حسن نیت در ارتکاب تخلف ساختمانی

تخریب، خاکبرداری، خاکریزی، گودبرداری، محوطه سازی و احداث دیوار نیز عملیات ساختمانی محسوب می شود و حسن نیت یا سوء نیت نیز در ارتکاب تخلف ساختمانی رافع مسئولیت نیست / رای شماره 1509 مورخ 1399/10/23  هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شماره دادنامه: 1509

تاریخ دادنامه: 23؍10؍1399

شماره پرونده: 9900487

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: آقای امید محمدی

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار:

شعب دیوان عدالت اداری در خصوص تخریب دیوارکشی در اراضی با کاربری گردشگری و همچنین صلاحیت توسط کمیسیون ماده صد قانون شهرداری در رسیدگی به موضوع استنباط های متفاوتی داشته اند که منجر به صدور آرای متفاوتی شده است.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

1- شعبه 9 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقای هوشنگ زینکوهی به خواسته اعتراض به رای کمیسیون ماده صد شهرداری به موجب رای شماره 9709970900704223-13؍11؍1397 با این استدلال که: « به موجب مواد 1 و 3 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغات هرگونه تغییر کاربری غیر مجاز ممنوع می باشد و شاکی بدون رعایت قوانین و مقررات و بدون اخذ مجوز و تغییر کاربری با احداث بنا مرتکب تخلف شده و رای به درستی صادر شده است»، رای به رد شکایت صادر کرده است. شعبه 6 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9809970956601523-15؍5؍1398 رای شعبه بدوی را تأیید کرده است.

2- شعبه 13 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقای غلامحسین حاجی مومجی به خواسته اعتراض به رای کمیسیون ماده صد شهرداری به موجب دادنامه شماره 9809970903302712-26؍5؍1398 به شرح زیر رای صادر کرده است:

« ... رای به تخریب، قلع بنا یا اعاده به وضع سابق در خصوص تخلفات ساختمانی بدون پروانه یا مازاد بر پروانه در صورتی صحیح و دارای وجاهت قانونی است که ضرورت آن توسط کارشناس رسمی احراز و در رای کمیسیون تصریح گردد و تخریب و قلع بنا از سوی شهرداری محدود و محصور به عدم رعایت اصول سه گانه شهرسازی، فنی و بهداشتی بوده و معیار تشخیص آن نظر کارشناس رسمی دادگستری است ...، با توجه به ادعای وکیل شاکی مبنی بر کاربری ملک به صورت گردشگری ضرورت دارد در خصوص کاربری قبلی و فعلی ملک اظهارنظر گردد، لذا شکایت مقرون به صحت تشخیص و رای به ورود شکایت صادر کرده است. »

شعبه 6 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9809970906603550-18؍10؍1398 ضمن نقض رای شعبه بدوی چنین رایی صادر کرده است:

« با التفات به اینکه مطابق ماده 100 قانون شهرداری و ماده 34 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان ناظر به بند 3 ماده 1 قانون تغییر نام وزارت آبادانی به وزارت مسکن و شهرسازی اخذ پروانه ساختمانی جهت احداث بنا و رعایت مفاد پروانه ساختمانی و اصول شهرسازی اعم از تراکم ساختمانی و نوع کاربری ملک الزامی می باشد و در مانحن فیه به جهت عدم رعایت کاربری حریم شهر بدون پروانه ساختمانی ضوابط شهرسازی نقض گردیده است و رای به رد شکایت صادر می شود. »

3- شعبه 10 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقای علی اصغر زینعلی بر اعتراض به رای کمیسیون ماده صد شهرداری به موجب دادنامه شماره 9809970902800737-7؍2؍1398 چنین رای صادر کرده است:

«... در خصوص شکایت شاکی به خواسته اعتراض به رای کمیسیون ماده صد مبنی بر تخریب بابت احداث دیوار به طول 181 متر با عنایت به محتویات پرونده نظر به اینکه وکیل شاکی دلیل و مدرک موثری که موجب نقض رای معترض عنه گردد، ارائه ننمودند و رسیدگی در کمیسیون نیز مطابق مقررات قانونی صورت گرفته و تخطی از مقررات که موجب تضییع حقوق شاکی باشد مشهود نمی باشد، لذا حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. »

شعبه 7 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9809970959002406-11؍6؍1398 ضمن نقض رای شعبه بدوی چنین رای صادر می نماید:

« به رای تخریب 181 مترمربع دیوارکشی غیرمجاز کمیسیون اشکال وارد است زیرا سال ساخت مشخص نشده است شاکی مدعی است طبق طرح جامع سال 1394 لواسان کاربری اراضی گردشگری اعلام شده لکن کمیسیون به استناد قانون حفظ اراضی زراعی و باغات رای به تخریب صادر نموده ملک مشاعی است و معلوم نیست سهم شاکی به صورت قانونی تفکیک گردیده یا دیوار در ملک مشاعی بنا شده، لذا ضمن نقض رای شعبه بدوی حکم به ورود شکایت صادر و اعلام می نماید. »

4- شعبه 32 بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقایان حمید عزیزمحمدی و وحید عزیزمحمدی به موجب دادنامه شماره 9809970903202248-15؍8؍1391 چنین رای صادر نموده است:

« نظر به اینکه دیوارکشی به عنوان جلوگیری از دستبرد محصول و لوازم کشاورزی است در واقع حفاظت از اموال است و به عنوان یک اقدام عمرانی تلقی نمی گردد تا مشمول ماده صد قانون باشد و در واقع تخلف ساختمانی تلقی نمی گردد، به علاوه مغایرت احداث دیوار با موازین فنی، شهرسازی و بهداشتی در رای کمیسیون معین نگردیده است و همچنین شهرداری مکلف بوده است که از قبل احداث حسب مدلول تبصره 7 ماده صد از احداث دیوار جلوگیری نماید، لذا با توجه به مراتب فوق رای کمیسیون ماده صد نقض و حکم به ورود شکایت صادر و اعلام می‌گردد. این رای قطعی است. »

5- شعبه 26 بدوی دیوان عدالت اداری در مورد دادخواست آقای مهدی مشهدی میرزا به طرفیت شهرداری اسلامشهر به موجب دادنامه شماره 8909970902601411-26؍10؍1389 به شرح زیر رای صادر کرده است:

در خصوص شکایت آقای مهدی مشهدی میرزا با وکالت آقای کامیار باقری علیه شهرداری اسلامشهر به خواسته ابطال رای شماره 2980-5؍7؍1389 و 3568-5؍8؍1389 کمیسیون ماده صد شهرداری به شرح مفاد دادخواست و مستندات و مدارک تقدیمی توجهاً به اینکه ایراد و اعتراض موثر و موجهی که موجب نقض رای معترض عنه گردد ابراز و اقامه نگردیده است و رای اصداری هیچ گونه مبانیت و مغایرتی با موازین قانونی ندارد و تمسک شاکی به موارد اعلامی فاقد ادله اثباتی است. لذا با توجه به مراتب فوق و باعنایت به اینکه تخلفی از قوانین که موجب تضییع حقوق شاکی باشد مشهود نیست علیهذا دعوای مطروحه غیر وارد تشخیص و حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. رای صادره قطعی است.

6- شعبه اول تشخیص دیوان عدالت اداری در راستای اعمال ماده 18 سابق قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 نسبت به رای شعبه 26 بدوی به شماره 1411-26؍10؍1389 چنین رایی صادر کرده است:

« با عنایت به اینکه دیوار کشی در حریم از شمول ماده صد قانون شهرداری ها و تبصره های آن خارج است لذا اتخاذ تصمیم کمیسیون تجدیدنظر ماده صد شهرداری اسلامشهر و رای شماره 3568-5؍8؍1389 در این خصوص فاقد وجاهت قانونی است و دادنامه شماره 1411-26؍10؍1389 شعبه 26 بدوی که در پرونده 1718؍89؍26 که در تایید رای فوق الاشعار کمیسیون ماده صد شهرداری صادر گردیده واجد اشتباه بیّن قانونی است لذا تقاضای اعمال ماده 18 قانون دیوان عدالت اداری از ناحیه ریاست دیوان عدالت اداری نسبت به دادنامه مذکور موجه تشخیص و با اختیار حاصله از ماده قانون مرقوم نقض می گردد و در ماهیت امر با توجه به اینکه تعیین جریمه برای احداث بنا قانونی می باشد لذا بند اول رای شماره 3568-5؍8؍1389 کمیسیون تجدیدنظر عیناً تأیید می گردد و بند دوم بنا به استدلال و استناد مرقوم و مستنداً به مواد 7 و 13 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 نقض و جهت رسیدگی مجدد با رعایت مدلول دادنامه به کمیسیون مربوطه ارجاع می گردد. رای صادره قطعی است. »

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 23؍10؍1399 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیأت عمومی

الف- تعارض در آراء محرز است.

ب- مطابق ماده 100 قانون شهرداری صلاحیت کمیسیون ماده 100 در رسیدگی به تخلفات ساختمان در محدوده و حریم شهر است و مطابق بند 1-14 فصل اول مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و قسمت 18-1 مبحث هشتم و قسمت 12-1-3-1 مبحث دوازدهم از همان قانون عملیات ساختمانی عبارت از تخریب، خاکبرداری، خاکریزی، گودبرداری، محوطه سازی و غیره است و احداث دیوار نیز عملیات ساختمانی محسوب می شود و به دلالت ماده 34 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و ماده 2 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر و روستا و شهرک مصوب سال 1384، برای ایجاد دیوار در محدود و حریم شهر اخذ جواز ساخت الزامی است و انگیزه خیرخواهانه یا حسن نیت یا سوء نیت نیز در ارتکاب تخلف ساختمانی رافع مسئولیت نیست. بنا بر مراتب رای شعبه ششم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 9809970956603550-18؍10؍1398 که بر رد شکایت صادر شده صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

محمدکاظم بهرامی رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری