اعتراض به عوارض پس از پرداخت

اعتراض به عوارض پس از پرداخت / رای 10742 مورخ 1401/04/21 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شماره دادنامه: 140109970905810742

تاریخ دادنامه: 21؍4؍1401

شماره پرونده: 0002811

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار:

در خصوص این موضوع که آیا پرداخت عوارض از سوی مؤدی و دریافت پایانکار، مانع از اعتراض وی به عوارض محاسبه و دریافت شده توسط شهرداری می باشد یا خیر، شعب دیوان عدالت اداری آرای متعارض صادر کرده اند.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه 8 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست به خواسته اعتراض به رای کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری ها و به طرفیت شهرداری شهر اهر، به موجب دادنامه شماره 9809970904301023-29؍7؍1398 به شرح زیر رای به ورود شکایت صادر کرده است:

مؤدی ممکن است برای فرار از توقیف اموال ناچار به پرداخت عوارض شهرداری شود اما این به معنای صرف نظر نمودن وی از ادعای خویش نمی باشد و چون حسب مواد 301 و 303 قانون مدنی از جمله تاسیسات پذیرفته شده در حقوق دیوان ضمان مربوط به ایفای ناروا می باشد بنابراین شکایت شاکی را وارد و ثابت تشخیص و مستنداً به ماده 63 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت و نقض دادنامه مذکور صادر و اعلام تا کمیسیون مربوط مجدداً به موضوع رسیدگی و حکم شایسته صادر نماید. این رای ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.

متعاقب تجدیدنظرخواهی شهرداری شهر اهر، شعبه 3 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ضمن نقض رای شعبه بدوی به موجب دادنامه شماره 9909970955702778-21؍8؍1399 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرده است:

با توجه به اینکه طبق مستندات ارائه شده از سوی کمیسیون مالک با پذیرش جرایم و عوارض ناشی از آن اقدام به پرداخت جرایم و عوارض مطالبه شده نموده است و بر آن اساس پایانکار ساختمان صادر گردیده و مفاصا حساب تحویل مالک شده است بنابراین موضوع اختلاف در چنین مواردی مصداق نداشته و تخصصاً از شمول ماده 77 قانون شهرداری ها خارج است. بنابراین تجدیدنظرخواهی موجه تشخیص و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض رای شعبه بدوی حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. رای صادره قطعی است.

ب: شعبه 13 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست آقای داود جعفرسرقینی به خواسته اعتراض به رای کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری و به طرفیت شهرداری شهر اهر به موجب دادنامه شماره 9909970903305397-7؍10؍1399 به شرح زیر رای به ورود شکایت صادر کرده است:

نظر به اینکه اولاً: حسب قوانین و مقررات به طور کلی اخذ هرگونه وجهی از اشخاص حقیقی و حقوقی توسط شهرداری ها بابت عوارض، باید مستند به قانون بوده و نوع میزان و نحوه وصول آن نیز مشخص باشد. ثانیاً: مراجع شبه قضایی حسب اصل 166 قانون اساسی باید از اصول دادرسی منصفانه از جمله اصل شفافیت در دادرسی پیروی نموده و آرای آنها می بایست مستند، مستدل و مبتنی بر ضوابط قانونی باشد در حالی که در مانحن فیه با وجود تکلیف قانونی از جهت اشاره به مبنا و منشا رای و نوع و مصادیق، کمیسیون به صورت مجمل و کلی مبادرت به انشای رای نموده و معلوم نیست که مستند عوارض به تفکیک و تجزیه مصوبات شورای اسلامی شهر است با قانون و این نوع رسیدگی با فلسفه آرای مراجع اختصاصی مغایرت و مباینت دارد. ثالثاً: استدلال اعضای کمیسیون مبنی بر اینکه پرداخت عوارض به معنای قبول عوارض بوده و طرح دوباره آن در کمیسیون جایگاه قانونی ندارد، فاقد مبنای قانونی است. چرا که صرف پرداخت عوارض مانعی جهت بررسی ادله شاکی در خصوص موضوع عوارض نبوده و اعضا می بایست ضمن ملاحظه مستندات ارائه شده نسبت به موارد ادعایی نفیاً یا اثباتاً اظهار نظر نمایند. لذا رای معترض عنه به کیفیت اصداری قابلیت تایید و ابرام را نداشته بنابراین شکایت مطروحه وارد تشخیص و مستنداً به مواد 1، 10، 11 و 63 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض رای معترض عنه حکم به ورود شکایت و الزام کمیسیون به رسیدگی مجدد با رعایت جهات ذکر شده صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری خواهد بود.

متعاقب تجدیدنظرخواهی شهرداری شهر اهر، شعبه3 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ضمن نقض رای شعبه بدوی به موجب دادنامه شماره 140031390000724105-23؍3؍1400 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر کرده است:

با توجه به اینکه اختلاف مودی با شهرداری در خصوص عوارض زمانی مصداق دارد که عوارض پرداخت نشده و اقداماتی نیز بعد از آن انجام نگرفته باشد در این پرونده شاکی عوارض مطالبه را پرداخت و موفق به اخذ مفاصا حساب شده است استرداد وجود اخذ شده با اختلاف در عوارض دو موضوع جداگانه است و کمیسیون نیز به درستی به آن اشاره نموده است. لذا تخلفی از مقررات و ضوابط مشهود نیست بنابراین تجدیدنظرخواهی موجه تشخیص و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض رای شعبه بدوی حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. رای صادره قطعی است.

ج: شعبه 12 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست آقای سیروس پیراهری به خواسته اعتراض به رای کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری و به طرفیت شهرداری شهر اهر به موجب دادنامه شماره 9809970903801419-15؍5؍1398 به شرح زیر رای به ورود صادر کرده است:

اولاً: صلاحیت کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری ها محدود و منحصر به عوارض غیر وصولی نیست و ماده مرقوم علی الاطلاق ناظر به هر گونه اختلاف میان مودی و شهرداری اعم از قبل از پرداخت یا بعد از آن است لذا پرداخت عوارض به هر علتی مانع از اعتراض مودی نخواهد بود و چنین پرداخت هایی در صورت اثبات عدم مشروعیت منشا آن مصداق ایفاء ناروا می باشد.

ثانیاً: کمیسیون ماده 77 در رسیدگی آزاد است و صلاحیت دارد وفق قوانین و مقررات و آراء هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نوع عوارض را مداقه نموده آنچه مغایر شرع و قانون می داند مستدلاً رد نماید. لوایح عوارض مصوب شورا صرفاً برای شهرداری لازم الاتباع بوده و هیچ الزام و تکلیفی به تبعیت برای مراجع قانونی و شبه قضایی در بر ندارد و یکی از موارد شأن تاسیس کمیسیون ماده 77 با ترکیب خاص آن عنایت به همین موضوع است و البته هر شخصی نیز حق دارد ابطال عوارض را از دیوان درخواست نموده و این بدان معنا نیست که جز در مورد ابطال عبارت دیگر اثبات شی نفی ماعدا نمی کند.

ثالثاً: طبق گزارش ریز محاسبات شهرداری اهر عوارض عدم پارکینگ و مازاد تراکم و ابقا اعیانی ملاحظه می گردد که کراراً این نوع عوارض توسط هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به جهت مغایرت با قانون ابطال گردیده است. بنابه مراتب و نیز با توجه به اینکه رای صادره متضمن بیان نوع و میزان هر یک از عوارض و متن کد مربوطه از لایحه تعرفه عوارض نیست و از این حیث ناقص است مستنداً به مواد 10 و 63 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت و نقض رای موضوع شکایت و اعاده جهت رسیدگی مجدد صادر و اعلام می گردد رای صادره ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.

رای مذکور به موجب دادنامه شماره 9909970955701323-18؍4؍1399 صادر شده از شعبه 3 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، تأیید شده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 21؍4؍1401 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیأت عمومی

الف. تعارض در آراء محرز است.

ب. براساس ماده 77 قانون شهرداری (اصلاحی مصوب 1؍5؍1391)، رفع هرگونه اختلاف بین مؤدی و شهرداری در مورد عوارض و بهای خدمات ارائه شده توسط شهرداری و سازمان های وابسته به آن برعهده کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت کشور، وزارت دادگستری و شورای اسلامی شهر است و با توجه به استفاده از عبارت "هرگونه اختلاف بین مؤدی و شهرداری" در ماده مذکور، صلاحیت کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری محدود و منحصر به رسیدگی به اختلافات مربوط به عوارض غیروصولی نبوده و ناظر به هرگونه اختلاف بین مؤدی و شهرداری درخصوص عوارض و بهای خدمات اعم از عوارض و بهای خدمات پرداخت شده یا پرداخت نشده است و صرف پرداخت عوارض و بهای خدمات مانعی جهت بررسی ادله مؤدی و رسیدگی به اعتراض او نخواهد بود. بنا به مراتب فوق، رای شماره 9909970955701323- 18؍4؍1399 شعبه سوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که برمبنای این استدلال صادر شده، صحیح و منطبق با موازین قانونی است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری در موارد مشابه لازم‌الاتباع است./

حکمتعلی مظفری

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری