بررسی انقلاب عقد مضاربه به عقد قرض ربوی در صورت اشتراط ضمان عامل

مشخصات انتشار مقاله بررسی انقلاب عقد مضاربه به عقد قرض ربوی در صورت اشتراط ضمان عامل:

مجله آموزه های فقه مدنی / دوره 10، شماره 17 - شماره پیاپی 17 / شهریور 1397 / صفحه 117-146

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان:

صدیقه سادات فقیه / دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه پیام نور

حسین ناصری مقدم / دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

اصغر ابوالحسنی / دانشیار دانشگاه پیام نور

لینک فایل مقاله

چکیده مقاله بررسی انقلاب عقد مضاربه به عقد قرض ربوی در صورت اشتراط ضمان عامل:

شرط ضمان امین از جنجالی ترین مباحث علمی در هر سه عرصۀ فقهی، حقوقی و اقتصادی، و کاربردی ترین شرط ضمن عقد در حوزۀ قراردادهای مشارکت بانکی و پروژه های سرمایه گذاری عصر حاضر است. شدت تفاوت فتاوای صادره در خصوص شرط مذکور، از صحت و حلیت که نظر اقلیت فقهاست تا حکم به باطل و مبطل بودن و حرمت آن که نظر مشهور ایشان است و نیز نزدیکی مرز قراردادهای امانیِ مشروط به شرط مذکور، به دلیل انقلاب ماهیت به بزرگ ترین خط قرمز اقتصادی جهان اسلام یعنی عنصر ربا، بازبینی و تدقیق در مبانی صدور احکام و قوانین متعارض در این خصوص را ضروری می سازد. قوّت ادلۀ بطلان شرط ضمان عامل، امکان توجیه پذیری فقهی و حقوقی آن را به حداقل ممکن رسانده و لزوم توجه طراحان الگوهای سرمایه گذاری اقتصادی را به پاسداشت مبانی اقتصاد اسلامی در راستای مصونیت از لغزش در ورطۀ اقتصاد ربوی، بیش از پیش آشکار می سازد. این مهم در زمینۀ عقود مشارکتی و امانی، جز با اجرای لوازمِ مشارکت واقعی طرفین از جمله توزیع منصفانۀ ریسک و بازده بین سرمایه گذار و سرمایه پذیر و به عبارتی عدم امکان اشتراط ضمان علیه عامل، امکان پذیر نخواهد بود.

کلیدواژه ها:

شرط ضمان امین

عقد مضاربه

شرط نتیجه

شرط فعل

شرط نامقدور

انقلاب عقد

حیل الربا