آیین نامه مواد 252 و 557 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، مصوب 1397/04/10

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه مواد 252 و 557 قانون آیین دادرسی کیفری 1392

مقررات مرجع:

ماده 252 قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 1392: شیوه اجرای قرارهای نظارت و بندهای (ج) و (چ) ماده 217 این قانون، بـه موجب آیین‏ نامه‏ ای است که ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون توسط وزرای دادگستری و کشور تهیه می شود و بـه تصویب رییس قوه قضاییه می رسد.

ماده 557 قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 1392: نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه‏ های الکترونیکی مطابق مقررات راجع بـه دادرسی الکترونیکی و نیز نحوه اجرای مجازات های جایگزین حبس بـه موجب آیین‏ نامه‏ ای است که ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون توسط وزیر دادگستری با همکاری وزیر کشور و رییس سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور تهیه می شود و بـه تصویب رییس قوه قضاییه می رسد.

تبصره ـ آیین نامه این ماده در مورد جرایم در صلاحیت سازمان قضایی نیروهای مسلح، توسط رییس ستاد کل نیروهای مسلح و رییس سازمان قضایی نیروهای مسلح و با همکاری مراجع مذکور در صدر این ماده تهیه می شود و بـه تصویب رییس قوه قضاییه می رسد.

متن آئین نامه مواد 252 و 557 قانون آیین دادرسی کیفری 1392:

در اجرای مواد 252 و 557 قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 1392 با اصلاحات الحاقات بعدی و بنا بـه پیشنهاد وزرای دادگستری و کشور «آیین نامه اجرایی مراقبت های الکترونیکی» بـه شرح مواد آتی است.

ماده 1 ـ در این آیین نامه عبارات و اصطلاحات در معانی ذیل بـه کار می روند:

الف ـ سازمان: سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور.

ب ـ مراقبت الکترونیکی: عبارت است از نظارت و کنترل فرد تحت مراقبت بـه صورت مستمر یا دوره ای، با استفاده از ابزار و تجهیزات الکترونیکی.

پ ـ مرکز مراقبت الکترونیکی: بخشی از سازمان است که وظایف مربوط بـه نظارت الکترونیکی بر افراد تحت مراقبت را بـه عهده داشته و دارای واحد هایی از قبیل پذیرش، فنی، مالی و پایش می باشد و اختصارا «مرکز» نامیده می شود.

ت ـ محدوده مراقبت: محدوده ای است که حسب مورد، فرد تحت مراقبت در ورود، خروج، تردد یا توقف در آن محدوده مجاز، ملزم یا منع شده باشد.

ث ـ تجهیزات: تجهیزات مراقبت الکترونیکی است و بـه کلیه وسایل و لوازمی اطلاق می گردد که بـه منظور نظارت تحت سامانه های الکترونیکی بـه فرد تحت مراقبت یا در محدوده مراقبت نصب می شود.

ج ـ سما:‌ مخفف سامانه مراقبت الکترونیکی است و آن مجموعه ای از نرم افزارها و سخت افزارهای مرتبط است که از طریق یک شبکه رایانه ای و مخابراتی برای نظارت و کنترل افراد تحت مراقبت طراحی و راه اندازی می شود.

چ ـ مامور مراقب: فرد آموزش دیده ای است که وظیفه نظارت بر اجرای صحیح تدابیر و دستورات مقام قضایی را بـه عهده دارد. ح ـ مامور ناظر: فردی است که بر عملکرد و فعالیت متهم یا محکوم، از طریق سامانه نظارت داشته و تخلفات احتمالی آنان و سایر موارد مربوطه را گزارش می کند.

خ ـ وثیقه: هر مال، اعم از منقول، غیر منقول، وجه نقد و ضمانت نامه بانکی که بـه منظور جبران خسارات یا هزینه های مربوط بـه تجهیزات نصب شده مراقبت الکترونیکی سپرده می شود.

د ـ مرجع قضایی: دادگاه صادر کننده حکم یا مرجعی که پرونده اتهامی متهم تحت مراقبت نزد آن شعبه مطرح باشد.

ذ ـ آیین نامه اجرایی سازمان: آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور مصوب سال 1384 و اصلاحات بعدی آن.

ر ـ دوره زمانی خروج: مدتی است که جهت خروج فرد تحت نظارت از محدوده مراقبت بـه صورت دوره های ساعتی، روزانه، هفتگی، ماهیانه یا سالیانه تعیین می شود.

ز ـ قانون: قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی.

ژ ـ شبکه ملی عدالت: شبکه موضوع ماده 652 قانون.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه مواد 252 و 557 قانون آیین دادرسی کیفری 1392

ماده 2 ـ افرادی که ممکن است حسب تصمیم مرجع ذی صلاح تحت مراقبت الکترونیکی قرار گیرند شامل مواردی از قبیل:

1 ـ متهمان مشمول بند چ ماده 217 قانون؛

2 ـ محکومان مشمول ماده 62 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392؛

3 ـ زندانیان تحت نظام نیمه آزادی و شاغل در مراکز حرفه آموزی؛

4 ـ افرادی که بـه موجب قانون یا تصمیم مرجع قضایی تحت مراقبت بوده یا از ورود یا خروج از محدوده معینی منع شده اند، از قبیل مراقبت های مذکور در مواد 42 و 43 قانون مجازات اسلامی؛

5 ـ سایر موارد پیش بینی شده در قوانین و مقررات، می باشد.

ماده 3 ـ در مورد متهمین موضوع بند (چ) ماده 217 قانون، مقام قضایی پیش از صدور قرار تامین، در صورت موافقت متهم، نسبت بـه تعیین محدوده مراقبت اقدام و مبادرت بـه صدور قرار نظارت قضایی کرده و آن را بـه متهم ابلاغ می کند. سپس متهم تحت الحفظ بـه مرکز اعزام می گردد تا نسبت بـه نصب و راه اندازی تجهیزات و آموزش وی اقدام شود.

ماده 4 ـ مفاد کلیه قرارها و احکام نظارت الکترونیکی بلافاصله از طریق شبکه ملی عدالت، جهت اقدام بـه مرکز اعلام می گردد. در مفاد قرار تامین درج اطلاعات ذیل ضروری است:

الف ـ حسب مورد نوع اتهام و قرار، مفاد حکم و میزان آن، تاریخ شروع و پایان محکومیت.

ب ـ مشخصات کامل هویتی متهم یا محکوم علیه.

پ ـ نشانی متهم یا محکوم علیه و محدوده مراقبت با ذکر مشخصات دقیق آن.

ت ـ دوره زمانی خروج و محدوده آن.

ماده 5 ـ سازمان مکلف است محدوده و ظرفیت مراقبت که از لحاظ فنی امکان مراقبت الکترونیکی در آنها وجود دارد را از طریق سامانه بـه دادگستری های کل کشور اعلام نماید تا قضات دادگستری و سایر مراجع ذی ربط در آن محدوده اقدام بـه صدور قرار مراقبت الکترونیکی وفق مقررات قانونی کنند.

ماده 6 ـ مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه مکلف است در مورد بخش فنی مراقبت الکترونیکی اعم از سخت افزار و نرم افزار، همکاری لازم را با سازمان مبذول نماید.

تبصره ـ واگذاری بخش فنی مراقبت الکترونیکی با رعایت قوانین و مقررات بـه بخش خصوصی بلامانع است. شرایط و نحوه واگذاری و حق الزحمه مربوط مطابق دستورالعملی است که سازمان با هماهنگی مرکز آمار و فناوری اطلاعات پیشنهاد و بـه تصویب رییس قوه قضاییه می رسد.

بیشتر بخوانید: دستورالعمل واگذاری بخش فنی مراقبت الکترونیکی مصوب 1398/04/02

ماده 7 ـ نحوه معرفی محکومان بـه مرکز بـه شرح زیر می باشد:

الف ـ در صورتی که محکوم علیه در زندان باشد مفاد تصمیم دادگاه بـه مرکز ارسال و با دستور قاضی اجرای احکام، زندان نسبت بـه اعزام محکوم علیه جهت نصب و راه اندازی تجهیزات و آزادی زندانی اقدام می نماید.

ب ـ چنانچه محکوم علیه آزاد باشد قاضی اجرای احکام، مفاد تصمیم دادگاه را بـه مرکز اعلام و محکوم علیه را احضار و بـه مرکز معرفی می نماید.

ماده 8 ـ در صورت عدم امکان اجرای مراقبت الکترونیکی یا عدم همکاری مرتکب، قاضی اجرای احکام مراتب را جهت کسب تکلیف بـه مرجع قضایی مربوط اعلام و وفق تصمیم آن مرجع اقدام می کند.

ماده 9 ـ پس از حضور متهم یا محکوم علیه، مرکز موظف است با احراز هویت بـه شرح زیر اقدام نماید:

الف ـ اخذ وثیقه جهت جبران خسارت وارده بـه تجهیزات و اجرای تعهدات مربوط؛

ب ـ ارائه آموزشهای لازم بـه متهم یا محکوم علیه و اخذ تعهد مبنی بر رعایت ضوابط مربوط؛

پ ـ نصب و راه اندازی تجهیزات؛

ت ـ دریافت هزینه استفاده از تجهیزات از فرد تحت مراقبت مطابق تعرفه، هر ماه یا در صورت تمایل وی بـه صورت یکجا.

تبصره ـ اخذ تامین کیفری از محکوم علیه بـه عهده مرجع قضایی و تابع مقررات آیین دادرسی کیفری می باشد.

ماده 10 ـ در صورتی که نصب تجهیزات در محدوده مراقبتی ضرورت داشته باشد پس از ابلاغ بـه شخص تحت مراقبت و کسب اجازه ورود، مامور مراقب مرکز با مراجعه بـه محل تعیین شده و رعایت نکات فنی نسبت بـه نصب تجهیزات، ارائه آموزش های لازم و تنظیم صورت مجلس اقدام می کنند.

ماده 11 ـ در صورتی که اجرای تمام یا بخشی از مراقبت الکترونیکی اعم از دستورات و شرایط مقرر در تصمیم مرجع قضایی یا نصب تجهیزات باید در حوزه قضایی دیگری انجام شود، قاضی مربوط از طریق نیابت قضایی اجرای آن را مطابق مقررات این آیین نامه درخواست می کند.

ماده 12ـ در صورت ورود خسارت بـه تجهیزات از ناحیه استفاده کننده، میزان خسارات وارده از محل وثیقه وصول می شود. در صورت اعتراض، تعیین میزان خسارت با نظر کارشناسی است که مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه معین می کند.

ماده 13 ـ ‌به منظور نظارت، مراقبت، اجرای سریع دستورات مقامات قضایی توسط نیروی انتظامی و تسریع در رسیدگی بـه تخلفات احتمالی فرد تحت مراقبت، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه مکلف است ارتباط برخط مقامات قضایی با ضابطان را برقرار نماید.

ماده 14 ـ اعمال نظارت و مراقبت الکترونیکی باید بـه نحوی باشد که حریم خصوصی اشخاص رعایت شود.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه مواد 252 و 557 قانون آیین دادرسی کیفری 1392

ماده 15ـ‌ در صورتی که بـه دلایل فنی یا سایر موانع، ادامه مراقبت الکترونیکی ممکن نباشد، مراتب از طریق مرکز برای کسب تکلیف بـه مرجع قضایی ذی ربط اعلام می گردد.

ماده 16 ـ‌ هرگونه تغییر در محدوده مراقبتی وفق مقررات با تایید مرجع صادرکننده حکم یا قرار مراقبتی است.

ماده 17 ـ مرکز موظف است در اسرع وقت نسبت بـه رفع اختلال و همچنین تعمیر تجهیزات اقدام نماید.

ماده 18 ـ کلیه نهادها و بخش های مرتبط با اجرای مراقبت الکترونیکی مکلفند در راستای اجرای نظارت الکترونیکی و دستورات قضایی، همکاری لازم را بعمل آورند.

ماده 19 ـ معاونت منابع انسانی قوه قضاییه با همکاری سازمان نسبت بـه طراحی و اجرای دوره های آموزشی با موضوع مراقبت های الکترونیکی اقدام می نماید.

ماده 20 ـ مرکز رسانه قوه قضاییه موظف است بـه منظور ارتقاء سطح آگاهی عمومی و آشنایی مردم با نهاد مراقبت الکترونیکی، از طریق مراجعی از قبیل صدا و سیما و سایر رسانه های ارتباط جمعی، نسبت بـه تولید و پخش ویژه مجموعه های آموزشی اقدام نماید.

ماده 21 ـ فرد تحت مراقبت الکترونیکی، مطابق مقررات از حقوقی مانند عفو، آزادی مشروط و مرخصی برخوردار می باشد.

ماده 22 ـ مرجع قضایی می تواند بـه درخواست شخص تحت مراقبت در مواردی از جمله موارد زیر محدوده مراقبت را تغییر دهد:

الف ـ پیشنهاد قاضی اجرای احکام بـه لحاظ حسن رفتار یا اجرای کامل تدابیر نظارتی یا دستورات مراقبتی با موافقت فرد تحت مراقبت؛

ب ـ پیشنهاد شورای طبقه بندی زندانیان.

تبصره ـ این درخواست یا پیشنهاد هر دو ماه یک بار قابل طرح می باشد.

ماده 23 ـ افرادی که بـه تشخیص سازمان توانایی پرداخت تمام یا بخشی از هزینه استفاده از تجهیزات را ندارند، در حدود اعتبارات و منابع مالی سازمان از پرداخت هزینه معاف می گردند.

ماده 24 ـ واحدهای نظارت الکترونیکی، فرد تحت مراقبت را از طریق سما بـه صورت شبانه روزی تحت نظارت قرار داده چنانچه وی برخلاف مقررات یا تعهدات اخذ شده رفتار نماید، مراتب توسط مامور ناظر جهت اتخاذ تصمیم مقتضی حسب مورد بـه شورای انضباطی زندان یا مقام قضایی ذیربط گزارش می شود.

تبصره ـ‌ مرکز موظف است حسب درخواست مقام قضایی، وضعیت نظارت و مراقبت الکترونیکی فرد تحت مراقبت را گزارش نماید.

ماده 25 ـ ‌در صورت وجود شرایط اضطراری از قبیل مخاطرات جانی یا حیثیتی که خروج از محدوده مراقبتی ضرورت داشته باشد، فرد تحت مراقبت موظف است در صورت امکان از مرکز کسب تکلیف نماید؛ در غیر این صورت، بلافاصله پس از رفع شرایط اضطراری باید مراتب را بـه مرکز مذکور اعلام نماید. اثبات وضعیت اضطراری و ضرورت خروج فوری بر عهده مرتکب است و در صورت اثبات، تخلف محسوب نمی شود.

ماده 26 ـ نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه بر عهده دادستان کل کشور می باشد.

ماده 27 ـ بـه منظور ایجاد هماهنگی، برنامه ریزی و فراهم کردن زمینه اجرای دقیق و صحیح مراقبت‌ الکترونیکی، شورایی بـه ریاست دادستان کل کشور و با عضویت رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم و رییس سازمان بـه عنوان دبیر شورا تشکیل می گردد. دستورالعمل های صادره از این شورا، پس از تایید رییس قوه قضاییه برای کلیه مراجع ذیربط لازم الاتباع می باشد.

بیشتر بخوانید: دستورالعمل مواد ۵۵۳ و ۵۵۷ ق.آ.د.ک۱۳۹۲ ـ تعیین محدوده مراقبتی محکومان تحت نظارت سامانه های الکترونیکی مصوب مصوب ۱۴۰۱/۰۵/۲۹

تبصره ـ دبیر شورا موظف است هر شش ماه یکبار گزارشی از فعالیت ها و اقدامات انجام شده در زمینه اجرای مراقبت الکترونیکی را تهیه و پس از تایید شورا بـه رییس قوه قضاییه ارائه کند.

ماده 28 ـ این آیین نامه در 28 ماده و 5 تبصره در تاریخ 1397/04/10 بـه تصویب رییس قوه قضاییه رسید.

رییس قوه قضاییه - صادق آملی لاریجانی

بیشتر بخوانید: