مشخصات انتشار مقاله بازخوانی ضمان قهری به هنگام اجتماع سبب و مباشر:

فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی / دوره 44، شماره 1 - شماره پیاپی 1 اردیبهشت 1393 صفحه 1-13

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده:

غلامرضا حاجی نوری / استادیار گروه حقوق دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز

لینک فایل مقاله

چکیده مقاله بازخوانی ضمان قهری به هنگام اجتماع سبب و مباشر:

اجتماع سبب و مباشر، یکی از اقسام اجتماع اسباب است و با آنکه در کتاب و سنت از چنین تفکیکی سخن به میان نیامده است، فقیهان امامیه شاید برای تسهیل در یافتن عامل اصلی زیان به چنین نواندیشی دست زده اند. مواد 332 قانون مدنی و 363 قانون سابق مجازات اسلامی، به تبعیت از نظریۀ مشهور این فقیهان، حکم بر ترجیح مباشر بر سبب داده و این پرسش را ایجاد کرده اند که هرگاه تأثیر سبب و مباشر در ایجاد زیان مساوی باشد، به کدامین دلیلْ ضمان بر عهدۀ مباشر قرار می گیرد و سببْ پاسخگو نیست؟ تصویب مادۀ 526 قانون جدید مجازات اسلامی نشان داد که قانون گذاران به چنین ایرادی بی توجه نیستند؛ به ویژه که حقوق دانان نیز ترجیح یادشده را برنمی تابند. ضمن اینکه برخی از فقیهان تیزبین نیز بر حکم یادشده خرده گرفته اند. به همین منظور در نوشتۀ حاضر به بازخوانی چالش های موجود در تعیین ضامن، به هنگام اجتماع سبب و مباشر، می پردازیم و البته در این راه از استدلال های حقوق دانان فرانسوی نیز در تطبیق بحث کمک خواهیم گرفت.

کلیدواژه ها:

اجتماع

خسارت

سبب

فاعل فعل زیان بار

مباشر