قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی مصوب 1382/12/17
قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی مشتمل بر پانزده ماده و هشت تبصره مصوب 1382/12/17 مجلس شورای اسلامی
شناسنامه قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی:
شماره روزنامه رسمی: 17219
تاریخ روزنامه رسمی: 1383/01/26
شماره ابلاغ: 630
تاریخ ابلاغ: 1383/01/20
مرجع تصویب: مجلس شورای اسلامی
تاریخ تصویب: 1382/12/17
بیشتر بخوانید:
مقررات مرتبط با قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی (مقررات کتاب و مطبوعات)
مجمـوعه موضوعی آرای وحدت رویه قضایی
مجموعه موضوعی آرای دیوان عدالت اداری
متن قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی:
ماده 1 ـ تأسیس، ساخت، تجهیز و بازسازی، توسعه، مدیریت، نظارت و سایر امور کتابخانه های عمومی در سراسر کشور بـه موجب این قانون انجام می شود.
ماده 2 ـ بـه منظور ایفای وظایف مندرج در این قانون، هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور با ترکیب زیر تشکیل می گردد:
الف ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (رئیس هیات امنا).
ب ـ رئیس شورای عالی استان ها.
ج ـ معاون ذی ربط از سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
د ـ یک عضو از کمیسیون فرهنگی بـه پیشنهاد آن کمیسیون و تصویب مجلس شورای اسلامی بـه عنوان ناظر.
هـ ـ رئیس کتابخانه ملی ایران.
و ـ پنج نفر از صاحبنظران و شخصیت های علمی، فرهنگی کشور کـه حداقل دو نفر آنان را بانوان تشکیل دهند بـه پیشنهاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حکم رئیس جمهور برای مدت چهار سال انتخاب می شوند کـه یک نفر از آنان بـه انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بـه عنوان دبیرکل هیات امنا مسئولیت اداره امور دبیرخانه را بـه عهده خواهد داشت.
ماده 3 ـ وظایف و اختیارات هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور بـه شرح زیر می باشد:
الف ـ برنامه ریزی بـه منظور تأسیس، ساخت، تجهیز و توسعه و نظارت بر فعالیت کتابخانه های عمومی کشور.
ب ـ تصویب دستورالعمل های لازم برای حمایت و نظارت بر ارائه خدمات کتابخانه های عمومی بخش خصوصی.
ج ـ بررسی گزارش ها در خصوص وضعیت کتابخانه های عمومی و اتخاذ تصمیمات لازم.
د ـ بررسی و تصویب بخشنامه ها و دستورالعمل های مورد نیاز در زمینه های اداری، مالی، جذب و نگهداری نیروی انسانی، امور مربوط بـه اخذ درآمدها و کمکها و نحوه هزینه کردن، تامین کتاب و سایر منابع کتابخانه ای و تجهیزات، مبادلات با سایر مراکز فرهنگی و کتابخانه ها، عضوگیری، امانت دادن کتاب، تشکیل انجمن های کتابخانه های عمومی استان، شهرستان، بخش، شهر و روستا و هدایت فعالیت های آنها.
هـ ـ تعیین معیارها و سرانه های مربوط بـه امور مختلف کتابخانه های عمومی و شاخص های لازم برای درجه بندی آنها.
و ـ بررسی و تصویب شرح وظایف، تشکیلات، ساختار، نحوه تامین نیروی انسانی، ضوابط و مقررات مورد نیاز برای امور مالی و اداری دبیرخانه هیات امنا و سایر موارد مرتبط با ماموریت های آن.
ز ـ برنامه ریزی برای استفاده از امکانات کتابخانه ها در زمینه فعالیتهای فرهنگی و هنری.
ح ـ برنامه ریزی برای استفاده نابینایان از امکانات کتابخانه های عمومی.
تبصره ـ کلیه مصوبات هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور با تایید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دارای اعتبار بوده و از طریق دبیرکل هیات مذکور ابلاغ می شود.
ماده 4 ـ بـه منظور حسن اجرای وظایف مندرج در ماده (3) این قانون، تهیه گزارش های مورد نیاز از وضعیت کتابخانه ها، اتخاذ روش های هماهنگ و استاندارد، تهیه طرح ها و برنامه های لازم بر اساس سیاست های مصوب هیات امنا و نظارت و پیگیری مصوبات، دبیرخانه هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور زیر نظر رئیس هیات امنا تشکیل می گردد.
تبصره ـ دبیرکل مسئولیت اداره کلیه امور دبیرخانه و اجرای وظایف مندرج در این قانون و تهیه گزارش های مورد نیاز از وضعیت کتابخانه ها، اتخاذ روش های هماهنگ و استاندارد، تهیه طرح ها و برنامه های لازم بر اساس سیاست های مصوب هیات امنا و نظارت و پیگیری مصوبات را بر عهده دارد.
ماده 5 ـ منابع مالی برای اداره امور دبیرخانه هیات امنا انجمن ها و کتابخانه های عمومی بـه شرح زیر است: الف ـ کمک های دولت در بودجه سالیانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ب ـ درآمدهای حاصله موضوع ماده (6) این قانون.
ج ـ هدایا و کمک های مردمی سازمان ها، مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و بخش خصوصی و مجامع بین المللی.
د ـ موقوفات.
هـ ـ درآمدهای اختصاصی انجمن ها و کتابخانه های عمومی از محل انجام فعالیت های فرهنگی آموزشی مرتبط و دریافت حق عضویت.
تبصره ـ دولت می تواند اعتبارات تخصیصی خود را برای نیل بـه حداقل سرانه ها و معیارهای قابل قبول در بودجه های سنواتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش بینی نماید.
ماده 6 ـ اصلاح بموجب ماده 16 قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداری ها و دهیاری ها 1401/05/09 ـ شهرداری ها موظفند همه ساله حداقل نیم درصد (0/5%) از درآمدهای وصولی خود را بـه استثنای وام و تسهیلات و اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای که دولت در اختیار شهرداری ها قرار می دهد، اوراق مشارکت، تسهیلات تامین مالی خارجی (فاینانس) و تهاتر، بـه حساب انجمن کتابخانه های عمومی شهر مربوط واریز کنند.
تبصره ـ الحاق 1393/12/04 ـ در صورت امتناع هر یک از شهرداری ها از تادیه نیم درصد مذکور، وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) مکلف است بر اساس فهرست اعلامی از طرف دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور، مبالغ مربوطه را از سرجمع اعتبارات مربوط بـه درآمد شهرداری ها (سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور) و یا درآمد موضوع مواد (38) و (39) قانون مالیات بر ارزش افزوده از سهم همان شهر کسر و نسبت بـه پرداخت آن در وجه کتابخانه های عمومی همان شهر اقدام کند.
ماده 7 ـ بـه منظور تشکیل انجمن های کتابخانه های عمومی استان و ایجاد هماهنگی و بررسی و پیشنهاد برنامه و بودجه، عملکرد و تراز مالی سالانه آنها بـه هیات امنا و نیز حل و فصل مسائل و مشکلات انجمن های مذکور، انجمن کتابخانه های عمومی استان با ترکیب زیر تشکیل می شود:
الف ـ استاندار (رئیس انجمن استان).
ب ـ مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان (دبیر انجمن).
ج ـ رئیس سازمان آموزش و پرورش استان.
د ـ رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان.
هـ ـ رئیس شورای اسلامی استان.
و ـ چهار نفر از شخصیت های حقیقی یا حقوقی کـه حداقل یک نفر آنان از بانوان باشد بـه پیشنهاد دبیر انجمن و تصویب رئیس انجمن طبق دستورالعمل هیات امنا.
ماده 8 ـ ترکیب اعضای انجمن شهرستان بـه شرح زیر می باشد: الف ـ فرماندار (رئیس انجمن).
ب ـ رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان (دبیر انجمن).
ج ـ شهردار شهر مرکز شهرستان.
د ـ رئیس شورای اسلامی شهرستان.
هـ ـ پنج نفر از اشخاص حقیقی و حقوقی کـه حداقل یک نفر آنان از بانوان باشد بـه پیشنهاد دبیر انجمن و تصویب رئیس انجمن طبق دستورالعمل هیات امنا.
ماده 9 ـ وظایف انجمن کتابخانه های عمومی شهرستان عبارتند از:
الف ـ مطالعه، بررسی و تدوین برنامه و بودجه سالانه جاری و عمرانی کتابخانه های تحت پوشش و ارائه آن بـه انجمن استان.
ب ـ همکاری با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه های دولتی در زمینه ساخت، تجهیز، تکمیل و بازسازی کتابخانه ها.
ج ـ جذب، نگهداری و انجام سایر امور اداری مربوط بـه نیروی انسانی شاغل در کتابخانه های تحت پوشش.
د ـ تشویق بـه اهدای زمین، کتاب و سایر کمک های نقدی و غیر نقدی بـه کتابخانه ها.
هـ ـ افتتاح حساب مخصوص در یکی از بانک های دولتی در محل، برای نگهداری وجوه حاصل شده از محل کمک ها و درآمدها.
و ـ تهیه و نگهداری دفاتر قانونی و انجام امور دریافت و پرداخت و امور مالی و واریز کمکهای نقدی و تقویم و نگهداری کمک های غیر نقدی.
ز ـ تهیه و ارسال گزارش عملکرد و تراز مالی سالانه انجمن در پایان هر سال جهت بررسی بـه انجمن کتابخانه های عمومی استان.
بیشتر بخوانید:
مقررات مرتبط با قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی (مقررات کتاب و مطبوعات)
مجمـوعه موضوعی آرای وحدت رویه قضایی
مجموعه موضوعی آرای دیوان عدالت اداری
ماده 10 ـ انجمن کتابخانه های عمومی استان با تصویب هیات امنا می تواند در بخش ها، شهرها و روستاهایی کـه دارای شرایط لازم هستند نسبت بـه تشکیل انجمن کتابخانه های عمومی بخش، شهر و روستا اقدام نماید.
تبصره ـ وظایف انجمن های کتابخانه های عمومی بخش، شهر و روستا در چارچوب وظایف انجمن کتابخانه های عمومی شهرستان و ترکیب انجمن های مذکور با لحاظ نوع اعضای انجمن کتابخانه های عمومی شهرستان بـه موجب دستورالعملی است کـه بـه تصویب هیات امنا می رسد.
ماده 11 ـ تکلیف مالکیت اموال منقول و غیرمنقول دولتی کتابخانه های عمومی و امور اداری، مالی و استخدامی آنها در آیین نامه اجرایی این قانون مشخص خواهد شد، لکن کمک ها و منابع نقدی و غیر نقدی اهدایی اختصاص داده شده بـه انجمن در حکم دارایی و اموال انجمن محسوب و در چارچوب ضوابط مصوب هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور و طبق نظر اهداء کننده استفاده و هزینه می شود.
تبصره 1 ـ کتابخانه های عمومی بـه عنوان نهاد عمومی غیردولتی از استقلال مالی برخوردار بوده و هیات امنا انجمن ها و دبیرخانه های آنها از ارکان آن محسوب می شوند.
تبصره 2 ـ کتابخانه ملی، کتابخانه های آستان قدس رضوی (ع)، حضرت معصومه سلام الله علیها، حضرت عبدالعظیم (ع)، احمد بن موسی (ع)، کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی و کتابخانه مجلس شورای اسلامی تابع ضوابط و مقررات مربوط بـه خود و کتابخانه های وقفی تابع وقفنامه می باشند.
تبصره 3 ـ کتابخانه های خصوصی اشخاص کـه با حفظ مالکیت خود و بدون وقف نمودن، آن را مورد استفاده عمومی قرار داده یا خواهند داد از شمول حکم این ماده خارج است.
ماده 12 ـ شهرداری ها می توانند مقدار مناسب از اراضی متعلق بـه خود را برای ساختمان کتابخانه های عمومی بر اساس طرح های توسعه شهری بـه صورت بلاعوض در اختیار انجمن کتابخانه ها قرار دهند. مؤسسات و شرکت های دولتی یا وابسته بـه دولت نیز مجازند زمین و ابنیه مورد نیاز را برای ساختن کتابخانه عمومی بـه صورت بلاعوض واگذار نمایند.
تبصره ـ اصلاح 1390/03/31 ـ وزارت راه و شهرسازی مکلف است فضاهای مورد نیاز کتابخانه های عمومی را کـه بر اساس معیارهای مذکور در بند (هـ) ماده (3) این قانون تعیین می شود در طرح های توسعه منظور نموده و مشاورین طرف قرارداد خود را ملزم بـه رعایت آنها نماید.
ماده 13 ـ نحوه رسمیت یافتن جلسات و حد نصاب آراء لازم برای اخذ تصمیمات هیات امنا و انجمن های کتابخانه های عمومی استان، شهرستان، بخش، شهر و روستا در آیین نامه اجرایی این قانون مشخص خواهد شد.
ماده 14 ـ آیین نامه اجرایی این قانون توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و حداکثر ظرف مدت سه ماه بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
ماده 15 ـ قانون تأسیس کتابخانه عمومی در تمام شهرها مصوب 1344/10/02 و اصلاحات بعدی و سایر قوانین و مقررات مغایر با این قانون لغو می گردد.
قانون فوق مشتمل بر پانزده ماده و هشت تبصره در جلسه علنی روز یک شنبه مورخ هفدهم اسفندماه یک هزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1382/12/25 بـه تایید شورای نگهبان رسیده است.
رییس مجلس شورای اسلامی ـ مهدی کروبی