دستورالعمل مواد 488، 528، 651 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 مصوب 1397/04/26

مجموعه مقررات مرتبط با دستورالعمل کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار (مقررات دادرسی کیفری)

مقررات مرجع:

ماده 488 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392/12/04: در هر معاونت اجرای احکام کیفری، واحد سجل کیفری و عفو و بخشودگی برای انجام وظایف زیر تشکیل می شود:

الف ـ ایجاد بانک اطلاعاتی مجرمان خطرناک، متهمان تحت تعقیب و متواری و محکومان فراری

ب ـ تنظیم برگ سجل کیفری محکوم علیه در محکومیت های مؤثر کیفری با ثبت و درج مشخصات دقیق و اثر انگشت و تصویر وی بـه صورت الکترونیکی

پ ـ ثبت و ارسال درخواست عفو محکوم علیه و نیز پیشنهاد عفو یا تخفیف مجازات محکومان طبق مقررات

تبصره 1 ـ ترتیب ثبت و تنظیم این مشخصات، امکان دسترسی بـه این اطلاعات و چگونگی تشکیل و راه اندازی شبکه الکترونیکی سجل کیفری با رعایت مقررات راجع بـه دادرسی الکترونیکی و بـه موجب آیین نامه ای است کـه ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون توسط وزیر دادگستری با همکاری رئیس سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور تهیه می شود و بـه تصویب رئیس قوه قضائیه می رسد.

تبصره 2 ـ اقدامات موضوع بندهای الف و ب این ماده با همکاری نیروی انتظامی و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی صورت می گیرد.

ماده 528 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392/12/04: آیین نامه اجرایی مربوط بـه نحوه نگهداری و طبقه بندی محکومان و متهمان، اشتغال و حرفه آموزی آنان، برنامه های بازپروری، نحوه ملاقات زندانیان، نحوه اداره کانون های اصلاح و تربیت و کیفیت اصلاح و تربیت اطفال و نوجوانان در آنجا، طبقه بندی اطفال و نوجوانان از حیث جنس، سن، نوع جرایم و امور اجرایی این کانون ها و نحوه اجرای مجازات حبس ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون توسط وزارت دادگستری با همکاری سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور تهیه می شود و بـه تصویب رئیس قوه قضائیه می رسد.

ماده 651 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392/12/04: الحاق 1393/07/08 ـ کلیه دستگاههای تابعه قوه قضائیه، نظیر دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان پزشکی قانونی، سازمان قضائی نیروهای مسلح و مراجع ذی ربط در عفو و بخشودگی و سجل کیفری، و روزنامه رسمی جمهوری اسلامی، موظفند کلیه اطلاعات خود را در مرکز ملی داده های قوه قضائیه قرار دهند و آنها را روزآمد نگه دارند.

تبصره 1ـ الحاق 1393/07/08 ـ آیین نامه اجرایی نحوه دسترسی بـه اطلاعات محرمانه و سری در مرکز ملی داده های قوه قضائیه توسط آن قوه تهیه می شود و بـه تصویب رئیس قوه قضائیه می رسد.

تبصره 2 ـ الحاق 1393/07/08 ـ مراجع انتظامی و سایر ضابطان و دستگاهها، هیات ها و کمیسیون های ذی ربط موظفند اطلاعات مرتبط با امور قضائی خود را در مرکز ملی داده های قوه قضائیه قرار دهند و آنها را روز آمد نگه دارند.

متن دستورالعمل مواد 488، 528، 651 قانون آیین دادرسی کیفری 1392:

در اجرای بند 5 اصل 156 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و سیاست های کلی قضایی کشور مصوب رهبر معظم انقلاب و مفاد مواد 488، 528، 651 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی، بند پ ماده 67 و بند ت ماده 117 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بـه منظور شناسایی، تشکیل بانک اطلاعاتی روزآمد، اطلاع از آخرین وضعیت حبس، رهایی و آزادی، اشراف اطلاعاتی و رصد اقدامات و سلب هرگونه تحرک و اقدام سوء، پیشگیری از تکرار جرم و افزایش هزینه ی ارتکاب جرم مجدد در راستای اصلاح رفتار های مجرمانه مجرمان سابقه دار، حرفه ای و خطرناک و ایجاد هماهنگی بین سازمان ها و نهاد هایی کـه با این مجرمانان در ارتباط هستند، دستورالعمل اجرایی کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار، بـه شرح مواد آتی است:

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با دستورالعمل کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار (مقررات دادرسی کیفری)

فصل اول: کلیات

ماده 1 ـ تعاریف واژگان

الف ـ قانون: قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی.

ب ـ مرکز: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه.

پ ـ مجرمان: مجرمان مذکور در بند های ت، ث و ج این ماده.

ت ـ مجرم سابقه دار: مجرمی کـه بیش از یک فقره سابقه ی محکومیت قطعی بـه علت ارتکاب جرایم مهم دارد.

ث ـ مجرم حرفه ای: مجرمی کـه سه فقره یا بیشتر سابقه محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی بـه علت ارتکاب همان جرم داشته یا از طریق ارتکاب جرم امرار معاش می کند.

ج ـ مجرم خطرناک: مجرمی کـه سوابق و خصوصیات روحی و اخلاقی وی و کیفیت ارتکاب و نوع جرم ارتکابی، او را در مظان ارتکاب جرائم مهم در آینده قرار دهد. تشخیص این امر بـه عهده دادستان است.

چ ـ جرایم مهم: عبارتند از: جرایم حدی مستوجب سلب حیات، قتل عمد، نزاع دسته جمعی مسلحانه، جرایم عمدی علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، آدم ربایی، جرایم سازمان یافته، تجاوز بـه عنف، دایر کردن مرکز فساد و فحشا، اسیدپاشی، اخلال در نظام اقتصادی کشور، سرقت مسلحانه یا مقرون بـه آزار، راهزنی، سرقت بـه عنف، کیف زنی، جعل، کلاهبرداری، قاچاق مسلحانه یا عمده ی مواد مخدر و روان گردان و کالای ممنوع و سلاح و مهمات، قاچاق انسان.

تبصره ـ منظور از قاچاق عمده در این بند شامل مواردی است کـه مجازات قانونی جرم ارتکابی سالب حیات یا درجه چهار بـه بالا باشد.

ح ـ بانک اطلاعاتی: سامانه ی اطلاعاتی کـه مشتمل بر کلیه ی اطلاعات و آمار مربوط بـه مجرمان است کـه توسط مرکز تأسیس و راه اندازی می شود.

خ ـ کنترل: مجموعه ی اقدامات پیشگیرانه کـه در مراحل قبل و بعد از صدور حکم قطعی و قبل از اتمام محکومیت مجرمان در بازه زمانی آزادی آنان، توسط ضابطان حسب دستور مقام قضایی بـه طرق تعیین شده در این دستورالعمل اعمال می شود.

د ـ پایش: مجموعه اقدامات پیشگیرانه کـه در مرحله ی بعد از اتمام محکومیت مجرمان، حسب ضرورت در چارچوب دستور مقام قضایی توسط ضابطان اعمال می گردد.

ذ ـ آزادی: بـه هرگونه آزادی مجرمان پس از دستگیری آنان، در مراحل قبل و بعد از صدور حکم قطعی قضایی و قبل از اتمام مدت محکومیت اطلاق می گردد.

ر ـ نظارت: نظارت غیر محسوس بر اعمال و رفتار مجرمان و تحت نظر قراردادن محل سکونت، اشتغال و تردد آنان با رعایت حقوق شهروندی و بدون دخالت در حریم خصوصی.

ز ـ ستاد مرکزی: ستاد مرکزی کنترل مجرمان.

ژ ـ ستاد استانی: ستاد متناظر مرکزی کـه در مرکز هر استان تشکیل می شود.

س ـ ستاد شهرستان: ستاد متناظر استانی کـه در هر حوزه قضایی شهرستان تشکیل می شود.

ش ـ سازمان زندانها: سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با دستورالعمل کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار (مقررات دادرسی کیفری)

فصل دوم: تشکیلات و وظایف ستاد های کنترل مجرمان

مبحث اول: ستاد مرکزی

ماده 2 ـ ستاد مرکزی با عضویت مقام های زیر در دادستانی کل کشور تشکیل می شود:

1 ـ دادستان کل کشور رییس ستاد؛

2 ـ معاون حقوقی قوه قضاییه؛

3 ـ معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه؛

4 ـ رییس مرکز؛

5 ـ وزیر اطلاعات یا یکی از معاونان؛

6 ـ وزیر کشور یا یکی از معاونان؛

7 ـ رییس سازمان زندان ها؛

8 ـ فرمانده نیروی انتظامی یا جانشین وی؛

9 ـ رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران یا معاون وی.

تبصره ـ معاون مربوط در دادستانی کل کشور وظایف دبیر ستاد مرکزی را بر عهده دارد.

ماده 3 ـ وظایف ستاد مرکزی بـه شرح ذیل است:

الف ـ بررسی و تهیه طرح ها و بخشنامه های لازم، برای تایید رییس قوه قضاییه.

ب ـ نظارت بر عملکرد واحد های عملیاتی و اجرایی موضوع این دستورالعمل.

پ ـ بررسی علل تکرار جرم مجرمان و اتخاذ تدابیر لازم در جهت رفع آن.

ت ـ بررسی نقاط ضعف و قوت وضعیت موجود در سیستم نگهداری مجرمان ندامتگاه ها، ثبت سوابق و تمرکز اطلاعات مربوط بـه آنان.

ث ـ بررسی و تجزیه و تحلیل فرار مجرمان از زندان ها و اتخاذ تدابیر لازم.

ج ـ تبادل نظر در خصوص اقدامات بازدارنده.

تبصره ـ ستاد مرکزی باید حداقل دو ماه یک بار تشکیل جلسه دهد. در صورت ضرورت با پیشنهاد دبیر و تصویب رییس ستاد جلسه فوق العاده تشکیل می شود.

مبحث دوم ـ ستاد استانی

ماده 4 ـ ستاد استانی از مقامات زیر تشکیل می شود:

۱ ـ رییس کل دادگستری استان رییس ستاد؛

۲ ـ دادستان مرکز استان دبیر ستاد؛

۳ ـ معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان؛

۴ ـ معاون سیاسی و امنیتی استانداری؛

۵ ـ مدیر کل زندان های استان؛

۶ ـ مدیر کل اطلاعات استان؛

۷ ـ فرمانده سپاه پاسداران استان یا معاون وی؛

۸ ـ فرمانده نیروی انتظامی استان.

ماده 5 ـ وظایف ستاد استانی بـه شرح زیر است:

الف ـ تشکیل ستاد کنترل مجرمان در سطح استان.

ب ـ تعامل و هماهنگی با ستاد مرکزی.

پ ـ اجرای طرح ها و بخشنامه های صادره، حسب مقررات.

ت ـ پیگیری و اجرای مصوبات ستاد کنترل مجرمان در شهرستان های تابعه و نظارت بر عملکرد آن.

ث ـ جمع آوری اخبار، اطلاعات و آمار شهرستان های تابعه و جمع بندی و ارایه ی نظرات مشورتی ـ کاربردی مشکلات موجود و ارایه ی راه کار های اساسی بـه ستاد مرکزی در خصوص اشخاص موضوع این دستورالعمل.

ج ـ اجرای موارد ارجاعی از سوی ستاد مرکزی.

تبصره ـ ستاد استانی باید هر ماه یک بار تشکیل جلسه دهد. در صورت ضرورت با پیشنهاد دبیر و موافقت رییس ستاد، جلسه فوق العاده تشکیل می شود.

مبحث سوم: ستاد شهرستان

ماده 6 ـ ستاد شهرستان از مقامات زیر تشکیل می شود:

1 ـ رییس دادگستری شهرستان بـه عنوان رییس ستاد؛

2 ـ دادستان شهرستان بـه عنوان دبیر ستاد؛

3 ـ رییس زندان؛

4 ـ فرماندار شهرستان؛

5 ـ رییس اداره ی اطلاعات شهرستان؛

6 ـ فرمانده ی نیروی انتظامی شهرستان؛

7 ـ فرمانده ی سپاه پاسداران شهرستان.

ماده 7 ـ وظایف ستاد شهرستان بـه شرح زیر است:

الف ـ تشکیل ستاد کنترل مجرمان در سطح شهرستان.

ب ـ تعامل و هماهنگی با ستاد استان.

پ ـ پیگیری اجرای طرح ها و بخشنامه های صادر شده از ستاد استان.

ت ـ پیگیری اجرای مصوبات ستاد کنترل مجرمان در شهرستان و نظارت بر آن و اجرای موارد ارجاعی مذکور در بند ج شرح وظایف ستاد استانی.

ث ـ بررسی اخبار، آمار و اطلاعات و جمع بندی و ارایه ی نظرات مشورتی ـ کاربردی در جهت رفع موانع و مشکلات موجود و ارایه ی راهکار های اساسی بـه ستاد استان.

تبصره ـ ستاد شهرستان حداقل یک بار در ماه تشکیل جلسه خواهد داد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با دستورالعمل کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار (مقررات دادرسی کیفری)

فصل سوم: نحوه نظارت، کنترل و پایش مجرمان

ماده 8 ـ کلیه ضابطان دادگستری موظفند بعد از دستگیری متهم با بهره گیری از بانک اطلاعاتی، سوابق کیفری وی را استعلام و در گزارش درج و برای مقام قضایی ذی ربط ارسال کنند.

ماده 9 ـ اعطای مرخصی بـه مجرمان، در چارچوب قانون آیین دادرسی کیفری و ضوابط اعلام شده از سوی رییس قوه قضاییه خواهد بود. ضابطان دادگستری می توانند در مورد ممنوعیت یا محدودیت اعطای مرخصی بـه افراد فوق بـه صورت موردی پیشنهادات خود را بـه دادستان مربوط اعلام کنند.

ماده ۱۰ ـ رعایت موارد زیر در فرآیند آزادی مجرمان الزامی است:

الف ـ حداقل 72 ساعت قبل از آزادی مجرمان، مراتب توسط سازمان زندان ها از طریق بانک اطلاعاتی بـه ضابطان ذی ربط اعلام شود.

ب ـ زمان مراجعه یا عدم مراجعه مجرمان بعد از اتمام مدت مرخصی باید حداکثر ظرف 48 ساعت، از طریق سازمان زندان ها در بانک اطلاعاتی ثبت و تبادل گردد.

ماده 11 ـ بـه منظور سلب هرگونه اقدام و تحرک سوء توسط مجرمان در حین تحمل کیفر انجام اقدامات زیر الزامی است:

الف ـ تفکیک و طبقه بندی مجرمان از سایر محکومان و متهمان با رعایت ماده 528 قانون.

ب ـ ایجاد ساز و کار های مناسب در خصوص نحوه ی تعامل، همکاری و ارتباطات یگان حفاظت سازمان زندان ها با پلیس های تخصصی و سایر ضابطان و همچنین در خصوص نحوه تبادل اخبار و اطلاعات خاص مربوط بـه تحرکات سوء مجرمان موصوف در زندان.

ماده 12 ـ ضابطان می توانند در صورت ضرورت بر حسب مورد پس از کسب دستور مقام قضایی نسبت بـه پایش مجرمان اقدام کنند.

ماده ۱3 ـ ضابطان دادگستری مکلفند در صورت کشف دلایل و قراین کافی مبنی بر اینکه مجرمان درصدد ارتکاب جرم هستند، بلافاصله مراتب را بـه دادستان گزارش کنند و حسب دستور در چارچوب قوانین و مقررات با اقدامات پیشگیرانه فرصت ارتکاب جرم را از آنان سلب کنند.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با دستورالعمل کنترل مجرمان حرفه ای و سابقه دار (مقررات دادرسی کیفری)

فصل چهارم: نحوه تشکیل بانک اطلاعاتی و چگونگی ارتباطات، تبادل و اشتراک گذاری اطلاعات مجرمان

ماده ۱4 ـ مرکز موظف است حداکثر ظرف مدت ۳ ماه بعد از ابلاغ این دستورالعمل با بهره گیری از ظرفیت های کلیه ی واحد های ذی ربط در قوه قضاییه و با مشارکت فعال و موثر ناجا و سایر نهاد های امنیتی و اطلاعاتی نسبت بـه توسعه، تکمیل و روزآمد کردن بانک اطلاعاتی اقدام کند.

تبصره 1 ـ مرکز موظف است حداکثر ظرف مدت دو ماه از ابلاغ این دستورالعمل امکانات سخت افزاری و نرم افزاری لازم را با همکاری و هماهنگی دستگاه های ذی ربط برای عملیاتی شدن موارد مذکور در این دستورالعمل و روزآمد کردن بانک اطلاعاتی مزبور فراهم کند.

تبصره 2 ـ مرکز موظف است امکان دسترسی دادستان کل کشور بـه اطلاعات مزبور را جهت اقدامات مقتضی فراهم نماید.

ماده ۱۵ ـ در صورت شناسایی و دستگیری مجرمان توسط ضابطان دادگستری، حوزه قضایی محل دستگیری مکلف است نسبت بـه اعزام آنان بـه مرجع قضایی مربوط اقدام نماید.

ماده ۱6 ـ کلیه ضابطان دادگستری موظفند فهرست اسامی و مشخصات مجرمان کـه در حوزه استحفاظی آنان اقامت دارند را مطابق فرمی کـه ستاد مرکزی ابلاغ می کند بـه ستاد شهرستان ارسال کنند تا در صورت تصویب در ستاد مزبور بـه ستاد استانی و مرکزی برای درج در بانک اطلاعاتی ارسال شود.

ماده 17 ـ دادستان شهرستان و رییس حوزه قضایی بخش نیز مکلفند فهرست اسامی و مشخصات مجرمان کـه در آن حوزه قضایی دارای سابقه هستند را جهت بررسی در ستاد شهرستان مطرح و پس از تصویب در ستاد مزبور بـه ستاد استانی برای درج در بانک اطلاعاتی ارسال کنند.

ماده ۱8 ـ کلیه قرار ها و احکام قضایی و اقدامات ضابطان در فرآیند دادرسی کیفری و بعد از اجرای حکم و همچنین کلیه فرآیند های اداری و قضایی مرتبط با اعطای مرخصی بـه مجرمان بـه صورت روزآمد در چارچوب مفاد این دستورالعمل و سایر مقررات در بانک اطلاعاتی ثبت و تبادل می شود.

ماده 19 ـ نحوه و میزان دسترسی بـه آمار و اطلاعات بانک اطلاعاتی بر اساس وظایف و تکالیف قانونی دستگاه های ذی ربط در چارچوب مصوبات ستاد مرکزی تعیین می شود.

ماده 20 ـ کلیه ضابطان دادگستری مکلفند در جهت پایش و کنترل مجرمان نسبت بـه شناسایی آخرین محل سکونت، اشتغال و تردد آنان اقدام و اطلاعات لازم را مطابق ضوابطی کـه توسط ستاد مرکزی ابلاغ می شود در بانک اطلاعاتی وارد و اطلاعات مزبور را روزآمد نگه دارند.

تبصره ـ اقدام مذکور در این ماده با رعایت حقوق شهروندی انجام می شود و در مواردی کـه نیاز بـه حکم قضایی دارد اخذ مجوز از دادستان ضروری است.

ماده 21 ـ دادستان کل کشور مسؤول حسن اجرای این دستورالعمل است و هر شش ماه یک بار گزارشی از اقدامات ستاد را بـه رییس قوه قضاییه تقدیم می کند.

ماده 21 (تکراری) ـ این دستورالعمل در ۲۱ ماده و ۸ تبصره در تاریخ 1397/04/26 بـه تصویب رییس قوه قضاییه رسید.

رئیس قوه قضائیه - صادق آملی لاریجانی

بیشتر بخوانید: