هیأت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/0۲/۲۷ بـه پیشنهاد شورای عالی حفاظت فنی و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و بـه استناد تبصره (۲) ماده واحده قانون تصویب مقاوله نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) (شماره (۱۵۵) و سند الحاقی (پروتکل) ۲۰۰۲ (۱۳۸۱) مقاوله نامه ایمنی و بهداشت شغلی مصوب ۱۴۰۰ آیین نامه اجرایی قانون مذکور را بـه شرح زیر تصویب کرد:

ماده ۱ ـ در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بـه کار می روند:

1 ـ قانون: مقاوله نامه قانون تصویب مقاوله نامه ایمنی و بهداشت شغلی ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) (شماره (۱۵۵) و سند الحاقی (پروتکل ۲۰۰۲ (۱۳۸۱) مقاوله نامه ایمنی و بهداشت شغلی مصوب ۱۴۰۰

2 ـ اصلاح 1402/06/04 ـ سیاست ملی قانون مقاوله نامه: مجموعه ای از اصول ،قواعد، طرح ها و اقدامات در سطح ملی است کـه با مشورت تشکل های کارفرمایی و کارگری منتخب و بـه منظور تحقق اهداف ذکر شده در قانون مقاوله نامه تنظیم می گردند.

3 ـ کارگر (نیروی کار): تمامی اشخاص شاغل از جمله کارمندان دولت

4 ـ فعالیت اقتصادی: تمام بخش هایی کـه کارگران در آن اشتغال دارند، از جمله مشاغل دولتی

5 ـ کارفرما: شخصی حقیقی یا حقوقی کـه کارگر نیروی کار را بـه درخواست و بـه حساب خود در مقابل دریافت حق السعی بـه کار می گیرد.

تبصره ـ در مورد دستگاه اجرایی بالاترین مقام دستگاه محل کار در حکم کارفرما محسوب می شود. 6 ـ پیمانکار: شخص حقیقی یا حقوقی ذی صلاحی کـه بر اساس اسناد و مدارک پیمان مسئولیت اجرای عملیات پیمان را بـه عهده می گیرد.

7 ـ ایمنی و بهداشت شغلی: مجموعه اقداماتی کـه با هدف پیشگیری از آسیب ها بیماری های ناشی از کار و همچنین حفاظت و ارتقای سلامت کارگران و بهبود شرایط کار انجام می پذیرد.

8 ـ بیماری ناشی از کار بیماری :شغلی هرگونه اختلال جسمی و یا روانی ناشی از کار کـه در نتیجه مواجهه با عوامل زیان آور موجود در محیط کار ایجاد و یا تشدید می شود.

۹ ـ حادثه ناشی از کار (حادثه شغلی): حوادثی کـه در حین انجام وظیفه شغلی و بـه سبب آن برای کارگر اتفاق میافتد مقصود از حین انجام وظیفه شغلی تمام اوقاتی است کـه کارگر در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا بـه دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده دار انجام مأموریتی باشد.

۱۰ ـ عوامل زیان آور محیط کار: هرگونه عامل زیان آور ،فیزیکی شیمیایی مکانیکی عدم تطابق محیط کار با فرد ارگونومیک زیستی و روحی روانی موجود در محیط کار کـه بروز بیماری و یا ایجاد حادثه شغلی را سبب شود.

۱۱ ـ محل کار / کارگاه: محلی کـه تحت نظارت مستقیم و یا غیر مستقیم کارفرما قرار دارد و بـه درخواست وی با نماینده قانونی وی، کارگر نیروی کار برای انجام کار در آن محل حاضر شده یا رفت و آمد داشته باشد.

۱۲ ـ شورای عالی: شورای عالی حفاظت فنی موضوع مواد (۸۵) و (۸۶) قانون کار مصوب ۱۳۶۹

۱۳ ـ وزارت بهداشت: وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

۱۴ ـ وزارت: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

۱۵ ـ محیط کار خطرناک: محیطی کـه در آن احتمال وقوع مخاطرات با شدت مرگبار یا فاجعه بار در حد بالا یا بسیار بالا باشد.

۱۶ ـ سامانه ملی: سامانه ملی یکپارچه ثبت حوادث و بیماری های شغلی

۱۷ ـ حدود مجاز مواجهه شغلی: میزانی از آلاینده های محیط کار و شرایطی کـه اگر کارگران بـه طور مداوم و بـه شکل روزانه در طول مدت سنوات کاری خود با آن مواجهه داشته باشند تقریباً همه آنها از تأثیرات زیان آور این آلاینده ها مصون خواهند ماند. در خصوص حدود مجاز مواجهه شغلی کوتاه مدت و سقفی مواد شیمیایی حدود مجاز مواجهه شغلی اعلام شده توسط وزارت بهداشت ملاک عمل می باشد.

ماده ۲ ـ سیاست ملی ایمنی و بهداشت موضوع این آیین نامه با هدف پیشگیری و کاهش کمی معنادار وقوع حوادث و بیماری های شغلی در محیط کار بـه شرح زیر می باشد:

۱ ـ توسعه، ارتقا و بروز رسانی مقررات ایمنی و بهداشت شغلی توسط وزارت با همکاری وزارت بهداشت و سایر دستگاه های ذی ربط و تشکل های کارگری و کارفرمایی بـه منظور تأمین محیط کار ایمن و سالم برای کارگران (نیروهای کار)

۲ ـ اطمینان از تأمين عوامل مادی محل کار (ابزار، ماشین آلات، تجهیزات و مواد) و عناصر شیمیایی، فیزیکی و زیستی و فرآیندهای کار بـه صورت ایمن و سالم با رعایت مقررات ایمنی و بهداشت شغلی و استانداردهای معتبر ملی یا بین المللی (طراحی، آزمایش انتخاب جایگزینی نصب و راه اندازی تدارک بـه کارگیری عوامل مادی کار) از سوی کارفرما.

۳ ـ استقرار، ارتقا و بهبود نظام مدیریت ایمنی و بهداشت در بنگاه های اقتصادی کشور همراه با پایش و نظارت مستمر آن توسط کارفرما برای پیشگیری از حوادث و بیماری های شغلی با بـه کارگیری فن آوری های نوین اثر بخش

۴ ـ ایجاد و ارتقای تعهد و مسئولیت پذیری کارگران در راستای بهبود حفظ و نگهداری محیط کار ایمن و سالم

۵ ـ ایجاد و توسعه بسترهای تحقیق آموزش و پژوهش برای تأمین محیط کار سالم و ایمن و تربیت نیروی کار متخصص در راستای فرهنگ سازی در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی در جامعه کار و تولید

۶ ـ جلب مشارکت کارفرمایان در راستای صیانت و حمایت از نیروی کار با سیاست های تشویقی بـه منظور دسترسی بـه فن آوری های نوین ایمن و بی خطر با هدف تأمین محیط کار ایمن و سالم.

۷ ـ ایجاد راه اندازی و بهبود سامانه های ثبت و گزارشگیری حوادث و بیماری های شغلی و ارائه اطلاعات بیماری های شغلی توسط وزارت بهداشت بـه وزارت با رعایت محرمانگی اطلاعات.

8 ـ تدوین توسعه و بهبود پایدار و بازنگری دوره ای راهبردی و خط مشی و برنامه های اجرایی برگرفته از سیاست ملی توسط کارفرما در بنگاه های اقتصادی کشور

ماده 3 ـ دستگاه های اجرایی مکلفند ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ سیاست ملی قانون مقاوله نامه مندرج در این آیین نامه، نسبت بـه تدوین برنامه های راهبردی و عملیاتی خود اقدام و ضمن ارسال نسخه ای از برنامه های مذکور، گزارش های پیشرفت اقدامات را بـه صورت سالانه بـه وزارت ارسال نمایند.

تبصره ـ برنامه های مذکور در حوزه بهداشت شغلی الزاماً پس از اخذ تأییدیه از وزارت بهداشت بـه وزارت ارسال می شود.

ماده ۴ ـ وزارت مکلف است نسبت بـه ایجاد و راه اندازی سامانه ملی با همکاری تشکلات عالی کارفرمایی و کارگری اقدام نماید. دستگاه های اجرایی مسئول، مؤسسات و صندوق های بیمه ای و بازنشستگی و مشاوره ای موظف بـه بارگذاری اطلاعات و داده های حوادث ناشی از کار و بیماری شغلی و حوادث و پیشامدهای خطرناک و حوادث رفت و آمدی مطابق با آخرین ویرایش طرح های طبقه بندی مشاغل یا فعالیت اقتصادی بین المللی مورد تأیید سازمان بین المللی کار می باشند. وزارت مکلف است با توجه بـه ملاحظات امنیتی دسترسی را برای بارگذاری اطلاعات مذکور فراهم نماید.

تبصره ـ با توجه بـه نوع و ماهیت فعالیت ها و مأموریت های اطلاعاتی و امنیتی بارگذاری اطلاعات و داده های مرتبط با حوادث ناشی از کار بیماری های شغلی، پیشامدهای خطرناک و حوادث رفت و آمدی نهادهای حساس و امنیتی از این قاعده مستثنی می باشند.

ماده ۵ ـ وزارت، وزارت بهداشت و وزارتخانه های آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فن آوری مکلفند بر اساس سیاست ملی قانون مقاوله نامه، نسبت بـه تدوین محتوا و برگزاری دوره های آموزشی مرتبط با ایمنی و بهداشت شغلی برای کلیه مقاطع تحصیلی و آموزشی در حوزه وظایف خود اقدام نموده و گزارش عملکرد خود را بـه صورت سالانه بـه وزارت اعلام نمایند. همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظفند نسبت بـه برنامه ریزی برای ارتقای فرهنگ ایمنی و بهداشت شغلی اقدام نمایند.

ماده ۶ ـ وزارت بهداشت مکلف است نسبت بـه تدوین و بروز رسانی مستمر حدود مجاز مواجهه شغلی اقدام نماید.

ماده ۷ ـ دستگاه های اجرایی و مراجع دارای صلاحیت صدور مجوز ساخت و تولید واردات و بهره برداری ماشین آلات تجهیزات فنی و ابزار آلات صنعتی و نیز تجهیزات ایمنی و حفاظت فردی مکلفند با رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشت شغلی مورد تأیید سازمان ملی استاندارد ایران مطابق با قانون مقاوله نامه اقدام نمایند.

ماده ۸ ـ اشخاص حقیقی یا حقوقی کـه بـه ساخت و تولید ،ورود عرضه ماشین آلات تجهیزات فنی و ابزار آلات صنعتی می پردازند مکلفند نسبت بـه رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشت شغلی مورد تأیید سازمان ملی استاندارد ایران اقدام نمایند.

ماده ۹ ـ واحدهای مشمول این آیین نامه باید با بهره گیری از مقررات انضباطی کارگاهی و مصوبات شورای عالی کار نسبت بـه حمایت های قانونی لازم از کارگران دارای شرایط خطر قریب الوقوع و جدی ایمنی و بهداشت شغلی در محیط کار اقدام نمایند.

ماده ۱۰ ـ وزارت موظف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، دستورالعمل های حقّ دانستن و امتناع از کار خطرناک با ضمانت اجرای لازم را در چهارچوب قوانین مربوط تدوین و توسط وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی ابلاغ نماید.

بیشتر بخوانید:

مقررات مقاوله نامه ها

مقررات مرتبط با آیین نامه قانون تصویب مقاوله نامه ایمنی و بهداشت شغلی(مقررات کار)

استخدام و کار در آرای وحدت رویه قضایی

مسائل قانون کار در آراء دیوان عدالت اداری

موضوعات کار در نظریات مشورتی

ماده 11 ـ کارفرما مکلف است قبل از احداث یا توسعه کارگاه نسبت بـه پیش بینی موارد ایمنی و بهداشت شغلی در برنامه ها و طرح ها و نقشه های ساختمانی بر اساس قوانین و مقررات مطابق با سیاست ملی مندرج در این آیین نامه اقدام نماید.

ماده ۱۲ ـ کارفرما مکلف است:

1- نسبت بـه نصب و راه اندازی ماشین آلات و تجهیزات فنی براساس استانداردهای مورد تأیید سازمان ملی استانداد ایران اقدام نماید.

2- آزمایش های پیش از بهره برداری از ماشین آلات دستگاهها و تجهیزاتی کـه مطابق با آیین نامه های مصوب شورای عالی در واحدهای مشمول ضروری شناخته شده است را توسط آزمایشگاه ها و مراکز مورد تأیید شورای عالی و در صورت نیاز آزمایشگاه های تأیید صلاحیت شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران انجام دهد.

ماده ۱۳ ـ اشخاص حقیقی یا حقوقی کـه بخواهند لوازم حفاظت فنی و بهداشتی موضوع این آیین نامه را تولید یا وارد کنند، باید حسب مورد نسبت بـه أخذ تأییدیه از وزارت و وزارت بهداشت اقدام نمایند.

ماده ۱۴ ـ هر گاه اجرای قسمت های مختلف عملیات یک پیمان بـه پیمانکار با پیمانکاران دیگر محول شود، هر پیمانکار در محدوده پیمان خود مسئول اجرای کلیه مقررات مرتبط بوده و پیمانکار اصلی وظیفه نظارت و ایجاد هماهنگی بین آنها را بر عهده دارد.

ماده ۱۵ ـ کارفرما مکلف است ضمن نظارت بر اجرای مقررات موضوع این آیین نامه با همکاری نماینده دارای صلاحیت کارگران در حوزه ایمنی و بهداشت شغلی، نسبت بـه تأمین شرایط ایمنی و بهداشت شغلی در محیط کار اقدام نموده و تمامی اقدامات و اطلاعات مرتبط مورد نیاز را بـه اطلاع نماینده مذکور برساند. کارگران شاغل در محیط کار موظف بـه رعایت کلیه موارد ایمنی و بهداشت شغلی در محیط کار می باشند.

ماده ۱۶ ـ کارگران یا نماینده قانونی آنها یا تشکیلات قانونی کارگران می توانند نسبت بـه تحقیق و بررسی ابعاد ایمنی و بهداشت شغلی محیط کار خود اقدام نمایند و در صورت بروز احتمال وقوع حادثه یا بیماری ناشی از کار یا محیط کار خطرناک، مراتب را بـه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار یا مسئول حفاظت فنی و بهداشت کار اعلام نمایند و در صورت عدم وجود کمیته مذکور موضوع را بـه اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی محل اعلام نمایند.

ماده ۱۷ ـ کارفرما مکلف است ضمن شناسایی کانون های خطر، مقررات ایمنی و بهداشتی محل کار خود را رعایت نماید و مدیریت خطر (ریسک) را با هدف پیشگیری از حوادث شغلی و بیماری های مرتبط با کار و حذف یا بـه حداقل رساندن خطرات با تهیه وسایل و امکانات لازم و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه بهداشتی و حفاظتی مؤثر انجام دهد و بر حسن اجرای موازین ایمنی و بهداشتی محل کار خود بـه طور مستمر نظارت نماید.

ماده ۱۸ ـ کارفرما مکلف است با هزینه خود نسبت بـه تأمین محیط کار ایمن و سالم، ارائه آموزش های لازم در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی متناسب با فعالیت اقتصادی کارگاه خود برای کارگران، انجام آزمایشات و معاینات شغلی تأمین و تحویل وسایل حفاظت فردی و سایر موارد مرتبط ایمنی و بهداشت و سلامت کارگران در کارگاه اقدام نماید.

ماده ۱۹ ـ کارفرمایان آن دسته از کارگاه هایی کـه تا قبل از تصویب و ابلاغ قانون مقاوله نامه و این آیین نامه تأسیس شده و بـه بهره برداری رسیده اند، مکلفند ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ این آیین نامه نسبت بـه انطباق شرایط کارگاه خود با الزامات این آیین نامه اقدام نمایند.

ماده ۲۰ ـ تمام دستگاه های اجرایی و بنگاه های اقتصادی مشمول قانون کار و تابع سایر قوانین مشمول این آیین نامه می باشند.

ماده ۲۱ ـ وزارت مکلف است گزارش عملکرد اجرای این آیین نامه را بـه صورت سالانه بـه هیأت وزیران ارایه نماید.

معاون اول رییس جمهور ـ محمد مخبر

تگ ها:

مقررات آیین نامه کار مقاوله نامه