دستورالعمل پدافند غیرعامل پناهگاه های شهری، اسکان موقت و اضطراری مصوب ۱۴۰۴/۰۵/۱۸

دستورالعمل پدافند غیرعامل پناهگاه های شهری، اسکان موقت و اضطراری (شهید سرتیپ پاسدار مهندس حسن شاطری) مشتمل بر 15 ماده مصوب ۱۴۰۴/۰۵/۱۸ کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیر عامل کشور

شناسنامه دستورالعمل پدافند غیرعامل پناهگاه های شهری، اسکان موقت و اضطراری:

شماره روزنامه رسمی: 
تاریخ روزنامه رسمی: 
شماره ابلاغ: ۱/۳۱۲۲/ک ۱۶۰
تاریخ ابلاغ: ۱۴۰۴/۰۵/۱۸
مرجع تصویب: کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیر عامل کشور
تاریخ تصویب: ۱۴۰۴/۰۵/۱۸

بیشتر بخوانید:
+  مقررات پدافند          
+  موضوعات امنیتی، نظامی و انتظامی در آرای وحدت رویه قضایی     
+  موضوعات امنیتی، نظامی و انتظامی در آرای دیوان عدالت      
+ موضوعات نظامی، امنیتی و انتظامی در نظریات مشورتی       

متن دستورالعمل پدافند غیرعامل پناهگاه های شهری، اسکان موقت و اضطراری:

مقدمه
مردم (نیروی انسانی) با ارزش ترین سرمایه و اصلی ترین مولّفه اقتدار هر کشوری محسوب می شوند که صیانت و حفاظت از جان و مال آنها از اصول اولیه و اهداف اصلی نظام پدافند غیرعامل است و پناهگاه های شهری (عمومی و اختصاصی) به عنوان یکی از ارکان اصلی دفاع غیرنظامی، نقش تعیین کننده ای در حفظ جان شهروندان، کاهش تلفات انسانی، تقویت روحیه مقاومت مردمی و تداوم خدمات عمومی ایفا می کنند. پناهگاه ها علاوه بر نقش حفاظتی، در بسیاری موارد به پایگاه های امداد، مراکز فرماندهی موقت، یا محل اسکان اضطراری برای جمعیت آسیب دیده تبدیل می شوند. احداث پناهگاه های شهری، نه تنها یک اقدام پیشگیرانه، بلکه بخشی از الزامات برنامه ریزی شهری، امنیت ملی و پایداری اجتماعی است.

ماده 1 ـ تعاریف و اختصارات
1) سازمان: سازمان پدافند غیرعامل کشور
2) کمیته دائمی: کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیرعامل کشور
3) بحران ناشی از جنگ: پیامدهای جدی ناشی از وقوع مخاطره نظامی یا تهدید از طرف دشمن در بخش غیرنظامی و در حوزه های زیستی، سایبری، شیمیایی، پرتوی، تروریستی، نظامی و یا ترکیبی است که منجر به خسارات و اثرات منفی گسترده انسانی و زیرساخت ها می شود.
4) مخاطره نظامی: به هر نوع تهدید، پیامد، حادثه یا اقدام با منشاء پیدایش از طرف دشمن در حوزه های زیستی، سایبری، شیمیایی، پرتوی، تروریستی، نظامی و یا ترکیبی از آنها که با هدف ضربه زدن به منافع ملی باشد، اطلاق می گردد.
5) تهدید: هر عنصر یا وضعیتی که پیش شرط وقوع یک حادثه یا رویداد ناگوار باشد و موجودیت منافع، امنیت ملی و یا ارزش های حیاتی کشور را به خطر اندازد، تهدید محسوب می گردد.
6) پناهگاه: مکانی است که بخاطر طراحی تخصّصی و کاربری خاص در مقابل انواع تسلیحات، نسبت به ساختمان های متعارف از درجه حفاظت به مراتب بالاتری برخوردار باشد و امنیت جانی و روانی بیشتری را برای افراد فراهم نماید. (مبحث 21 مقررات ملی ساختمان)
پناهگاه ها با توجه به درجه حفاظت، نحوه عملکرد، مکان استقرار و مدت اقامت در انواع زیر درجه بندی می شوند:
پناهگاه درجه 1: به پناهگاهی اطلاق می شود که در مقابل اثرات مختلف سلاح ها، اصابت موج و ترکش سلاح های متعارف، حرارت و تشعشع سلاح های اتمی با توجه به قدرت سلاح و فاصله نقطه انفجار مقاومت کافی داشته و در برابر سلاح های نامتعارف مقاومت می نماید.
پناهگاه درجه 2: به پناهگاهی اطلاق می شود که در مقابل اثرات مختلف سلاح های متعارف مقاوم بوده و می تواند جان انسان را از آسیب های احتمالی حفظ نماید.
پناهگاه درجه 3: به پناهگاهی اطلاق می شود که در برابر تسلیحات متعارف (مانند انواع پرتابه ها) آسیب پذیری کمی داشته و به صورت پناهگاه های چند منظوره طراحی و ساخته می شوند، این پناهگاه ها معمولا در ساختمان های با کاربری عمومی نظیر بیمارستان، مدارس، مساجد، مراکز ورزشی و پارکینگ های طبقاتی به صورت چند منظوره طراحی می شوند.
پناهگاه درجه 4: به پناهگاه یا جان پناهی اطلاق می شود که در برابر موج انفجار و ترکش در انفجارهای مجاورتی می تواند جان انسان را از آسیب های احتمالی حفظ نماید.
(برای جزئیات فنی و سایر ملاحظات تخصصی در مورد پناهگاه ها به پیوست فنی پناهگاه ها، مراجعه شود.)
7) پناهگاه شهری (عمومی و اختصاصی): به سازه ای مستحکم و ایمن اطلاق می شود که در برابر تهدیدات نظامی نظیر بمباران هوایی، حملات موشکی، حملات شیمیایی یا بیولوژیکی و سایر تهدیدات جنگی، حفاظت فیزیکی از افراد و گاه تجهیزات حیاتی را فراهم می آورد. این پناهگاه ها ممکن است دائمی (از پیش ساخته شده) یا موقتی (در زمان بحران آماده سازی شده) باشند.
الف ) پناهگاه شهری عمومی: به سازه ای ایمن و مقاوم اطلاق می شود که برای زمان بحران ناشی از جنگ طراحی و احداث شده است. این نوع پناهگاه ها معمولاً در مناطق پرتردد شهری، محله های مسکونی، مراکز خدمات عمومی، ساخته می شوند تا دسترسی سریع و آسان برای بیشترین تعداد از افراد فراهم نماید و در انواع زیر ساخته می شوند:
 ـ زیرزمینی (سازه های دفنی): در عمق زمین ساخته می شوند و بهترین حفاظت در برابر حملات مستقیم را دارند؛ مانند پناهگاه های ایستگاه های قطار شهری (مترو) یا تونل های حمل و نقل عمومی شهری.
 ـ نیمه دفنی: بخشی از سازه در زیرزمین و بخشی در سطح زمین قراردارد؛ مانند پارکینگ های طبقاتی یا پناهگاه های مستقر در مجتمع های تجاری بزرگ و ساختمان های بلند مرتبه.
ب ) پناهگاه خصوصی: به فضای ایمن و مستحکمی اطلاق می شود که در داخل یا مجاورت ساختمان های مسکونی، تجاری یا صنعتی ساخته می شود و مالکیت و استفاده از آن در اختیار افراد یک ساختمان، مجتمع مسکونی یا سازمان و نهاد خاصی قرار دارد. این پناهگاه ها معمولاً برای حفاظت ساکنین یا کارکنان یک مجموعه خاص در شرایط بحرانی ناشی از جنگ طراحی می شوند. انواع پناهگاه شهری خصوصی عبارتند از:
 ـ مسکونی: در زیرزمین، پارکینگ یا فضای تقویت شده خانه های ویلایی یا آپارتمانی.
 ـ تجاری یا اداری: بخشی از طبقات زیرین ساختمان، یا اتاقی عایق (ایزوله) و مقاوم سازی شده است.
 ـ مراکز زیرساختی و واحدهای صنعتی: بخشی از مراکز زیرساختی که در طراحی اولیه پیش بینی و نسبت به سایر بخش های زیرساخت یا واحد صنعتی از مقاومت و استحکام بالاتری برخوردار است.
8) اسکان اضطراری: فرآیند استقرار جمعیت واجد ملزومات و تسهیلات اولیه زندگی است که از لحظات اولیه پس از سانحه شروع و تا مدتی (بنا به تشخیص) بعد از حادثه ادامه دارد و بطور معمول با استفاده از چادر و یا بهره مندی از فضاهای عمومی از جمله مدارس، مساجد، حسینیه ها، سالن ها، ورزشگاه ها و مانند آن تأمین می گردد.
9) اسکان موقت: بخشی از فرآیند اسکان جمعیت است که با توجه به تداوم اثرات حادثه و عدم امکان ادامه زندگی در سرپناه اضطراری و همچنین آماده نبودن اسکان دائم نسبت به تأمین آن اقدام می گردد.
10) اردوگاه اسکان: به مکان، فضا یا منطقه ای امن که برای اسکان (موقت یا اضطراری) جمعیت در آن با ابزارهایی مانند چادر یا کانکس تجهیز شده است، اردوگاه اسکان گفته می شود. مدیریت اردوگاه اسکان در شرایط بحران ناشی از جنگ توسط (فرمانداری/ شهرداری/ هلال احمر) تعیین می شود.
11) شرایط اضطراری: وضعیتی است که در پی وقوع تهدید یا مخاطره و قریب الوقوع بودن یا بعد از وقوع آن ایجاد می شود و نیاز به اقدامات فوق العاده برای پاسخ دارد.
12) آمادگی: مجموعه تدابیر و اقداماتی است که ظرفیت جامعه و دستگاه های مسئول را برای پاسخ مؤثر به حوادث و سوانح افزایش می دهد بطوری که خسارات انسانی و مادی ناشی از آن را به حداقل می رساند.
13) مجتمع مسکونی: مجموعه ای از آپارتمان ها یا خانه های ویلایی که در یک بلوک یا محوطه مشخص، معین و محصور گردیده باشند. بناها یا ساختمان هایی که در خارج از محدوده معین و محصور قرار دارند، ولی دارای حداقل چهار واحد مسکونی می باشند نیز مجتمع مسکونی قلمداد می شوند. (سامانه ای واحد متشکل از دو یا چند ساختمان در یک محوطه) (آیین نامه اجرایی بند (پ) ماده (108) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1400/10/29)
14) مدیر مجتمع مسکونی: شخصی است که مطابق با مواد 5 تا 13 آیین نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان ها، انتخاب می شود و در چارچوب مواد 14 تا 22 آیین نامه مذکور، دارای اختیارات، وظایف و مسئولیت هایی از جمله؛ حفظ و اداره ساختمان است و بموجب این دستورالعمل، در انجام امور مرتبط با مدیریت بحران و پدافند غیرعامل مجتمع، همکاری دارد و مراتب را به دستگاه های اجرایی مسئول گزارش می دهد.
15) دستگاه اجرایی: کلیه دستگاه های موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری و همه دستگاه ها و واحدهای مذکور در ماده 29 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.

ماده 2 ـ مبانی استنادی
1) رهنمودها، منویات و تدابیر مقام معظّم رهبری (مدظله العالی)
2) سیاست های کلی نظام در موضوع پدافند غیرعامل ابلاغی مقام معظّم رهبری (مدظله العالی) 1389/11/29
3) قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور – مصوب مجلس شورای اسلامی 1402
4) اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل کشور – مصوب مقام معظّم رهبری (مدظله العالی) 1403
5) قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور – ماده 58
6) مصوبات کمیته دایمی پدافند غیرعامل کشور (سند راهبردی پدافند غیرعامل شهری، نظام عملیاتی پدافند مردم محور)
7) مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری 1396 در موضوع ضوابط پدافند غیرعامل در طرح های توسعه و عمران شهری
8) مبحث 21 مقررات ملی ساختمان
9) قانون تملک آپارتمان ها و آیین نامه اجرایی آن

ماده 3 ـ قلمرو سند
1) این دستورالعمل برای کلیه دستگاه های اجرایی لشکری و کشوری، بخش های دولتی و عمومی غیردولتی لازم الاجراست.
2) تمشیت و راهبری اجرای این دستورالعمل در نیروهای مسلح (با رعایت مفاد این مصوبه) از طریق شورای راهبردی پدافند غیرعامل نیروهای مسلح انجام می شود.
3) اعتبار این سند، ده سال می باشد که در صورت لزوم به منظور حفظ روزآمدی، کارآمدی و اثربخشی در مقاطع زمانی سه ساله مورد بازنگری قرار می گیرد.

ماده 4 ـ هدف
صیانت و حفاظت از مردم، سرمایه های انسانی و جمعیت کشور در شرایط اضطراری بحران ناشی از جنگ و کاهش تلفات انسانی در برابر تهدیدات و حملات نظامی دشمن بوسیله جابجایی مردم و ساخت پناهگاه ها و فضاهای امن چند منظوره و اسکان موقت و اضطراری.

ماده 5 ـ منظور
1) تدوین ضوابط چگونگی بهره برداری و استقرار در پناهگاه ها و فضای امن شهری (عمومی و اختصاصی)،
2) ارتقاء آمادگی سامانه های فضای امدادی امن، تخلیه و اسکان اضطراری، انتقال و اداره جمعیت و فضاهای پناهگاهی و مراکز امن چند منظوره شهرها در شرایط خاص،
3) سازماندهی و ساماندهی مراکز موجود دارای قابلیت پناهگاه و اسکان موقت،
4) آرامش بخشی و ارتقاء امنیت روانی مردم در شرایط اضطراری ناشی از جنگ،
5) تعیین نقش ها و تکالیف دستگاه های اجرایی ذی ربط در موضوع پناهگاه ها و اسکان موقت و اضطراری مردم،
6) سازماندهی، آموزش، تمرین، رزمایش و ارتقاء آمادگی جامعه در شرایط اضطراری ناشی از جنگ،
7) ارتقاء تاب آوری و تداوم و استمرار کارکردهای ضروری شهری در بحران ناشی از جنگ،
8) استمرار عملکرد مراکز حیاتی مانند بیمارستان ها، مراکز فرماندهی، زیرساخت های کلیدی.

ماده 6 ـ تهدیدات
تهدیدات پایه مفروض در این سند عبارتند از:
1) حمله نظامی به مراکز جمعیتی شهری و زیرساخت های حیاتی، حساس ومهم کشور،
2) حمله هوایی، موشکی به به سکونتگاه ها، گروه های جمعیتی و و سایر مراکز صنعتی، تولیدی و خدماتی کشور،
3) حملات پهبادی و ریزپرنده به مناطق مسکونی و شهری،
4) حملات ترکیبی دشمن شامل حملات نظامی، مردم محور، سایبری، شناختی، رسانه ای و مانند آن،
5) اقدامات تروریستی و ضد امنیتی با استفاده از اقلام و ابزار و تجهیزات از قبیل مواد انفجاری.

ماده 7 ـ  وضعیت های عملیاتی
وضعیت های عملیاتی در برابر تهاجمات نظامی دشمن عبارت است از : وضعیت سفید، زرد و قرمز.
ویژگی ها، شرایط و اقدامات کلی مربوط به هر وضعیت در دستورالعمل آماده باش دستگاه های بخش کشوری در برابر تهدیدات نظامی دشمن مصوبه شماره 160/1/3081 مورخ 1403/11/28 و دستورالعمل های پدافند هوایی مندرج است. آحاد مردم اعم از شهروندان و کارکنان دستگاه های اجرایی وسایر بخش های غیردولتی، به منظور حفظ جان خود، به محض دریافت اعلام وضعیت زرد یا قرمز از رسانه ملی (شبکه های ملی و مراکز استانی ومحلی رادیو و تلویزیون وشبکه های اجتماعی و سکوهای مرتبط با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) و سایر ابزار و تجهیزات دارای ظرفیت هشداردهی رسمی و معتبر که در عرصه مدیریت پدافند غیرعامل کشور قابل استفاده هستند از قبیل: اپراتورهای تلفن های همراه، بلندگوهای عمومی، سکوهای مجازی و شبکه های اجتماعی و سامانه های برخط اختصاصی دستگاه های اجرایی، نسبت به استقرار در نزدیک ترین پناهگاه موجود تا زمان اعلام وضعیت سفید اقدام نمایند.

ماده 8 – تدابیر اجرایی
به منظور هدایت، سیاست گذاری، برنامه ریزی و مدیریت عملیاتی توسعه و آمادگی مراکز اسکان و پناهگاهی کشور «ستاد مرکزی اسکان و پناهگاه های کشور» با عضویت اشخاص زیر تشکیل می شود:
1 ـ سازمان پدافند غیرعامل کشور (رئیس ستاد)،
2 ـ وزارت کشور (دبیر ستاد)،
3 ـ وزارت راه و شهرسازی،
4 ـ شهردار تهران،
5 ـ سازمان برنامه و بودجه کشور،
6 ـ سازمان مدیریت بحران کشور،
7 ـ سازمان ملی زمین و مسکن،
8 ـ بنیاد مسکن انقلاب اسلامی،
9 ـ سازمان امورشهرداری ها و دهیاری های کشور،
10 ـ معاونت مهندسی ستاد کل نیروهای مسلح،

وظایف ستاد مرکزی اسکان و پناهگاه های کشور عبارت است از:
1 ـ سیاستگذاری و برنامه ریزی، هدایت عملیاتی توسعه فضاهای امن شهری اعم از پناهگاه ها، مراکز اسکان و سایر،
2 ـ تعیین پهنه بندی عملیاتی و تعیین اولویت های اجرایی در سطح کشور،
3 ـ تعیین الگوهای کلی ساخت پناهگاه ها و فضاهای امن و اسکان اضطراری و موقت،
4 ـ راهبری و نظارت و هدایت برنامه های عملیاتی و اجرایی بر تأمین پناهگاه های مراکز جمعیتی متراکم،
5 ـ هدایت و راهبری توسعه و احداث پناهگاه های پیش ساخته و سیار،
6 ـ تصویب الگوهای سریع الاحداث و امن پناهگاهی شهری (عمومی و خصوصی)،
7 ـ چند منظوره سازی طرح های زیربنایی عمومی دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی در قالب کاربری پناهگاه، مراکز اسکان موقت و فضاهای امن شهری برای شرایط اضطراری ناشی از جنگ،
8 ـ گزارش نوبه ای از وضعیت پناهگاه ها، فضاهای امن و مراکز اسکان اضطراری و موقت شهری در سطح کشور به کمیته دائمی و ریاست جمهوری.
در سطح عملیاتی «ستاد اسکان و آمادگی پناهگاه ها» به ریاست استاندار/ فرماندار/ شهردار/ بخشدار به منظور حصول اطمینان از اجرای الزامات پناهگاه ها، فضاهای امن شهری و مراکز اسکان موقت در سراسر کشور و برنامه ریزی اجرایی و تعیین تکلیف و نحوه استفاده از فضاهای امن و پناهگاهی در دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی مانند مراکز بزرگ تجاری و مجتمع مسکونی، تشکیل می گردد. روسای دستگاها و واحدهای اجرایی در سطوح ملی،‌ استانی، شهرستانی و محلی مکلف هستند تکالیف مقرر در این دستورالعمل و آنچه در چارچوب آن، مورد تاکید روسای ستادهای مذکور است را به موقع اجرا و نتایج آن را به صورت نوبه ای به سازمان گزارش نمایند.

ماده 9 ـ سیاست های اجرایی/ راهکارها/ راهبردهای عملیاتی
1) اجرای دستورالعمل با اولویت مراکز جمعیتی کلانشهر تهران و شهرهای بزرگ بر اساس برنامه اجرایی ابلاغ شده توسط سازمان پدافند غیرعامل کشور،
2) توسعه، سازماندهی و آماده سازی پناهگاه ها، فضاهای نسبتاً امن اسکان موقت و اضطراری و سایر ساختارهای امدادی ـ پشتیبانی شهری به صورت محله محور از طریق:
 ـ ساماندهی مراکز اسکان اضطراری و اَمن پناهگاهی در قالب یک ساختار منسجم، روزآمد با رویکرد چند منظورگی در شهرداری ها،
 ـ استفاده چند منظوره از فضاهای تفریحی، آموزشی و اردوگاهی جهت اسکان موقت،
 ـ احیاء و اقتصادی سازی مراکز اسکان موقت و اضطراری و پناهگاه ها،
 ـ تمرین و رزمایش های نوبه ای سالانه برای ارتقاء آمادگی و روزآمدی آنها با آموزش و سازماندهی محله محور،
 ـ تأمین تجهیزات لازم مانند آب آشامیدنی، غذا، ارتباطات، سیستم های روشنایی وتهویه هوا، سرویس های بهداشتی و نظافتی و سایر.

3) توسعه، نهادینه سازی و پیاده سازی الزامات و ملاحظات پناهگاه های شهری (عمومی و اختصاصی) در طرح های توسعه و عمران شهری و روستایی و شهرهای جدید با رویکرد چند منظورگی عملکردها و روزآمدسازی دانش ظرفیت های تخصصی در این حوزه برای مشاورین حقیقی و حقوقی متناسب با فناوری های روز از طریق:
 ـ تدوین و به روزرسانی قوانین و مقررات، استانداردها و دستورالعمل های فنی مربوط به انواع پناهگاه های عمومی و اختصاصی با درجه بندی های 4 گانه،
 ـ آموزش ظرفیت شرکت های مهندسی مشاور طرح ها و پروژه های ساختماین شهری به طراحی و ساخت فضاهای پناهگاهی در طرح ها و پروژه های جدید،
 ـ ترویج استفاده از پناهگاه های پیش ساخته و سیار به صورت موقتی در شرایط بحران ناشی از جنگ در مراکز با تراکم جمعیتی بالا،
 ـ سازماندهی بهره گیری از ظرفیت های موجود و دارای قابلیت استفاده به عنوان پناهگاه و فضاهای اسکان موقت واضطراری در دستگاه های اجرایی دولتی و بخش های غیردولتی و خصوصی،

4) تاکید بر اجرایی شدن تکالیف پناهگاهی مندرج در مبحث 21 مقررات ملی ساختمان و الزامی کردن اجرای آن در کلیه زیرساخت های جدید.

ماده 10 ـ وظایف دستگاه های اجرایی
الف ) سازمان شهرداری ها و دهیاری ها/ شهرداری های کل کشور موظف به اجرای اقدامات زیر هستند:
ـ تشکیل ستاد اسکان و آمادگی پناهگاه ها برای ساماندهی، طبقه بندی، مدیریت و نظارت بر پناهگاه ها و فضاهای اَمن اضطراری و موقت شهری،
ـ سازماندهی و طبقه بندی، نصب علائم و تأمین تجهیزات مورد نیاز پناهگاه ها و فضاهای اَمن اضطراری و موقت و نظارت بر آمادگی آنها و ارائه گزارش منظم به شهرداری، استانداری و سازمان،
ـ شناسایی مکان ها و فضاهای مناسب برای ایجاد پناهگاه های عمومی به صورت چند منظوره اعم از ایستگاه های مترو، پارکینگ های طبقاتی و سایر،
ـ شناسایی مکان های مناسب برای فضاهای اَمن اضطراری و موقت به صورت چند منظوره اعم از فضاهای ورزشی، تفریحی ـ گردشگری، فرهنگی، فضای سبز، آموزشی و سایر،
ـ سازماندهی، درجه بندی (طبقه بندی) و علامتگذاری مراکز اسکان های اضطراری و موقت و پناهگاه های عمومی و خصوصی برای تسهیل درهدایت مردم به سمت آنها،
ـ ایجاد و تجهیز اسکان های اضطراری و موقت و پناهگاه های عمومی (تأمین آب، برق، سرویس های بهداشتی، سیستم های تهویه، حمل و نقل، ارتباطات و سایر) در فضاهای شناسایی شده،
ـ اداره و مدیریت اماکن و فضاهای اسکان های اضطراری و موقت، اردوگاه ها و پناهگاه های عمومی شهری برای حفظ و استمرار کارکرد آنها،
ـ استفاده از پناهگاه های پیش ساخته و سیار به صورت موقتی در شرایط بحران ناشی از جنگ در مراکز با تراکم جمعیتی بالا،
ـ راهبری و نظارت و کنترل آمادگی زیرساختی و عملیاتی پناهگاه ها و فضاهای اَمن مجتمع های مسکونی،
ـ حصول اطمینان از انتخاب مدیر/ هیات مدیره مجتمع مسکونی و همکاری و مشارکت آنها در شرایط اضطراری و بحران ناشی از جنگ و پدافند غیرعامل در مجتمع های مسکونی،
ـ نظارت بر طراحی و احداث پناهگاه در اماکن و ساختمان های جدید مبتنی بر ضوابط و مقررات مربوط،
ـ پیش بینی و احداث پناهگاه های چند منظوره در فضاهای عمومی مانند بوستان ها، فضاهای باز شهری و سایر اماکن عمومی شهری (ایستگاه های قطار شهری، اتوبوس و سایر) و نصب تابلوها و علائم هدایت کننده به سمت پناهگاه ها (پلاک پناهگاه) در فضاها و اماکن شهری (راهنمای علامت گذاری پناهگاه در پیوست شماره سه)
ـ سازماندهی و تأمین تجهیزات و زیرساخت های مورد نیاز پناهگاهی (سرویس بهداشتی، روشنایی، آب اضطراری و سایر)در ایستگاه های قطار شهری و پارکینگ های طبقاتی و تعیین مدیر و فرمانده شرایط اضطراری در هر ایستگاه با همکاری دستگاه های ذیربط،
ـ آموزش، تمرین و رزمایش و ارتقاء آمادگی مردم در خصوص نحوه استفاده از پناهگاه ها و فضاهای اسکان های اضطراری و موقت،
ـ پیش بینی و اعمال سیاست های تشویقی مانند بخشودگی عوارض یا جرایم برای مراکز، ساختمان ها و مجتمع های خصوص یا عمومی به منظور ایجاد انگیزه در احداث پناهگاه.
تبصره ـ سازمان شهر داری ها و دهیاری ها/ شهرداری های سراسر کشور موظف هستند ظرف مدت یک ماه نسبت به اجرای بندهای فوق اقدام نموده و با تهیه و تنظیم نقشه پراکندگی پناهگاه ها با مشخصات کامل (درجه بندی، ظرفیت، نوع پناهگاه و سایر) گزارش جامعی از آن را به سازمان ارائه نمایند.

ب ) وزارت راه و شهرسازی موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ اعمال و بروزرسانی ضوابط و مقررات و دستورالعمل های فنی مربوط به انواع پناهگاه ها با درجه بندی 4 گانه با تاکید در استفاده از ظرفیت های پناهگاهی موجود در اماکن شهری وپناهگاه های پیش ساخته و سیار،
ـ بروزرسانی مبحث 21 مقررات ملی ساختمان با تاکید بر الزام طراحی و احداث پناهگاه ها و فضاهای اَمن در قالب مبحث مستقل،
ـ بروزرسانی مقررات ایمن سازی و احداث پناهگاه در ساختمان های مسکونی و عمومی، از طریق شورای عالی شهرسازی و معماری برای تصویب در کمیته دائمی،
ـ همکاری و هماهنگی مستمر با مرکز تنظیم مقررات فنی و تخصصی پدافند غیرعامل سازمان برای ایجاد و احداث پناهگاه های عمومی در طرح ها و پروژه های شهری و شهرک های جدید و موجود و ساخت و سازهای روستایی با مشارکت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی،
ـ تشکیل کمیته مشترک تخصصی تنظیم ضوابط فنی پناهگاه های عمومی و خصوصی با سازمان و مشارکت دستگاه های اجرایی ذی ربط و ابلاغ ضوابط فنی و تخصصی پناهگاه ها در قالب مبحث مستقل مقررات ملی ساختمانی ظرف مدت 3 ماه،
ـ پیش بینی واجرای پناهگاه و فضاهای اسکان های اضطراری و موقت در تمام طرح ها و برنامه های شهرسازی اعم از شهرها و روستاهای موجود، شهرهای جدید و شهرک های در حال احداث و توسعه، طرح های جامع و تفصیلی،
ـ همکاری و هماهنگی مستمر با مرکز تنظیم مقررات فنی پدافند غیرعامل کشور برای تدوین ضوابط و مقررات ایجاد و احداث پناهگاه های عمومی و اختصاصی و مراکز اسکان اضطراری و موقت،
ـ نظارت بر طراحی و احداث پناهگاه در اماکن و ساختمان های جدید مبتنی بر ضوابط و مقررات از طریق سازمان نظام مهندسی،
ـ آموزش شرکت های مهندسی مشاور و پیمانکار طرح ها و پروژ های شهری برای طراحی و ساخت پناهگاه و فضاهای اسکان های اضطراری و موقت در طرح ها و پروژه های جدید،
تبصره ـ وزارت راه و شهرسازی به منظور برطرف کردن سرانه پناهگاهی در کشور موظف است تمهیدات لازم برای طراحی و ساخت پناهگاه های چند منظوره و پناهگاه های پیش ساخته و سیار متناسب با پهنه بندی تهدیدات کشور و مراکز مسکونی پیش بینی کرده و در قالب برنامه سالانه برابر با طرح آمایش پناهگاهی مصوب اجرا نماید.

ج ) وزارت کشور موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ هدایت و راهبری و پیگیری و نظارت بر استانداران و فرمانداران و شهرداران در اجرا و پیش بینی پناهگاه و فضاهای اسکان های اضطراری و موقت در سطح شهرستان ها و استان ها،
ـ طراحی و احداث پناهگاه های اختصاصی با درجه مناسب برای حفاظت فیزیکی از مسئولان و کارکنان مراکز راهبردی نظام از قبیل شورای امنیت کشور و حوزه های ارشد فرماندهی، تصمیم گیری و ارتباطی در شرایط جنگی یا بحران های شدید با تائید و نظارت فنی سازمان،
ـ هدایت راهبری و پیگیری و نظارت اجرایی بر شهرداری های سراسر کشور در اجرا و پیش بینی پناهگاه و فضاهای اسکان های اضطراری از طریق سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور و پشتیبانی اجرایی آن از نظر تأمین تجهیزات و زیرساخت در قالب برنامه های جاری و عملیاتی شهرها،
ـ حصول اطمینان از اعمال ملاحظات پناهگاهی در طرح های ترافیکی، ایستگاه ها و خطوط قطارهای شهری (متروها)، بزرگراه ها و جاده ها و سایر زیر ساخت های حمل و نقل عمومی و طرحهای ترافیکی با بررسی و تصویب در شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور،
ـ هدایت منابع مالی و اعتباری و تسهیل در تأمین اعتبار اجرای طرح های پناهگاهی و فضای اسکان اَمن اضطراری از طریق معاونت عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور.

د ) استانداری ها/ فرمانداری ها/ بخشداری ها موظف به اجرای اقدامات زیر هستند:
ـ هدایت و راهبری دستگاه های مسئول دراستان و شهرستان در خصوص تقسیم کار و تعیین نقش ها و تکالیف دستگاه های اجرایی استانی شامل ایجاد، شناسایی، ساماندهی و اختصاص، تجهیز و اداره پناهگاه ها و مراکز اسکان اضطراری و موقت بر اساس این دستورالعمل،
ـ راهبری و نظارت بر اجرای پناهگاه های عمومی و مراکز اسکان اضطراری و موقت با ظرفیت های متناسب با مراکز جمعیتی مختلف برای مردم،
ـ راهبری و نظارت بر تأمین تجهیزات و اقلام راهبردی (روشنایی پایدار، ارتباطات، آب و غذا و ..) برای نگهداری و اسکان جمعیت مستقر در پناهگاه ها و مراکز اسکان اضطراری و موقت برای حداقل سه شبانه روز،
ـ احصاء و تقسیم کار وظایف اساسی بین دستگاه های اجرایی در شرایط اضطراری ناشی از وقوع جنگ بر اساس وظایف و مسئولیت های مقرر در این دستورالعمل در سطح استان،
ـ حصول اطمینان از آمادگی (مراکز امداد و نجات اعم از درمانی، آتش نشانی و انتظامی پناهگاه ها) به صورت دائمی،
ـ راهبری و هدایت و پیگیری اجرایی سازی فضاهای درون شهری و برون شهری در ذات برنامه های توسعه شهری و طرح های جامع شهری برای اسکان موقت و اضطراری و برنامه تخلیه و جابجایی جمعیت در شرایط بحران ناشی از جنگ با آموزش، تمرین و رزمایش مناسب،
ـ حصول اطمینان از اعمال ملاحظات و الزامات این دستورالعمل در ایستگاه ها و خطوط قطارهای شهری (متروها)، مجتمع های مسکونی بزرگ، شهرک ها و سایر زیرساخت های مسکونی و همچنین زیرساخت های حمل و نقل شهری و فضاهای زیرزمینی و آماده سازی و تجهیز آنها،
ـ ارزیابی نقاط پرجمعیت و متراکم شهری در بافت های فرسوده و پرمخاطره که فاقد پناهگاه های عمومی شهری هستند و پیش بینی مراکز، مکان ها و فضاهای اَمن پناهگاهی درجه 3 در مدارس، مساجد، مراکز خرید و پارکینگ های عمومی و همچنین تامین پناهگاه های پیش ساخته و سیار،
ـ سازماندهی و اعزام کارگروه های عملیات بازرسی برای نظارت و حصول اطمینان از آمادگی پناهگاه ها و مراکز اسکان اضطراری و موقت.

تبصره ـ استانداری ها/ فرمانداری ها/ بخشداری های سراسر کشور موظف هستند ظرف مدت یک ماه نسبت به اجرای بندهای فوق اقدام نموده و با تهیه و تنظیم نقشه پراکندگی پناهگاه ها با مشخصات کامل (درجه بندی، ظرفیت، نوع پناهگاه و سایر) گزارش جامعی از آن را به سازمان ارائه نمایند.

هـ ) سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ فرهنگ سازی و آموزش عمومی مردم درخصوص ایجاد و احداث و بهره برداری پناهگاه ها در ساختمان های مسکونی، تجاری و عمومی با بهره گیری از طریق شبکه های ملی و مراکز استانی و محلی و سکوهای مجازی و شبکه های اجتماعی در اختیار با بهره گیری از صدا و سیمای ملی و استانی،
ـ اطلاع رسانی و ارتقاء سطح آگاهی مردم در شرایط اضطراری ناشی از تهدیدات دشمن در چارچوب برنامه های ملی و سیاست های سازمان در نحوه استفاده از پناهگاه ها و فضاهای اسکان اضطراری و موقت،
ـ اعلام هشدارهای لازم و آرامش بخشی، اقناع و هدایت افکار عمومی در شرایط بحرانی ناشی از جنگ،
ـ انجام آموزش های عمومی مورد نیاز برای آحاد جامعه در کاربرد و استفاده از پناهگاه های عمومی و خصوصی بر اساس دستورالعمل های مصوب سازمان، در چارچوب سیاست های آموزشی پدافند غیرعامل در سطوح ملی، استانی و شهرستانی.

و) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ فرهنگ سازی و آموزش عمومی مردم در خصوص ایجاد، احداث و بهره برداری از پناهگاه در ساختمان های مسکونی، تجاری و عمومی با بهره گیری از ظرفیت ها و ساختارهای سازمانی خود،
ـ نظارت بر ظرفیت رسانه ای کشور و سکوهای مجازی و شبکه های اجتماعی در اختیار دستگاه های اجرایی و بخش های غیردولتی در موضوع آموزش بهره برداری از پناهگاه ها و مراکز اسکان موقت و اضطراری،
ـ اطلاع رسانی و ارتقاء سطح آگاهی مردم در شرایط اضطراری ناشی از تهدیدات دشمن در خصوص نحوه استفاده از پناهگاه ها و فضاهای اسکان اضطراری و موقت،
ـ مشارکت در آرامش بخشی، اقناع و هدایت افکارعمومی در شرایط بحرانی ناشی از جنگ،
ـ انجام آموزش های عمومی مورد نیاز برای آحاد جامعه در استفاده از پناهگاه های عمومی و اختصاصی (بر اساس دستورالعمل های مصوب سازمان) در چارچوب سیاست های سازمان در سطوح ملی و استانی و شهرستانی.

ز ) فرماندهی کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ هدایت و اجرای طرح ایجاد نظم و انتظام بخشی و امنیت در شرایط اضطراری ناشی از جنگ برای عبور و مرور و مدیریت دربهره برداری از پناهگاه های عمومی و فضاهای اسکان اضطراری و موقت،
ـ برقراری امنیت و انتظامات در پناهگاه های عمومی و اماکن اسکان موقت و اضطراری با همکاری دستگاه های ذیربط،
ـ حصول اشراف و نظارت بر عملکرد مدیران اجرایی مجتمع های مسکونی در حوزه امنیت و اعمال نظارت های قانونی لازم.

ح ) وزارت نیرو موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ تأمین و مدیریت منابع آب شرب سالم و بهداشتی برای پناهگاه های عمومی و اماکن اسکان موقت و اضطراری،
ـ تأمین ذخایر آب اضطراری در جریان برای ایستگاه های قطار شهری و پناهگاه های عمومی با همکاری شهرداری ها و سایر دستگاه های اجرایی ذی ربط،
ـ تأمین برق اضطراری و پایدار برای مراکز اسکان، سیستم های روشنایی، و تجهیزات ضروری،

ط ) سازمان برنامه و بودجه کشور موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ همکاری و هماهنگی مستمر با سازمان برای ایجاد و احداث پناهگاه های عمومی در طرح ها و پروژه های مشمول ماده 23 مقررات مالی دولت (زیرساخت های جدید الاحداث)،
ـ تأمین اعتبارات لازم ایجاد پناهگاه ها و فضاهای اسکان اضطراری و موقت با رعایت اولویت ها و هدایت و راهبری توسط سازمان پدافند غیرعامل بر اجرای آنها،
ـ پیش بینی فضاهای پناهگاهی و اسکان اضطراری و موقت مراکز جمعیتی در برنامه های ملی، بخشی، منطقه ای و استانی، طرح های توسعه عمران و کالبدی کشور و طرح آمایش سرزمینی،
ـ اعمال ضوابط و مقررات ساخت و پیش بینی پناهگاه ها و فضاهای اسکان اضطراری و موقت در طرح های توسعه ای و صنعتی و زیرساختی کشور با همکاری سازمان.

ی ) هلال احمر موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ مراقبت جمعی، تأمین و توزیع مایحتاج عمومی مردم آسیب دیده در پناهگاه های عمومی و فضاهای اسکان اضطراری و موقت،
ـ ارائه خدمات امدادی به مردم آسیب دیده در پناهگاه ها و محل های اَمن و پاکسازی شده و اسکان اضطراری و موقت،
ـ ارائه خدمات آموزش همگانی در خصوص پناهگاه های عمومی و فضاهای اسکان اضطراری و موقت برای آحاد مردم و ارائه آموزش های عمومی و تخصصی ویژه برای کارکنان دستگاه های اجرایی برای پناهگاه های خصوصی،
ـ ارائه خدمات و حمایت های روانی و اجتماعی (مراقبت های جمعی) به آسیب دیدگان و اسکان یافتگان در پناهگاه های عمومی و مراکز اسکان اضطراری و موقت،
ـ اداره مردم و تأمین نیازمندی های اردوگاه های اسکان (موقت و اضطراری).

ک ) سازمان بسیج مستضعفین موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ سازماندهی مردم و گروه های جهادی و امدادی برای ساخت و اداره و ارائه خدمات پناهگاه ها و فضاهای اسکان اضطراری و موقت،
ـ همکاری با کارگروه های تخصصی مربوطه در استانداری برای شناسایی و علامت گذاری و تجهیز و اداره پناهگاه های عمومی شهری،
ـ سازماندهی بسیج جهاد خدمت برای مردمی سازی پناهگاه ها در قالب نواحی پایگاهی مسجد محور یا محله محور،
ـ هدایت و بکارگیری موکب های مردمی و جهادی در ارائه خدمات داوطلبانه به مردم در پناهگاه ها و مراکز اسکان موقت و اضطراری،
ـ کمک به فراجا در ایجاد امنیت پناهگاه های عمومی و مراکز اسکان موقت و اضطراری،
ـ همکاری با سازمان تبلیغات اسلامی دراجرای برنامه های فرهنگی و مذهبی در پناهگاه ها و فضاهای اسکان اضطراری و موقت،
ـ مشارکت و ایفاء نقش مؤثر در پدافند مردم محور و صیانت از مردم در برابر تهدیدات از طریق سازماندهی، آموزش، تمرین و رزمایش واحدهای سازماندهی شده مردمی در شرایط اضطراری ناشی از جنگ،
ـ مشارکت در ایجاد زیرساخت های اسکان اضطراری و موقت و بهره برداری از اردوگاه های قدس در راستای این موضوع.

ل) سازمان پدافند غیرعامل کشور موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ راهبری و هدایت تدوین الزامات و ملاحظات مکان یابی و طراحی و ساخت و نظارت و بهره برداری پناهگاه های عمومی شهری و مراکز اسکان اضطراری و موقت و ارائه گزارش نوبه ای از آمادگی آنها به کمیته دائمی،
ـ تعیین الگو و ضوابط و مقررات فنی و الزامات عمومی و اختصاصی برای انواع پناهگاه ها در برابر انواع تهدیدات نظامی و نوین،
ـ تصویب طرح های احداث پناهگاه های عمومی بزرگ در کلانشهرها و مراکز اسکان اضطراری و موقت،
ـ هدایت و راهبری در اجرای طرح ها پناهگاهی عمومی شهری و مراکز اسکان اضطراری و موقت،
ـ آموزش شرکت های مهندسی مشاور و پیمانکار طرح ها و پروژه های شهری برای طراحی و ساخت فضاهای پناهگاهی در طرح ها و پروژه های جدید.

م ) نیروهای مسلح موظف به اجرای اقدامات زیر است:
ـ ارتش، سپاه، فرماندهی انتظامی ج.ا.ایران و وزارت دفاع موظف هستند برابر برنامه های شورای راهبردی پدافند غیرعامل نیروهای مسلح نسبت به تأمین و آماده سازی پناهگاه در مراکز نظامی و انتظامی و پناهگاه و اسکان موقت و اضطراری برای شهرک های سازمانی و مسکونی خود و سایر زیرساخت ها و مراکز تابعه خود در شرایط اضطراری با رعایت مفاد این دستورالعمل اقدام نمایند. جزئیات برنامه ها و اقدامات مربوط به آن در شورای راهبردی پدافند غیرعامل نیروهای مسلح تعیین و گزارش پیشرفت برنامه ها، به صورت نوبه ای توسط رئیس کمیته راهبری به کمیته دائمی ارسال می شود.

ن ) وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای حفظ و صیانت از کارکنان و بیماران در برابر تهدیدات دشمن نسبت به سازماندهی فضاهای امن موجود پناهگاهی و ایجاد پناهگاه های لازم با درجه بندی متناسب با تهدیدات در زیرساخت های حایز اهمیت خود اعم از بیمارستان ها و آزمایشگاه ها و سایر اقدام نمایند.
س ) وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای حفظ و صیانت از دانش آموزان، دانشجویان، اساتید و معلمان و کارکنان در برابر تهدیدات دشمن نسبت به سازماندهی فضاهای امن موجود پناهگاهی وایجاد پناهگاه های لازم با درجه بندی متناسب با سطح تهدید در مدارس و دانشگاه ها اقدام نمایند.
ع ) آستان های مقدس اعم از زیارتگاه ها، امامزادگانو مساجد و سایر اماکن مقدس لازم است برای صیانت و حفاظت از زائران و مردم برای شرایط ناشی از جنگ، نسبت به سازماندهی فضاهای امن موجود پناهگاهی و ایجاد پناهگاه های لازم با درجه بندی متناسب با سطح تهدید اقدام نمایند.

ماده 11 ـ وظایف مشترک دستگاه های اجرایی
1) دستگاه های اجرایی دارای زیرساخت های با اهمیت بالا موظف هستند که برای صیانت از کارکنان، دارایی های کلیدی و حفظ تداوم کارکردهای اساسی آنها در شرایط جنگ نسبت به ایجاد و بهره برداری فضاهای اَمن پناهگاهی در مراکز ذیربط و سازماندهی فضاهای موجود، تجهیز و آماده به کاری آنها اقدام نمایند. روسای دستگاه های اجرایی بر رعایت این موضوع نظارت و از اجرای آن اطمینان حاصل نمایند.
تبصره ـ برنامه های پناهگاه ها و فضاهای اَمن و برنامه عملیاتی نحوه بهره برداری و آمادگی کارکنان مراکز حیاتی، حساس، مهم و قابل حفاظت به منظور حفظ تداوم کارکرد، با اولویت نخست در برنامه جاری دستگاه های اجرایی گردیده و با تائید سازمان اجرا شود.
2) دستگاه های اجرایی موظف به پیش بینی فضاهای پناهگاهی برای تداوم کارکردهای اساسی در برابر تهدیدات نظامی، اعم از پناهگاه، مقر تاکتیکی جایگزین و فضاهای امن اسکان اضطراری و موقت برای خود هستند.
3) درجه بندی پناهگاه برای هر زیرساخت متناسب با نوع ماموریت زیرساخت و تهدیدات و مخاطرات آن در مطالعات پدافند غیرعامل تعیین و پس از تائید دستگاه اجرایی متولی، اجرا می گردد.
4) مشخصات انواع پناهگاه های عمومی و اختصاصی (پیوست شماره یک) متناسب با محل قرارگیری پناهگاه، ظرفیت پناهگاه، نوع پناهگاه و سایر ویژگی های آن توسط سازمان تنظیم و ابلاغ و از طریق دستگاه اجرایی مربوط اجرا می گردد.
5) فضای پارکینگ ها و طبقات منفی ساختمان های در اختیار دستگاه های اجرایی که قابلیت استفاده به عنوان پناهگاه دارند، باید علامتگذاری، تجهیز و آماده سازی شده و با هماهنگی شهرداری ها، مورد بهره برداری قرار گیرند.
6) تأمین زیرساخت اعم از روشنایی، ورودی، ذخایر آب و غذا، تجهیزات مورد نیاز پناهگاه های دستگاه های اجرایی توسط خود دستگاه تأمین می شود.
7) مدیران مجتمع های مسکونی و ساختمان ها، در پیاده سازی و اجرای ضوابط و الزامات ناظر به امور امنیتی، بحران و پدافند غیرعامل مشارکت و همکاری نمایند. (وظایف مدیر مجتمع مسکونی در پیوست شماره دو)

ماده 12 ـ دستگاه های اجرایی موظفند هرگونه قصور و کوتاهی در اجرای این دستورالعمل را به سازمان گزارش کرده و برابر مقررات با فرد متخلّف، برخورد کنند.

ماده 13 ـ سازمان بازرسی کل کشور بر اجرای تکالیف دستگاه های اجرایی مندرج در این دستورالعمل از طریق ساختارهای نظارتی استانی و دستگاهی، به صورت مستمر، نظارت کرده و موارد کوتاهی و عدم اجرای آن را به مراجع ذی ربط گزارش نماید.

ماده 14 ـ با مستنکفان از اجرای این دستورالعمل، بر اساس شیوه نامه 1/3101/ک 160 مورخ 1404/02/08 مصوب کمیته دائمی برخورد می شود.

ماده 15 ـ این دستورالعمل مشتمل بر پانزده ماده و چهار تبصره در نود و هفتمین جلسه کارگروه دائمی به تاریخ هفتم مردادماه سال یکهزار و چهارصد و چهار هجری شمسی به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ، لازم الاجراست.

دستورالعمل پدافند غیرعامل پناهگاه های عمومی و اختصاصی، اسکان موقت و اضطراری (شهید سرتیپ پاسدار مهندس حسن شاطری)، مشتمل بر پانزده ماده و چهار تبصره که در تاریخ 1404/05/07 در نود و هفتمین جلسه کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیرعامل کشور به تصویب رسید، به استناد تبصره 1 قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور و ماده 9 اساسنامه این سازمان مصوّب مقام معظّم رهبری (مدظله العالی) برای اجرا ابلاغ می گردد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور