی کـه از طرف سازمان در آن تخصص ها ذیصلاح باشد نسبت بـه کنسرسیومی متشکل از چند مهندس مشاور ذی صلاح کـه در مجموع واجد تخصص های مربوط بـه آن کار باشند در شرایط مساوی اولویت خواهد داشت در اینصورت صلاحیت کنسرسیوم ها باید قبلا بـه تایید سازمان برسد.

6 ـ توزیع کار: انتخاب مهندس مشاور با توجه بـه توزیع عادلانه کار بین مهندسان مشاور انجام خواهد گرفت و بدین منظور سازمان موظف است مهندسان مشاور را با توجه بـه حجم کارهای در دست اقدام، تجربه و کادر فنی و کارآیی تفکیک نموده و در صورت نیاز بـه صورت فهرست های کلی نیز در اختیار دستگاه های اجرایی قرار دهد.

تبصره ـ انتخاب مهندسان مشاور استانی و نیز ارجاع کار و عقد قرارداد با آنها براساس دستورالعمل ها و ضوابط سازمان صورت خواهد گرفت.

ماده 12 ـ دستگاه های اجرایی نباید بـه مهندسان مشاور ی کـه ارجاع کار بـه آنها از طرف سازمان بطور موقت یا دائم منع شده است کاری ارجاع نمایند.

ماده 13 ـ در مواردی کـه بین شرکاء و یا مدیران مهندس مشاور اختلافاتی بروز نماید کـه باالمآل در صلاحیت و کارآیی مهندسین مشاور تاثیر می کند دستگاه های اجرایی موظفند نظرات خود را جهت بررسی و طرح در کمیسیون موضوع ماده 19 آیین نامه تشخیص صلاحیت اعلام نمایند و کمیته انتخاب مشاوران (موضوع ماده 6 این آیین نامه) با توجه بـه تصمیم کمیته ماده 7 آیین نامه تشخیص صلاحیت، نسبت بـه تعیین تکلیف نهایی و نحوه ادامه کار اقدام خواهد نمود.

ماده 14 ـ سازمان مجاز است در قالب مفاد این آیین نامه دستورالعمل های لازم را تهیه و بـه دستگاه های اجرایی ابلاغ نماید.

ماده 15 ـ مهندسان مشاور موظفند مفاد این آیین نامه و دستورالعمل ها و بخشنامه ها را و اطلاعیه هایی کـه براساس این آیین نامه از طرف سازمان تهیه و بـه آنها ابلاغ می گردد رعایت نماید.

ماده 16 ـ کلیه دستگاه های اجرایی همچنین دستگاه هایی کـه دارای مقررات خاص مالی و استخدامی و معاملاتی مربوط بـه خود بوده و شمول مقررات مستلزم ذکر نام آنها است مکلفند مفاد آیین نامه ارجاع کار بـه مهندسان مشاور و کارشناسان و دستورالعمل های مربوطه را رعایت نمایند.

تگ ها:

مقررات آیین نامه معاملات دولتی