آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی مصوب 1401/07/20
آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی مشتمل بر 10 ماده مصوب 1401/07/20 هیات وزیران
شناسنامه آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی:
شماره ابلاغ: 133196
تاریخ ابلاغ: 1401/07/27
مرجع تصویب: هیات وزیران
تاریخ تصویب: 1401/07/20
بیشتر بخوانید:
مقررات مرتبط با آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی (مقررات مدیریت پسماند)
شهر و شهرداری در آرای وحدت رویه قضایی
موضوعات شهری در آراء دیوان عدالت اداری
متن آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی:
ماده 1ـ در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
1ـ قانون: قانون مدیریت پسماندها مصوب 1383
2ـ سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست.
3ـ پسماند: مواد موضوع بند (ب) ماده (2) قانون مدیریت پسماندها و آیین نامه اجرایی آن موضوع تصویب نامه شماره 28488 /ت32561هـ مورخ 1384/05/10 و اصلاحات بعدی آن.
4ـ مدیریت اجرایی پسماند: شخصیت موضوع بند (ج) ماده (2) قانون.
5ـ بازیافت: فرایند موضوع بند (3) ماده (1) آیین نامه اجرایی قانون موضوع تصویب نامه شماره 28488 /ت32561هـ مورخ 1384/05/10 و اصلاحات بعدی آن.
6ـ کیسه های پلاستیکی (محصولات پلیمری دیواره نازک): محصولات پلیمری عمدتاً پلی اتیلنی و پلی پروپیلنی، تک لایه و یا چندلایه کـه عمدتاً برای مصارفی نظیر کیسه های فروشگاهی، کیسه های زباله (خانگی، فروشگاهی، بیمارستانی و خدماتی)، دستکش های یکبار مصرف و سفره های یکبار مصرف به کار می روند.
7ـ کیسه های پلاستیکی زیست تخریب پذیر: کیسه های پلاستیکی حاوی مواد یا پلیمرهایی کـه قابلیت تخریب و تجزیه توسط ریزجاندار (میکرو ارگانسیم) های موجود در محیط طبیعی را در بازه زمانی مشخص(بطور متوسط بین (2) تا (10) ماه حسب شرایط محیطی) دارند و محصول نهایی فرایند تخریب این پلیمرها آب، دی اکسیدکربن و مواد غیرمضر است.
8ـ کیسه های سازگار با محیط زیست: کیسه هایی با منشا زیستی مانند کیسه های کاغذی و پارچه ای کـه قابلیت مصرف مجدد دارند و استفاده از آنها در محیط آسیب کمتری به محیط زیست وارد می کند.
9ـ تولیدکنندگان کیسه های پلاستیکی: کارخانجات و واحدهایی کـه کیسه های پلاستیکی را تولید می نمایند.
ماده 2ـ در اجرای ماده (4) قانون، وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است ترتیبی اتخاذ نماید تا تولیدکنندگان کیسه های پلاستیکی با ضخامت کمتر از (25) میکرون، از تاریخ ابلاغ این آیین نامه طی یک برنامه پنج ساله، سالانه بیست درصد (20%) از ظرفیت تولیدی خود را با کیسه های سازگار با محیط زیست یا زیست تخریب پذیر جایگزین نمایند. وجوه هزینه شده برای این محل، به موجب ماده (5) آیین نامه اجرایی بندهای (ب)، (ج) و (د) ماده (45) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین موضوع تصویب نامه شماره 106935 /ت16410هـ مورخ 1375/09/21و اصلاحات بعدی آن، جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی تولیدکنندگان مربوط محاسبه خواهد شد. شیوه نامه تشویقی این ماده توسط وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی و صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ خواهد شد.
ماده 3ـ در اجرای ماده (4) قانون، وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری وزارت کشور موظف است حسب مورد، در راستای کاهش تولید پسماند و محدود نمودن تولید، توزیع و مصرف کیسه های پلاستیکی، ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، شیوه نامه های مربوط را با لحاظ موارد زیر تهیه و اجرا کند:
1ـ ممنوعیت توزیع رایگان کیسه های پلاستیکی به جز میوه فروشی ها.
2ـ ممنوعیت توزیع کیسه های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از (25) میکرون.
3ـ ممنوعیت توزیع کیسه های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از (60) میکرون در فروشگاه های زنجیره ای.
4ـ استفاده از سیاست های تشویقی برای استفاده مجدد مشتریان از اقلام سازگار با محیط زیست.
5ـ منظور نمودن امتیازاتی بر روی کارت عضویت فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای در صورت عدم دریافت کیسه پلاستیکی. 6ـ الزام تولیدکنندگان به افزایش ضخامت کیسه های پلاستیکی و سایر اقلام پلاستیکی مانند دستکش و سفره یکبار مصرف به بیش از (25) میکرون به منظور امکان بازیافت و استفاده مجدد.
ماده 4ـ به منظور کاهش تولید و انتشار ریز (میکرو)پلاستیک ها در طبیعت، تولید انواع کیسه های پلاستیکی حاوی افزودنی جهت شکستن زنجیره های پلیمری و تبدیل آن به ریز (میکرو)پلیمرها کـه نفوذپذیری بالایی به محیط زیست و به ویژه آب های زیرزمینی دارند، ممنوع می باشد.
ماده 5ـ وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و کشور مکلفند گزارش سالیانه از میزان تولید، عرضه و درصد کاهش تولید و حذف تدریجی کیسه های پلاستیکی با ضخامت کمتر از (25) میکرون را به سازمان ارائه نمایند.
ماده 6ـ دستگاه های مسئول حسب مورد و با همکاری اتاق ایران و انجمن ملی صنایع پلیمر ایران، موظفند استانداردهای تخصصی مرتبط با کیسه های پلاستیکی زیست تخریب پذیر را تدوین و پس از طرح در کمیسیون های فنی، جهت تصویب در کارگروه (کمیته )های ملی استاندارد به سازمان ملی استاندارد ایران ارائه نمایند.
تبصره 1ـ کلیه تولیدکنندگان کیسه های پلاستیکی زیست تخریب پذیر موظفند برای محصولات زیست تخریب پذیر خود استانداردهای ملی یا بین المللی مربوط را رعایت نمایند.
تبصره 2ـ سازمان موظف است جهت ارزیابی مواد زیست تخریب پذیر، فهرست آزمایشگاه های تأیید صلاحیت شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران به عنوان آزمایشگاه های معتمد را در پایگاه اطلاع رسانی خود معرفی نماید.
تبصره 3ـ تولیدکنندگان محصولات و کیسه های پلاستیکی زیست تخریب پذیر کـه پروانه کاربرد علامت استاندارد مربوط به محصول خود را بر اساس ضوابط سازمان ملی استاندارد ایران اخذ نموده اند، موظف به درج نشان زیست تخریب پذیر بر روی محصولات تولیدی خود می باشند.
ماده 7ـ مدیریت اجرایی پسماندهای عادی در خارج از محدوده و حریم شهرها و روستاها با همکاری وزارت راه و شهرسازی موظف است با ایجاد ساز و کار لازم، نسبت به جمع آوری کیسه های پلاستیکی رها شده در محیط و پیرامون محورهای مواصلاتی با همکاری دستگاه های اجرایی ذی ربط و مشارکت اصناف، مراکز و مجتمع های خدماتی و رفاهی اقدام نماید.
تبصره ـ کلیه بنگاه های اقتصادی (اعم از واحدهای صنعتی، تولیدی و خدماتی) کـه در راستای حفظ محیط زیست و انجام مسئولیت اجتماعی، با هماهنگی سازمان (ادارات کل حفاظت محیط زیست استان) نسبت به پاکسازی و جمع آوری کیسه های پلاستیکی و سایر پسماندهای رهاشده در محیط خارج از شهرها و روستاها (از جمله محورهای مواصلاتی، مناطق کوهستانی، نواحی ساحلی و تالاب ها) اقدام می نمایند، می توانند هزینه های مربوط را در حساب هزینه های محیط زیستی خود لحاظ نمایند. هزینه های مذکور به موجب ماده (5) آیین نامه اجرایی بندهای (ب)، (ج) و (د) ماده (45) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین موضوع تصویبنامه شماره 106935 /ت16410هـ مورخ 1375/09/21 و اصلاحات بعدی آن و با تایید ادارات کل حفاظت محیط زیست استان محل فعالیت بنگاه، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی آنان منظور خواهد شد.
ماده 8 ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است در راستای حفاظت از خاک و محیط زیست، نسبت به اطلاع رسانی و ابلاغ ممنوعیت رهاسازی کلیه پلاستیک های مصرفی در اراضی زراعی و باغی به کشاورزان اقدام و بر حسن اجرای آن نظارت نماید. با مستنکفین برابر جرائم و مجازات های مقرر در قانون حفاظت از خاک مصوب 1398 رفتار خواهد شد.
ماده 9ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است طبق برنامه یکپارچه تبلیغاتی در راستای فرهنگ سازی و تغییر الگوی رفتاری خانوار برای کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی، نسبت به تهیه و پخش برنامه های آموزشی برای تشویق به تغییر رفتار داوطلبانه فروشندگان و مصرف کنندگان اقدام نماید.
تبصره ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از تبلیغ محصولاتی کـه باعث افزایش مصرف کیسه های پلاستیکی می گردد، ممانعت به عمل آورد.
ماده 10 ـ وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند نسبت به اطلاع رسانی و آموزش اثرات مخرب محیط زیستی ناشی از مصرف یکباره کیسه های پلاستیکی و رهاسازی آنها در طبیعت اقدام و برای اصلاح الگوی مصرف از طریق تفکیک از مبدا، مصرف مجدد و تشویق به استفاده از محصولات سازگار با محیط زیست در مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی اقدام نمایند.
محمد مخبر ـ معاون اول رییس جمهور