آیین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد مصوب 1373/07/09

آیین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد مستند به بند (د) ماده 4 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد 1372 مشتمل بر 190 ماده مصوب 1373/07/09  شورای عالی مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران

شناسنامه آیین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد:

شماره روزنامه رسمی: 14483

تاریخ روزنامه رسمی: 1373/08/30

شماره ابلاغ: 27115/ت 94ک

تاریخ ابلاغ: 1373/08/22

مرجع تصویب: شورای عالی مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران

تاریخ تصویب: 1373/07/09 

بیشتر بخوانید:

مقررات راهنمایی و رانندگی

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد (مقررات مناطق آزاد)

نظریات مشورتی مرتبط با موضوعات مناطق آزاد

آرای وحدت رویه قضایی مرتبط با موضوعات اقتصادی و تجاری

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات اقتصادی و تجاری

مقررات مرجع:

 ماده 4 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد مصوب 1372 ـ هیأت وزیران مسئولیت:

الف ـ تصویب آیین نامه ها و هماهنگ نمودن کلیه فعالیت های هر منطقه.

ب ـ تصویب اساسنامه سازمان و شرکت های تابعه.

ج ـ تصویب برنامه های عمرانی، فرهنگی، بودجه سالانه و عملکرد صورت های مالی سازمان های مناطق.

د ـ تصویب مقررات امنیتی و انتظامی مناطق با تایید فرماندهی کل قوا.

هـ ـ اعمال نظارت عالیه بر فعالیت های مناطق.

را بـه عهده خواهد داشت.

متن آیین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد:

اکثریت وزرای عضو شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 1373/07/09 با توجه بـه اختیار تفویضی هیات وزیران (موضوع تصویب نامه شماره. 16632/ت30هـ مورخ 1373/02/13 - بـه استناد بند (د) ماده 4 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1372 و با عنایت بـه تایید مقام معظم فرماندهی کل قوا، آیین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران را بـه شرح زیر تصویب نمودند:

فصل اول ـ تعاریف

ماده 1 ـ اصطلاحات و کلماتی کـه در این آیین نامه بـه کار برده شده، دارای معانی زیر است:

1 - وسیله نقلیه غیر موتوری: وسیله نقلیه زمینی کـه نیروی محرکه آن از موتور نباشد.

2 - وسیله نقلیه موتوری: وسیله نقلیه زمینی کـه نیروی محرکه آن بـه وسیله موتور تامین می شود.

3 - وسیله نقلیه برقی: وسیله نقلیه زمینی کـه نیروی محرکه آن بـه وسیله موتور برقی تامین می شود.

4 - وسیله نقلیه ریلی: وسیله نقلیه زمینی کـه بر روی ریل حرکت کند.

5 - یدک: وسیله نقلیه ای کـه توسط وسیله نقلیه دیگر کـه دارای نیروی محرکه و سیستم فرمان و هدایت است، کشیده می شود.

6 - شبه یدک: یدکی کـه قسمتی از وزن آن روی کشنده قرار دارد.

7 - راننده: شخصی کـه وسیله نقلیه را هدایت می کند.

8 - عابر پیاده: شخصی کـه وسیله نقلیه را هدایت می کند.

9 - مسافر: شخصی کـه بـه منظور جابجایی از نقطه ای بـه نقطه دیگ از انواع وسایل نقلیه استفاده می کند.

10 - سواری: وسیله نقلیه موتوری زمینی دارای چهار چرخ کـه برای جابجایی حداکثر شش مسافر (با راننده - ساخته شده باشد.

11 - استیشن: نوعی سواری کـه ظرفیت آن با راننده حداقل 7 نفر و حداکثر 9 نفر باشد.

12 - مینی بوس: نوعی سواری کـه ظرفیت آن با راننده حداقل 10 نفر و حداکثر 21 نفر باشد.

13 - اتوبوس: وسیله نقلیه موتوری زمینی مسافربری کـه ظرفیت آن با راننده حداقل 22 نفر باشد.

14 - اتوبوس چند کابینه: اتوبوسی کـه چند کابین را بـه صورت شبه یدک می کشد.

15 - سرویس مدارس: وسیله نقلیه موتوری زمین کـه با دارا بودن علائم مشخصه برای رفت و آمد دانش آموزان مدارس اختصاص می یابد.

16 - وسیله نقلیه آموزشی: وسیله نقلیه موتوری زمینی کـه برای تعلیم رانندگی اختصاص داده شود و دارای دو کلاچ و دو ترمز و دو آینه باشد.

17 - وسیله نقلیه امدادی: وسیله نقلیه موتوری زمین مخصوص خدمات انتظامی، آتش نشانی، بـه داشتی، درمانی و تعمیرات اضطراری برق، گاز و آب و سایر موارد با کسب مجوز قبلی.

18 - موتورسیکلت: وسیله نقلیه زمینی کـه دارای دو یا سه چرخ با اطاقک پهلو (سایدکار - یا بدون آن و مجهز بـه یک موتور محرکه باشد.

19 - دوچرخه: وسیله نقلیه زمینی کـه لااقل دارای دو چرخ باشد و منحصراً با نیروی عضلانی شخصی کـه سوار آن است، بـه وسیله پدال یا اهرمهای دستی حرکت نماید.

20 - خانه سایر (کاروان - : وسیله نقلیه غیر موتوری کـه برای سکونت و یا استفاده بـه عنوان محل کار استفاده شده و عرض آن از 2/5 متر و طول آن از 11 متر بیشتر نباشد.

21 - آمبولانس: وسیله نقلیه موتوری با تجهیزات امدادی درمانی کـه برای جابجایی بیمار و یا مصدوم ساخته شده است.

22 - ماشین آتش نشانی: وسیله نقلیه موتوری زمینی با علائم و تجهیزات و رنگ ویژه کـه برای امداد و نجات و اطفای حریق ساخته شده است.

23 - وزن مجاز: مجموع وزن وسیله نقلیه و بار آن.

24 - وسیله نقلیه باربری: وسیله نقلیه موتوری زمینی کـه برای حمل بار ساخته شده و کابین راننده از قسمت بار بوسیله دیواره ای مقاوم مجزا باشد.

25 - وانت: وسیله نقلیه باربری با حداکثر ظرفیت بارگیری 2 تن.

26 - کامیونت: وسیله نقلیه باربری با ظرفیت بارگیری بین 2 تن الی 3/5 تن.

27 - کامیون: وسیله نقلیه باربری با ظرفیت بارگیری بین 3/5 تن الی 16 تن.

28 - کامیون اطاقدار: کامیونی کـه حداکثر ارتفاع دیواره مقاوم اطاق بار آن از کف اطاق 1/5 متر باشد.

29 - کامیون لبه دار: کامیونی کـه حداکثر ارتفاع دیواره مقاوم اطاق بار آن از کف اطاق 80 سانتی متر باشد.

30 - کامیون تیغه دار: کامیونی کـه قسمت بار آن بـه وسیله تیغه ای طولی بـه دو نیمه مساوی مجزا شده باشد.

31 - کامیون کفی: کامیونی کـه قسمت بار آن فاقد دیواره باشد.

32 - کامیون مسقف: کامیونی کـه قسمت بار آن بـه صورت محفظه فلزی سرپوشیده ساخته شده است.

33 - کامیون یخچال دار: کامیون مسقف کـه قسمت بار آن دارای تجهیزات برودتی باشد.

34 - کامیون تانکر: کامیونی کـه قسمت بار آن بـه صورت مخزن بسته و برای حمل انواع مایعات ساخته شده است.

35 - کامیون بونکر: کامیونی است کـه قسمت بار آن بـه صورت مخزن بسته و برای حمل انواع مایعات ساخته شده است.

36 - کامیون میکسر: کامیونی کـه قسمت بار آن بـه صورت مخزن بسته و دارای دستگاه مخلوط کن باشد.

37 - کامیون کمپرسی: کامیون اطاقداری کـه تخلیه بار آن بـه وسیله دستگاه کمپرس انجام می شود.

38 - وسیله نقلیه جرثقیل دار: وسیله نقلیه باربری کـه قسمت بار آن مجهز بـه دستگاه جرثقیل باشد.

39 - تراکتور بارکش: وسیله نقلیه موتوری زمینی کـه با کشیدن یدک بارکش ساخته شده است.

40 - تراکتور کشاورزی: وسیله نقلیه موتوری زمینی کـه برای کارهای کشاورزی ساخته شده است.

41 - کشنده: وسیله نقلیه موتوری زمینی کـه انواع یدکی و شبه یدک بارگیر بـه آن متصل و با نیرو آن کشیده می شود.

42 - تریلر: وسیله نقلیه باربری با ظرفیت بارگیری 24 تن کـه از مجموع کشنده و شبه یدک تشکیل شده باشد.

43 - راه: کلیه معابری کـه برای عبور و مرور اختصاص یابد.

44 - سواره رو: قسمتی از سطح راه کـه برای تردد یا توقف وسایل نقلیه اختصاص یابد.

45 - پیاده رو: قسمتی از سطح راه در امتداد سواره رو کـه برای عبور عابرین پیاده مجزا شده باشد.

46 - گذرگاه عبور عابر پیاده: قسمتی از عرض سواره رو کـه بـه وسیله علایم مخصوص برای عبور عابر پیاده مشخص شده باشد.

47 - کوچه: راهی در مناطق مسکونی کـه حداکثر عرض آن 6 متر باشد.

48 - خیابان: راهی در مناطق مسکونی کـه عرض آن بیش از 6 متر باشد.

49 - جاده: راهی است در خارج از محدوده شهرها.

50 - خیابان اصلی: خیابانی کـه در برخورد با خیابان دیگر عریض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی، اصلی تلقی شود.

51 - خیابان فرعی: خیابانی کـه در برخورد با خیابان دیگر کم عرض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی، فرعی تلقی شود.

52 - جاده اصلی: جاده ای کـه در برخورد با جاده دیگر عریض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی، اصلی تلقی شود.

53 - جاده فرعی: جاده ای کـه در برخورد دیگر کم عرض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی، فرعی تلقی شود.

54 - بزرگ راه: راهی کـه مسیر رفت و برگشت آن از یکدیگر مجزا و در هر سمت حرکت حداقل دارای دو خط عبور باشد.

55 - اتوبان (شاهراه): راهی بدون تقاطع هم سطح کـه اطراف آن محصور و مسیر رفت و برگشت آن از یکدیگر مجزا و در هر سمت حرکت حداقل دارای دو خط عبور و شانه با عرض سه متر یا بیشتر باشد.

56 - پارکومتر: دستگاهی کـه بکارگیری آن در زمان معین بـه وسایل نقلیه اجازه توقف می دهد.

بیشتر بخوانید:

مقررات راهنمایی و رانندگی

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد (مقررات مناطق آزاد)

نظریات مشورتی مرتبط با موضوعات مناطق آزاد

آرای وحدت رویه قضایی مرتبط با موضوعات اقتصادی و تجاری

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات اقتصادی و تجاری

فصل دوم ـ شماره گذاری و نقل و انتقال مالکیت

ماده 2 ـ هر وسیله نقلیه موتوری زمینی و یدک و شبه یدک متصل کـه بر اساس مقررات مناطق آزاد وارد شده و در منطقه بـه کار گرفته می شود، باید دارای پلاک مخصوصی باشد کـه در منطقه مربوط ارائه شود.

راندن و یا بـه کارگیری وسیله نقلیه ای کـه شماره گذاری نشده و یا شماره آن غیر مجاز است همچنین گذاردن این قبیل وسایل نقلیه در اختیار اشخاص دیگر ممنوع است، مگر آنکه قبلاً از راهنمایی و رانندگی منطقه مربوط مجوز دریافت شده باشد.

ماده 3 ـ مالکین وسایل نقلیه مذکور در ماده 2 یا نماینده قانونی آنان موظفند جهت شماره گذاری و اخذ پلاک و برگ تایید مالکیت وسیله نقلیه خود بـه راهنمایی و رانندگی مربوط مراجعه و فرمهای مخصوص را تنظیم و امضا نمایند و بـه ضمیمه مدارک مورد نیاز تسلیم کنند. مامورین راهنمایی و رانندگی منطقه از حرکت اتومبیل هایی کـه در موعد مقرر شماره گذاری نشده اند جلوگیری بـه عمل خواهند آورد.

ماده 4 ـ پلاک صرفاً بـه اشخاص حقیقی و یا حقوقی مالک وسایل نقلیه تعلق می گیرد و کلیه مسئولیت های ناشی از استفاده غیر مجاز از آن نیز بـه عهده آنان می باشد.

ماده 5 ـ نقل و انتقال مالکیت وسیله نقلیه و اطلاعات مورد نیاز بـه وسیله متصدی شماره گذاری در برگ تایید مالکیت اتومبیل ثبت می شود.

ماده 6 ـ فروشنده مکلف است در هنگام فروش وسیله نقلیه خود، پلاک و فرم مخصوص تنظیم شده را جهت استفاده مجدد خود بـه واحد شماره گذاری تحویل دهد.

ماده 7 ـ در صورت نقل و انتقال مالکیت وسیله نقلیه خریدار موظف است بلافاصله پس از خریداری برابر مفاد ماده 2 نسبت بـه شماره گذاری وسیله نقلیه و اخذ پلاک جدید و برگ تایید مالکیت بـه نام خود اقدام نماید.

ماده 8 ـ اشخاصی کـه وسایل نقلیه آنان در خارج از محدوده مناطق آزاد شماره گذاری شده، می توانند برابر دستورالعملی کـه از طرف سازمان اعلام می شود، برای وسیله نقلیه خود مطابق مفاد این آیین نامه پلاک اخذ نمایند، پلاک قبلی این قبیل وسایل نقلیه مادام کـه در منطقه بکارگرفته می شوند در سازمان منطقه نگهداری می شود و اطلاعات آنها بـه نیروی انتظامی منتقل می گردد.

ماده 9 ـ سازمان منطقه در موارد زیر می تواند از انجام شماره گذاری خودداری نماید:

1 - در صورتی کـه وسیله نقلیه معیوب بوده، یا بـه جهات فنی بکارگیری آن در منطقه خطرناک باشد.

2 - چنانچه اصالت وسیله نقلیه احراز نشود.

3 - هر گاه حقوق و عوارضی کـه بـه موجب مقررات سازمان منطقه بـه وسیله نقلیه تعلق می گیرد، پرداخت نشده باشد.

4 - چنانچه وسیله نقلیه دارای علایم و تجهیزات پیش بینی شده در این آیین نامه نباشد.

5 - هر گاه بیش از پنج سال از زمان ساخت وسیله نقلیه گذشته باشد، مرگ با اجازه سازمان منطقه.

6 - موتورسیکلت هایی کـه موتور آنها دو زمانه باشد.

ماده 10 ـ شماره گذاری وسیله نقلیه از طریق تحویل پلاک و برگ تایید مالکیت بـه مالک وسیله نقلیه و یا نماینده قانونی وی انجام خواهد شد. انواع پلاک ها و ابعاد و رنگ های آنها برای وسایل نقلیه مختلف همچنین مدارک مورد نیاز برای شماره گذاری و چگونگی ارائه سرویس های مربوط بـه شماره گذاری بـه وسیله دستورالعملی کـه با هماهنگی سازمان مربوط و راهنمایی و رانندگی تهیه خواهد شد تعیین می شود.

ماده 11 ـ راهنمایی و رانندگی پس از شماره گذاری وسیله نقلیه سندی کـه حاوی اطلاعات مربوط بـه مشخصات وسیله نقلیه و نقل و انتقالات مالکیت آن و مشخصات خریدار و فروشنده باشد، صادر و در اختیار مالک یا نماینده قانونی وی می گذارد.

ماده 12 ـ هر گاه برگ مالکیت یا پلاک وسیله نقلیه مفقود یا ضایع شود، مالک وسیله نقلیه موظف است حداکثر ظرف 48 ساعت شخصاً یا بـه وسیله نماینده قانونی خود جهت اخذ المثنی برگ تایید مالکیت و یا پلاک جدید بـه واحد شماره گذاری مراجعه و برابر دستورالعمل مربوط اقدام کند.

ماده 13 ـ راهنمایی و رانندگی می تواند بـه سازندگان و فروشندگان و حمل کنندگان و وارد کنندگان و صادرکنندگان وسایل نقلیه فقط جهت عرضه نمودن و یا حمل و نقل آنها از محلی بـه محل دیگر بدون انجام تشریفات شماره گذاری پلاک موقت با مدت اعتبار تعیین شده تحویل دهد.

ماده 14 ـ اشخاصی کـه بـه عنوان وسیله نقلیه تحت مالکیت خود پلاک اخذ نموده اند، صرفاً مجاز بـه استفاده از آن روی همان وسیله نقلیه خواهند بود.

ماده 15 ـ وسیله نقلیه با پلاک ترانزیت کـه از طریق مبادی ورودی، وارد مناطق آزاد می شود، چنانچه راننده یا مالک آن تمایل بـه استفاده از وسیله را داشته باشد، پس از انجام تشریفات لازم از طریق سازمان، برای مدت زمان معین پلاک موقت دریافت می نماید.

ماده 16 ـ وسیله نقلیه ای کـه در مناطق آزاد شماره گذاری شده پس از تشریفات گمرکی بـه مدت مربوط بـه ورود اتومبیل های خارجی مجوز تردد موقت سایر نقاط کشور دریافت خواهد کرد.

تبصره1 ـ اصلاح 1384/09/24 ـ وسایل نقلیه شماره گذاری شده در منطقه آزاد چابهار می توانند تا شعاع 30 کیلومتری از مرز منطقه آزاد تردد نمایند (محور چابهار ـ ایرانشهر تا پلیس راه - . سازمان منطقه با هماهنگی گمرک و نیروی انتظامی نحوه اجرای صحیح این تبصره را تدوین خواهند نمود.

تبصره 2 _ الحاق 1384/09/24 - خودرو های سواری کـه از طریق منطقه آزاد چابهار وارد کشور می شوند تا سقف یکصد دستگاه با تایید نیروی انتظامی می توانند تا منطقه نیک شهر تردد نمایند.

تبصره 3 _ الحاق 1387/09/27 _ با عنایت بـه اتصال منطقه آزاد تجاری - صنعتی اروند بـه سرزمین اصلی خودروهای پلاک گذاری شده مجازند تا شعاع چهل کیلومتری مطابق محدوده نقشه پیوست کـه تایید شده بـه مهر « پیوست تصویب نامه هیئت وزیران » است و ماشین آلات سنگین راه سازی از جمله لودر، فینیشر، گریدر، غلطک، ترینچر و اسکوی پیر در حد نیاز استان تا پلیس راه های ورودی بـه استان تردد نمایند.

فصل سوم ـ گواهینامه رانندگی

ماده 17 ـ هر کس بخواهد با هر نوع وسیله نقلیه موتوری در محدوده مناطق آزاد رانندگی نماید باید دارای گواهی نامه معتبر رانندگی مربوط بـه آن وسیله باشد.

ماده 18 ـ گواهی نامه های رانندگی معتبر عبارتند از: 1 ـ گواهی نامه های صادر شده در داخل کشور. 2 ـ گواهی نامه های خارجی معتبر مورد تایید مناطق آزاد.

فصل چهارم ـ معاینه وسایل نقلیه

ماده 19 ـ کلیه وسایل نقلیه موتوری باید دارای برگ معتبر معاینه فنی (تایید صحت فنی) کـه بـه وسیله راهنمایی و رانندگی هر منطقه آزاد صادر می شود باشند. راندن وسایل نقلیه موتوری فاقد برگ معتبر معاینه فنی ممنوع است. برگ معاینه فنی باید همواره در دسترس و قابل ارائه باشد. مدت اعتبار برگ معاینه فنی را راهنمایی و رانندگی معین می نماید.

ماده 20 ـ هر گاه در وسیله نقلیه عیب و نقص فنی بروز نماید و یا از وضعیت استاندارد خارج شود و یا تردد و بـه کارگری آن خطرناک و ناامن تشخیص داده شود، راهنمایی و رانندگی هر منطقه ضمن اخذ برگ معاینه فنی، وسیله نقلیه را بـه تعمیرگاه هدایت می کند و تا زمانی کـه صحت فنی وسیله نقلیه تایید نشده باشد تردد و بکارگیری آن مجاز نخواهد بود.

ماده 21 ـ راهنمایی و رانندگی هر منطقه می تواند موارد معاینه فنی و استانداردهای هر قسمت را مشخص و اعلام نماید.

ماده 22 ـ چنانچه سازمان هر یک از مناطق آزاد برای ایمنی تردد و یا جلوگیری از آلودگی محیط زیست نصب تجهیزاتی را بر روی وسایل نقلیه ضروری اعلام نماید همگان موظف بـه رعایت آن می باشند.

ماده 23 ـ راهنمایی و رانندگی هر منطقه بر حسب ضرورت می تواند صدور برگ معاینه فنی را برای مدت یک سال بـه اشخاص حقیقی و یا حقوقی واگذار نماید و تمدید آن برای دوره های یکساله بلامانع است.

ماده 24 ـ برگ و برچسب معاینه فنی در مرکز مجاز معاینه فنی وسایل نقلیه کـه برای بازدید صحت قسمتهای مختلف وسیله نقلیه و رعایت مقررات و استانداردهای مربوط بـه آن آماده شده بـه وسیله بازدیدکننده فنی صادر می شود. بازدیدکننده فنی شخصی است کـه تمام مقررات و استانداردهای معاینه فنی را می داند.

ماده 25 ـ در موارد زیر راهنمایی و رانندگی هر منطقه می تواند از صدور مجوز انجام معاینه فنی برای تعمیرگاه ها و یا اشخاص خودداری کرده و یا مجوز صادره را باطل نماید:

1 - در صورتی کـه مسئول مرکز معاینه و یا بازدیدکننده فنی دارای سابقه محکومیت کیفری مؤثر باشد.

2 - در صورتی کـه مرکز معاینه فنی در وضعیت و شرایط استاندارد نباشد.

3 - در صورتی کـه مرکز معاینه فنی بدون رعایت ضوابط، برگ معاینه صادر نموده باشد.

4 - در صورتی کـه بازدید کننده فنی بدون بازدید از وسیله نقلیه برگ معاینه فنی صادر کره باشد.

ماده 26 ـ مجوز صدور برگ معاینه فنی وسایل نقلیه قابل انتقال بـه دیگران نیست.

ماده 27 ـ برای هر مرکز مجاز معاینه فنی و بازدیدکننده فنی از طرف راهنمایی و رانندگی هر منطقه معرفی نامه صادر خواهد شد.

ماده 28 ـ مراکز مجاز معاینه فنی بـه وسیله یک تابلو مخصوص مشخص می شوند کـه در هنگام ابطال مجوز باید آنرا عودت دهند.

ماده 29 ـ بازرسان راهنمایی و رانندگی هر منطقه در هر زمان می توانند از نحوه عمل مراکز معاینه فنی و دفاتر و مدارک مربوط بازدید بـه عمل آورند و مسئولین مراکز ملزم بـه همکاری می باشند.

ماده 30 ـ بـه وسیله مناطق آزاد برای بازدید فنی (بازدید بـه وسیله نیروی انتظامی انجام می شود - و صدور برگ معاینه فنی و برچسب، مبلغی (طبق آیین نامه اجرایی اخذ عوارض در مناطق تجاری ـ صنعتی - بـه عنوان تعرفه تعیین می شود کـه هنگام مراجعه باید پرداخت شود.

ماده 31 ـ مشخصات دستگاه های لازم برای بازدید فنی از سوی راهنمایی و رانندگی هر منطقه تعیین و اعلام می شود و مراکز معاینه فنی باید دستگاه های مذکور را در مدت زمان تعیین شده تهیه و مورد استفاده قرار دهند.

ماده 32 ـ هر مرکز مجاز معاینه فنی باید دفتری را بـه منظور ثبت مشخصات وسایل نقلیه مورد بازدید اختصاص دهد.

فصل پنجم ـ تصادفات

ماده 33 ـ راننده هر وسیله نقلیه کـه مرتکب تصادف منجر بـه جرح یا فوت شود، موظف است صحنه تصادف را حفظ کرده و مراتب را در اسرع وقت بـه راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهد و مادام کـه تشریفات مربوط بـه رسیدگی بـه تصادف وسیله کارشناسان خاتمه نیافته از تغییر وضعیت صحنه تصادف خودداری کند، لیکن در تصادفات منجر بـه خسارات چنانچه وسیله نقلیه قابل حرکت باشد راننده ملزم است آن را در نزدیکترین محلی کـه موجب سد معبر نشود برای رسیدگی و بازدید متوقف سازد.

تبصره ـ چنانچه راننده وسیله نقلیه مراتب وقوع تصادف را اطلاع ندهد، مالک وسیله نقلیه و سایر سرنشینان موظف بـه دادن اطلاع می باشند.

ماده 34 ـ رسیدگی بـه کلیه تصادفات رانندگی در مناطق آزاد بـه وسیله کارشناسان راهنمایی و رانندگی هر منطقه کـه برای این منظور آموزش دیده اند، با تنظیم فرمهای مربوط انجام پذیرفته و بـه مراجع صلاحیتدار ارسال می شود.

ماده 35 ـ رانندگان و سرنشینان وسیله نقلیه ای کـه تصادف نموده اند در صورت وقوع جرح موظفند کمکهای مورد نیاز را بـه مجروحین نموده نسبت بـه اعزام آنان بـه مراکز درمانی اقدام نمایند.

ماده 36 ـ چنانچه رانندگان و سرنشینان وسیله نقلیه ای کـه تصادف نموده قادر بـه رساندن مصدومین بـه مراکز درمانی نباشد سایر افراد حاضر بـه شرط داشتن توانایی موظفند ضمن انجام کمکهای لازم در صورت نیاز، مصدومین را بـه مراکز درمانی منتقل کنند. در این گونه موارد مامورین فقط اجازه دارند مشخصات کمک دهنده را ثبت نمایند.

ماده 37 ـ مراکز درمانی در هر صورت ملزم بـه پذیرش مصدومین ناشی از تصادفات و انجام اقدامات لازم در این زمینه می باشند.

ماده 38 ـ مراکز درمانی و پزشکان ملزم بـه تکمیل فرم گزارش رجوع مصدومین تصادفات و شرح اقدامات انجام شده برای هر یک از آنان و ارسال بـه راهنمایی و رانندگی منطقه می باشد.

ماده 39 ـ چنانچه در هنگام معالجه مصدومین یا سایر بیماران مشخص شود رانندگان آنان در آینده سبب خطر برای خود و سایرین خواهند شد پزشک معالج باید مراتب را بـه راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهد.

ماده 40 ـ راننده هر وسیله نقلیه ای کـه با وسایل نقلیه در حال توقف، حیوانات، علایم راهنمایی، چراغ برق، درخت و سایر اجسام تصادف نماید، باید مراتب را بـه راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهد.

ماده 41 ـ تعمیرگاه ها و توقفگاه ها موظفند ظرف 24 ساعت پس از رویت وسیله نقلیه ای کـه آثار تصادف و برخورد در آن وجود دارد مراتب را بـه راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهند.

ماده 42 ـ راهنمایی و رانندگی هر منطقه می تواند بـه منظور کاهش میزان تصادفات، رانندگان مقصر را تحت آموزش مجدد قرار دهند.

فصل ششم ـ تجهیزات

ماده 43 ـ اشخاص حق ندارند هیچ نوع وسیله نقلیه ای را کـه فاقد لوازم و تجهیزات مذکور در این فصل، یا دارای لوازم و تجهیزات مخالف مقررات باشد، در راهها برانند یا برای رانندگی در اختیار دیگری بگذارند.

ماده 44 ـ کلیه وسایل نقلیه موتوری دارای چهار چرخ یا بیشتر، حداقل باید دارای چراغ هایی بـه شرح زیر باشند:

1 ـ دو چراغ با نور سفید در طرفین جلو کـه نور آنها قابل تبدیل بـه سمت بالا و پایین باشد، بـه نحوی کـه بـه وسیله نور بالا اشخاص و یا اشیا از فاصله 150 متری و بـه وسیله نور پایین از فاصله 35 متری تشخیص داده شوند.

2 ـ دو چراغ کوچک با نور زرد یا سفید برای تشخیص عرض وسیله نقلیه در منتهی الیه طرفین جلو، نور این چراغ ها باید از فاصله 150 متری دیده شود.

3 ـ دو چراغ با نور قرمز جهت تشخیص عرض وسیله نقلیه در منتهی الیه طرفین عقب، نور این چراغ ها باید از فاصله 150 متری دیده شود.

4 ـ دو چراغ کوچک با نور قرمز برای ترمز در طرفین عقب کـه بـه محض گرفتن ترمز روشن شود، نور این چراغ ها باید از فاصله 150 متری دیده شود.

5 ـ یک چراغ بـه رنگ سفید برای روشن نمودن پلاک عقب.

6 ـ یک چراغ کوچک بـه رنگ زرد یا سفید در عقب کـه فقط هنگام استفاده از دنده عقب روشن شود.

7 ـ دو نور تاب قرمز در طرفین عقب.

ماده 45 ـ موتورسیکلت باید حداقل یک چراغ و حداکثر دو چراغ با نور سفید در جلو کـه تا فاصله 150 متری را روشن نماید و یک چراغ قرمز با شیشه نور تاب قابل رویت از فاصله 150 متری در عقب و دو آیینه روی فرمان داشته باشد.

ماده 46 ـ هر دو چرخه باید یک چراغ با نور سفید در جلو کـه تا مسافت 150 متری را روشن نماید و یک چراغ قرمز و نور تاب قابل رویت از فاصله 20 متری در عقبی و یک زنگ یا بوق کـه صدای آن از فاصله 30 متری شنیده شود، داشته باشد.

ماده 47 ـ هیچ وسیله نقلیه موتوری نباید بیش از چهار چراغ نور سفید و زرد در جلو داشته باشد کـه نوری بیش از 300 شمع تولیدکننده و نور هر چراغ عقب نیز نباید از 3 شمع کمتر باشد.

ماده 48 ـ وسایل نقلیه موتوری سنگین کـه حداقل 205 سانتی متر عرض و حداقل 9 متر طول داشته باشند می توانند علاوه بر چراغ های مذکور در ماده 45 دو چراغ با نور زرد در جلو و سه چراغ با نور قرمز در عقب داشته باشند. استفاده از این چراغ ها تنها در راه های فاقد روشنایی مجاز است.

ماده 49 ـ وسایل نقلیه موتوری با طول 6 متر یا بیشتر باید در هر پهلو حداقل چهار چراغ کوچک با نور زرد یا قرمز یا بـه همین تعداد نور تاب داشته باشند.

ماده 50 ـ کلیه وسایل نقلیه موتوری باید دارای حداقل چهار چراغ چشمک زن با نور زرد باشند کـه دو چراغ در طرفین جلو و دو چراغ در طرفین عقب بـه عنوان راهنما کار کنند.

ماده 51 ـ وسایل نقلیه راهنمایی و رانندگی، آمبولانس، نیروی انتظامی و آتش نشانی باید دو چراغ قرمز گردان در مرتفع ترین نقطه خود داشته و مجهز بـه آژیر و بلندگو باشند. سایر وسایل نقلیه امدادی فقط از یک چراغ زرد و آژیر استفاده می نمایند. سرویس مدارس باید یک چراغ گردان زرد و آژیر در مرتفع ترین نقطه خود داشته باشد.

ماده 52 ـ در مواردی کـه بکارگیری چراغ های الکتریکی، با ایمنی محموله وسایل نقلیه، مغایرت داشته باشد، باید از چراغ های ایمنی و نور تاب استفاده شود.

ماده 53 ـ هر وسیله نقلیه موتوری دارای چهار چرخ یا بیشتر باید، حداقل دارای دو سیستم جداگانه ترمز باشد کـه یک سیستم برای متوقف ساختن وسیله نقلیه و سیستم دیگر برای نگهداشتن وسیله نقلیه در حال توقف بکار گرفته شود.

ماده 54 ـ هر دو چرخه موتوردار و موتورسیکلت باید دارای دو سیستم ترمز باشد کـه یکی بر روی چرخ جلو و دیگری بر روی چرخ عقب اثر نماید.

ماده 55 ـ هر دوچرخه باید حداقل دارای یک سیستم ترمز باشد کـه بر روی چرخ عقب یا هر دو چرخ اثر نماید.

ماده 56 ـ یدک ها و شبه یدک هایی کـه ظرفیت آنها از 1400 کیلوگرم بیشتر است باید دارای سیستم ترمز باشند. نحوه ساختمان این سیستم ترمز باید بـه صورتی باشد کـه در صورت قطع ناگهانی اتصال ترمز خودبخود گرفته شود و یدک یا شبه یدک را متوقف سازد.

ماده 57 ـ هر وسیله نقلیه موتوری چهار چرخ یا بیشتر باید حداقل دارای یک آینه مخصوص در داخل اطاق و یک آینه مخصوص در بیرون اطاق سمت راننده باشد. بـه نحوی کـه عبور وسایل نقلیه از پشت سر و پهلو برای راننده قابل رویت باشد.

ماده 58 ـ کلیه وسایل نقلیه موتوری دارای شش چرخ یا بیشتر باید در پشت تمام چرخ ها دارای گل پخش کن باشند.

ماده 59 ـ هر وسیله نقلیه موتوری دارای شیشه جلو باید مجهز بـه دستگاهی برای پاک کردن باران، برف و رطوبت شیشه باشد کـه بطور خودکار یا بـه دلخواه راننده کار کند.

ماده 60 ـ تمام شیشه های وسایل نقلیه موتوری باید از نوع ایمنی باشد.

ماده 61 ـ نصب شیشه های رنگی کـه دید راننده را بسیار محدود کند یا استفاده از اسپری هایی کـه این محدودیت را ایجاد نماید ممنوع است.

ماده 62 ـ نصب شیشه هایی کـه نور را کاملاً منعکس نماید (با استفاده از اسپری یا عامل دیگر - روی وسایل نقلیه ممنوع است.

ماده 63 ـ کلیه وسایل نقلیه موتوری باید دارای منبع اگزوز باشند کـه مانع از ایجاد صدای ناهنجار شود. مستقیم کردن خروجی اگزوز ممنوع است.

ماده 64 ـ تمام صندلی های وسایل نقلیه موتوری باید مجهز بـه کمربند ایمنی باشد.

ماده 65 ـ راننده و ترک نشین موتورسیکلت باید از کلاه ایمنی استفاده نمایند.

ماده 66 ـ کلیه وسایل نقلیه موتوری باید یک مثلث نورتاب قابل رویت از فاصله 150 متری همراه داشته باشند. اتوبوس ها، کامیون ها و تریلی ها باید حداقل دارای دو مثلث نور تاب باشند.

ماده 67 ـ کلیه وسایل نقلیه مسافربری باید دارای جعبه کمک های اولیه و کپسول آتش نشانی مناسب باشند.

ماده 68 ـ وسایل نقلیه موتوری کـه راهنمایی و رانندگی اعلام نماید باید مجهز بـه دستگاه سرعت نگار باشند.

ماده 69 ـ عاج لاستیک چرخ ها وسایل نقلیه در ساییده ترین قسمت نباید کمتر از 2 میلی متر باشد.

فصل هفتم ـ مقررات حمل و نقل بار و مسافر

ماده 70 ـ حمل مسافر و بار بیش از ظرفیت مجاز وسیله نقلیه ممنوع است.

ماده 71 ـ نصب باربند و حمل بار روی سقف اتوبوس و مینی بوس ممنوع است.

ماده 72 ـ حمل هر گونه مواد محترقه و آتش زا و سریع الاشتعال توسط وسایل نقلیه مسافربری ممنوع است.

ماده 73 ـ وسایل نقلیه مسافربری بـه تناسب فصل باید دارای تجهیزات گرم کننده و سرد کننده باشند.

ماده 74 ـ رانندگان وسایل نقلیه مسافربری مکلفند در ساعات شب و با تاریک شدن هوا چراغ داخل وسیله نقلیه را روشن نگهدارند.

ماده 75 ـ اتوبوسها و سرویس ها مدارس ملزم بـه داشتن یک نفر خدمه می باشند.

ماده 76 ـ رانندگان وسایل نقلیه باربری موظفند در هنگام بارگیری با استفاده از وسایل مناسب بار وسیله نقلیه خود را کاملاً مهار نمایند و در صورت لزوم بـه وسیله پوشش آن را محفوظ نمایند هر گاه محموله یا قسمتی از آن سقوط کند راننده مسئول است.

ماده 77 ـ طول و عرض بار وسایل نقلیه باربری نباید از اطاق بار آن بیرون باشد.

ماده 78 ـ راننده یا مالک وسیله نقلیه باربری مسئول خسارت وارده بـه راه در اثر حمل بار غیر مجاز می باشد.

ماده 79 ـ توزیع وسایل نقلیه باربری در مکان هایی کـه باسکول نصب گردیده انجام می شود رانندگان وسایل نقلیه باربری موظفند وسایل نقلیه خود را در جهت توزین بـه روی باسکول ها هدایت کنند.

ماده 80 ـ هر گاه در موقع توزین معلوم شود کـه بیش از وزن مجاز بارگیری شده، بار اضافی تخلیه می شود. مسئولین انبار کردن و حفظ بار اضافی بـه عهده راننده یا مالک وسیله نقلیه می باشد.

ماده 81 ـ مناطق آزاد می توانند جهت حمل محمولاتی کـه قابل تجزیه و تفکیک نبوده بیش از ظرفیت یا بزرگتر از حجم معین است، پروانه مخصوص کـه حاوی مشخصات و ظرفیت وسیله نقلیه حمل کننده و وزن و ابعاد بار و مسیر و تعداد دفعات رفت و برگشت یا مدت حمل مستمر است صادر کنند. این پروانه باید تا پایان مدت اعتبار آن نزد راننده موجود باشد و هنگام مراجعه مامورین راهنمایی و رانندگی ارائه شود.

ماده 82 ـ حمل مایعات باید بـه وسیله تانکر انجام شود و حمل مایعات در مخازن نیمه خالی ممنوع است.

ماده 83 ـ حمل مواد محترقه و آتش زا فقط با وسایل نقلیه مخصوص مجاز است.

ماده 84 ـ طول و عرض وسایل نقلیه برابری همان است کـه بر طبق مشخصات کاتالوگ کارخانه سازنده تعیین شده ولی ظرفیت آن بـه وسیله شماره گذاری تعیین می شود.

فصل هشتم ـ مقررات مختلف

ماده 85 ـ عابرین پیاده هنگام حرکت در طول راه هایی کـه پیاده رو دارد حق ندارند از سواره رو عبور کنند.

ماده 86 ـ در راه هایی کـه پیاده رو وجود ندارد و یا در صورت وجود بـه جهاتی قابل استفاده نباشد عابرین پیاده موظفند هنگام حرکت در طول سواره رو از منتهی الیه سمت چپ خود بـه نحوی عبور نمایند کـه حرکت وسایل نقلیه مقابل در خلاف جهت ایشان انجام گیرد.

ماده 87 ـ عابرین پیاده موظفند برای گذشتن از عرض راه حتماً از گذرگاه عابر پیاده عبور نمایند.

ماده 88 ـ در تقاطع های فاقد گذرگاه عابر پیاده هم سطح، عابرین پیاده موظفند هنگام عبور از گذرگاه عابر پیاده از چراغ راهنمایی نیز متابعت نمایند.

ماده 89 ـ عابرین پیاده برای عبور از عرض راه مکلفند بطور ناگهانی از پیاده رو داخل سواره رو نشده ضمن توجه بـه مسیر عبور وسایل نقلیه با احتیاط از کوتاه ترین مسیر از عرض راه عبور نمایند.

ماده 90 ـ اشخاصی کـه بـه هر عنوان بر روی راه ها کار می کنند قبل از شروع بـه کار باید علایم ایمنی عبور و مرور را در محل و بـه لباسهای کارگران و وسایل نقلیه خود نصب نمایند. در غیر این صورت مامورین موظف بـه جلوگیری از فعالیت آنان می باشند.

ماده 91 ـ بـه غیر از ماموران راهنمایی و رانندگی هیچ کس حق ندارد برای هدایت و حفاظت وسایل نقلیه در سواره رو و خیابان بایستند یا قدم بزند.

ماده 92 ـ اشخاصی کـه بـه وسیله چرخ معلولین (ویلچر) حرکت می کنند و یا کودکانی کـه بـه وسیله کالسکه حمل می شوند در حکم عابر پیاده می باشند.

ماده 93 ـ رانندگان وسایل نقلیه در حال حرکت موظفند برای جلوگیری از تصادف فاصله مناسبی را نسبت بـه وسیله نقلیه جلویی خود حفظ نمایند. در راه هایی کـه سرعت مجاز بیش از 60 کیلومتر در ساعت است فاصله مجاز بین وسایل نقلیه یک متر بـه ازای هر کیلومتر ساعت می باشد.

ماده 94 ـ وسایل نقلیه موتوری با طول بیش از 12 متر موقع عبور در راه های غیر مسکونی باید فاصله بیشتری با وسایل نقلیه جلویی خود داشته باشند بـه نحوی کـه وسیله نقلیه دیگری کـه از آنها سبقت می گیرد بتواند پس از سبقت مجدداً در جلوی آنها وارد مسیر اولیه شود.

ماده 95 ـ وسایل نقلیه ای کـه بـه صورت کاروان و دسته جمعی در راهی عبور می کنند نیز مشمول ماده 92 می باشند.

ماده 96 ـ حرکت با دنده خلاصی در سرازیری ها ممنوع است.

ماده 97 ـ امتناع از قبول مسافر و همچنین نرساندن مسافر بـه مقصد برای وسایل نقلیه مسافربری عمومی در حال سرویس ممنوع است.

ماده 98 ـ رانندگان هنگام رانندگی حق صحبت با استعمال دخانیات و یا خوردن و آشامیدن را نداشته و باید صرفاً بـه هدایت وسیله توجه داشته باشند.

ماده 99 ـ اشخاصی کـه مواد مخدر یا مشروبات الکلی و یا داروهای آرام بخش و خواب آور مصرف نمایند تا رفع کامل آثار آن حق رانندگی ندارند.

ماده 100 ـ وسایل نقلیه امدادی جهت انجام ماموریت فوری در صورت بکاربردن چراغ گردان مخصوص یا آژیر تا حدودی کـه موجب تصادف نشوند مجاز بـه انجام اعمال زیر می باشند: 1 ـ توقف در محل ممنوعه. 2 ـ تجاوز از سرعت مجاز. 3 ـ سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر. 4 ـ عبور از طرف چپ راه. 5 ـ دور زدن در نقاط ممنوعه. 6 ـ گذشتن از چراغ قرمز یا عدم رعایت علائم دیگر ایست، مشروط بـه اینکه از سرعت وسیله نقلیه در این گونه محل ها تا حد امکان کاسته شود.

ماده 101 ـ وسایل نقلیه امدادی کـه مجاز بـه داشتن آژیر می باشند فقط در مواقعی کـه برای انجام ماموریت فوریتی در حرکتند باید از آنها استفاده نمایند.

ماده 102 ـ اتومبیل های مدارس فقط در مواقع سوار و پیاده کردن دانش آموزان حق استفاده از علایم مخصوص را دارند.

ماده 103 ـ راندن وسیله نقلیه ای کـه بیش از ظرفیت مجاز بار یا مسافر گرفته باشد ممنوع است.

ماده 104 ـ راندن وسایل نقلیه در پیاده رو یا از وسط دستجات ممنوع است.

ماده 105 ـ سوار شدن یا سوار کردن اشخاص در قسمت خارجی وسیله نقلیه ممنوع است.

ماده 106 ـ سوار شدن یا سوار کردن اشخاص در قسمت بار و یا روی بار وسایل نقلیه بار و یا روی بار وسایل نقلیه باربری ممنوع است.

ماده 107 ـ درب های هر وسیله نقلیه در حال حرکت باید کاملاً بسته باشد و بازکردن آنها قبل از توقف کامل مجاز نیست.

ماده 108 ـ چنانچه درب وسیله نقلیه بـه گونه ای باز شود کـه برای عابرین یا وسایل نقلیه دیگر خطر بـه وجود آورد سرنشین یا راننده مسئول خواهد بود.

ماده 109 ـ رانندگان وسایل نقلیه هنگام عبور از معابر و گذرگاه های تنگ یا پر جمعیت و یا در مواردی کـه بیشتر از 50 متر مقابل آنها مرئی نیست مکلفند آهسته حرکت کنند و در صورت احتمال حداکثر یا اخلال نظم و مزاحمت بر حسب مورد وسیله نقلیه را کند و یا آن را متوقف سازند.

ماده 110 ـ هیچ کس حق ندارد وسیله نقلیه ای کـه متعلق بـه او نیست یا برای رانندگی در اختیار او گذاشته نشده را بدون اجازه کسی کـه آن را در اختیار دارد از محل خود حرکت دهد یا با آن رانندگی کند مگر ماموران انتظامی آن هم در حدود مقررات و وظایف قانونی.

ماده 111 ـ هیچ کس نمی تواند بـه شخص فاقد گواهینامه رانندگی لازم اجازه رانندگی یا وسیله نقلیه خود را بدهد.

ماده 112 ـ هنگامی کـه وسیله نقلیه بخواهد از تقاطع بدون راه بند راه آهن بگذرد، راننده باید در پنج متری تقاطع توقف کند درب وسیله نقلیه را باز کرده و بـه صدای احتمالی عبور قطار گوش کند، چنانچه از عدم عبور قطار مطمئن شد وسیله نقلیه را در دنده قرارداده، بدون عوض کردن دنده از تقاطع عبور کند.

ماده 113 ـ چنانچه ماموران راهنما در محل تقاطع راه آهن حضور داشته باشند عبور وسایل نقلیه از تقاطع باید با فرمان آنان انجام گیرد.

ماده 114 ـ ماموران مسئول راه مکلفند از عبور و مرور در راه هایی کـه بـه واسطه خرابی یا علل دیگر خطرناک می باشند تا تعمیر و دفع علل خطر جلوگیری بـه عمل آورند یا از حرکت برخی از انواع وسایل نقلیه و یا از وسایل نقلیه ای کـه مجهز بـه وسایل لازم نیستند ممانعت بـه عمل آورند.

ماده 115 ـ حمل جنازه باید با وسایل نقلیه مخصوص انجام گیرد مگر با اجازه راهنمایی و رانندگی.

ماده 116 ـ هیچ کس حق ندارد در حالی کـه سوار بر دوچرخه باشد بـه وسایل نقلیه در حال حرکت تکیه و آنها را وسیله حرکت خود قرار دهد.

ماده 117 ـ تکیه نمودن و آویزان شدن اشخاص بـه وسایل نقلیه ممنوع است.

ماده 118 ـ هیچ کس حق ندارد در حالی کـه سوار بر کفش های چرخدار یا اتومبیل های اسباب بازی یا چرخ های بلبرینگ باشد در سواره رو حرکت کند.

ماده 119 ـ هیچ کس حق ندارد بر روی سواره رو زباله یا شیشه یا قطعات فلزی و مایعات لزج بریزد و بـه طور کلی هر چیزی کـه باعث سد راه و یا ایجاد خطر و انحراف وسایل نقلیه از مسیر حرکت باشد ممنوع است.

ماده 120 ـ هر راننده باید از علایم راهنمای و رانندگی اطاعت نماید.

ماده 121 ـ راهنمایی و رانندگی می تواند استفاده از لوازم یا تجهیزات مشخصی را برای رانندگان یا وسیله نقلیه ممنوع سازد.

ماده 122 ـ راهنمایی و رانندگی می تواند با هماهنگی سازمان منطقه آزاد شکل ظاهری و رنگ و نوار رنگی و تجهیزات هر نوع وسیله نقلیه را بسته بـه نوع استفاده از آن تعیین و اعلام نماید.

ماده 123 ـ در وسایل نقلیه باربری اطاق خواب جزو اطاق راننده محسوب می شود.

ماده 124 ـ موتورسیکلت ها نباید از نیم ساعت قبل از غروب تا نیم ساعت پس از طلوع آفتاب در راههایی کـه حداکثر سرعت مجاز در آنها بیش از 80 کیلومتر در ساعت است حرکت نمایند.

ماده 125 ـ راهنمایی و رانندگی می تواند در صورتی کـه بـه سلامت جسمی یا روحی دارنده گواهینامه برای کنترل وی بر وسیله نقلیه، تردید کند وی را بـه مراجع پزشکی ذیصلاح معتمد جهت آزمایش و ارسال نتیجه، معرفی نماید.

ماده 126 ـ هیچ کس حق ندارد بـه علایم راهنمایی و رانندگی صدمه بزند.

ماده 127 ـ راهنمایی و رانندگی می تواند استفاده از خط عبوری در منتهی الیه سمت چپ راه را برای پاره ای وسایل نقلیه ممنوع سازد مشروط بر اینکه هر مسیر راه حداقل دارای سه خط عبور باشد.

ماده 128 ـ حمل سرنشین در داخل خانه سیار هنگام یدک کشی آن ممنوع است.

ماده 129 ـ راهنمایی و رانندگی هر گونه اطلاعیه یا اخطاریه را بـه آخرین آدرس مالکین وسیله نقلیه خواهد فرستاد، پانزده روز پس از ارسال آنها تلقی بر اطلاع مالک خواهد بود.

ماده 130 ـ در صورتی کـه پارک وسیله نقلیه موجب سد معبر شود و یا برای تردد سایر وسایل نقلیه ایجاد خطر نماید بـه وسیله عوامل راهنمایی و رانندگی و با امکانات لازم بـه محل مناسب انتقال می یابد. در این صورت هزینه جابجایی و نگهداری وسیله نقلیه علاوه بر پرداخت جریمه تخلف بـه عهده مالک خواهد بود.

ماده 131 ـ مسابقه گذاردن بین دو یا چند وسیله نقلیه یا حرکت در موازات یکدیگر و راه ندادن بـه وسایل نقلیه دیگر برای سبقت مجاز ممنوع است.

فصل نهم ـ علائم راهنمایی و رانندگی

ماده 132 ـ علایم راهنمایی و رانندگی کـه برای کنترل و تنظیم عبور و مرور در راه های مناطق آزاد بـه کار می رود بـه وسیله راهنمایی و رانندگی تعیین و در محل های مناسب نصب می گردد. کلیه رانندگان وسایل نقلیه و عابرین پیاده موظفند از علایم مذکور تبعیت نمایند.

ماده 133 ـ کنترل و تنظیم عبور و مرور بـه وسیله چراغ، تابلوها، خطوط، نوشته ها، ماموران انتظامی و یا هر وسیله دیگری کـه بر حسب مورد مقتضی باشد بـه عمل می آید. در هر حال فرمان ماموران راهنمایی و رانندگی بر تمام علایم دیگر مقدم است.

ماده 134 ـ در محل هایی کـه عبور و مرور بـه وسیله چراغ راهنمایی کنترل می شود رنگ های زیر برای مقاصدی کـه معین شده بـه کار می رود:

1 ـ چراغ سبز برای حرکت: وسایل نقلیه ای کـه با چراغ سبز روبرو می شوند حق عبور یا گردش را دارند مگر آن کـه گردش بـه وسیله علامت دیگری ممنوع شده باشد در هر حال وسایل نقلیه در حال گردش باید حق تقدم وسایل نقلیه ای کـه مستقیماً می روند و حق تقدم عابرین پیاده ای کـه از گذرگاه پیاده رو در حرکتند رعایت نمایند.

2 ـ چراغ زرد برای احتیاط: وسایل نقلیه ای کـه با چراغ زرد روبرو می شوند بایستی قبل از خط ایست گذرگاه عابر پیاده توقف نمایند و اگر قبلاً وارد تقاطع شده اند موظفند بـه حرکت خود ادامه دهند و از تقاطع و گذرگاه عابر، عبور نمایند.

3 ـ چراغ قرمز برای ایست کامل: وسایل نقلیه ای کـه با چراغ قرمز روبرو می شوند باید قبل از خط ایست گذرگاه عابر پیاده توقف کامل نمایند و در صورت نبودن خط ایست در فاصله پنج متری چراغ راهنمایی بایستند و تا روشن شدن چراغ سبز منتظر بمانند.

4 ـ چراغ چشمک زن زرد برای عبور با احتیاط: وسایل نقلیه مکلفند با مشاهده این چراغ از تقاطع و گذرگاه پیاده با احتیاط کامل و سرعت کم عبور نمانید.

5 ـ چراغ چشمک زن قرمز برای ایست و عبور: وسایل نقلیه در صورت برخورد با این چراغ باید قبل از ورود بـه تقاطع یا گذرگاه پیاده توقف کامل کنند و پس از اطمینان از عدم وجود خطر تصادف عبور نمایند.

ماده 135 ـ انواع خطوطی کـه روی راه ها باید کشیده شود مطابق نمونه ها منضم بـه آیین نامه راهنمایی و رانندگی است.

ماده 136 ـ تابلوها باید مطابق نمونه بین المللی کـه ضمیمه آیین نامه راهنمایی و رانندگی است تهیه و نصب شود.

ماده 137 ـ در محل هایی کـه چراغ قرمز یا هر نوع علایم ایست دیگر وجود دارد ممکن است بـه وسیله پیکان سبزی کـه در کنار چراغ قرمز تعبیه می شود یا با نصب تابلو بـه وسایل نقلیه اجازه داده شود کـه در مسیر معینی حرکت نمایند در این مورد رعایت حق تقدم پیادگان و وسایل نقلیه کـه با چراغ سبز جهت دیگر اجازه عبور داشته اند الزامی است.

ماده 138 ـ نصب آگهی یا علامت یا تابلو یا وسایلی کـه دارای شباهت با علایم راهنمایی و رانندگی باشد یا از آنها تقلید شود و یا منظور از آن، هدایت و کنترل وسایل نقلیه باشد و یا بـه طریقی باعث جلوگیری از رویت علایم راهنمایی و رانندگی گردد همچنین نصب چراغ های رنگی تبلیغاتی در مجاورت چراغ های راهنمایی بـه طوری کـه موجب اشتباه رانندگان گردد ممنوع است. مقامات انتظامی می توانند در صورت مشاهده چنین اشیایی جهت برداشتن آنها اقدام و هزینه های متعلقه را دریافت نمایند.

ماده 139 ـ هیچ کس حق ندارد در علایم راهنمایی و رانندگی و دیگر وسایل تنظیم عبور و مرور وسایل نقلیه تغییراتی بدهد و یا در متن آن تصرفاتی نماید.

ماده 140 ـ علایم راهنمایی و رانندگی کـه بـه صورت نوشته بـه کار می رود و نوشته های متن تابلوهای راهنمایی و رانندگی باید بـه دو زبان فارسی و لاتین باشد.

ماده 141 ـ رانندگانی کـه قصد گردش بـه راست یا چپ یا توقف را دارند مکلفند از فاصله یکصد متری محل گردش یا توقف بـه وسیله چراغ راهنما بـه ترتیب زیر علامت بدهند:

1 ـ برای گردش بـه راست: چراغ راهنمای سمت راست را روشن کنند.

2 ـ برای گردش بـه چپ: چراغ راهنمای سمت چپ را روشن کنند.

3 ـ برای توقف: چراغ راهنمای سمت راست را روشن کنند.

ماده 142 ـ رانندگان وسایل نقلیه غیر موتوری فاقد چراغ راهنما باید با دست بـه ترتیب زیر علامت بدهند:

1 ـ برای گردش بـه راست: دست چپ را بـه طرف بالا نگاه دارند.

2 ـ برای گردش بـه چپ: دست چپ را بطور افقی نگاه دارند.

3 ـ برای توقف: دست چپ را بـه طرف پایین نگاه دارند.

ماده 143 ـ علایم اخباری همچنین علایم سبقت گرفتن بـه شرح زیر است:

1 ـ در روز بوق کوتاه.

2 ـ در شیب چند بار خاموش و روشن کردن چراغ بزرگ جلوی وسیله نقلیه یا تعویض استپ هنگام سبقت گرفتن، همچنین در روز و شب برای جلب توجه وسایل نقلیه پشت سر، استفاده از چراغ راهنما ضروری است.

ماده 144 ـ رانندگان وسایل نقلیه ای کـه مواد خطرناک حمل می کنند باید در طرفین و عقب وسیله نقلیه تابلوهایی کـه روی آن کلمه خطر با حروف درشت بـه رنگ قرمز نوشته شده باشد نصب کنند.

ماده 145 ـ هر گاه وسیله نقلیه ای شب در کنار راه توقف کند و نور کافی در محل برای تشخیص اشیا از فاصله 150 متری وجود نداشته باشد راننده (اعم از اینکه داخل وسیله نقلیه باشد یا خارج آن) مکلف است چراغ های کوچک جلو و خطر عقب وسیله را روشن نگهدارد.

ماده 146 ـ هر گاه در راهها، نقصی برای هر نوع وسیله نقلیه موتوری ایجاد شود راننده مکلف است آن را از مسیر عبور و مرور خارج و در محل مناسبی کـه موجب سد راه و مزاحمت سایر وسایل نقلیه و عابرین پیاده نباشد متوقف سازد، در این موارد و در سایر مواردی کـه وسیله نقلیه قادر بـه حرکت نباشد و انتقال آن بـه محل مناسب مقدور نشود بـه منظور اخبار بـه سایر رانندگان علایم ایمنی بـه ترتیبی زیر در محل قرار دهد:

یک مثلث نور تاب قرمز بـه ابعاد 30 سانتی متر در فاصله افتاد متری عقب و در مسیر موافق عبور کامیون ها و تریلی ها و اتوبوس ها، مثلث مشابه دیگری در فاصله هفتاد متری جلو وسیله نقلیه بـه نحوی کـه کاملاً قابل رویت باشد.

ماده 147 ـ اگر وسیله نقلیه ای کـه مواد خطرناک حمل می کند در ساعات و شرایط مندرج در ماده 145 در راه ها خارج شهر از کار بیفتد راننده موظف است کـه علاوه بر استفاده از مثلث نور تاب یک چراغ الکتریکی قرمز با باطری در فاصله هفتاد متری جلو و یکی در فاصله هفتاد متری عقب و یکی در پهلوی وسیله از کار افتاده بگذارد.

ماده 148 ـ رانندگان کلیه وسایل نقلیه موظفند کـه از منتهی الیه سمت راست راه، حرکت نمایند مگر در موارد زیر:

الف ـ در موقع سبقت گرفتن از وسیله نقلیه جلو.

ب ـ موقعی کـه سمت راست راه بـه هر علتی مسدود و غیر قابل عبور باشد.

ج ـ هنگام گردش بـه چپ.

ماده 149 ـ در بزرگراه ها و اتوبان هایی کـه در هر مسیر حرکت سه خط عبور یا بیشتر داشته باشند حرکت بـه صورت مستمر در مسیر حرکت سمت چپ ممنوع است مگر برای سبقت یا گردش بـه چپ.

ماده 150 ـ در راه هایی کـه بـه وسیله موانع مخصوص یا سکو بـه دو قسمت تقسیم شده رانندگان موظفند از قسمت راست حرکت کنند و حق ندارند از قسمت چپ استفاده نمایند و یا از روی موانع بگذارند.

ماده 151 ـ در راههای یک طرفه راننده وسایل نقلیه باید در جهت مجاز عبور کند و حرکت خلاف جهت مزبور ممنوع است.

ماده 152 ـ در میادین و تقاطع های سکودار رانندگان وسایل نقلیه موظفند از طرف راست میدان و یا سکو گردش نمایند.

ماده 153 ـ وسایل نقلیه چرخ لاستیکی کندرو (یا سرعت کمتر از 30 کیلومتر - در هنگام تردد در راههایی کـه مجاز اعلام شده مکلفند از منتهی الیه سمت راست و یا محل هایی کـه برای عبور آنها تعیین شده حرکت نمایند.

ماده 154 ـ در مواقعی کـه وسیله نقلیه ای از روبروی وسیله نقلیه دیگری در جهت مخالف حرکت می کند راننده هر یک از آنها بایستی حتی المقدور در طرف راست خود حرکت نماید و مخصوصاً در راه هایی کـه از هر طرف فقط یک وسیله نقلیه می تواند عبور کند رانندگان باید سعی نمایند کـه در هنگام عبور فاصله کافی بین دو وسیله وجود داشته باشد.

ماده 155 ـ در راه ها و مناطقی کـه میزان سرعت رانندگی بـه وسیله تابلو و یا علایم دیگر راهنمایی معین نگردیده حداکثر سرعت مجاز برای رانندگان وسایل نقلیه بـه قرار زیر می باشد:

الف ـ در شهرها

1 ـ در خیابان ها پنجاه کیلومتر در ساعت.

2 ـ در کوچه ها و میدان ها و پیچ ها بیست کیلومتر در ساعت.

ب ـ در راه ها خارج شهر و مناطق غیر مسکونی روزها 95 کیلومتر و شب ها 80 کیلومتر در ساعت.

ماده 156 ـ راهنمایی و رانندگی می تواند در مواقع یا محل های ضروری از طریق نصب تابلو یا علایم دیگر حداقل سرعت را نیز معین و اعلام نماید. در این صورت رانندگی با سرعت کمتر از حداقل مجاز نخواهد بود.

ماده 157 ـ رانندگان حق ندارند در راهها آنقدر با سرعت کم حرکت نمایند کـه باعث کندی عبور و مرور یا اختلال در آن بشوند مگر آن کـه برای احتراز از خطر و تصادف ضروری باشد.

ماده 158 ـ رانندگان وسایل نقلیه موظفند در تقاطع هایی کـه فاقد چراغ راهنما یا مامور انتظامی یا تابلوی ایست می باشد، در سر پیچ ها، جاده های تنگ و تپه ها بـه طور کلی در محل هایی کـه موانعی در مسیر حرکت آنان وجود داشته باشد همچنین در مواقع بارندگی یا مه یا کولاک و امثال آنها از سرعت وسیله نقلیه تا حدی کـه بر حسب مورد برای احتراز از خطر یا تصادف ضرورت دارد بکاهند.

ماده 159 ـ رانندگانی کـه قصد سبقت گرفتن از وسایل نقلیه ای را کـه در جهت آنان حرکت می کنند دارند باید پس از دادن علایم لازم فقط از سمت چپ آنها سبقت گرفته و پس از سبقت و طی مسافت کافی مجدداً بـه طرف راست خود متوجه شوند بـه نحوی کـه راه وسیله نقلیه ای کـه از آن سبق گرفته شده مسدود نگردد یا موجب تصادف نشود، سبقت گرفتن از طرف راست وسیله نقلیه ای کـه در حال گردش بـه چپ می باشد مجاز است.

ماده 160 ـ رانندگان وسایل نقلیه ای کـه از آنها سبقت گرفته می شود، بایستی راه را برای وسیله نقلیه ای کـه در حال سبقت گرفتن است باز کنند و بر سرعت خود نیفزایند.

ماده 161 ـ سبقت گرفتن در موارد زیر ممنوع است:

1 ـ در سر پیچ ها تند و سربالایی هایی کـه میدان دید کم است.

2 ـ از پنجاه متر مانده بـه پیچ ها تا پنجاه متر بعد از آن یا در تقاطع راه ها یا در تقاطع راه آهن.

3 ـ در مواقعی کـه میدان دید بـه هر علتی کافی نباشد.

4 ـ سبقت از وسیله نقلیه ای کـه خود در حال سبقت گرفتن است مگر در راههایی کـه سه خط عبور و یا بیشتر داشته باشد.

5 ـ برای اتوبوس ها و کامیون ها و تریلی ها در معابر شهری.

6 ـ از یک صد متر مانده بـه مدخل تونل ها و پل ها تا انتهای آنها.

7 ـ در تقاطعی کـه با نصب علایم مخصوص سبقت گرفتن ممنوع اعلام شده باشد.

ماده 162 ـ رعایت مقررات مربوط بـه حق تقدم عبور برای همه اجباری است مگر در مواردی کـه بـه موجب مقررات خاص با علایم مخصوص راهنمایی خلاف این حکم اجازه داده شده باشد.

ماده 163 ـ حق تقدم عبور وسایل نقلیه در تقاطع و میدان هایی کـه هیچگونه علامت و چراغ راهنما وجود نداشته باشد بـه ترتیب زیر است:

1 ـ در تقاطع های هم عرض اگر دور وسیله نقلیه ای کـه روبروی یکدیگر در حرکتند بخواهند با هم داخل خیابان مجاور واحدی شوند حق تقدم عبور با وسیله ای است کـه بـه سمت راست گردش می کند.

2 ـ هر گاه دو یا چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف بـه مدخل تقاطع هم عرض یا میدانی رسند. حق تقدم عبور یا وسیله ای است کـه در طرف راست وسیله دیگر قرار دارد.

3 ـ در سه راهها حق تقدم عبور یا وسیله نقلیه ای است کـه مستقیم حرکت می کند ولو این کـه عرض خیابانی کـه مسیر آن است از عرض خیابان تلاقی کننده کمتر باشد.

ماده 164 ـ در برخورد راه اصلی با راه فرعی حق تقدم با وسیله ای است کـه از راه اصلی عبور می کند. رانندگانی کـه از راه فرعی وارد راه اصلی می شوند باید قبل از ورود بـه راه اصلی توقف کامل نمایند و پس از اطمینان از عدم برخورد با وسایل نقلیه ای کـه احتمالاً در راه اصلی حرکت می کنند وارد این راه بشوند.

ماده 165 ـ رعایت حق تقدم برای وسیله نقلیه ای کـه از راه خصوصی یا گاراژ یا کوچه یا تعمیرگاه و امثال آنها بـه معابر عمومی وارد می شود لازم است.

ماده 166 ـ وسیله نقلیه ای کـه در حرکت است بـه وسایل نقلیه متوقفی کـه در حال حرکت کردن یا جلو و عقب یا دور زدن هستند حق تقدم دارد.

ماده 167 ـ در گذرگاه عابر پیاده حق تقدم عبور با عابرین پیاده است.

ماده 168 ـ در راه های دو طرفه هر گاه وسیله نقلیه ای خواهد گردش بـه چپ کند حق تقدم با وسیله نقلیه ای است کـه مستقیم عبور می کند.

ماده 169 ـ در محل پارک کنار خیابان حق تقدم برای پارک کردن با وسیله نقلیه ای است کـه ضمن حرکت بـه عقب مشغول پارک کردن است.

ماده 170 ـ راننده وسیله نقلیه ای کـه در حرکت است هنگام شب یا هر موقع دیگری کـه بـه علت کمی روشنایی نتواند اشیا و اشخاص را از فاصله 150 متری بـه خوبی تشخیص دهد باید چراغ های آن را بـه ترتیب مقرر در مواد بعدی روشن نماید.

ماده 171 ـ در خیابان ها و جاده هایی کـه نور کافی وجود دارد، باید فقط از چراغ های کوچک و در صورت خرابی ناگهانی چراغ های کوچک جلو از نور پایین چراغ ها بزرگ استفاده شود.

ماده 172 ـ در ساعاتی کـه چراغ ها روشن باشند اگر چند وسیله نقلیه متصل با هم حرکت کنند روشن کردن چراغ هایی کـه بـه لحاظ محل نصبشان پوشیده می شوند ضرورت ندارد ولی در هر حال چراغ های جلو وسیله اول و چراغ عقب وسیله آخر باید روشن باشند.

ماده 173 ـ رانندگان وسایل نقلیه موتوری موظفند کـه در جاده ها از نور بالا استفاده نمایند مگر در موارد زیر:

1 ـ در موقع روبرو شدن با وسیله نقلیه ای کـه در جهت مخالف حرکت می کند، در این صورت راننده بایستی از فاصله 150 متری از نور پایین استفاده کند.

2 ـ هنگامی کـه وسیله نقلیه از فاصله 150 متری عقب وسیله نقلیه دیگری کـه در حال حرکت عبور می کند مگر وقتی کـه در حال سبقت گرفتن گرفتن باشد.

ماده 174 ـ قواعد گردش در تقاطع راه ها بـه شرح زیر است:

1 ـ برای گردش بـه راست باید وسیله نقلیه را بـه منتهی الیه سمت راست هدایت کرده و کاملاً از کنار تقاطع گذشت.

2 ـ برای گردش بـه چپ بایستی از فاصله یکصد متری تقاطع با دادن علامت وارد مسیر سمت چپ شده بـه طوری کـه پس از ورود بـه تقاطع وسیله در حدود مرکز تقاطع قرار گیرد و سپس با رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه ای کـه مستقیم در حرکتند با حداقل سرعت بـه چپ گردش نماید بـه نحوی کـه پس از ورود بـه خیابان مورد نظر در مجاورت محور وسط آن خیابان قرار گیرد.

ماده 175 ـ در راه های یک طرفه برای گردش بـه چپ رانندگان موظفند وسیله نقلیه را بـه منتهی الیه طرف چپ راه هدایت و سپس بـه هدایت و سپس بـه چپ گردش کنند.

ماده 176 ـ دور زدن در فاصله یکصد و پنجاه متری پیچ ها و سربالایی ها کـه میدان دید کافی نیست همچنین از روی خط ممتد ممنوع است.

ماده 177 ـ عقب راندن وسیله نقلیه هنگام ضرورت باید با احتیاط کامل برای احتراز از وقع هر گونه حادثه و انسداد راه عبور وسایل نقلیه صورت گیرد.

ماده 178 ـ رانندگان وسایل نقلیه همگانی کـه مسافر ندارند باید در ایستگاه هایی کـه از طرف راهنمایی و رانندگی علامت گذاری شده متوقف شوند مگر اینکه واحد مذکور مقررات دیگری اعلام کند.

ماده 179 ـ کلیه رانندگان وسایل نقلیه برای سوار و پیاده کردن سرنشینان خود بایستی فقط در محل ها مجاز و در منتهی الیه سمت راست سواره رو توقف نمایند.

ماده 180 ـ در نقاط غیر مسکونی و خراج از شهر توقف کوتاه یا طولانی حتماً باید در پارکینگ هایی کـه در حاشیه راه احداث شده انجام شود.

ماده 181 ـ هیچ راننده ای مجاز نیست وسیله نقلیه ای را کـه موتور آن روشن است ولو در محل مجاز متوقف سازند و خود از آن پیاده و دور شود. در سراشیبی باید پس از توقف چرخ های جلوی وسیله نقلیه بـه سمت راست کنار راه استقرار یابد.

ماده 182 ـ رانندگان وسایل نقلیه در موارد زیر موظفند بـه ترتیبی کـه در زیر مقرر می شود توقف نمایند.

1 ـ در موقع برخورد با وسیله نقلیه امدادی کـه دستگاه های اخبار صوتی یا بصری خود را بکار انداخته باشند باید وسیله نقلیه را بـه منتهی الیه سمت راست راه هدایت و عنداللزوم تا گذشتن وسایل نقلیه امدادی متوقف شوند.

2 ـ قبل از ورود بـه تقاطعی کـه فاقد علایم یا مامور راهنمایی است باید توقف کنند و سپس با احتیاط کامل از تقاطع بگذرند.

3 ـ قبل از رسیدن بـه گذرگاه عابر پیاده و در صورت عبور اشخاص باید وسیله نقلیه خود را متوقف سازند و با حرکت دادن دست چپ رانندگان پشت سر را نیز بـه توقف دعوت نمایند.

4 ـ هنگام برخورد با اتومبیل های مدارس کـه برای سوار و پیاده کردن دانش آموزان در حال توقف می باشند.

ماده 183 ـ توقف در محل های زیر ممنوع است:

1 ـ پیاده رو و گذرگاه عابر پیاده.

2 ـ مقابل مدخل خیابان ها و جاده ها و کوچه ها یا مدخل اتومبیل رو ساختمان ها.

3 ـ داخل تقاطع.

4 ـ در فاصله پانزده متری میدانی یا تقاطع یا سه راه ها یا تقاطع راه آهن.

5 ـ پنج متری شیرهای آب منصوب در راه ها.

6 ـ پانزده متری اطراف چراغ راهنماهای تابلوی راهنمایی کـه در کنار جاده ها نصب شده است.

7 ـ کوچه ها.

8 ـ از ابتدا تا انتهای پیچ ها.

9 ـ در فاصله پانزده متری مدخل گاراژهای آتش نشانی، پلیس و بیمارستانها.

10 ـ کنار وسایل نقلیه ای کـه خود متوقف می باشند. (توقف دوبله)

11 ـ روی پلها و داخل تونل ها و معابر هوایی (راههایی کـه بر روی پایه قرار دارند)

12 ـ در خیابان هایی کـه پیاده رو آنها قابل عبور نبوده و پیاده اجباراً از قسمتی از سواره رو عبور می کنند.

13 ـ در ایستگاه ها وسایل نقلیه عمومی و حریم آنها کـه با علایم راهنمایی مشخص است.

14 ـ در محل هایی کـه تابلوهای توقف مطلقاً ممنوع نصب شده است.

15 ـ در هر نقطه از معابر بـه منظور تعمیر وسیله نقلیه جز در مورد ماده 146 کـه باید بـه ترتیب مقرر در همان ماده عمل شود.

16 ـ در محل هایی کـه دستگاه پارکومتر نصب شده در کنار راه بـه علت نیانداختن سکه در داخل آن با پایان یافتن زمان معین و یا از کار افتادن دستگاه کـه علامت پارکینگ ممنوع را نشان دهد.

17 ـ در سطح آسفالت جاده های دوبانده.

18 ـ در خطوط عبور بزرگراه ها و اتوبان ها.

ماده 184 ـ رانندگان موتورسیکلت بایستی در موقع رانندگی فقط روی زین موتور بنشینند و حق ندارند شخص دیگری را بر ترک سوار کنند مگر اینکه در ترک نیز یک زین کامل نصب شده یا موتورسیکلت دارای ساید کار باشد.

ماده 185 ـ رانندگی با دوچرخه رکابدار بدون داشتن زین محکم در محل مخصوص ممنوع است.

ماده 186 ـ دو ترکه سوار کردن اشخاص روی دو چرخه ممنوع است.

ماده 187 ـ دوچرخه سواران مکلفند:

1 ـ هنگام حرکت کاملاً از طرف راست راه عبور نمایند.

2 ـ در صورت تعدد دوچرخه سواران در یک ردیف حرکت کنند مگر آن کـه معبری ویژه برای آنها اختصاص داده شده باد در این صورت حق ندارند از خارج معبر ویژه و مخصوص عبور نمایند.

ماده 188 ـ عبور دوچرخه سوار از پیاده رو و وسط دسته جات، بازار و نقاط شلوغ و پر تردد ممنوع است.

ماده 189 ـ رانندگان موتورسیکلت و دوچرخه حق ندارند در راهها حین رانندگی بار و اشیای دیگری حمل کنند یا حرکت ورزشی نمایند یا اعمالی انجام دهند کـه مستلزم بر داشت دست های آنان از روی فرمان باشد.

ماده 190 ـ در سایر موارد پیش بینی نشده در این آیین نامه، ملاک عمل آیین نامه راهنمایی و رانندگی جاری در کشور است.

ماده 191 ـ جداول جرایم رانندگی در مناطق آزاد بر اساس ماده 45 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1369 بنا بـه پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و تصویب وزارت کشور خواهد بود.

این تصویب نامه در تاریخ 1373/08/17 بـه تایید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.

حسن حبیبی ـ معاون اول رییس جمهور