آیین نامه ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب 1396/11/30

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی

مقررات مرجع:

ماده 12 قانون رفع موانع موانع تولید رقابت پذیر سال 1394: بـه کلیه وزارتخانه ‌ها بـه ویژه نفت و نیرو و شرکت های تابعه و وابسته بـه آنها و سازمان‌ ها و مؤسسات دولتی و کلیه دارندگان عنوان و ردیف در قوانین بودجه کل کشور اجازه داده می شود سالانه تا سقف یکصد میلیارد دلار بـه ‌صورت ارزی و پانصد هزار میلیارد ریال بـه صورت ریالی کـه هر ساله تا سقف نرخ تورم سال قبل تعدیل می‌ گردد، در موارد مربوط بـه بندهای ذیل این ماده کـه سرمایه‌ گذاری یا اقدام اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی یا داخلی با اولویت بخش های خصوصی یا تعاونی بـه تولید، صادرات، ارتقای کیفیت، صرفه‌ جویی یا کاهش هزینه در تولید کالا یا خدمت و زمان و بهبود کیفیت محیط زیست و یا کاهش تلفات جانی و مالی می ‌انجامد برای نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌ های نفتی و کالاها و خدمات قابل صادرات یا واردات بـه قیمت های صادراتی یا وارداتی بـه نرخ روز ارز بازار آزاد یا معادل ریالی آن با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه و برای سایر موارد با قیمت های غیر یارانه ‌ای با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه قرارداد منعقد کنند. دولت مکلف است:

1 ـ کالا یا خدمت تولید شده یا صرفه ‌جویی ‌شده و منافع یا ارزش حاصله را حسب مورد و از محل درآمد، صرفه ‌جویی، منافع یا ارزش حاصله خریداری کند.

2 ـ اصل و سود سرمایه‌ گذاری و حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه یا منافع اقدام موضوع این ماده را بـه آنان پرداخت نماید. در صورت تامین تمام یا بخشی از منابع مورد نیاز اجزای 1 و 2 از بودجه کل کشور، ضمن مبادله موافقتنامه با سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی کشور از طریق خزانه ‌داری کل کشور اقدام می ‌شود. اشخاص فوق می‌ توانند طبق قرارداد یا مجوز صادره نسبت بـه فروش کالا یا خدمت تولید شده یا صرفه‌ جویی‌ شده و منافع یا ارزش حاصله از سرمایه ‌گذاری یا اقدام در داخل یا خارج کشور و یا بهره ‌برداری و استفاده از آنها اقدام نمایند.

الف ـ طرح های نفت و گاز از جمله افزایش ظرفیت تولید نفت خام، گاز و میعانات گازی با اولویت مخازن مشترک و افزایش ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی، افزایش تولید محصولات پتروشیمی، ذخیره‌ سازی نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی مخازن مشترک در مخازن غیر مشترک و داخل کشور، ذخیره‌ سازی گاز در فصول کم مصرف برای استفاده در فصول پرمصرف، تبدیل در جای نفت‌ و گاز و میعانات گازی بـه محصول یا برق، تزریق گاز بـه میادین داخلی، رشد صادرات و عبور (ترانزیت) و معاوضه (سوآپ) نفت خام، میعانات گازی و گاز و فرآورده ‌های نفتی، جلوگیری از سوختن گازهای همراه نفت و میعانات گازی و جایگزینی گاز داخلی یا وارداتی با فرآورده‌ های نفتی ذی ‌ربط و کلیه طرح هایی کـه بـه افزایش تولید یا صرفه ‌جویی در مصرف نفت خام و میعانات گازی و گاز و فرآورده‌ های نفتی بیانجامد.

ب ـ طرح های بهینه‌ سازی مصرف انرژی در بخش های مختلف از جمله صنعت با اولویت صنایع انرژی ‌بر و حمل و نقل عمومی و ریلی درون و برون‌ شهری و ساختمان، توسعه استفاده از انرژی ‌های تجدید پذیر، گسترش استفاده از گاز طبیعی فشرده یا مایع یا گاز مایع ‌شده با اولویت شهرهای بزرگ و مسیر راه های اصلی بین‌ شهری، تولید و یا جایگزین کردن خودروهای کم ‌مصرف و یا برقی با خودروهای پرمصرف و فرسوده و کاهش هزینه‌ های حمل بار و مسافر و کاهش دموراژ (خسارت‌ تاخیر) کشتی ها و طرح های حمل و نقل ریلی، جاده ‌ای، دریایی، هوایی اعم از زیرساخت‌ ها و وسایل حمل و نقل، طرح هایی کـه بـه کاهش گازهای گلخانه ‌ای منجر می ‌شود، ماشین ‌آلات و واحدهای تولیدی بخش کشاورزی

پ ـ طرح های احداث نیروگاه با بازدهی (راندمان) بالا، افزایش تولید و بازدهی حرارتی نیروگاه ها کـه منجر بـه افزایش بازدهی حرارتی شود، با اولویت نصب بخش بخار در نیروگاه های چرخه (سیکل) ترکیبی اعم از ترکیب برق و گرما (CHP) و ترکیب برق، سرما و گرما (CCHP) و مولد های مقیاس کوچک (DG) توسعه استفاده از انرژی ‌های تجدید پذیر، کاهش تلفات انرژی در تولید، انتقال و توزیع، بهینه‌ سازی و صرفه ‌جویی در مصرف برق و انرژی، برقی ‌کردن چاه های کشاورزی با اولویت استفاده از منابع انرژی‌ های نو از جمله انرژی خورشیدی، جایگزینی مصرف برق بـه جای گاز یا فرآورده‌ های نفتی در مناطقی کـه توجیه اقتصادی دارد و افزایش سهم صادرات و عبور (ترانزیت) برق، تولید برق از تلفات گاز و سوخت کارخانجات

ت ـ طرح های احداث سد، بندر، آب و فاضلاب، طرح های جلوگیری از شوری و کاهش کیفیت آب، شیرین کردن آب شور و تولید آب شیرین با استفاده از روش های مختلف با اولویت روش های حرارتی بازیافتی، بهینه‌ سازی و صرفه‌ جویی در مصرف آب با کاهش تلفات آب در انتقال و توزیع، مهار و بهره‌ برداری بهینه از آب های داخلی، مشترک و مرزی و آب هایی کـه بـه دریا می ‌ریزد و طرح های جمع‌ آوری و دفع بهداشتی فاضلاب و کلیه طرح هایی کـه بـه بهبود کیفیت و کاهش مصرف آب می ‌انجامد، طرح های زهکشی اراضی کشاورزی و شیوه‌ های نوین آبیاری، تضمین خرید آب یا اجازه فروش آب بـه سرمایه ‌گذاران در کلیه موارد از جمله شرب و بهداشت، صنعت، کشاورزی و آبیاری

ث ـ سایر طرح هایی کـه بـه ارتقای کیفیت یا کمیت کالاها و خدمات تولیدی یا صرفه‌ جویی و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌ های انسانی، مالی، محیط زیست و زمان منجر می ‌شوند.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی

تبصره 1 ـ توجیه فنی و اقتصادی و زیست محیطی، زمان ‌بندی اجراء و بازپرداخت و سقف تعهد دولت در هر یک از طرح هایی کـه نیاز بـه تعهد دولت دارد با پیشنهاد وزارتخانه ذی‌ ربط بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد. شورای اقتصاد مکلف است حداکثر تا مدت یک‌ ماه پس از وصول هر طرح بـه دبیرخانه آن، رسیدگی و تعیین تکلیف کند.

تبصره 2 ـ صندوق توسعه ملی و بانک های عامل موظفند بـه طرح های دارای توجیه فنی و اقتصادی این ماده با اولویت، تسهیلات ارزی و ریالی پرداخت نمایند.

تبصره 3 – در مواردی کـه سرمایه‌ گذاری یا اقدامات اشخاص موضوع این ماده منجر بـه افزایش درآمد عمومی و یا کاهش هزینه‌ های عمومی شود، تعهد بازپرداخت اصل و سود سرمایه‌ گذاری و حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌ های متعلقه یا منافع و عواید حاصل از اقدامات، بـه میزان و ترتیبی کـه بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد بـه عهده دولت است. وزارت نفت مکلف است حقوق متعلق بـه سرمایه‌ گذار یا اقدام ‌کننده را مطابق مصوبه شورای اقتصاد از محل افزایش درآمد حال یا آتی یا کاهش هزینه‌ ها، حسب مورد بـه قیمت های صادراتی یا وارداتی (برای سوخت) و در سایر موارد، وزارتخانه ‌های ذی ‌ربط و شرکت های تابعه موظفند بـه سرمایه‌ گذار یا اقدام‌ کننده، پرداخت کنند و همزمان بـه حساب بدهکار دولت (خزانه ‌داری کل کشور) منظور و تسویه حساب نمایند. در مواردی کـه در اثر سرمایه‌ گذاری یا اقدامات موضوع این ماده، درآمد دستگاه های اجرایی یا شرکت های دولتی کاهش یابد، دولت مکلف بـه جبران معادل کاهش درآمد دستگاه های اجرایی یا شرکت های دولتی مربوط است. حکم این تبصره شامل بندهای (الف) و (ب) ماده 82 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران نمی ‌گردد.

تبصره 4 ـ بازپرداخت تعهدات دولت موضوع بند (ت) این ماده از محل درآمدهای حاصل از اجرای طرح ها در قوانین بودجه سنواتی صورت می ‌گیرد.

تبصره 5 ـ در اجرای بندهای این ماده اولویت با سرمایه‌ گذارانی است کـه نفت خام، میعانات گازی و یا فرآورده‌ های نفتی را برای تسویه تعهدات دولت قبول می‌ کنند.

تبصره 6 ـ ارزش سوخت و یا انرژی صرفه‌ جویی‌ شده بر اساس نوع و ترکیب سوخت مصرفی در دوره یکسال قبل از انعقاد قرارداد و طبق قیمت های صادراتی و یا وارداتی محاسبه و منظور می‌ شود.

تبصره 7 ـ بـه وزارتخانه‌ های مذکور اجازه داده می ‌شود در صورت نیاز آب، برق، گاز و فرآورده‌ های نفتی و سایر کالاها و خدمات یارانه ‌ای تولید یا صرفه ‌جویی‌ شده را از اشخاص حقیقی یا حقوقی غیردولتی، خصوصی یا تعاونی حسب مورد بـه قیمت های صادراتی یا وارداتی (برای سوخت) و برای سایر موارد بـه قیمت های غیر یارانه‌ ای از آنان و یا سایر سرمایه ‌گذاران در این زمینه خریداری یا برای ایجاد اشتغال و اجرای طرح های تملک دارایی‌ های سرمایه‌ ای در هر استان و هر شهرستان سرمایه ‌گذاری کنند. در صورت تمایل سرمایه ‌گذار می ‌تواند کالا یا خدمت تولید یا صرفه‌ جویی ‌شده را در داخل یا خارج بـه فروش برساند.

تبصره 8 ـ بـه منظور کاهش هزینه‌ ها و تشویق بـه کاهش مصرف در کالاها و خدمات یارانه‌ ای بـه وزارتخانه‌ های مذکور و شرکت های تابعه و وابسته ذی ‌ربط بـه آن ها در این ماده اجازه داده می ‌شود با تصویب شورای اقتصاد مصارف کمتر از حد معین، آب، برق، گاز، فرآورده‌ های نفتی و سایر کالاها و خدمات یارانه ‌ای را با توجه بـه فصل، منطقه جغرافیایی، نوع مصرف و مصرف‌ کنندگان، متناسب با کاهش مصرف بـه حداقل قیمت و یا صفر کاهش دهد. چگونگی اجرای این تبصره با پیشنهاد مشترک سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی کشور و وزارتخانه‌ های امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو، صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی شامل تعیین حد معین برای مصارف مناطق جغرافیایی، نوع مصرف و مصرف‌ کنندگان و مقدار و قیمت مصرف تا دو ماه پس از ابلاغ این قانون بـه تصویب شورای اقتصاد می ‌رسد. آیین ‌نامه اجرایی این ماده بـه پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی کشور و وزارتخانه ‌های امور اقتصادی و دارایی، نفت و نیرو حسب مورد حداکثر ظرف مدت سه‌ ماه پس از ابلاغ این قانون بـه تصویب هیات وزیران می ‌رسد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی

متن آیین نامه ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی:

شورای عالی انرژی کشور در جلسه مورخ 1396/11/30 در راستای وظایف مصرح در ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب اسفند 1389 و اجرای مفاد قانون مذکور و ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب اردیبهشت 1394، «آیین نامه ایجاد بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست» را بـه شرح زیر تصویب نمود:

به منظور رفع موانع و چالش های اجرایی قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب اسفند 1389 و ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب اردیبهشت 1394 و عملیاتی نمودن ماده 3 آیین نامه اجرایی ماده 12 مصوب تیر 1394 و طبق ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی موارد زیر در جلسه مورخ 1396/11/30 شورای عالی انرژی کشور مورد تایید و تصویب قرار گرفت.

ماده 1 ـ تعاریف و علائم اختصاری

1ـ 1 ـ اصطلاحات فنی: مفهوم اصطلاحات فنی استفاده شده در متن حاضر (مانند شرکت خدمات انرژی، شرکت بازرسی فنی انرژی، فناوری های بازیافت و افزایش کارایی انرژی، سیستم های هوشمند و غیره) بر اساس تعاریف مندرج در قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی است.

1 ـ 2 ـ بازار: بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست بازار متمرکزی است کـه در چارچوب قوانین و مقررات حاکم بر بازار بورس انرژی ایران تشکیل و اداره می شود.

1 ـ 3 ـ کمیسیون صرفه جویی انرژی: کمیسیون تخصصی شورای عالی انرژی کشور است کـه علاوه بر نمایندگان اعضاء شورای عالی انرژی کشور، نمایندگان نهادهای زیر نیز در ارتباط با بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست با حق رای در جلسه حضور خواهند داشت.

ـ وزارت راه و شهرسازی

ـ معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری

ـ سازمان بورس و اوراق بهادار

ـ اتاق بازرگانی ایران

1 ـ 4 ـ نهادهای تخصصی و فنی بهینه سازی انرژی و محیط زیست: نهادهای تخصصی و فنی بهینه سازی انرژی و محیط زیست عبارتند از: وزارت خانه های نفت و نیرو، معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری و سازمان های حفاظت محیط زیست، ملی استاندارد ایران و برنامه و بودجه کشور.

1 ـ 5 ـ گواهی صرفه جویی انرژی: اوراق بهاداری هستند کـه نشان دهنده حق مالکیت بر مقدار مشخصی از میزان انرژی صرفه جویی شده از یک حامل انرژی بر اساس گزارش امکان سنجی (توجیه فنی، اقتصادی، مالی و زیست محیطی) طرح صرفه جویی انرژی در یک دوره زمانی مشخص بوده، توسط نهادهای تخصصی و فنی بهینه سازی انرژی و محیط زیست با تایید کمیسیون صرفه جویی انرژی صادر شده و در بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست قابل معامله می باشند.

1 ـ 6 ـ ناشر: شخص حقوقی (شرکت های عرضه کننده حامل های انرژی) است کـه با دریافت مجوز از سازمان بورس و ارواق بهادار مبادرت بـه انتشار گواهی صرفه جویی اعلامی از سوی نهادهای تخصصی و فنی بهینه سازی انرژی و محیط زیست با تایید کمیسیون صرفه جویی انرژی می کند. صدور گواهی صرفه جویی انرژی در قبال پرداخت قیمت انرژی صرفه جویی شده بر اساس تعرفه انرژی محل صرفه جویی انرژی انجام خواهد شد.

تبصره 1 ـ گواهی صرفه جویی انرژی صرفاً برای مصرف کنندگان انرژی کـه بدهی معوق بـه عرضه کنندگان انرژی ندارد، قابل صدور می باشد.

1 ـ 7 ـ مبنای محاسبه قیمت حامل انرژی در طرح های صرفه جویی انرژی: قیمت حامل انرژی تحویلی در قبال گواهی صرفه جویی انرژی برابر تعرفه انرژی صرفه جویی شده در زمان انجام صرفه جویی انرژی در دوره صدور قبض خواهد بود.

1 ـ 8 ـ دوره زمانی صدور گواهی صرفه جویی انرژی: مدت زمانی است کـه بـه منظور صدرو گواهی برای هر یک از حوزه های صرفه جویی انرژی توسط شورای اقتصاد تعیین خواهد شد.

1 ـ 9 ـ فعالین بازار: فعالین بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست مشتمل بر مصرف کنندگان حامل های انرژی، شرکت های خدمات انرژی، شرکت های دانش بنیان، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان حامل های انرژی، صادرکنندگان حامل های انرژی، کلیه شرکت های فعال در حوزه انرژی، نهادهای تخصصی و فنی، کارگزاران بازار بورس و اشخاص حقیقی می باشند.

1 ـ 10 ـ ماده 12: منظور ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور است.

1 ـ 11 ـ ماده 3: منظور ماده 3 آیین نامه اجرایی ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور است.

ماده 2 ـ بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست: برای استفاده از سازوکار بازار بورس انرژی ایران و گسترش فعالیت بخش خصوصی در حوزه بهینه سازی انرژی و محیط زیست مقرر گردید "بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست" بـه منظور انجام معاملات گواهی های صرفه جویی انرژی در چارچوب قوانین و مقررات حاکم بر بورس و بر اساس آیین نامه اجرایی ماده 12 ایجاد شود.

2 ـ 1ـ عملکرد بازار بر اساس اختلاف قیمت بخشی و زمانی حامل های انرژی و محیط زیست خواهد بود.

2 ـ 2 ـ در صورت درخواست دارندگان گواهی صرفه جویی انرژی بـه دریافت حامل انرژی صرفه جویی شده، شرکت ملی گاز ایران، شرکت توانیر، شرکت های انتقال و توزیع انواع حامل های انرژی موظف هستند معادل انرژی صرفه جویی شده مندرج در گواهی صرفه جویی نسبت بـه تحویل همان میزان حامل انرژی (حسب درخواست دارنده گواهی در نقاط مورد نظر در شبکه انرژی رسانی موجود و دارای ظرفیت لازم) اقدام نمایند. تحویل گیرندگان حامل انرژی می توانند بر اساس مقررات موجود نسبت بـه دریافت مجوز فروش حامل انرژی با استفاده از ساز و کارهای بورس اقدام نمایند.

2 ـ 3 ـ دارندگان گواهی صرفه جویی انرژی می توانند نسبت بـه فروش گواهی صرفه جویی انرژی در بازار بورس انرژی ایران و در چارچوب مقررات حاکم اقدام نمایند.

2 ـ 4 ـ مصرف کنندگانی کـه معیارهای مصوب مصرف انرژی را رعایت ننموده و بیش از آن مصرف کرده باشند می توانند تمام یا بخشی از مصرف اضافی حامل انرژی خود را از طریق خرید گواهی صرفه جویی انرژی از بازار تامین نمایند.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه ماده 5 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی