آیین نامه شرکتها و مؤسسات حمل و نقل بار و مسافر مصوب 1391/06/26

آیین نامه شرکتها و مؤسسات حمل و نقل بار و مسافر مستند به تبصره 1 ماده 31 و ماده 32 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1391/06/26

شناسنامه آیین نامه شرکتها و مؤسسات حمل و نقل بار و مسافر:

شماره روزنامه رسمی: 19716

تاریخ روزنامه رسمی: 1391/08/18

شماره ابلاغ: 159329/ت47187هـ

تاریخ ابلاغ: 1391/08/15

مرجع تصویب: هیات وزیران

تاریخ تصویب: 1391/06/26

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه شرکتها و مؤسسات حمل و نقل بار و مسافر (مقررات راهنمایی و رانندگی)

موضوعات امنیتی، نظامی و انتظامی در آرای وحدت رویه قضایی

موضوعات امنیتی، نظامی و انتظامی در آرای دیوان عدالت 

موضوعات نظامی، امنیتی و انتظامی در نظریات مشورتی

متن آیین نامه شرکتها و مؤسسات حمل و نقل بار و مسافر:

هیات وزیران در جلسه مورخ 1391/06/26 بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های راه و شهرسازی، کشور و دادگستری، موضوع نامه شماره 1/7/80871 مورخ 1390/05/29 وزارت کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبصره 1 ماده 31 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389 آیین نامه اجرایی تبصره یاد شده و ماده 32 قانون مذکور را به شرح زیر تصویب نمود:

فصل اول ـ تعاریف و اصطلاحات

ماده 1 ـ در این آیین نامه اصطلاحات و عبارات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:

الف ـ قانون: قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب ۱۳۸۹

ب ـ سازمان: سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای

پ ـ شهرداری: شهرداریهای سراسر کشور

ت ـ پروانه فعالیت: مجوزی که توسط سازمان یا شهرداری حسب مورد برای شروع یا تداوم فعالیت شرکت یا مؤسسه حمل و نقل عمومی کالا یا مسافر صادر می شود.

ث ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری: شخص حقوقی که به منظور فعالیت در زمینه حمل و نقل عمومی برون شهری کالا یا مسافر دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از سازمان می باشد.

ج ـ شرکت یا مؤسسه درون شهری: شخص حقوقی که به منظور فعالیت در زمینه حمل و نقل عمومی درون شهری کالا یا مسافر دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از شهرداری می باشد.

چ ـ اصلاح 1391/06/26 ـ وسیله نقلیه عمومی: وسیله نقلیه ای که دارای پلاک عمومی بوده و حسب مورد مطابق ضوابط شهرداری (در چارچوپ سیاستهای ابلاغی وزارت کشور) و یا سازمان، در بخش حمل و نقل عمومی درون شهری یا برون شهری فعالیت می کند و برای آن کارت هوشمند ناوگان صادر شده باشد.

ح ـ قانون الزام: قانون الزام شرکتها و مؤسسات ترابری جاده ای به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه مصوب 1368 و اصلاحات بعدی آن.

فصل دوم ـ حمل و نقل برون شهری

ماده 2 ـ فعالیت حمل و نقل عمومی برون شهری بار یا مسافر از طریق شرکت یا مؤسسه ای صورت می گیرد که دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از طرف سازمان باشد.

ماده 3 ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری مکلف است ضوابط و دستورالعملهای سازمان از قبیل ضوابط تأسیس و بهره برداری از شرکتهای حمل و نقل بار و مسافر را رعایت نماید.

ماده 4 ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری صرفاً مجاز به تحویل بار یا مسافر و صدور بارنامه یا صورت وضعیت برای رانندگانی است که دارای مدارک زیر باشند:

الف ـ گواهینامه معتبر و متناسب با نوع وسیله نقلیه تحت راهبری

ب ـ گواهی طی دوره های آموزشی مطابق دستورالعمل آموزش شاغلین، ابلاغی از سوی سازمان

پ ـ دفترچه کار (برگ فعالیت) صادر شده توسط سازمان

ت ـ برگه (شناسنامه) صحت و سلامت رانندگی صادر شده توسط مراکز مجاز مورد تایید سازمان

ث ـ دفترچه ثبت ساعت رانندگان ناوگان عمومی مسافر

ماده 5 ـ شرکت یا مؤسسه موظف به صدور بارنامه یا صورت وضعیت و یا ارایه سایر خدمات صرفاً برای وسایل نقلیه ای است که از نظر فنی کاملاً سالم و بدون نقص بوده و با توجه به ضوابط ابلاغی از سوی سازمان هیچ گونه نقص فنی در سامانه های کنترلی و راهبری وسیله نقلیه نظیر ترمزها، فرمان، اتصال در مورد یدک کش ها، روشنایی، چرخ ها، بوق، برف پاک کن و وسایل گرمایشی و سرمایشی نداشته و مدارک زیر نیز برای آنها صادر شده باشد:

الف ـ برگ یا برچسب معاینه فنی معتبر صادره از سوی مراکز مجاز با رعایت ماده (9) قانون

ب ـ بیمه نامه شخص ثالث معتبر ج ـ تاییدیه فنی وسیله نقلیه توسط مدیر فنی شرکت یا مؤسسه

تبصره ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری موظف است شخصی را به عنوان مدیر فنی به کار گیرد و وی موظف است قبل از حرکت وسیله نقلیه، وضعیت فنی آن را بررسی و قابلیت آن را برای سفر پیش بینی و به طور کتبی تایید نماید. شرایط و ضوابط بکارگیری مدیر فنی و فهرست اجزا و تجهیزات مورد نیاز و نحوه بررسی فنی آنها توسط سازمان ابلاغ می شود.

ماده 6 ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری مکلف است از دادن مسافر و تحویل بار و صدور بارنامه و صورت وضعیت به وسیله نقلیه فاقد تجهیزات زیر خودداری نماید:

الف ـ جعبه کمکهای اولیه درمانی

ب ـ علایم ایمنی و هشدار دهنده مورد نیاز از جمله مثلث شبرنگ

پ ـ تجهیزات مهار بار متناسب با نوع بار در وسایل نقلیه باری

ت ـ کپسول آتش نشانی مناسب و آماده به کار

ث ـ دستگاه سنجش سرعت و زمان بدون نقص فنی

ج ـ زنجیر چرخ در صورت لزوم

چ – لاستیک های آجدار قابل قبول

تبصره ـ شرایط نحوه استفاده و استانداردهای فنی مربوط به تجهیزات موضوع این ماده ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین نامه توسط سازمان ابلاغ می شود.

ماده 7 ـ رانندگی با وسیله نقلیه عمومی بیش از نه ساعت در یک شبانه روز توسط یک راننده ممنوع است. شرکت یا مؤسسه برون شهری مکلف است برای سفرهایی که برنامه سفر به صورت یکسره تنظیم شده و مستلزم رانندگی بیش از نه ساعت با سرعت مجاز در یک شبانه روز است، راننده کمکی پیش بینی نماید.

ماده 8 ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری کالا صرفاً مجاز به صدور و استفاده از بارنامه های موضوع قانون الزام می باشد و موظف است ضوابط سازمان در خصوص نحوه تهیه، تنظیم و استفاده از بارنامه جاده ای را رعایت نماید.

ماده 9 ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری مسافر مکلف است ضوابط و مقررات سازمان را در خصوص حمل و نقل جاده ای مسافر از قبیل نرخ گذاری حمل مسافر با انواع وسایل نقلیه عمومی، استفاده از صورت وضعیت مسافری موضوع قانون الزام، نحوه تهیه، تنظیم و استفاده از صورت وضعیت و بلیت مسافری، سرویس دهی، ارایه خدمات ویژه در طول سفر، سوار و پیاده نمودن مسافر، حرکت و توقف وسیله نقلیه و سفرهای دربستی را رعایت نماید.

ماده 10 ـ اخذ هرگونه وجه از رانندگان، مسافران و صاحبان کالا توسط شرکت یا مؤسسه برون شهری غیر از مواردی که به موجب مقررات پیش بینی شده یا می شود نظیر کارمزد (حق کمیسیون) و کرایه حمل حسب مورد از بلیت و صورت وضعیت مسافری و بارنامه ممنوع است.

ماده 11 ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری مکلف است ضوابط و مقررات مربوط در خصوص تردد ایمن وسیله نقلیه در جاده ها از قبیل مقررات حمل بار در راههای کشور، دستورالعمل نحوه بارگیری و مهار بار در وسایل نقلیه و دستورالعمل جابجایی محمولات ترافیکی در راههای کشور و همچنین آیین نامه حمل و نقل جاده ای مواد خطرناک و مقررات حمل بار مندرج در آیین نامه راهنمایی و رانندگی را رعایت نماید.

ماده 12 ـ رسیدگی به تخلفات شرکت یا مؤسسه برون شهری در خصوص عدم رعایت این آیین نامه و تعیین جریمه نقدی مربوط و یا مدت تعطیلی و لغو پروانه متخلف بر عهده سازمان و در مورد تخلفات ایمنی و تصادفات ناشی از قصور یا تقصیر شرکت یا مؤسسه و اعمال اختیارات موضوع این ماده بر عهده کمیسیون مستقر در سازمان متشکل از نمایندگان سازمان، پلیس راهنمایی و رانندگی و صنف مربوط خواهد بود.

تبصره ـ وظایف و اختیارات مراجع مذکور در این ماده متناسب با فراهم شدن بسترهای لازم در استانها بر اساس دستورالعملی که حسب مورد به تصویب سازمان و کمیسیون می رسد بر عهده مدیران واحدهای ذیربط استانی خواهد بود.

ماده 13 ـ در صورت احراز وقوع تخلف، مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (12) در صورت لزوم با دعوت از مدیر شرکت یا مؤسسه ذی ربط، برای بار اول تذکر کتبی و برای بار دوم به بعد متناسب با نوع و تکرار تخلف، شرکت یا مؤسسه برون شهری متخلف را به ازای هر تخلف از یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال جریمه خواهند نمود و در صورت تکرار تخلف بیش از سه بار و در مورد تخلفات منتهی به تصادفات جرحی یا فوتی ناشی از قصور یا تقصیر شرکت، مراجع یاد شده مجازند پروانه فعالیت شرکت یا مؤسسه برون شهری را از یک ماه تا یک سال به حالت تعلیق درآورده و در صورت تکرار تخلف برای بار چهارم بطور دائم لغو نمایند.

تبصره 1 ـ تصمیم مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده 12 ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض است و در صورت اعتراض، قاضی مذکور در ماده 5 قانون با حضور معترض و نماینده سازمان رأی لازم را صادر می نماید و رأی صادره قطعی است.

تبصره 2 ـ نیروی انتظامی موظف است با اعلام سازمان نسبت به تعطیلی شرکت یا مؤسسه برون شهری متخلف اقدام نماید.

تبصره 3 ـ در صورت صدور رأی مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (12) به پرداخت جریمه، شرکت یا مؤسسه برون شهری متخلف موظف است ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی، نسبت به پرداخت جریمه تعیین شده به حساب سازمان نزد خزانه داری کل اقدام نماید. ارایه خدمات سازمان و ادامه فعالیت شرکت یا مؤسسه برون شهری منوط به پرداخت جریمه و ارایه رسید مربوط می باشد.

ماده 14 ـ به منظور کشف تخلفات و تهیه گزارش لازم در مورد عدم رعایت مقررات این آیین نامه توسط شرکت یا مؤسسه برون شهری، سازمان می تواند تحقیقات و بررسیهای لازم را به عمل آورد و رانندگان، شرکت یا مؤسسه برون شهری و سایر دستگاههای مرتبط مکلف به همکاری با سازمان می باشند.

ماده 15 ـ منسوخ 1395/01/22 ـ برنامه ریزی، ساماندهی و تدوین و تصویب ضوابط تأسیس و فعالیت شرکت های امداد خودرو در جاده های کشور و چگونگی ارایه خدمات و صدور، تمدید و لغو پروانه فعالیت شرکتهای یاد شده، صرفاً بر عهده سازمان می باشد.

فصل سوم: حمل و نقل درون شهری

ماده 16 ـ شهرداری ها موظفند فعالیت های مربوط به حمل و نقل بار و مسافر در حریم شهرها را در قالب شرکت یا مؤسسه حمل و نقل تعاونی و خصوصی ساماندهی و بر آنها نظارت کنند.

ماده 17 ـ فعالیت حمل و نقل عمومی بار و مسافر از طریق شرکت یا مؤسسه ای صورت می گیرد که دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از طرف شهرداری باشد.

ماده 18 ـ شرکت یا مؤسسه درون شهری مکلف است ضوابط ابلاغی وزارت کشور در خصوص تأسیس و بهره برداری، ضوابط شهرداری در خصوص حمل بار و مسافر از قبیل سرویس دهی، سوار و پیاده نمودن مسافر و تخلیه بار در محل های مجاز، حرکت و توقف وسیله نقلیه و نیز مصوبات شورای اسلامی شهر در خصوص نرخهای مربوط را رعایت نماید.

ماده 19 ـ دارا بودن مدارک مذکور در ماده (4) این آیین نامه در مورد رانندگان شرکت یا مؤسسه درون شهری و نیز رعایت ضوابط موضوع مواد (5) و (6) حسب مورد برای وسیله نقلیه مربوط الزامی است.

تبصره ـ شرکت یا مؤسسه درون شهری موظف به رعایت مقررات عمومی حمل کالا و ضوابط مصوب وزارت کشور در خصوص حمل و نقل مواد خطرناک و نحوه جابجایی کالا خارج از ابعاد استاندارد (محمولات ترافیکی) می باشد.

ماده 20 ـ رسیدگی به تخلفات شرکت یا مؤسسه درون شهری در خصوص عدم رعایت مفاد و شرایط فصل سوم این آیین نامه و تعیین جریمه نقدی مربوط و یا مدت تعطیلی و لغو پروانه متخلف بر عهده شهرداری و در مورد تخلفات ایمنی و تصادفات ناشی از قصور یا تقصیر شرکت یا مؤسسه و اعمال اختیارات موضوع این ماده بر عهده کمیسیونی مستقر در شهرداری محل متشکل از نمایندگان شهرداری، نیروی انتظامی (پلیس راهنمایی و رانندگی) و صنف مربوط خواهد بود.

ماده 21 ـ در صورت احراز وقوع تخلف و عدم رعایت مقررات بر اساس اسناد و مدارک مربوط، مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده 20 در صورت لزوم با دعوت از مدیر شرکت یا مؤسسه ذی ربط، برای بار اول تذکر کتبی و برای بار دوم به بعد متناسب با نوع و تکرار تخلف، شرکت یا مؤسسه درون شهری متخلف را به ازای هر تخلف از یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال جریمه خواهند نمود و در صورت تکرار تخلف بیش از سه بار و در مورد تخلفات منتهی به تصادفات جرحی یا فوتی ناشی از قصور یا تقصیر شرکت، مراجع یاد شده مجازند پروانه فعالیت شرکت یا موسسه درون شهری را از یک ماه تا یک سال به حالت تعلیق درآورده و در صورت تکرار تخلف برای بار چهارم بطور دائم لغو نمایند.

تبصره 1 ـ تصمیم مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده 20 ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض است و در صورت اعتراض، قاضی مذکور در ماده 5 قانون با حضور معترض و نماینده شهرداری رأی لازم را صادر می نماید و رأی صادره قطعی است.

تبصره 2 ـ نیروی انتظامی موظف است با اعلام شهرداری نسبت به تعطیلی شرکت یا مؤسسه درون شهری متخلف اقدام نماید.

تبصره 3 ـ در صورت صدور رأی مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (20) به پرداخت جریمه، شرکت یا مؤسسه درون شهری متخلف موظف است ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رأی منوط به قطعی شدن آن، نسبت به پرداخت جریمه تعیین شده به حساب شهرداری اقدام نماید. ارایه خدمات شهرداری و ادامه فعالیت شرکت یا مؤسسه درون شهری منوط به پرداخت جریمه و ارایه رسید مربوط می باشد.

ماده 22 ـ منسوخ 1395/01/22 ـ برنامه ریزی، ساماندهی و تدوین و تصویب ضوابط تأسیس و فعالیت شرکتهای امداد خودرو در محدوده شهرها و چگونگی ارایه خدمات، صدور، تمدید و لغو پروانه فعالیت شرکتهای یاد شده، صرفاً بر عهده وزارت کشور می باشد.

معاون اول رئیس جمهور ـ محمدرضا رحیمی