آیین نامه قانون انتخابات ریاست جمهوری مصوب 1364/04/16
آیین نامه قانون انتخابات ریاست جمهوری به استناد ماده 7 قانون انتخابات ریاست جمهوری مصوب 1364/04/16 هیات وزیران
شناسنامه آیین نامه قانون انتخابات ریاست جمهوری:
شماره روزنامه رسمی:11763
تاریخ روزنامه رسمی:1364/04/27
شماره ابلاغ:32486
تاریخ ابلاغ:1364/04/18
مرجع تصویب: هیات وزیران
تاریخ تصویب:1364/04/16
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه قانون انتخابات ریاست جمهوری (مقررات انتخابات)
موضوعات قوه سه گانه و حاکمیتی در آرای وحدت رویه قضایی
موضوعات قوه سه گانه در آرای دیوان عدالت اداری
موضوعات قوای سه گانه و حاکمیتی در نظریات مشورتی
متن آیین نامه قانون انتخابات ریاست جمهوری :
هیات وزیران در جلسه مورخ 1364/04/16 به استناد ماده 7 قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران مصوب 1364/04/05 مجلس شورای اسلامی، آیین نامه اجرایی انتخابات ریاست جمهوری موضوع پیشنهاد شماره 3244/24 مورخ 1364/04/11 وزارت کشور را به شرح پیوست تصویب نمودند.
ماده 1 ـ فرمانداران و بخشداران موظفند در اجرای ماده 8 قانون انتخابات ریاست جمهوری از آغاز انتخابات با دعوت از اعضای هیات های نظارت شورای نگهبان موجبات نظارت کامل آنان را در کلیه مراحل اجرایی انتخابات فراهم نمایند.
ماده 2 ـ هیات مرکزی نظارت منتخب شورای نگهبان می باید رونوشت احکام ناظر یا ناظرین خود را به ستاد انتخابات کشور، ستاد انتخابات استانداری، فرمانداری ها و بخشداری های مربوطه ارسال نماید.
ماده 3 ـ فرمانداران و بخشداران باید پس از دریافت رونوشت احکام هیات های نظارت از نامبردگان برای تشکیل جلسه دعوت بعمل آورند.
ماده 4 ـ شرکت ناظر یا ناظرین شورای نگهبان در جلسات هیات اجرایی بمنظور نظارت بر صحت اجرای قانون انتخابات ریاست جمهوری بوده و عدم حضور آنان در جلسات و یا خودداری آنان از امضاء صورت جلسات مانع از ادامه کار انتخابات نخواهد بود.
ماده 5 ـ هیات های نظارت در صورتی کـه نتوانند شخصاً در جلسه شرکت نمایند ضمن تنظیم صورتجلسه، نماینده ای از بین خود انتخاب و نماینده منتخب با در دست داشتن یک نسخه از صورتجلسه تنظیمی در جلسه متشکله شرکت نموده و صورتجلسه تنظیمی را به منظور ضبط در سوابق انتخاباتی به فرماندار یا بخشدار محل تسلیم نماید.
ماده 6 ـ مراجع ذیصلاح قانونی در مورد ارسال گزارشات بازرسان (موضوع تبصره 5 ذیل ماده 80 قانون انتخابات ریاست جمهوری) عبارتند از: شورای نگهبان، هیات مرکزی نظارت و ستاد انتخابات کشور.
ماده 7 ـ هیات های اجرایی شهرستان موظفند یک نسخه از صورت جلسات اقدامات خود را کـه به ناظر یا ناظرین شورای نگهبان تسلیم مینمایند به ستاد انتخابات کشور نیز ارسال دارند.
ماده 8 ـ در این انتخابات ملاک تبعیت بخشداری ها از فرمانداری ها، قانون تقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران بوده و حوزه بندی انتخابات مجلس شورای اسلامی ملاک عمل نخواهد بود.
ماده 9 ـ فرمانداران پس از وصول دستور وزارت کشور مبنی بر انجام انتخابات ریاست جمهوری، شروع برنامه انتخابات را به وزارت کشور تلگراف و تلفن گرام و بلافاصله دستور تشکیل هیات اجرایی بخش های تابعه را به بخشداران مربوطه ابلاغ مینمایند. (فرم شماره 1 و 2)
ماده 10 ـ منسوخ 1372 ـ فرمانداران و بخشداران پس از ارسال تلگراف و تلفنگرام مبنی بر اعلام شروع انتخابات در اجرای ماده 38 قانون انتخابات ریاست جمهوری برای تشکیل هیات اجرایی شهرستان و بخش از اعضای اداری هیات سریعاً دعوت به عمل می آورند. (فرم شماره 3)
ماده 11 ـ منسوخ 1372 ـ فرمانداران و بخشداران بر اساس دعوتنامه در ساعت مقرر جلسه مشورتی را با حضور اعضای اداری هیات اجرایی تشکیل داده و پس از تبادل نظر 30 نفر از معتمدین اقشار مختلف مردم مرکز بخش / شهرستان و بخش مرکزی را تعیین و مراتب را صورت جلسه مینمایند. (فرم شماره 4).
ماده 12 ـ اصلاح 1372 ـ فرمانداران و بخشداران پس از بررسی های لازم سی (30) نفر از معتمدین اقشار مختلف مردم شهرستان ر بخش را تعیین و پس از تایید هیات نظارت مربوط از اعضای اداری هیات اجرایی (دادستان یا نماینده وی و رئیس ثبت احوال) و سی (30) نفر معتمدین منتخب برای تشکیل جلسه انتخاب معتمدین اصلی وعلی البدل هیات اجرایی دعوت به عمل می آورند.
ماده 13 ـ در شهرستان ها و بخش هایی کـه شورای اسلامی در آنها تشکیل شده باشد فرماندار یا بخشدار در اجرای تبصره ذیل ماده 38 قانون ریاست جمهوری اقدام مینمایند. (فرم شماره 6).
ماده 14 ـ اصلاح 1372 ـ پس از حضور حداقل بیست (20) نفر از معتمدین دعوت شده آنان از بین خود یا خارج هشت (8) نفر را به عنوان معتمدین اصلی و پنج (5) نفر را بعنوان معتمدین علی البدل اجرایی با رای مخفی و اکثریت نسبی آرا انتخاب می نمایند و مراتب صورتجلسه می شود و به امضای حاضران در جلسه می رسد.
تبصره ـ بخشداران دو نسخه از صورتجلسه انتخاب معتمدین هیات اجرایی بخش را بلا فاصله به فرمانداری و فرمانداران نیز دو نسخه از صورتجلسه انتخاب معتمدین هیات اجرایی مرکز شهرستان را بلافاصله به ستاد انتخابات کشور ارسال میدارند. (فرم شماره 8 و 9)
ماده 15 ـ فرمانداران پس از تشکیل اولین جلسه هیات اجرایی مرکز شهرستان مراتب را به ستاد انتخابات کشور اعلام میدارند. (فرم شماره 10)
ماده 16 ـ منسوخ 1372 ـ بخشداران پس از وصول دستور فرماندار مبنی بر تشکیل هیات اجرایی از اعضای اداری هیات اجرایی بخش دعوت به عمل میآورند. (فرم شماره 3)
ماده 17 ـ هیات های اجرایی بخشها بلافاصله پس از انتخاب معتمدین و تکمیل عده خود تشکیل جلسه داده و تعداد و محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رای را تعیین و مراتب را صورتجلسه نموده و یک نسخه از آنرا وسیله بخشدار برای فرماندار شهرستان جهت طرح در جلسه هیات اجرایی شهرستان ارسال میدارند. (فرم شماره 11 و 13)
ماده 18 ـ بخشداران در اجرای تصمیمات هیات اجرایی نسبت به صدور حکم عضو رابط اقدام مینمایند. (فرم شماره 12)
ماده 19 ـ هیات اجرایی شهرستان با توجه به ماده 45 قانون انتخابات ریاست جمهوری پس از تعیین محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رای در مرکز شهرستان و بخش مرکزی و بررسی و تصویب مصوبات هیات های اجرایی بخش ها در مورد تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رای مبادرت به انتشار آگهی انتخابات حاوی تاریخ، ساعت برگزاری انتخابات، محل شعب ثبت نام و اخذ رای، شرایط انتخاب کنندگان و مقررات جزایی در سراسر شهرستان می نماید. (فرم شماره 14).
ماده 20 ـ اصلاح 1372 ـ فرمانداران با همکاری نیروی انتظامی نسبت به انتشار آگهی انتخابات در سطح شهرستان اقدام مینمایند. (فرم شماره 15).
ماده 21 ـ در اجرای ماده 46 قانون انتخابات ریاست جمهوری فرمانداران موظفند سه نسخه از آگهی های منتشره در سطح شهرستان را به ستاد انتخابات کشور و یک نسخه به ستاد انتخابات استان داری ارسال دارند. (فرم شماره 16)
ماده 22 ـ هیات های اجرایی شهرستان و بخش در اجرای ماده 47 قانون نسبت به تنظیم صورتجلسه تعیین اعضاء شعب ثبت نام و اخذ رای اقدام مینمایند. (فرم شماره 17)
ماده 23 ـ بخشداران یک نسخه از صورتجلسه انتخاب اعضاء شعب ثبت نام و اخذ رای را به فرمانداری مرکز شهرستان ارسال میدارند. (فرم شماره 18)
ماده 24 ـ فرمانداران و بخشداران موظفند با توجه به صورتجلسه هیات اجرایی مبنی بر تعیین اعضاء شعب ثبت نام و اخذ رای نسبت بصدور ابلاغ آنان اقدام و جهت تحویل صندوق و لوازم و مدارک ثبت نام و اخذ رای از آنان دعوت بعمل آورند. (فرم شماره 19).
ماده 25 ـ فرمانداران و بخشداران پس از دعوت و حضور اعضاء شعب ثبت نام و اخذ رای مدارک و لوازم شعبه و همچنین برگ های انتخاباتی را تحویل اعضاء شعبه اخذ رای نموده و پس از توجیه برنامه و روش ثبت نام و اخذ رای و قرائت آراء ترتیبی اتخاذ خواهند نمود کـه یک روز قبل از روز اخذ رای، اعضاء شعب ثبت نام و اخذ رای به محل شعب اعزام شوند. (فرم شماره 20)
ماده 26 ـ فرمانداران میباید نسبت به صدور حکم نماینده فرماندار اقدام نمایند. (فرم شماره 21)
ماده 27 ـ اصلاح 1372 ـ فرمانداران و بخشداران به منظور حفاظت شعب ثبت نام و اخذ رای با هماهنگی نیروی انتظامی حداقل دو نفر از مامورین انتظامی را ضمن صدور ابلاغ در معیت اعضاء شعبه به محل شعبه ثبت نام و اخذ رای اعزام مینمایند. (فرم شماره 22).
ماده (28) برنامه روز اخذ رای : اعضا شعبه ثبت نام و اخذ رای حداقل یکساعت قبل از وقت مقرر در محل شعبه حاضر می شوند. ابتدا از بین خود نسبت به انتخاب یک نفر رئیس ، یکنفر نایب رئیس و سه نفر منشی اقدام و سپس صندوق اخذ رای را در حضور نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار باز و پس از حصول اطمینان از خالی بودن آن ، لفاف و با مهر شعبه ثبت نام و اخذ رای لاک و مهر و مراتب را در صورت جلسه ثبت و اخذ رای در 5 نسخه منعکس و کار ثبت نام و اخذ رای را به شرح مراحل پنجگانه زیر آغاز می نمایند. اول ـ مرحله مراجعه رای دهندگان . دوم ـ مرحله کنترل سومـ ثبت نام چهارم ـ مرحله اخذ رای پنجم ـ مرحله تکمیل صورتجلسه
ماده 28 ـ اصلاح 1372 ـ برنامه روز اخذ رای و قرائت آراء: اعضاء شعب ثبت نام و اخذ رای حداقل یک ساعت قبل از وقت مقرر در محل شعبه حاضر و ابتدا نسبت به انتخاب هیات رئیسه اقدام و مراتب را در صورتجلسه تنظیمی درج مینمایند و سپس صندوق اخذ رای را در حضور نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار باز و پس از حصول اطمینان از خالی بودن، لفاف و با مهر شعبه ثبت نام و اخذ رای لاک و مهر مینمایند و پس از امضاء قسمت الف صورتجلسه ثبت نام و اخذ رای و رعایت مراحل ششگانه زیر نسبت به تکمیل و تنظیم صورتجلسه نهایی شعبه مربوط اقدام خواهند نمود: اول ـ مرحله مراجعه رای دهندگان. دوم ـ مرحله کنترل. سوم ـ مرحله ثبت نام. چهارم ـ مرحله اخذ رای پنجم ـ مرحله قرائت و شمارش آراء. ششم ـ مرحله تنظیم و تکمیل صورتجلسه.
اول ـ الحاق 1372 ـ مرحله مراجعه رای دهندگان 1 ـ اعضای شعبه باید کوشش کنند محل اخذ رای حتی الامکان دارای درب ورودی و خروجی مجزا باشد و مامورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای از ازدحام در محل اخذ رای ممانعت نموده تا اخذ رای در کمال آرامش انجام پذیرد. 2 ـ رای دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه در محل شعبه ثبت نامه و اخذ رای حضور یافته و به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رای وارد محوطه اخذ رای می شوند.
دوم ـ الحاق 1372 ـ مرحله کنترل : کنترل در دو مرحله انجام می شود: الف ـ کنترل شناسنامه : نماینده فرماندار یا رئیس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذ رای با ملاحظه شناسنامه رای دهنده موارد ذیل را مورد توجه قرار می دهند: 1 ـ شناسنامه به مهر انتخابات ریاست جمهوری همان مرحله ممهور نشده باشد. 2 ـ شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و دارنده آن در روز اخذ رای وارد سن شانزده (16) سالگی شده باشد. ب ـ کنترل انگشت : نماینده فرماندار یا رئیس شعبه و یا هر یک از سه منشی ، انگشت سبابه دست رای دهنده را کنترل می نماید کـه آلوده به رنگ جوهر استامپ کـه احتمالا نشان دادن رای است نباشد.
تبصره ـ الحاق 1372 ـ در صورتی کـه شناسنامه مراجعه کننده ممهور به مهر انتخابات جاری باشد و یا بر انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ مشخص شده باشد، به دستور نماینده فرماندار از رای دادن وی جلوگیری بعمل می آید.
سوم ـ اصلاح 1372 ـ مرحله ثبت نام : 1 ـ پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از این کـه شناسنامه متعلق به مراجعه کننده بوده و او واجد شرایط رای دادن می باشد یکنفر از منشی ها نسبت به ثبت مشخصات سجلی رای دهنده براساس شناسنامه و سایر اطلاعات مورد نیاز بر روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رای دهنده روی برگ تعرفه ، آن را امضا می نماید. 2 ـ متصدی ثبت نام ، شناسنامه رای دهنده را به مهر انتخابات ممهور و به وی تحویل می نماید. 3ـ چنانچه انتخابات به شیوه دستی برگزار شود، وزارت کشور می‌تواند به منظور گردآوری آمار و اطلاعات مربوط به رای دهندگان از قبیل جنس، سن یا‌تاهل فرم‌های جداگانه ای تهیه کند. نماینده فرماندار ـ بخشدار یا یکی از اعضای شعبه موظفند فرم های اطلاعاتی را هنگام ثبت نام از رای دهندگان تکمیل نمایند. این فرم ها در پایان بدون آنکه داخل صندوق اخذ رای انداخته شوند حسب مورد تحویل بخشداری یا فرمانداری ذی ربط خواهد شد.
چهارم ـ اصلاح 1372 ـ مرحله اخذ رای :
1 ـ متصدی ثبت نام برگ رای را از محل پرفراژ (نقطه چین) از تعرفه انتخاباتی جدا نموده و به رای دهنده تسلیم می نماید و رای دهنده با علامت گذای در مقابل اسم یکی از نامزدها، برگ رای را بدون هرگونه نوشته و یا علامت دیگری و بدون اینکه آن را تا نماید داخل صندوق می اندازد.چنانچه انتخابات به شیوه دستی برگزار شود، لازم است رای دهنده نام نامزد مورد نظر خود را در محل تعیین شده در برگ رای بنویسد، سپس برگ رای‌را تا نموده و داخل صندوق بیندازد.
2 ـ نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رای باید ترتیبی اتخاذ نمایند کـه رای نویسی مخفی و به صورت کامل آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگری انجام گیرد و هیچ یک از اعضای شعبه و نماینده فرماندار و مامورین انتظامی و نماینده هیات نظارت بر انتخابات و اصولا کلیه افرادی کـه به نحوی از انحا در شعبه وظیفه ای به عهده دارند حق توصیه به رای دهنده برای انتخاب فرد بخصوصی را ندارند. بدیهی است در صورتی کـه رای دهنده برای رای دادن نیاز به فرد دیگری داشته باشد باید از وجود افزاد خارج از شعبه کـه مورد اعتماد وی باشند استفاده نماید و اعضای شعبه نیز کنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
3 ـ نماینده هیات نظارت بر انتخابات یا بازرسان وزات کشور در صورت مشاهده تخلف یا اعمال نفوذ موظفند مراتب را به اعضای شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهند و آنان ضمن تنظیم صورت جلسه باید فرد یا افراد خاطی را توسط مامورین انتظامی حاضر در شعبه تحویل مقامات قضایی دهند.
4 ـ نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای مراقبت خواهند نمود تا هیچ فرد مسلحی وارد شعبه اخذ رای نشود. کنترل این امر توسط مامورین انتظامی ودر جلو درب ورودی خواهد بود.
پنجم ـ الحاق 1372 ـ مرحله شمارش تعرفه و تکمیل صورتجلسه اعضای شعبه پس از انقضای مهلت اخذ رای و حصول اطمینان از این کـه کلیه مراجعه کنندگان رای خود را در صندوق های رای انداخته و فرد دیگری برای رای دادن در محل شعبه وجود ندارد بلافاصله با حضور نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار اقدامات زیر را انجام می دهند و پس از تکمیل قسمت های دیگر صورتجلسه شعبه کار ثبت نام و اخذ رای را به پایان می رسانند.
1 ـ تعداد کل تعرفه و برگ رای تحویلی به شعبه ، تعداد تعرفه های مصرف شده ، تعداد تعرفه و برگ رای مصرف نشده باقیمانده را در صورتجلسه درج و کلیه اعضا، نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار زیر آن را امضا می نمایند.
2 ـ تعرفه های مصرف شده ، تعرفه و برگ را مصرف نشده باقیمانده را یکجا بسته بندی و همراه با یک نسخه از صورتجلسه شعبه داخل جعبه مناسب قرار داده و با مهر شعبه لاک و مهر می نمایند.
3 ـ یک نسخه دیگر از صورتجلسه شعبه را بدون اینکه درب صندوق اخذ رای باز شود از محل شکاف صندوق داخل صندوق رای قرار داده وسپس شکاف مذکور را با پارچه مسدود و لاک و مهر می نمایند.
4 ـ نسخه سوم صورتجلسه تنظیمی به رئیس شعبه و نسخه چهارم به نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نسخه باقیمانده توسط نماینده فرماندار به هیات اجرایی مربوط تحویل داده خواهد شد و صندوق یا صندوق های اخذ رای ، جعبه محتوی تعرفه ها و سایر لوازم انتخاباتی بلافاصله به وسیله رئیس شعبه ، نماینده فرماندار و نماینده هیات نظارت بر انتخابات با همراهی ماموران محافظ صندوق به مرکز شمارش آرا منتقل می شود.
تبصره ـ الحاق 1372 ـ اگر در روز اخذ رای حوادث و اشکالات مربوط به انتخابات در محل شعبه پدید آید مراتب در انتهای صورتجلسه (قسمت توضیحات) منعکس می شود.
اول ـ مرحله مراجعه رای دهندگان
1 ـ اعضای شعبه باید کوشش نمایند محل اخذ رای حتی الامکان دارای درب ورودی و خروجی مجزا باشد و مامورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای از ازدحام در داخل محل اخذ رای ممانعت نموده تا اخذ رای در کمال آرامش انجام پذیرد.
2 ـ رای دهندگان با در دست عین شناسنامه در محل شعبه ثبت نام و اخذ رای حضور یافته و به ترتیب بمنظور ثبت نام و دادن رای وارد محوطه اخذ رای میشوند.
3 ـ اخذ رای از مهاجرین جنگ تحمیلی با ارائه شناسنامه و کارت بنیاد امور مهاجرین جنگ تحمیلی اتخاذ میگردد و در صورت فقدان شناسنامه فقط با کارت تایید شده بنیاد رای گرفته میشود.
4 ـ اعضاء شعب ثبت نام و اخذ رای موظفند کارت و شناسنامه مهاجرین مذکور را مهر نموده و در صورتی کـه کارت شناسائی داخل طلق پرس شده باشد با وسائل ممکن آنرا سوراخ نمایند.
دوم ـ مرحله کنترل کنترل در دو مرحله انجام میشود: الف ـ کنترل شناسنامه. نماینده فرماندار یا رئیس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذ رای با ملاحظه شناسنامه رای دهنده موارد زیر را مورد توجه قرار میدهند:
1 ـ شناسنامه در شعبه دیگری به مهر انتخابات ریاست جمهوری همان مرحله ممهور نشده باشد.
2 ـ شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و دارنده آن وارد سن 16 سالگی شده باشد.
ب ـ نماینده فرماندار یا رئیس شعبه و یا هر یک از سه منشی انگشت سبابه دست رای دهنده را کنترل تا آلوده به رنگ جوهر استامپ کـه احتمالا نشانه دادن رای در شعبه دیگر است نباشد.
توجه: در صورتیکه مراجعه کننده دارای شناسنامه ای باشد کـه ممهور به مهر انتخابات ریاست جمهوری در روز اخذ رای بوده و دلالت بردادن رای در شعبه دیگری نماید یا در انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ شعبه اخذ رای دیگری مشاهده شود با دستور نماینده فرماندار از رای دادن وی جلوگیری بعمل میآید.
سوم ـ مرحله ثبت نام
1 ـ پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به مراجعه کننده بوده و واجد شرایط رای دهنده میباشد یکنفر از منشی ها نسبت به ثبت مشخصات سجلی رای دهنده بر اساس شناسنامه، روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رای دهنده روی برگ تعرفه ضمن درج تاریخ، با مهر انتخابات ریاست جمهوری ممهور و امضاء مینماید.
2 ـ متصدی ثبت نام صفحه دوم شناسنامه رای دهنده را (پشت صفحه عکس دار) به مهر انتخابات ممهور و به رای دهنده تحویل مینماید.
چهارم ـ مرحله اخذ رای
1 ـ متصدی ثبت نام، برگ رای را پس از ممهور نمودن به مهر انتخابات از محل پرفراژ (نقطه چین) از تعرفه انتخاباتی جدا نموده و به رای دهنده تسلیم مینماید و رای دهنده نیز فقط اسم یک نامزد مورد نظر خود را بر روی آن نوشته، تا نموده و داخل صندوق اخذ رای میاندازد.
2 ـ نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رای باید ترتیبی اتخاذ نمایند کـه رای نویسی مخفی و بصورت کاملا آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگری انجام گیرد و هیچیک از اعضای شعبه و نماینده فرماندار و مامورین انتظامی و نماینده هیات نظارت بر انتخابات و اصولا کلیه افرادی کـه بنحوی از انحاء در شعبه وظیفه ای به عهده دارند حق نوشتن برگ رای برای اشخاص را ندارند. بدیهی است در صورتیکه برای نوشتن رای نیاز به فرد دیگری باشد رای دهنده بایستی از وجود افراد خارج از شعبه کـه مورد اعتماد وی باشند استفاده نموده و اعضاء شعبه نیز کنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
3 ـ نماینده‌هیات نظارت بر انتخابات یا بازرسان وزارت کشور در صورت مشاهده تخلف یا اعمال نفوذ موظفند مراتب را به اعضاء شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهند و آنان ضمن تنظیم صورتجلسه باید فرد یا افراد خاطی را توسط مامورین انتظامی حاضر در شعبه تحویل مقامات قضائی دهند. 4 ـ نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای مراقبت خواهند نمود هیچ فرد مسلحی وارد شعبه اخذ رای نشود. کنترل این امر توسط مامورین انتظامی و در جلو درب ورودی خواهد بود.
پنجم ـ مرحله قرائت و شمارش آراء
1 ـ اعضاء شعبه پس از انقضای ساعات اخذ رای در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان رای خود را در صندوق های رای انداخته و فرد دیگری برای رای دادن در محل شعبه حضور ندارد بلافاصله پس از شمارش برگ های تعرفه و درج آن در صورتجلسه با حضور محافظان صندوق و نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار شمارش و قرائت آراء را آغاز مینمایند.
2 ـ ترتیب شمارش و قرائت آراء به این صورت است کـه ابتدا رئیس یا نایب رئیس شعبه اخذ رای با همکاری یکی از منشی ها تعرفه ها را شمارش نموده سپس لاک و مهر درب صندوق اخذ رای را باز کرده و تعداد آراء داخل صندوق را بدون اینکه قرائت شود برگ شماری و با تعداد برگ تعرفه ها تطبیق داده و به یکی از دو حالت زیر عمل مینمایند:
الف ـ چنانچه تعداد اوراق رای داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه ها باشد اوراق اضافی از مجموع برگ آراء بدون آنکه خوانده شود برداشته و با رنگ قرمز جمله (باطل شد) را بر روی آن قید و باطل نموده و در صورتجلسه اخذ رای نیز درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه مینمایند.
ب ـ در صورتیکه تعداد برگ های رای داخل صندوق مساوی یا کمتر از تعداد تعرفه ها باشد مراتب در صورتجلسه درج میشود.
3 ـ پس از اینکه شمارش آراء به ترتیب مذکور در فوق انجام شد قرائت آراء شروع و مواد 25 و 26 قانون و تبصره های ذیل آنها با تایید هیات نظارت بر انتخابات یا نماینده آنان اجراء خواهد شد.
ششم ـ مرحله تنظیم صورتجلسه پس از خاتمه شمارش و قرائت آراء صورتجلسه ثبت نام و اخذ رای شعبه کـه به ضمیمه دستورالعمل اجرایی از طرف وزارت کشور ارسال شده است در پنج نسخه تنظیم و سپس تعداد رای هر یک از دارندگان رای در پشت برگ صورتجلسه در فرم مخصوص (فرم نتایج آراء) قید میشود. صورتجلسه پس از تنظیم به امضای نماینده فرماندار و اعضاء شعبه ثبت نام و اخذ رای و محافظان صندوق و نماینده هیات نظارت بر انتخابات میرسد و بلافاصله کلیه اوراق و مدارک انتخاباتی و یک نسخه صورتجلسه مذکور را داخل صندوق رای قرار داده پس از انجام لاک و مهر مجدد صندوق (صندوق ها)، اعضاء شعبه ثبت نام و اخذ رای به اتفاق نماینده فرماندار در معیت مامورین انتظامی، صندوق (صندوق های) رای را بهمراه دو نسخه از صورتجلسه شعبه اخذ رای و سایر مدارک رسماً تحویل هیات اجرایی میدهند. ضمناً ناظر و رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای هر کدام یک نسخه از صورتجلسه مذکور را دریافت مینمایند. (فرم شماره 23) اگر در روز اخذ رای در مورد انتخابات اشکلات پدید آید مراتب در قسمت انتهای صورتجلسه ذکر و به امضاء اعضای شعبه و نماینده فرماندار و محافظان صندوق و نماینده هیات نظارت بر انتخابات میرسد.
توجه: تعداد رای دارندگان رای فقط در فرم نتایج آراء انتخابات ریاست جمهوری کـه در پشت برگ صورتجلسه مندرج است قید میشود. (فرم شماره 23).
ماده 29 ـ اصلاح 1372 ـ برنامه روز اخذ رای مرحله دوم : برنامه مرحله اول اخذ رای با رعایت نکات زیر در مرحله دوم تکرار می شود:
1 ـ شناسنامه مراجعه کنندگان به دو مهر انتخاباتی کـه در جریان است ممهور نشده باشد.
2 ـ چنانچه شناسنامه رای دهنده دارای مهر مرحله اول انتخابات باشد به مهر مرحله دوم نیز ممهور می شود.
3 ـ چنانچه شناسنامه رای دهنده فاقد مهر مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری باشد هنگام رای گیری مرحله دوم دوبار به مهر مرحله دوم ممهور می شود تا رای دهنده نتواند برای بار دوم رای دهد.
ماده 30 ـ منسوخ 1372 ـ هیات های اجرایی بخش ها به استثنای بخش مرکزی و مرکز شهرستان بلافاصله پس از دریافت صندوق های آراء و مدارک و صورتجلسات شعبه ثبت نام و اخذ رای انتخابات، نسبت به تنظیم صورتجلسه جمع آراء شعب مربوطه در حضور ناظر یا ناظرین شورای نگهبان در پنج نسخه اقدام نموده و مدارک و لوازم و صندوق ها را بهمراه دو نسخه از صورتجلسه تنظیمی برای اعلام و ارسال به مرکز شهرستان تحویل بخشدار میدهند. (فرم شماره 24 و 25).
برنامه قرائت و شمارش آرا:
ماده 31 ـ اصلاح 1372 ـ بخشداران سراسر کشور باستثنای بخش مرکزی و مرکز شهرستان موظفند در اسرع وقت کلیه مدارک و لوازم و صندوق های اخذ رای بانضمام صورتجلسه اخذ رای هیات اجرایی بخش را جهت تحویل به هیات اجرایی مرکز شهرستان به فرمانداری مرکز شهرستان ارسال نمایند. (فرم شماره 26).
ماده 31 ـ الحاق 1372 ـ بلافاصله پس از رسیدن صندوق یا صندوق های رای به محل استقرار دستگاه های شمارشگر، قرائت و شمارش آرا به شرح موارد زیر انجام می شود:
1 ـ اصلاح 1372 ـ درب صندوق و صندوق های رای توسط هیات اجرایی و با حضور رئیس شعبه نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار و هیات نظارت شهرستان باز و از روی صورتجلسه داخل آن کد شعبه و تعداد تعرفه های مصرف شده به اپراتور اعلام و برگ های رای به وی تحویل می شود.
تبصره ـ الحاق 1372 ـ در شهرستانهایی کـه بیش از یک مرکز شمارش و قرائت آرا دارند، صندوق یا صندوقهای رای توسط نمایندگان هیات اجرایی و نمایندگان هیات نظارت کـه باید تا دو روز قبل از اخذ رای ، هیات های مذکور آنان را تعیین و به فرماندار معرفی نموده باشند باز و کار شمارش انجام می شود.
2 ـ اصلاح 1372 ـ تعداد کل برگ های رای داخل صندوق یا صندوقها، تعداد آرا صحیح ، تعداد آرا باطله ماخوذه ، تعداد آرا باطله غیرماخوذه ، تعداد رای هر یک از نامزدها و جمع آرای ماخوذه (مجموعه آرا صحیح باضافه باطله ماخوذه) مربوط به هر شعبه توسط دستگاه مشخص و در قرم نتیجه قرائت و شمارش ارا شعبه در پنج نسخه ثبت و پس از تایید و امضا آن توسط اپراتور و رئیس شعبه نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار تحویل رئیس شعبه می شود.
3 ـ اصلاح 1372 ـ رئیس شعبه با همکاری نماینده هیات نظارت بر انتخابات و نماینده فرماندار بلافاصله یک نسخه از فرم نتیجه قرائت و شمارش آرای شعبه به همراه برگ های رای خوانده شده را داخل صندوق یا صندوق های رای گذارده و درب آن را می بندند و پس از لاک و مهر ضمیمه یک نسخه از فرم نتیجه را قرائت و شمارش آزای شعبه همراه با جعبه محتوی تعرفه ها به هیات اجرایی شهرستان تحویل می دهد. نسخه سوم به نماینده فرماندار تحول داده می شود تا به هیات اجرایی بخش تحویل دهد. نسخه چهارم در اختیار نماینده هیات نظارت بر انتخابات قرار می گیرد و نسخه باقیمانده نزد رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رای باقی می ماند. برگ های رای به تفکیک آرای صحیح باطله ماخوذه و باطله غیر ماخوذه بسته بندی شده و داخل صندوق یا صندوق ها قرار می گیرد.
4 ـ الحاق 1372 ـ پس از پایان قرائت و شمارش آرا کلیه شعب شهرستان ، هیات اجرایی شهرستان با استفاده از فرم نتیجه قرائت و شمارش آرای هر یک از شعب ، نتیجه کلیه اخذ رای شهرستان را صورتجلسه می نمایند. این صورتجلسه باید حاوی نتیجه کلی آرا به تفکیک شهر مرکز شهرستان ، بخش مرکزی و هر یک از بخش های تابعه باشند و به تعداد مورد نیاز تنظیم و یک نسخه آن تحویل هیات نظارت شهرستان و بقیه نسخه ها تحویل فرماندار شود.
تبصره ـ الحاق 1372 ـ چنانچه پس از حصول نتیجه شمارش حداقل نود و پنچ درصد (95%) صندوق های رای یک شهرستان بقیه صندوق ها به علت مشکلات ناشی از صعب العبور بودن مسیر شعبه اخذ رای تا مرکز شهرستان ، بروز حوادث غیرمترقبه و یا بروز هرگونه مانع پیش بینی نشده دیگر به مرکز شهرستان نرسید، این امر مانع از تنظیم صورتجلسه نتیجه کلی شهرستان نخواهد بود مشروط بر آن کـه تعداد صندوق های واصل نشده در صورتجلسه قید شود.
5 ـ الحاق 1372 ـ پس از اتمام کار قرائت و شمارش آرا و بدست آمدن نتیجه کلی اخذ رای شهرستان ، درب یا درب های محل نگهداری صندوق های رای مسدود و با مهر انتخابات و مهر هیات نظارت لاک و مهر می شود و بلافاصله جعبه های محتوی تعرفه ها نیز به منظور استخراج آمار و اطلاعات مورد نیاز مندرج در آنها تحویل اپراتور می شود و پس از پایان کار درب یا درب های محل نگهداری صندوق ها باز و پس از قرار دادن جعبه های محتوی تعرفه لاک و مهر شده در آن ، درب محل نگهداری صندوق ها و جعبه های محتوی تعرفه بسته و لاک و مهر می شود.
تبصره ـ الحاق 1372 ـ درب محل نگهداری صندوق های رای تا زمان وصول دستور امحای اوراق انتخاباتی باز نخواهد شد مگر در صورت نیاز، به تشخیص هیات های اجرایی و نظارت شهرستان و یا دستور وزارت کشور و با حضور هر دو هیات اجرایی و نظارت شهرستان کـه پس از رفع نیاز مجددا درب یا درب های محل نگهداری بسته و به ترتیب قبل لاک و مهر می شود.
ماده 32 ـ اصلاح 1372 ـ فرماندار پس از دریافت صورتجلسه نتیجه کلی اخذ رای شهرستان از هیات اجرایی بلافاصله نتیجه را با سریعترین وسیله مخابراتی به ستاد انتخابات کشور اعلام و پس از وصول نظریه ستاد انتخابات کشور مبنی بر انتشار آگهی نتیجه اخذ رای شهرستان ، در اجرای ماده (80) قانون انتخابات ریاست جمهوری نسبت به تنظیم آگهی مذکور و انتشار آن در سراسر شهرستان اقدام و دو نسخه از صورتجلسه نتیجه کلی اخذ رای شهرستان را به ستاد انتخابات کشور، و به هر یک از بخش های تابعه نیز یک نسخه ارسال می نماید و نسخه آخر در بایگانی فرمانداری باقی می ماند.
ماده (33) مسئولیت نگهداری و حفاظت مدارک انتخابات و صندوق های اخذ رای تا وصول دستور امحای اوراق انتخابات به عهده فرماندار خواهد بود.
ماده 34 ـ منسوخ 1372 ـ فرمانداران پس از دریافت صورت جلسات قرائت آراء بخش های تابعه، کلیه مدارک و لوازم و صندوق های مربوطه را در اسرع وقت به هیات اجرایی مرکز شهرستان تحویل نموده و هیات اجرایی مرکز شهرستان سریعاً اقدام مینمایند. (فرم شماره 28).
ماده 35 ـ منسوخ 1372 ـ فرمانداران پس از دریافت صورتجلسه انتخابات از هیات اجرایی شهرستان ضمن رعایت ماده 80 قانون انتخابات ریاست جمهوری و ارسال دو نسخه از صورتجلسه مذکور به ستاد انتخابات کشور و همچنین وصول نظریه مجدد ستاد انتخابات کشور نسبت به تنظیم آگهی نتیجه انتخابات و انتشار آن در سراسر شهرستان اقدام مینمایند. (فرم شماره 29 و 30)
ماده 36 ـ اصلاح 1372 ـ در پایان مهلت قانونی (حداکثر دو روز پس از تاریخ انتشار آگهی نتیجه اخذ رای در شهرستان) هیات اجرای شهرستان با حضور ناظر یا ناظرین شورای نگهبان تشکیل جلسه داده و به شکایات واصله رسیدگی می نمایند و مراتب را در پنج (5) نسخه صورتجلسه نموده و به فرماندار تسلیم می دارد.
تبصره ـ الحاق 1372 ـ در صورتی کـه تا پایان مهلت قانونی هیچگونه شکایتی به هیات اجرایی نرسیده باشد مراتب عدم وصول شکایت نیز در پنج (5) نسخه صورتجلسه و به فرماندار تسلیم می شود.
ماده 37 ـ فرماندار بلافاصله 3 نسخه صورتجلسه رسیدگی به شکایات دریافتی از هیات اجرایی شهرستان را به ستاد انتخابات کشور ارسال میدارد. (فرم شماره 33).
ماده 38 ـ ستاد انتخابات کشور دو نسخه از صورتجلسات واصله موضوع ماده فوق را به هیات مرکزی نظارت بر انتخابات جهت بررسی و اعلام نظریه نهایی شورای نگهبان ارسال میدارد.
ماده (39) وزارت کشور پس از دریافت نظریه شورای نگهبان مبنی بر صحت برگزاری انتخابات یا توقف یا ابطال تمام یا قسمتی از انتخابات ریاست جمهوری ، مراتب را به مسئولین اجرایی انتخابات ابلاغ می نمایند.
ماده 40 ـ فرمانداران پس از دریافت نظریه شورای نگهبان از طریق ستاد انتخابات کشور بلافاصله نسبت به تنظیم صورتجلسه نهایی انتخابات ریاست جمهوری اقدام و ضمن مخابره نتیجه نهایی دو نسخه از آنرا به ستاد انتخابات کشور ارسال می نمایند. (فرم شماره 34 و 35 و 36).
ماده 41 ـ فرمانداران سراسر کشور پس از وصول دستور وزارت کشور مبنی بر امحاء آراء و اوراق انتخابات ریاست جمهوری با حضور اعضاء هیات اجرایی و حتی المکان هیات نظارت بر انتخابات شهرستان نسبت به امحاء آراء و اوراق مصرف شده انتخابات شهرستان بنحو مقتضی اقدام و مراتب را صورتجلسه و دو نسخه آنرا به ستاد انتخابات کشور ارسال میدارد. (فرم شماره 37 و 38).
ماده 42 ـ الحاق 1372 ـ چنانچه در خارج از کشور و یا در همه یا تعدادی از شهرستان های یک استان کـه با توجه به امکانات و یا هر دلیل دیگر قرائت و شمارش آرا با دستگاه شمارشگر مقدور و میسر نباشد، کار قرائت و شمارش آرا با دست و با رعایت مواد زیر انجام می شود. 1 ـ کلیه اصلاحات بعمل آمده در مواد 1 الی 27 آیین نامه معتبر و ملاک عمل است . 2 ـ در ماده 28 اصلاحات بعمل آمده در مراحل اول الی چهارم کلا معتبر و ملاک عمل است ولی مراحل پنجم و ششم این ماده به وضعیت قبل از اصلاح معتبر و ملاک عمل خواهد بود مشروط بر آن اصلاحات بعمل آمده در مواد 25 و 26 و 27 و 28 قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران رعایت شود. 3 ـ مواد 29، 30، 31، 32، 33، 34 و 35 آیین نامه بدون اصلاحات و به وضعیت قبل معتبر و ملاک عمل می باشد.
ماده 43 ـ الحاق 1372 ـ حذف ، تغییر و یا اصلاح فرم های مربوط به این آیین نامه و یا الحاق فرم های جدید مورد نیاز به آن ، پس از تصویب وزیر کشور قابل اجرا است .
نخست وزیر ـ میر حسین موسوی