لطفا منتظر باشید

قانون تامین اجتماعی مصوب 1354/04/03

قانون تامین اجتماعی مشتمل بر یکصد و هیجده ماده و چهل تبصره مصوب 1354/03/19 مجلس شورای ملی

شناسنامه قانون تامین اجتماعی:

شماره روزنامه رسمی: 8894

تاریخ روزنامه رسمی: 1354/04/25

شماره ابلاغ: 9432

تاریخ ابلاغ: 1354/04/16

مرجع تصویب: مجلس شورای اسلامی

تاریخ تصویب: 1354/04/03


بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

متن قانون تامین اجتماعی:

فصل اول ـ تعاریف ـ کلیات

ماده 1 ـ اصلاح 1358 ـ بـه منظور اجراء و تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هم آهنگ و متناسب با برنامه های تامین اجتماعی، همچنین تمرکز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تامین اجتماعی و سرمایه گذاری و بهره برداری از محل وجوه و ذخائر، سازمان مستقلی بنام «سازمان تامین اجتماعی» وابسته بـه وزارت بهداری و بهزیستی کـه در این قانون «سازمان» نامیده می شود، تشکیل می گردد. سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری است و امور آن منحصراً طبق اساسنامه ای کـه بـه تصویب هیات وزیران میرسد، اداره خواهد شد.

تبصره 1 ـ الحاق 1358 ـ صندوق تامین اجتماعی موضوع ماده 10 قانون تشکیل وزارت بهداری و بهزیستی، مصوب تیرماه 1355 در سازمان ادغام و کلیه وظایف و دارایی و مطالبات و دیون و تعهدات صندوق مذکور، بـه سازمان منتقل می شود.

تبصره 2 ـ الحاق 1358 ـ کلیه واحد های اجرائی تامین اجتماعی سازمان های منطقه ای بهداری و بهزیستی استانها، موضوع ماده 6 قانون تشکیل وزارت بهداری و بهزیستی مصوب تیرماه 1355، از سازمان های مذکور منتزع و با کلیه وظایف و دارایی و مطالبات و دیون و تعهدات بـه «سازمان» منتقل می شود.

تبصره 3 ـ الحاق 1358 ـ کلیه کارکنان سازمان تامین اجتماعی سابق کـه در اجرای ماده 6 قانون تشکیل وزارت بهداری و بهزیستی بـه سازمان های منطقه ای بهداری و بهزیستی استانها منتقل شده اند و همچنین کارمندانی کـه توسط سازمان های مذکور بـه منظور انجام وظایف مربوط بـه تامین اجتماعی در نواحی بهداری و بهزیستی طبق آیین نامه استخدامی بیمه های اجتماعی استخدام شده و عملا در کار تامین اجتماعی اشتغال دارند و کلیه حقوق و مزایای خود را از محل اعتبارات پرسنلی و اداری تامین اجتماعی دریافت میدارند بـه سازمان منتقل میشوند.

ماده 2 ـ تعاریف:

1 ـ بیمه شده شخصی است کـه راساً مشمول مقررات تامین اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی بـه عنوان حق بیمه حق استفاده از مزایای مقرر در این قانون را دارد.

2 ـ خانواده بیمه شده شخص یا اشخاصی هستند کـه بـه تبع بیمه شده از مزایای موضوع این قانون استفاده میکنند.

3 ـ کارگاه محلی است کـه بیمه شده بـه دستور کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند.

4 ـ کارفرما شخص حقیقی یا حقوقی است کـه بیمه شده بـه دستور یا بحساب او کار می کند. کلیه کسانیکه بـه عنوان مدیر یا مسئول عهده دار اداره کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب میشوند و کارفرما مسئول انجام کلیه تعهداتی است کـه نمایندگان مزبور در قبال بیمه شده بـه عهده میگیرند.

5 ـ مزد یا حقوق یا کارمزد در این قانون شامل هر گونه وجوه و مزایای نقدی یا غیر نقدی مستمر است کـه در مقابل کار بـه بیمه شده داده می شود.

6 ـ حق بیمه عبارت از وجوهی است کـه بـه حکم این قانون و برای استفاده از مزایای موضوع آن بـه سازمان پرداخت می گردد.

7 ـ بیماری، وضع غیرعادی جسمی یا روحی است کـه انجام خدمات درمانی را ایجاب می کند یا موجب عدم توانائی موقت اشتغال بکار می شود یا اینکه موجب هر دو در آن واحد می گردد.

8 ـ حادثه از لحاظ این قانون اتفاقی پیش بینی نشده کـه تحت تاثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ میدهد و موجب صدماتی بر جسم یا روان بیمه شده می گردد.

9 ـ غرامت دستمزد بـه وجوهی اطلاق می شود کـه در ایام بارداری بیماری و عدم توانائی موقت، اشتغال بکار و عدم دریافت مزد یا حقوق بـه حکم این قانون بجای مزد یا حقوق بـه بیمه شده پرداخت می شود.

10 ـ وسائل کمکی پزشکی (پروتزواتز) وسایلی هستند کـه بـه منظور اعاده سلامت یا برای جبران نقص جسمانی یا تقویت یکی از حواس بکار می روند.

11 ـ کمک ازدواج مبلغی است کـه طبق شرایط خاصی برای جبران هزینه های ناشی از ازدواج بـه بیمه شده پرداخت می گردد.

12 ـ کمک عائله مندی مبلغی است کـه طبق شرایط خاص در مقابل عائله مندی توسط کارفرما بـه بیمه شده پرداخت می شود.

13 ـ از کار افتادگی کلی عبارتست از کاهش قدرت کار بیمه شده بـه نحوی کـه نتواند با اشتغال بکار سابق یا کار دیگری بیش از یک سوم از درآمد قبلی خود را بدست آورد.

14 ـ از کار افتادگی جزئی عبارتست از کاهش قدرت کار بیمه شده بـه نحوی کـه با اشتغال بکار سابق یا کار دیگر فقط قسمتی از درآمد خود را بدست آورد.

15 ـ بازنشستگی عبارتست از عدم اشتغال بیمه شده بکار بـه سبب رسیدن بـه سن بازنشستگی مقرر در این قانون.

16 ـ مستمری عبارت از وجهی است کـه طبق شرایط مقرر در این قانون بـه منظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد بـه بیمه شده و در صورت فوت او برای تامین معیشت بازماندگان وی بـه آنان پرداخت می شود.

17 ـ غرامت مقطوع نقص عضو مبلغی است کـه بطور یکجا برای جبران نقص عضو یا جبران تقلیل درآمد بیمه شده بـه شخص او داده می شود.

18 ـ کمک کفن و دفن مبلغ مقطوعی است کـه بـه منظور تامین هزینه های مربوط بـه کفن و دفن بیمه شده در مواردی کـه خانواده او این امر را بـه عهده میگیرند پرداخت می گردد.

ماده 3 ـ تامین اجتماعی موضوع این قانون شامل موارد زیر می باشد:

الف ـ حوادث و بیماری ها.

ب ـ بارداری.

ج ـ غرامت دستمزد.

د ـ از کار افتادگی.

هـ ـ بازنشستگی.

و ـ مرگ.

تبصره 1 ـ مشمولین این قانون از کمک های ازدواج و عائله مندی طبق مقررات مربوط برخوردار خواهند شد.

تبصره 2 ـ ملاک تشخیص سن برای برخورداری از مزایای قانون تامین اجتماعی، شناسنامه ای است کـه در بدو بیمه شدن بـه سازمان تامین اجتماعی ارائه شده یا می شود و هر گونه تغییراتی کـه پس از آن در شناسنامه بـه عمل آید برای سازمان یاد شده معتبر نخواهد بود. افراد تحت تکفل بیمه شده نیز مشمول این حکم خواهند بود.

ماده 4 ـ مشمولین این قانون عبارتند از:

الف ـ افرادی کـه بهر عنوان در مقابل دریافت مزد حقوق کار می کنند.

ب ـ صاحبان حرف و مشاغل آزاد.

ج ـ دریافت کنندگان مستمری های بازنشستگی، از کار افتادگی و فوت.

تبصره 1 ـ مستخدمین وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مستخدمین مؤسسات وابسته بـه دولت کـه طبق قوانین مربوط بـه نحوی از انحاء از موارد مذکور در ماده سه این قانون بهره مند می باشند و در سایر مواردی کـه قوانین خاص برای آنها وجود ندارد طبق آیین نامه ای کـه بـه پیشنهاد وزارت رفاه اجتماعی و تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید تابع مقررات این قانون خواهند بود.

تبصره 2 ـ مشمولین قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و افزارمندان مشمول قانون تعاون و بیمه بازنشستگی افزارمندان ارتش از شمول این قانون خارج بوده و تابع قانون و مقررات خاص خود خواهند بود.

تبصره 3 ـ تعیین میزان حق بیمه کـه با توجه بـه ماده 28 این قانون باید توسط افراد صنفی و سایر صاحبان حرف و مشاغل آزاد پرداخت شود طبق آیین نامه ای خواهد بود کـه بـه پیشنهاد وزارت رفاه اجتماعی بـه تصویب کمیسیونهای رفاه اجتماعی و امور اقتصادی و دارایی مجلسین می رسد.

تبصره 4 ـ مشمولین قانون حمایت کارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و از کار افتادگی و فوت کماکان تابع مقررات قانون مذکور خواهند بود مؤسسات مشمول قانون مذکور مکلفند با اعلام سازمان تامین خدمات درمانی حق بیمه درمانی سهم خود و بیمه شده را کسر و توسط صندوق حمایت مربوط بـه سازمان نامبرده بپردازند. میزان حق بیمه درمانی موضوع این ماده تابع ضوابط و مقررات بیمه خدمات درمانی موضوع قانون تامین خدمات درمانی مستخدمین دولت است و نحوه وصول آن عیناً بـه ترتیبی است کـه در قانون حمایت کارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و از کار افتادگی و فوت پیش بینی شده است.

تبصره 5 ـ در مواردی کـه کارفرمایان موضوع بند (4) ماده (2) قانون تامین اجتماعی مصوب 1354/04/03 اشخاص حقیقی باشند و همچنین مدیران اشخاص حقوقی غیردولتی می توانند با پرداخت حق بیمه سهم بیمه شده و کارفرما بـه ترتیب مقرر در ماده (28) قانون مذکور و اصلاحات بعدی آن از تاریخ اشتغال بـه کار در کارگاه در زمره مشمولین قانون مذکور قرار گیرند. آیین نامه اجرائی این تبصره شامل نحوه احتساب سوابق خدمت و پرداخت حق بیمه های معوقه بنا بـه پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 5 ـ اصلاح 1358/06/27 ـ بیمه اتباع بیگانه کـه طبق قوانین و مقررات مربوط در ایران بکار اشتغال دارند تابع مقررات این قانون خواهد بود مگر در موارد زیر:

الف ـ در صورتیکه بین دول متبوع آنان و دولت جمهوری اسلامی ایران موافقت نامه های دو جانبه یا چند جانبه تامین اجتماعی منعقد شده باشد کـه در اینصورت طبق موافقتنامه عمل خواهد شد.

ب ـ هر گاه تبعه بیگانه طبق گواهی مقامات صالح دولت متبوع خود در مدت اشتغال در ایران در کشور خود یا در کشور دیگر در موارد پیش بینی شده در ماده 3 این قانون کلا یا بعضاً بیمه شده باشند کـه در اینصورت در همان موارد از شمول مقررات این قانون معاف می باشند.

تبصره ـ الحاق 1378 ـ حوادث ناشی از کار اتباع کشورهای ملحق شده بـه مقاوله نامه شماره (9) سازمان بین المللی کار از شمول بند (ب) مستثنی می باشد و نرخ و ماخذ حق بیمه طبق آیین نامه ای خواهد بود کـه توسط سازمان تامین اجتماعی تهیه و بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 6 ـ اجرای هر یک از موارد مندرج در ماده سه این قانون درباره روستائیان و افراد خانواده آنها بتدریج در مناطق مختلف مملکت و بـه تناسب توسعه امکانات و مقدورات سازمان بـه پیشنهاد هیات مدیره و تصویب شورای عالی سازمان با توجه بـه ماده 117 این قانون خواهد بود.

ماده 7 ـ افراد شاغل در فعالیت هائی کـه تا تاریخ تصویب این قانون مشمول بیمه های اجتماعی نشده اند بـه ترتیب زیر بـه پیشنهاد هیات مدیره و تصویب وزیر رفاه اجتماعی مشمول مقررات این قانون قرار خواهند گرفت.

الف ـ موارد مذکور در بندهای (ج ـ د ـ هـ ـ و) ماده 3 این قانون بتدریج و با توجه بـه امکانات سازمان اجراء خواهد شد، و در اینصورت میزان حق بیمه با توجه بـه ماده 28 این قانون تا خاتمه سال 1354، 19% حقوق یا مزد و از اول سال 1355 معادل 21% حقوق یا مزد خواهد بود کـه در سال1354 کارفرما 13% و بیمه شده 4% و دولت 2% و از سال 1355 کارفرما 14% و بیمه شده 5% و دولت 2% میپردازند.

ب ـ موارد مذکور در بندهای الف و ب ماده 3 این قانون بتدریج و در صورتی اجراء خواهد شد کـه سازمان وسایل و امکانات درمانی لازم را برای بیمه شدگان فراهم نموده باشد. الزام کارفرمایان یا افرادی کـه بـه موجب این ماده مشمول مقررات این قانون میشوند بـه تادیه حق بیمه از تاریخی است کـه بیمه آنها از طریق انتشار آگهی در روزنامه و یا کتباً اعلام می شود.

ماده 8 ـ بیمه افراد و شاغلین فعالیت هائی کـه تا تاریخ تصویب این قانون بـه نحوی از انحاء مشمول مقررات قانون بیمه های اجتماعی یا قانون بیمه های اجتماعی روستائیان قرار گرفته اند با توجه بـه مقررات این قانون ادامه خواهد یافت.

تبصره ـ شرایط مربوط بـه ادامه تمام و یا قسمتی از بیمه های مقرر در این قانون برای کسانیکه بـه شغلی غیر از علل مندرج در این قانون از ردیف بیمه شدگان خارج شوند بـه موجب آیین نامه مربوط تعیین خواهد گردید و بهرحال پرداخت کلیه حق بیمه در این قبیل موارد بـه عهده بیمه شده خواهد بود.

ماده 9 ـ انجام تعهدات ناشی از موارد مذکور در بندهای (الف و ب) ماده سه این قانون بـه عهده سازمان تامین خدمات درمانی می باشد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 10 ـ از تاریخ اجرای این قانون سازمان بیمه های اجتماعی و سازمان بیمه های اجتماعی روستائیان در سازمان تامین اجتماعی ادغام میشوند و کلیه وظایف و تعهدات و دیون و مطالبات و بودجه و دارایی و کارکنان آنها با حفظ حقوق و سوابق و مزایای استخدامی خود کـه تا تاریخ تصویب و اجرای آیین نامه موضوع ماده 13 این قانون معتبر خواهد بود بـه سازمان منتقل میگردند.

ماده 11 ـ تاسیسات و تجهیزات درمان سازمان بیمه های اجتماعی کـه از محل ذخایر سازمان مذکور تامین شده است با حفظ مالکیت در اختیار سازمان تامین خدمات درمانی قرار میگیرد.

تبصره ـ کارکنان واحدهای درمانی مذکور در این ماده با حفظ حقوق و سوابق و مزایای استخدامی خود بـه سازمان تامین خدمات درمانی منتقل خواهند شد.

فصل دوم ـ ارکان و تشکیلات

ماده 12 ـ سازمان کـه زیر نظر وزیر رفاه اجتماعی اداره می شود دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری می باشد و امور مالی آن منحصراً طبق مقررات این قانون اداره خواهد شد.

ماده 13 ـ آیین نامه های مالی و معاملاتی سازمان کـه وسیله وزارتخانه های تعاون، کار و رفاه اجتماعی و امور اقتصادی و دارایی تهیه می شود و آیین نامه های استخدامی که بـه تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور میرسد پس از تایید هیات وزیران بـه تصویب کمیسیون های مربوط مجلسین خواهد رسید. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است ظرف یکسال از تاریخ تصویب این قانون آیین نامه های مذکور را تهیه و تقدیم مجلسین نماید و تا تصویب مجلسین آیین نامه های فعلی قابل اجرا است. امور مالی و اداری و استخدامی سازمان تامین خدمات درمانی تابع آیین نامه های مالی و اداری و استخدامی فعلی سازمان خواهد بود و تا تصویب آیین نامه استخدامی سازمان کارکنان تامین خدمات درمانی تابع آیین نامه استخدامی فعلی سازمان بیمه های اجتماعی خواهند بود.

ماده 14 ـ سازمان برای انجام وظایف خود دارای تشکیلات مرکزی و شعب و نمایندگی هائی خواهد بود.

ماده 15 ـ ارکان سازمان عبارتند از:

شورای عالی.

هیات مدیره.

حسابرس (بازرس).

ماده 16 ـ اعضاء شورای عالی عبارتند از:

وزیر رفاه اجتماعی کـه ریاست شورای عالی را بـه عهده خواهد داشت

وزیر امور اقتصادی و دارایی یا معاون او.

وزیر بهداری یا معاون او.

وزیر تعاون و امور روستاها یا معاون او.

وزیر کار و امور اجتماعی یا معاون او.

وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه یا معاون او.

رئیس کل بانک مرکزی یا معاون او.

رئیس کل بیمه مرکزی یا معاون او.

دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور یا معاون او.

مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران یا قائم مقام او.

مدیرعامل سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی یا قائم مقام او.

دو نفر نماینده کارفرمایان بـه معرفی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران.

دو نفر نماینده اصناف بـه معرفی هیات عالی نظارت بر اتاق های اصناف کشور.

سه نفر نماینده کارگران بیمه شده بـه معرفی سازمان های کارگری و دو نفر از سایر

گروه ها بـه انتخاب وزیر رفاه اجتماعی.

ماده 17 ـ نمایندگان کارفرمایان، اصناف و بیمه شدگان برای مدت سه سال بـه عضویت شورای عالی انتخاب میشوند، تغییر آنها در مدت عضویت شورای عالی سازمان و تجدید انتخاب آنها بلامانع است.

ماده 18 ـ آیین نامه داخلی شورای عالی سازمان پس از تصویب شورا بموقع اجرا گذارده خواهد شد.

ماده 19 ـ وظایف و اختیارات شورای عالی سازمان بـه شرح زیر است:

الف ـ تصویب آیین نامه های اجرائی کـه طبق این قانون بـه آن محول شده است.

ب ـ اتخاذ تصمیم درباره خط مشی و سیاست کلی تامین اجتماعی بـه پیشنهاد هیات مدیره.

ج ـ رسیدگی بـه بودجه و گزارش مالی و ترازنامه سازمان و تصویب آن.

د ـ تعیین حقوق و مزایای اعضاء هیات مدیره پس از تایید شورای حقوق و دستمزد و تعیین حق الزحمه حسابرس (بازرس) و تعیین حق حضور اعضای انتخابی شورای عالی.

هـ ـ تصویب خرید یا فروش اموال غیر منقول.

و ـ اتخاذ تصمیم در مورد بخشیدن بدهی کارفرمایانی کـه بدهی آنها از بیست هزار ریال کمتر بوده و بـه تشخیص هیات مدیره قادر بـه پرداخت آن نمی باشند. کارفرمایانی کـه بـه عللی قادر بـه پرداخت حق بیمه معوقه نباشند و یا پرداخت بدهی بطور یکجا خارج از حدود قدرت مالی کارفرما و موجب تعطیل و یا وقفه کار کارگاه باشد شورای عالی می تواند بـه پیشنهاد هیات مدیره کارفرما را از پرداخت تمام یا قسمتی از خسارات مقرر در این قانون معاف دارد همچنین ترتیبی برای تقسیط بدهی با رعایت مهلت کافی بدهد.

ز ـ اتخاذ تصمیم در سایر مواردیکه رئیس شورای عالی طرح آنها را در شورای عالی لازم تشخیص دهد.

تبصره 1 ـ وظایف و اختیارات شورای عالی تامین اجتماعی موضوع ماده 3 قانون حمایت کارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و از کار افتادگی و فوت عیناً بـه شورای عالی تامین اجتماعی موضوع این قانون محول و شورای مذکور منحل می شود.

تبصره 2 ـ هر گاه هر یک از اعضاء شورای عالی استعفا یا فوت کند یا بیش از 3 جلسه متوالی بدون عذر موجه غیبت نماید جانشین او برای بقیه مدت مقرر بـه نحو مذکور فوق انتخاب خواهد شد. تشخیص عذر موجه با رئیس شورای عالی است.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 20 ـ هیات مدیره مرکب از پنج نفر عضو بـه شرح زیر می باشد. معاون تامین اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی کـه رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان است. دو نفر عضو هیات مدیره بـه پیشنهاد وزیر رفاه اجتماعی و تصویب هیات وزیران. یکنفر نماینده کارگران و یکنفر نماینده کارفرمایان بـه پیشنهاد وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و تصویب هیات وزیران.

تبصره ـ مدت عضویت اعضاء هیات مدیره سه سال می باشد و تجدید انتخاب آنها بلامانع است و در صورتیکه تغییر آنها قبل از انقضاء موعد مقرر لازم شناخته شود و نیز در صورت فوت یا استعفاء هر یک از آنها شخص دیگری بـه ترتیب مذکور برای بقیه مدت انتخاب خواهد شد. اعضاء هیات مدیره پس از اتمام مدت ماموریت خود تا تعیین هیات مدیره جدید کماکان بکار خود ادامه خواهند داد.

ماده 21 ـ وظایف و اختیارات هیات مدیره بـه شرح زیر است:

1 ـ پیشنهاد سیاست کلی و خط مشی و برنامه های اجرائی تامین اجتماعی بـه شورای عالی.

2 ـ تصویب دستورالعمل های اداری و داخلی سازمان بـه پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل در حدود مقررات مربوط.

3 ـ تایید آیین نامه های اجرائی این قانون برای پیشنهاد آن بـه مراجع ذی صلاحیت.

4 ـ تصویب برنامه و بودجه و گزارش مالی و ترازنامه سازمان جهت طرح در شورای عالی.

5 ـ تصویب تشکیلات سازمان در حدود بودجه مصوب شورای عالی.

6 ـ تصویب کلیه معاملاتی کـه مبلغ آن بیش از 5 میلیون ریال باشد.

ماده 22 ـ تصمیمات هیات مدیره با اکثریت آراء معتبر خواهد بود.

ماده 23 ـ حسابرس (بازرس) برای هر سال مالی بـه پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب شورای عالی انتخاب می شود حسابرس (بازرس) حق ندارد در امور سازمان مداخله کند ولی می تواند نظرات خود را برئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان اطلاع دهد. انتخاب مجدد حسابرس (بازرس) بلامانع است.

ماده 24 ـ وظایف و اختیارات حسابرس (بازرس) همانست کـه در قانون تجارت برای بازرس شرکت تعیین گردیده است و حسابرس (بازرس) می تواند با اطلاع رئیس هیات مدیره و مدیرعامل بـه دفاتر سازمان رسیدگی و هر گونه توضیح و اطلاع را کـه بـه منظور انجام وظیفه لازم بداند اخذ کند.

ماده 25 ـ ترازنامه سالانه و گزارش مالی و صورت دارایی و بدهی سازمان باید حداقل سی روز قبل از طرح در شورای عالی بـه حسابرس (بازرس) داده شود و پس از رسیدگی با گزارش حسابرس (بازرس) بـه شورای عالی تقدیم گردد. حسابرس (بازرس) مکلف است نسخه ای از گزارش خود را ده روز قبل از تشکیل شورای عالی به هیات مدیره تسلیم کند.

ماده 26 ـ وظایف و اختیارات رئیس هیات مدیره و مدیرعامل بـه شرح زیر است:

1 ـ اجرای برنامه ها و مصوبات شورای عالی هیات مدیره.

2 ـ تهیه و تنظیم بودجه و برنامه و گزارش مالی و ترازنامه و پیشنهاد آن بـه هیات مدیره و تقدیم بودجه حداکثر سه ماه

3 ـ قبل از اتمام سال بـه شورای عالی.

4 ـ پیشنهاد تشکیلات سازمان با رعایت برنامه و بودجه مصوب بـه هیات مدیره.

5 ـ تصویب و انجام معاملات تا پنج میلیون ریال.

ماده 27 ـ رئیس هیات مدیره و مدیر عامل کـه مسئول اداره امور سازمان و مامور اجرای این قانون و مصوبات شورای عالی و هیات مدیره می باشد بر کلیه تشکیلات سازمان ریاست داشته و برای اداره امور سازمان در حدود این قانون و آیین نامه های آن دارای اختیارات کامل می باشد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل در مقابل اشخاص حقیقی یا حقوقی و کلیه مراجع قانونی نماینده سازمان بوده و می تواند این حق را شخصاً یا بـه وسبله وکلا و نمایندگی که تعیین می کند اعمال نماید.

تبصره ـ رئیس هیات مدیره و مدیر عامل می تواند قسمتی از اختیارات و وظایف خود را بهر یک از اعضاء هیات مدیره یا هر یک از کارکنان سازمان بـه مسئولیت خود تفویض نماید. در صورتی کـه رئیس هیات مدیره و مدیر عامل بـه عللی از قبیل بیماری یا مرخصی و مسافرت برای مدتی نتواند وظایف خود را انجام دهد یک نفر از اعضا هیات مدیره بـه پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل و تصویب وزیر رفاه اجتماعی کلیه وظایف او را عهده دار خواهد بود. در این صورت یک نفر از کارکنان سازمان بـه انتخاب وزیر رفاه اجتماعی در غیاب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل با حق رای در جلسات هیات مدیره شرکت خواهد کرد.

فصل سوم ـ منابع درآمد ـ ماخذ احتساب حق بیمه و نحوه وصول آن

ماده 28 ـ منابع درآمد سازمان بـه شرح زیر می باشد:

1 ـ حق بیمه از اول مهرماه تا پایان سال 1354 بـه میزان بیست و هشت درصد مزد یا حقوق است که هفت درصد آن بـه عهده بیمه شده و هجده درصد بـه عهده کارفرما و سه درصد بـه وسبله دولت تامین خواهد شد.

2 ـ درآمد حاصل از وجوه و ذخایر و اموال سازمان.

3 ـ وجوه حاصل از خسارات و جریمه های نقدی مقرر در این قانون.

4 ـ کمک ها و هدایا.

تبصره 1 ـ از اول سال 1355 حق بیمه سهم کارفرما بیست درصد مزد یا حقوق بیمه شده خواهد بود و با احتساب سهم بیمه شده و کمک دولت کل حق بیمه بـه سی درصد مزد یا حقوق افزایش مییابد.

تبصره 2 ـ دولت مکلف است حق بیمه سهم خود را بطور یکجا در بودجه سالانه کل کشور منظور و بـه سازمان پرداخت کند.

تبصره 3 ـ سازمان باید حداقل هر سه سال یکبار امور مالی خود را با اصول محاسبات احتمالی تطبیق و مراتب را بـه شورای عالی گزارش دهد.

ماده 29 ـ نه درصد از ماخذ محاسبه حق بیمه مذکور در ماده 28 این قانون حسب مورد برای تامین هزینه های ناشی از موارد مذکور در بندهای الف و ب ماده 3 این قانون تخصیص می یابد و بقیه بـه سایر تعهدات اختصاص خواهد یافت.

تبصره ـ غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شدگان کـه از طرف کارفرما پرداخت نمی شود بـه عهده سازمان می باشد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 30 ـ کارفرمایان موظفند از کلیه وجوه و مزایای مذکور در بند 5 ماده 2 این قانون حق بیمه مقرر را کسر و باضافه سهم خود بـه سازمان پرداخت نمایند.

تبصره ـ ارزش مزایای غیر نقدی مستمر مانند مواد غذائی ـ پوشاک ـ و نظایر آنها طبق آیین نامه ای کـه بـه پیشنهاد هیات مدیره بـه تصویب شورای عالی خواهد رسید بطور مقطوع تعیین و حق بیمه از آن دریافت می گردد.

ماده 31 ـ در مورد بیمه شدگانی کـه تمام یا قسمتی از مزد و درآمد آنها بـه وسبله مشتریان یا مراجعین تامین می شود درآمد تقریبی هر طبقه یا حرفه مقطوعاً بـه پیشنهاد هیات مدیره و تصویب شورای عالی تعیین و ماخذ دریافت حق بیمه قرار خواهد گرفت.

ماده 32 ـ در مورد بیمه شدگانی کـه کارمزد دریافت میدارند حق بیمه بـه ماخذ کل درآمد ماهانه آنها احتساب و دریافت می گردد این حق بیمه در هیچ مورد نباید از حق بیمه ای کـه بـه حداقل مزد کارگر عادی تعلق میگیرد کمتر باشد.

ماده 33 ـ حق بیمه کارآموزان باید بـه نسبت مزد یا حقوق آنها پرداخت شود و در هر حال میزان حق بیمه در این مورد نباید از میزانی کـه بـه حداقل مزد یا حقوق تعلق میگیرد کمتر باشد. در صورتی کـه مزد یا حقوق کارآموز کمتر از حداقل دستمزد باشد پرداخت مابه التفاوت حق بیمه سهم کارآموز بـه عهده کارفرما خواهد بود.

ماده 34 ـ در صورتیکه بیمه شده برای دو یا چند کارفرما کار کند هر یک از کارفرمایان مکلفند بـه نسبت مزد یا حقوقی کـه می پردازند حق بیمه سهم بیمه شده را از مزد یا حقوق او کسر و بـه انضمام سهم خود بـه سازمان پرداخت نمایند.

ماده 35 ـ سازمان می تواند در موارد لزوم با تصویب شورای عالی سازمان مزد یا حقوق بیمه شدگان بعضی از فعالیت ها را طبقه بندی نماید و حق بیمه را بـه ماخذ درآمد مقطوع وصول و کمک های نقدی را بر همان اساس محاسبه و پرداخت نماید.

ماده 36 ـ کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه سهم خود و بیمه شده بـه سازمان می باشد و مکلف است در موقع پرداخت مزد یا حقوق و مزایا سهم بیمه شده را کسر نموده و سهم خود را بر آن افزوده بـه سازمان تادیه نماید. در صورتیکه کارفرما از کسر حق بیمه سهم بیمه شده خودداری کند شخصاً مسئول پرداخت آن خواهد بود تاخیر کارفرما در پرداخت حق بیمه یا عدم پرداخت آن رافع مسئولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه شده نخواهد بود.

تبصره ـ بیمه شدگانی کـه تمام یا قسمتی از درآمد آنها بـه ترتیب مذکور در ماده 31 این قانون تامین می شود مکلفند حق بیمه سهم خود را برای پرداخت بـه سازمان بـه کارفرما تادیه نمایند ولی در هر حال کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه خواهد بود.

ماده 37 ـ هنگام نقل و انتقال عین یا منافع مؤسسات و کارگاه های مشمول این قانون اعم از اینکه انتقال بـه صورت قطعی ـ شرطی ـ رهنی ـ صلح حقوق یا اجاره باشد و اعم از اینکه انتقال بطور رسمی یا غیررسمی انجام بگیرد انتقال گیرنده مکلف است گواهی سازمان را مبنی بر نداشتن بدهی معوق بابت حق بیمه و متفرعات آن از انتقال دهنده مطالبه نماید دفاتر اسناد رسمی مکلفند در موقع تنظیم سند از سازمان راجع بـه بدهی واگذار کننده استعلام نمایند در صورتی کـه سازمان ظرف 15 روز از تاریخ ورود برگ استعلام بـه دفتر سازمان پاسخی بـه دفترخانه ندهد دفترخانه معامله را بدون مفاصا حساب ثبت خواهد کرد. در صورتیکه بنا بـه اعلام سازمان واگذار کننده بدهی داشته باشد می تواند با پرداخت بدهی معامله را انجام دهد بدون اینکه پرداخت بدهی حق واگذار کننده را نسبت بـه اعتراض بـه تشخیص سازمان و رسیدگی بـه میزان حق بیمه ساقط کند. در صورت انجام معامله بدون ارائه گواهی مذکور انتقال دهنده و انتقال گیرنده برای پرداخت مطالبات سازمان دارای مسئولیت تضامنی خواهند بود.

وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکت های دولتی همچنین شهرداری ها و اتاق های اصناف و سایر مراجع ذی ربط مکلفند در موقع تقاضای تجدید پروانه کسب یا هر نوع فعالیت دیگر مفاصا حساب پرداخت حق بیمه را از متقاضی مطالبه نمایند. در هر حال تجدید پروانه کسب موکول بـه ارائه مفاصا حساب پرداخت حق بیمه می باشد.

تبصره ـ سازمان مکلف است حداکثر پس از یکماه از تاریخ ثبت تقاضا مفاصا حساب صادر و بـه تقاضا کننده تسلیم نماید.

ماده 38 ـ در مواردیکه انجام کار بـه طور مقاطعه بـه اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار می شود کارفرما باید در قراردادی کـه منعقد می کند مقاطعه کار را متعهد نماید کـه کارکنان خود همچنین کارکنان مقاطعه کاران فرعی را نزد سازمان بیمه نماید و کل حق بیمه را بـه ترتیب مقرر در ماده 28 این قانون بپردازد.

پرداخت پنج درصد بهای کل کار مقاطعه کار از طرف کارفرما موکول بـه ارائه مفاصا حساب از طرف سازمان خواهد بود. در مورد مقاطعه کارانی کـه صورت مزد و حق بیمه کارکنان خود را در موعد مقرر بـه سازمان تسلیم و پرداخت میکنند معادل حق بیمه پرداختی بنا بـه درخواست سازمان از مبلغ مذکور آزاد خواهد شد. هر گاه کارفرما آخرین قسط مقاطعه کار را بدون مطالبه مفاصا حساب سازمان بپردازد مسئول پرداخت حق بیمه مقرر و خسارات مربوط خواهد بود و حق دارد وجوهی را کـه از این بابت بـه سازمان پرداخته است از مقاطعه کار مطالبه و وصول نماید. کلیه وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی ـ همچنین شهرداری ها و اتاق اصناف و مؤسسات غیردولتی و مؤسسات خیریه و عام المنفعه مشمول مقررات این ماده می باشند.

تبصره 1 ـ کلیه کارفرمایان موضوع این ماده و ماده 29 قانون بیمه های اجتماعی سابق مکلفند، مطالبات سازمان تامین اجتماعی از مقاطعه کاران و مهندسین مشاوری کـه حداقل یکسال از تاریخ خاتمه، تعلیق و یا فسخ قرارداد آنان گذشته و در این فاصله جهت پرداخت حق بیمه کارکنان شاغل در اجرای قرارداد و ارائه مفاصا حساب سازمان تامین اجتماعی مراجعه ننموده اند را ضمن اعلام فهرست مشخصات مقاطعه کاران و مهندسین مشاور از محل پنج درصد کل کار و آخرین قسط نگهداری شده بـه این سازمان پرداخت نمایند.

میزان حق بیمه پس از قطعی شدن طبق قانون و بر اساس آراء هیات تجدید نظر موضوع ماده 44 قانون تامین اجتماعی و ابلاغ مجدد بـه پیمانکار جهت پرداخت بدهی حق بیمه ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ توسط سازمان تامین اجتماعی اعلام خواهد شد. نحوه اجرای تبصره بـه موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه توسط سازمان تامین اجتماعی تهیه و بـه تصویب هیات وزیران می رسد.

تبصره 2 ـ مبنای مطالبه حق بیمه در مورد پیمان هایی کـه دارای کارگاه های صنعتی و خدمات تولیدی یا فنی مهندسی ثابت می باشند و موضوع اجرای پیمان توسط افراد شاغل در همان کارگاه انجام می شود، بر اساس فهرست ارسالی و بازرسی کارگاه است و از اعمال ضریب حق بیمه جهت قرارداد پیمان معاف می باشند و سازمان تامین اجتماعی باید مفاصا حساب این گونه قراردادهای پیمان را صادر کند.


بیشتر بخوانید: آیین نامه تبصره ماده 38 قانون تامین اجتماعی 1354 با موضوع الزام بیمه کارکنان مقاطعه کاری مشتمل بر 5 ماده مصوب 1373/03/18 هیات وزیران


ماده 39 ـ کارفرما مکلف است حق بیمه مربوط بـه هر ماه را حداکثر تا آخرین روز ماه بعد بـه سازمان بپردازد. همچنین صورت مزد یا حقوق بیمه شدگان را بـه ترتیبی کـه در آیین نامه طرز تنظیم و ارسال صورت مزد کـه بـه تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید بـه سازمان تسلیم نماید. سازمان حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ دریافت صورت مزد اسناد و مدارک کارفرما را مورد رسیدگی قرار داده و در صورت مشاهده نقص یا اختلاف یا مغایرت بـه شرح ماده 100 این قانون اقدام و مابه التفاوت را وصول می نماید هر گاه کارفرما از ارائه اسناد و مدارک امتناع کند سازمان مابه التفاوت حق بیمه را راساً تعیین و مطالبه و وصول خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: آیین نامه ماده 39 قانون تامین اجتماعی در خصوص ارسال صورت مزد و مواقع ارسال لیست بیمه مصوب 1354/12/19 تامین اجتماعی

ماده 40 ـ در صورتیکه کارفرما از ارسال صورت مزد مذکور در ماده 39 این قانون خودداری کند سازمان می تواند حق بیمه را راساً تعیین و از کارفرما مطالبه و وصول نماید.

ماده 41 ـ در مواردی کـه نوع کار ایجاب کند سازمان می تواند پیشنهاد هیات مدیره و تصویب شورای عالی سازمان نسبت مزد را بـه کل کار انجام یافته تعیین و حق بیمه متعلق را بهمان نسبت مطالبه و وصول نماید.

ماده 42 ـ در صورتی کـه کارفرما بـه میزان حق بیمه و خسارات تاخیر تعیین شده از طرف سازمان معترض باشد می تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ اعتراض خود را کتباً بـه سازمان تسلیم نماید. سازمان مکلف است اعتراض کارفرما را حداکثر تا یکماه پس از دریافت آن در هیات بدوی تشخیص مطالبات مطرح نماید. در صورت عدم اعتراض کارفرما ظرف مدت مقرر تشخیص سازمان قطعی و میزان حق بیمه و خسارات تعیین شده طبق ماده 50 این قانون وصول خواهد شد.


بیشتر بخوانید: دستورالعمل تشخیص مطالبات تامین اجتماعی مستند به مواد ۴۲ الی ۴۵ و مواد ۴۳ و ۴۴ قانون تامین اجتماعی 1354 مصوب 1396/09/05 سازمان تامین اجتماعی


ماده 43 ـ هیات های بدوی تشخیص مطالبات سازمان از افراد زیر تشکیل می گردند:

1 ـ نماینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی کـه ریاست هیات را بـه عهده خواهد داشت.

2 ـ یک نفر بـه عنوان نماینده کارفرما بـه انتخاب اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در مورد بازرگانان و صاحبان صنایع یا یک نفر نماینده صنف مربوط بـه معرفی اتاق اصناف در مورد افراد صنفی و صاحبان حرف و مشاغل آزاد.

3 ـ یک نفر بـه انتخاب شورای عالی تامین اجتماعی.

4 ـ نماینده کارگران در مورد کارگران مشمول قانون تامین اجتماعی بـه انتخاب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی. آراء هیات های بدوی در صورتیکه مبلغ مورد مطالبه سازمان اعم از اصل حق بیمه و خسارات دویست هزار ریال یا کمتر باشد و یا اینکه در موعد مقرر مورد اعتراض واقع نشود قطعی و لازم الاجرا خواهد بود. در صورتیکه مبلغ مورد مطالبه بیش از یک میلیون و پانصد هزار (1/500/000) ریال باشد کارفرما و سازمان ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی رای هیات بدوی حق تقاضای تجدید نظر خواهند داشت.


بیشتر بخوانید: دستورالعمل تشخیص مطالبات تامین اجتماعی مستند به مواد ۴۲ الی ۴۵ و مواد ۴۳ و ۴۴ قانون تامین اجتماعی 1354 مصوب 1396/09/05 سازمان تامین اجتماعی


ماده 44 ـ هیات های تجدید نظر تشخیص مطالبات در مراکز استان ها با شرکت افراد زیر تشکیل می شود:

1 ـ نماینده وزارت رفاه اجتماعی کـه ریاست هیات را بـه عهده خواهد داشت.

2 ـ یک نفر از قضات دادگستری بـه انتخاب وزارت دادگستری.

3 ـ یکنفر بـه انتخاب شورای عالی تامین اجتماعی.

4 ـ نماینده سازمان بـه انتخاب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان.

5 ـ یک نفر بـه عنوان نمایند کارفرما بـه انتخاب اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در مورد بازرگانان و صاحبان صنایع یا یکنفر نماینده اتاق اصناف در مورد افراد صنفی و صاحبان حرف و مشاغل آزاد. آراء هیات تجدیدنظر قطعی و لازم الاجراء است.

تبصره ـ هیات های بدوی و تجدیدنظر تاریخ رسیدگی را بـه کارفرما ابلاغ خواهند کرد و حضور کارفرما برای ادای توضیحات بلامانع است.


بیشتر بخوانید: دستورالعمل تشخیص مطالبات تامین اجتماعی مستند به مواد ۴۲ الی ۴۵ و مواد ۴۳ و ۴۴ قانون تامین اجتماعی 1354 مصوب 1396/09/05 سازمان تامین اجتماعی


ماده 45 ـ نحوه تسلیم اعتراض و درخواست تجدیدنظر و تشکیل جلسات هیات ها و ترتیب رسیدگی و صدور رای و ابلاغ بـه موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه بـه پیشنهاد هیات مدیره سازمان بـه تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید.

بیشتر بخوانید:

آیین نامه هیاتهای تشخیص مطالبات تامین اجتماعی مستد به ‌ماده 45 قانون تامین اجتماعی 1354 مشتمل بر 17 ماده مصوب 1373/05/24 شورایعالی تامین اجتماعی

بخشنامه اجرای مواد 16 و 17 آیین نامه هیاتهای تشخیص مطالبات 1373 مشتمل بر 4 فصل مصوب 1396/11/30 سازمان تامین اجتماعی 


ماده 46 ـ سازمان می تواند بـه درخواست کارفرما بدهی او را حداکثر تا سی و شش قسط ماهانه تقسیط نماید و در این صورت کارفرما باید معادل دوازده درصد در سال نسبت بمانده بدهی خود بهره بـه سازمان بپردازد. در صورتی کـه کارفرما هر یک از اقساط مقرر را در راس موعد پرداخت نکند بقیه اقساط تبدیل بحال شده و طبق ماده 50 این قانون وصول خواهد شد.

تبصره ـ در مواردی کـه بعلت بحران مالی کـه موجب وقفه کار کارگاه باشد پرداخت حق بیمه در موعد مقرر مقدور نگردد کارفرما می تواند در موعد تعیین شده در این ماده تخفیف در میزان خسارت و جریمه دیرکرد را تقاضا نماید. در اینصورت هیات های بدوی و تجدیدنظر تشخیص مطالبات بـه تقاضای کارفرما رسیدگی و رای مقتضی صادر خواهند نمود. میزان خسارت و جریمه دیرکرد در هر حال نباید از 12 درصد مبلغ حق بیمه عقب افتاده برای هر سال کمتر باشد.

ماده 47 ـ کارفرمایان مکلفند صورت مزد و حقوق و مزایای بیمه شدگان همچنین دفاتر و مدارک لازم را در موقع مراجعه بـه بازرس بـه سازمان در اختیار او بگذارند. بازرسان سازمان می توانند از تمام یا قسمتی از دفاتر و مدارک مذکور رونوشت یا عکس تهیه و برای کسب اطلاعات لازم به هر یک از رؤسا و کارمندان و کارگران کارگاه و مراجع ذی ربط مراجعه نمایند. بازرسان سازمان حق دارند کارگاه های مشمول قانون را مورد بازرسی قرار دهند و دارای همان اختیارات و مسئولیت های مذکور در مواد 52 و 53 قانون کار خواهند بود. نتیجه بازرسی حداکثر ظرف یکماه از طرف سازمان بـه کارفرما اعلام خواهد شد.

ماده 48 ـ از تاریخی کـه سازمان با توجه بـه ماده 7 این قانون گروه جدیدی را مشمول بیمه اعلام نماید ملزم بـه انجام تعهدات قانونی طبق مقررات نسبت بـه بیمه شدگان خواهد بود و کارفرمایان موظفند حق بیمه را از همان تاریخی کـه گروه مزبور مشمول بیمه اعلام شده است بـه سازمان بپردازند.

تبصره ـ در صورت عدم ارسال مزد در موعد مقرر از طرف کارفرما سازمان می تواند مزد یا حقوق بیمه شدگان را بر اساس ماخذی کـه طبق ماده 40 این قانون مبنای تعیین حق بیمه قرار گرفته است احتساب و ماخذ پرداخت مزایای نقدی قرار دهد. در مواردی کـه تعیین مزد یا حقوق بیمه شده بـه طریق مذکور میسر نباشد سازمان می تواند مزایای نقدی را بـه ماخذ حداقل مزد یا حقوق بطور علی الحساب پرداخت نماید.

ماده 49 ـ مطالبات سازمان ناشی از اجرای قانون در عداد مطالبات ممتاز می باشد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 50 ـ مطالبات سازمان بابت حق بیمه و خسارات تاخیر و جریمه های نقدی کـه ناشی از اجرای این قانون یا قوانین سابق بیمه های اجتماعی و قانون بیمه های اجتماعی روستائیان باشد، همچنین هزینه های انجام شده طبق مواد 65 و 89 و خسارات مذکور در مواد 99 و 100 این قانون در حکم مطالبات مستند بـه اسناد لازم الاجرا بوده و طبق مقررات مربوط بـه اجرای مفاد اسناد رسمی بـه وسیله مامورین اجرای سازمان قابل وصول می باشد. آیین نامه اجرائی این ماده حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون از طرف سازمان تهیه و پس از تصویب وزارت رفاه اجتماعی و وزارت دادگستری به موقع اجراء گذارده خواهد شد. تا تصویب آیین نامه مزبور مقررات این ماده توسط مامورین اجرای احکام محاکم دادگستری بر اساس آیین نامه ماده 35 قانون بیمه های اجتماعی اجراء خواهد شد.

فصل چهارم ـ مقررات مالی

ماده 51 ـ هیات مدیره مکلف است تا اول دی ماه هر سال بودجه کل سازمان را برای سال بعد تنظیم و بـه شورای عالی سازمان پیشنهاد نماید. شورای عالی سازمان مکلف است حداکثر تا پانزدهم اسفند ماه بودجه سال بعد را تصویب و به هیات مدیره ابلاغ نماید.

تبصره ـ سهم سازمان تامین خدمات درمانی از بابت هزینه های ناشی از بندهای الف و ب ماده 3 این قانون بـه ترتیب مقرر در ماده 29 باید در بودجه سازمان مشخص گردد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 52 ـ مانده درآمد پس از وضع مخارج و کلیه درآمدهای حاصل از خسارات و زیان دیر کرد و بهره سپرده ها و سود اوراق بهادار و سود سرمایه گذاری ها و درآمد حاصل از فروش یا واگذاری و یا بهره برداری از اموال سازمان کلا بـه حساب ذخائر منظور خواهد شد.

تبصره 1 ـ شورای عالی سازمان هر سال بـه پیشنهاد هیات مدیره از محل ذخائر مبلغی جهت خرید اموال غیر منقول و ایجاد ساختمان ها یا تاسیسات و تجهیزات جدید کـه اعتبار آن در بودجه سازمان تامین نشده باشد تخصیص خواهد داد.

تبصره 2 ـ ایجاد تاسیسات درمانی بـه پیشنهاد سازمان تامین خدمات درمانی و تایید هیات مدیره سازمان و تصویب شورای عالی از محل ذخائر صورت خواهد گرفت و با حفظ مالکیت سازمان در اختیار سازمان تامین خدمات درمانی گذارده خواهد شد.

ماده 53 ـ ذخائر سازمان نزد بانک رفاه کارگران متمرکز خواهد شد بانک مذکور ذخائر مزبور را تحت نظر هیاتی با تصویب شورای عالی سازمان بکار خواهد انداخت.

فصل پنجم ـ حوادث و بیماریها و بارداری

ماده 54 ـ بیمه شدگان و افراد خانواده آنها از زمانی کـه مشمول مقررات این قانون قرار میگیرند در صورت مصدوم شدن بر اثر حوادث یا ابتلاء بـه بیماری می توانند از خدمات پزشکی استفاده نمایند. خدمات پزشکی کـه بـه عهده سازمان تامین خدمات درمانی است شامل کلیه اقدامات درمانی سرپائی ـ بیمارستانی ـ تحویل داروهای لازم و انجام آزمایشات تشخیص طبی می باشد.

ماده 55 ـ خدمات درمانی موضوع این قانون بدو صورت انجام میگیرد:

الف: اولویت درمان بـه روش درمان مستقیم داده شود.

ب ـ استفاده از روش درمان غیر مستقیم با اختیار و تشخیص وزارت بهداری و بهزیستی بـه موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه وزارت بهداری و بهزیستی ظرف مدت 15 روز پس از تصویب این ماده واحده تهیه و بـه مرحله اجرا در خواهد آمد.

تبصره ـ ضوابط استفاده از روش های فوق طبق آیین نامه ای کـه ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و بـه تصویب شورای فنی سازمان تامین خدمات درمانی خواهد رسید تعیین می گردد.

ماده 56 ـ بـه منظور توان بخشی ترمیم و تجدید فعالیت بیمه شدگان آسیب دیده کـه قدرت کار اولیه خود را از دست داده اند سازمان تامین خدمات درمانی برای اشتغال آنها بـه کارهای مناسب دیگر طبق آیین نامه هائی کـه از طرف شورای فنی سازمان مذکور پیشنهاد و بـه تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید از طریق مؤسسات حرفه ای معلولین اقدام خواهد نمود.

ماده 57 ـ در صورتی کـه معالجه بیمار مستلزم انتقال او از روستا یا از شهرستان بـه شهرستان دیگر باشد ترتیب نقل و انتقال طبق ضوابطی خواهد بود که از طرف سازمان تامین خدمات درمانی پیشنهاد و بـه تصویب شورای فنی سازمان مذکور میرسد.

ماده 58 ـ افراد خانواده بیمه شده کـه از کمک های مقرر در ماده 54 این قانون استفاده میکنند عبارتند از:

1 ـ همسر بیمه شده.

2 ـ شوهر بیمه شده در صورتی کـه معاش او توسط بیمه شده زن تامین می شود و سن او از شصت سال متجاوز باشد یا طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 این قانون از کار افتاده شناخته شود.

3 ـ فرزندان بیمه شده کـه دارای یکی از شرایط زیر باشند:

الف ـ کمتر از هجده سال تمام داشته باشند و در مورد فرزندان اناث بـه شرط نداشتن شوهر تا بیست سالگی و یا منحصراً طبق گواهی یکی از مؤسسات رسمی آموزشی بـه تحصیل اشتغال داشته باشند.

ب ـ در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی سازمان تامین خدمات درمانی قادر بکار نباشند.

4 ـ پدر و مادر تحت تکفل بیمه شده مشروط بر اینکه سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال متجاوز باشد و یا اینکه بـه تشخیص کمیسیون های پزشکی موضوع ماده 91 از کار افتاده باشند و در هر حال از سازمان مستمری دریافت ننمایند.


ماده 59 ـ بیمه شدگانی کـه تحت معالجه و یا درمان های توان بخشی قرار می گیرند و بنا بـه تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی موقتاً قادر بکار نیستند بـه شرط عدم اشتغال بکار و عدم دریافت مزد یا حقوق استحقاق دریافت غرامت دستمزد را با رعایت شرایط زیر خواهند داشت:

الف ـ بیمه شده بر اثر حوادث ناشی از کار و غیر ناشی از کار یا بیماری های حرفه ای تحت درمان قرار گرفته باشد.

ب ـ در صورتی کـه بیمه شده بـه سبب بیماری و طبق گواهی پزشک احتیاج بـه استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشد و در تاریخ اعلام بیماری مشغول بکار بوده و یا در مرخصی استحقاقی باشد.

ماده 60 ـ حوادث ناشی از کار حوادثی است کـه در حین انجام وظیفه و بـه سبب آن برای بیمه شده اتفاق میافتد. مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است کـه بیمه شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا بـه دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده دار انجام ماموریتی باشد. اوقات مراجعه بـه درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توان بخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل بـه کارگاه جزء اوقات انجام وظیفه محسوب می گردد مشروط بر اینکه حادثه در زمان عادی رفت و برگشت بـه کارگاه اتفاق افتاده باشد. حوادثی کـه برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت بـه آنان اتفاق میافتد حادثه ناشی از کار محسوب می شود.

ماده 61 ـ بیماری های حرفه ای بـه موجب جدولی کـه بـه پیشنهاد هیات مدیره بـه تصویب شورای عالی سازمان خواهد رسید تعیین می گردد مدت مسئولیت سازمان تامین خدمات درمانی نسبت بـه درمان هر یک از بیماری های حرفه ای پس از تغییر کار بیمه شده بـه شرحی است کـه در جدول مزبور قید می شود.

ماده 62 ـ مدت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و میزان آن بـه شرح زیر می باشد:

1 ـ غرامت دستمزد از اولین روزی کـه بیمه شده بر اثر حادثه یا بیماری حرفه ای و بـه موجب تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی قادر بکار نباشد پرداخت خواهد شد. در مواردی کـه عدم اشتغال بکار و معالجه بـه سبب بیماری باشد در صورتی کـه بیمار در بیمارستان بستری نشود غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد.

2 ـ پرداخت غرامت دستمزد تا زمانی کـه بیمه شده بـه تشخیص سازمان تامین خدمات درمانی قادر بکار نبوده و بـه موجب مقررات این قانون از کار افتاده شناخته نشده باشد ادامه خواهد یافت.

3 ـ غرامت دستمزد بیمه شده ای کـه دارای همسر یا فرزند یا پدر و یا مادر تحت تکفل باشد بـه میزان سه چهارم آخرین مزد یا حقوق روزانه او پرداخت می گردد.

4 ـ غرامت دستمزد بیمه شده ای که همسر یا فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل نداشته باشد معادل دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه او می باشد مگر اینکه بیمه شده بـه هزینه سازمان تامین خدمات درمانی بستری شود کـه در این صورت غرامت دستمزد معادل یک دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه وی خواهد بود.

5 ـ هر گاه سازمان تامین خدمات درمانی بیمه شده ای را برای معالجه بـه شهرستان دیگری اعزام دارد و درمان او را بطور سرپائی انجام دهد علاوه بر غرامت دستمزد متعلق معادل صد درصد غرامت دستمزد روزانه هم بابت هزینه هر روز اقامت او پرداخت خواهد شد. در صورتی کـه بـه تشخیص پزشک معالج مادام کـه بیمار احتیاج به همراه داشته باشد علاوه بر مخارج مسافرت معادل پنجاه درصد حقوق یا دستمزد بیمه شده نیز بـه همراه بیمار از طرف سازمان پرداخت خواهد شد.

5 ـ هر گاه سازمان تامین خدمات درمانی بیمه شده ای را برای معالجه بـه شهرستان دیگری اعزام دارد و درمان او را بطور سرپائی انجام دهد علاوه بر غرامت دستمزد متعلق معادل صد درصد غرامت دستمزد روزانه هم بابت هزینه هر روز اقامت او پرداخت خواهد شد. در صورتی کـه بـه تشخیص پزشک معالج مادام کـه بیمار احتیاج به همراه داشته باشد علاوه بر مخارج مسافرت معادل پنجاه درصد حقوق یا دستمزد بیمه شده نیز بـه همراه بیمار از طرف سازمان پرداخت خواهد شد.

ماده 64 ـ در مواردی کـه کارفرمایان طبق قوانین و مقررات دیگری مکلف باشند حقوق یا مزد بیمه شدگان بیمار خود را پرداخت نمایند سازمان تامین خدمات درمانی فقط عهده دار معالجه آنها طبق مقررات این قانون خواهد بود.

تبصره ـ در مواردی کـه کارفرمایان طبق قوانین دیگری مکلف باشند حقوق کارگران مسلول خود را پرداخت نمایند سازمان فقط عهده دار معالجه آنها طبق مقررات این قانون خواهد بود.

ماده 65 ـ در صورت وقوع حادثه ناشی از کار کارفرما مکلف است اقدامات لازم اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه دیده بـه عمل آورده و مراتب را ظرف سه روز اداری کتباً بـه اطلاع سازمان برساند. در صورتی کـه کارفرما بابت اقدامات اولیه مذکور متحمل هزینه های شده باشد سازمان تامین خدمات درمانی هزینه ای مربوط را خواهد پرداخت.

ماده 66 ـ در صورتی کـه ثابت شود وقوع حادثه مستقیماً ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده سازمان تامین خدمات درمانی و سازمان هزینه های مربوط بـه معالجه و غرامات و مستمری ها و غیره را پرداخته و طبق ماده 50 این قانون از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود.

تبصره 1 ـ مقصر می تواند با پرداخت معادل ده سال مستمری موضوع این ماده بـه سازمان از این بابت بری الذمه شود.

تبصره 2 ـ هر گاه بیمه شده مشمول مقررات مربوط بـه بیمه شخص ثالث باشد در صورت وقوع حادثه سازمان و سازمان تامین خدمات درمانی و یا شخصاً کمک های مقرر در این قانون را نسبت بـه بیمه شده انجام خواهند داد و شرکت های بیمه موظفند خسارات وارده بـه سازمان ها را در حدود تعهدات خود نسبت بـه شخص ثالث بپردازند.

ماده 67 ـ بیمه شده زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتیکه ظرف یکسال قبل از زایمان سابقه پرداخت حق بیمه شصت روز را داشته باشد می تواند بـه شرط عدم اشتغال بکار از کمک بارداری استفاده نماید. کمک بارداری دوسوم آخرین مزد یا حقوق بیمه شده طبق ماده 63 می باشد که حداکثر برای مدت دوازده هفته جمعاً قبل و بعد از زایمان بدون کسر سه روز اول پرداخت خواهد شد.

ماده 68 ـ بیمه شده زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتیکه در طول مدت یکسال قبل از وضع حمل حق بیمه شصت روز را پرداخته باشد از کمک ها و معاینه های طبی و معالجات قبل از زایمان و حین زایمان و بعد از وضع حمل استفاده خواهد کرد. سازمان تامین خدمات درمانی بنا بـه درخواست بیمه شده می تواند بجای کمک های مذکور مبلغی وجه نقد بـه بیمه شده پرداخت نماید، مبلغ مزبور در آیین نامه ای کـه از طرف هیات مدیره تامین خدمات درمانی تهیه و بـه تصویب شورای عالی سازمان میرسد تعیین خواهد شد.

ماده 69 ـ در صورتیکه بیمه شده زن و یا همسر بیمه شده مرد بـه بیماری هائی مبتلا شود کـه شیردادن برای طفل او زیان آور باشد یا پس از زایمان فوت شود شیر مورد نیاز تا 18 ماهگی تحویل خواهد شد.

فصل ششم ـ از کار افتادگی

ماده 70 ـ بیمه شدگانی کـه طبق نظر پزشک معالج غیرقابل علاج تشخیص داده میشوند پس از انجام خدمات توان بخشی و اعلام نتیجه توان بخشی یا اشتغال چنانچه طبق نظر کمیسیون های پزشکی مذکور در ماده 91 این قانون توانائی خود را کلا یا بعضاً از دست داده باشند بـه ترتیب زیر با آنها رفتار خواهد شد:

الف ـ هر گاه درجه کاهش قدرت کار بیمه شده شصت و شش درصد و بیشتر باشد از کار افتاده کلی شناخته می شود.

ب ـ چنانچه میزان کاهش قدرت کار بیمه شده بین سی و سه تا شصت و شش درصد و بعلت حادثه ناشی از کار باشد از کار افتاده جزئی شناخته می شود.

ج ـ اگر درجه کاهش قدرت کار بیمه شده بین ده تا سی و سه درصد بوده و موجب آن حادثه ناشی از کار باشد استحقاق دریافت غرامت نقص مقطوع را خواهد داشت.


ماده 71 ـ بیمه شده ای کـه در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری حرفه ای از کار افتاده کلی شناخته شود بدون در نظر گرفتن مدت پرداخت حق بیمه استحقاق دریافت مستمری از کار افتادگی ناشی از کار را خواهد داشت.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 72 ـ میزان مستمری ماهانه از کارافتادگی کلی ناشی از کار عبارت است از یک سیم مزد یا حقوق متوسط بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه مشروط بر اینکه این مبلغ از پنجاه درصد مزد یا حقوق متوسط ماهانه او کمتر و از صد درصد آن بیشتر نباشد. در مورد بیمه شدگانی کـه دارای همسر بوده یا فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل داشته باشند و مستمری استحقاقی آنها از شصت درصد مزد یا حقوق متوسط آنها کمتر باشد علاوه بر آن معادل ده درصد مستمری استحقاقی بـه عنوان کمک مشروط بر آن کـه جمع مستمری و کمک از 60% تجاوز نکند پرداخت خواهد شد.

تبصره 1 ـ شوهر یا فرزند یا پدر یا مادر با شرایط زیر تحت تکفل بیمه شده محسوب می شوند:

1 ـ سن شوهر از شصت سال متجاوز باشد و یا بـه تشخیص کمیسیون های پزشکی موضوع ماده 91 این قانون از کار افتاده کلی بوده و در هر دو حالت به حکم این قانون مستمری دریافت ننماید و معاش او توسط زن تامین شود.

2 ـ فرزندان بیمه شده کـه حائز شرایط مذکور در بند 3 ماده 58 این قانون باشند.

3 ـ سن پدر از شصت و سن مادر از پنجاه و پنج سال بیشتر بوده یا اینکه بـه تشخیص کمیسیون های پزشکی موضوع ماده 91 این قانون از کار افتاده باشند و معاش آنها توسط بیمه شده تامین و در هر حال بـه موجب این قانون مستمری دریافت ندارند.


تبصره 2 ـ مزد یا حقوق متوسط ماهانه بیمه شده موضوع این ماده عبارت است از جمع کل مزد یا حقوق او کـه بـه ماخذ آن حق بیمه دریافت گردیده ظرف هفتصد و بیست روز قبل از وقوع حادثه ناشی از کار یا شروع بیماری حرفه ای کـه منجر بـه از کار افتادگی شده است تقسیم بـه روزهای کار ضرب درسی.

ماده 73 ـ بـه بیمه شده ای کـه در اثر حادثه ناشی از کار بین سی و سه تا شصت و شش درصد توانائی کار خود را از دست داده باشد مستمری از کار افتادگی جزئی ناشی از کار پرداخت خواهد شد. میزان مستمری عبارت است از حاصل ضرب درصد از کار افتادگی در مبلغ مستمری از کار افتادگی کلی استحقاقی کـه طبق ماده 70 این قانون تعیین می گردد.

ماده 74 ـ بیمه شده ای کـه در اثر حادثه ناشی از کار بین ده تا سی و سه درصد توانائی کار خود را از دست داده باشد استحقاق دریافت غرامت نقص عضو را خواهد داشت میزان این غرامت عبارت است از سی و شش برابر مستمری استحقاقی مقرر در ماده 72 این قانون ضرب در، درصد از کار افتادگی.

ماده 75 ـ بیمه شده ای کـه ظرف ده سال قبل از وقوع حادثه غیر ناشی از کار یا ابتلاء بـه بیماری حداقل حق بیمه یکسال کار را کـه متضمن حق بیمه نود روز کار ظرف یکسال قبل از وقوع حادثه یا بیماری منجر بـه از کار افتادگی باشد پرداخت نموده باشد در صورت از کار افتادگی کلی حق استفاده از مستمری از کار افتادگی کلی غیر ناشی از کار ماهانه را خواهد داشت.

تبصره ـ محاسبه متوسط دستمزد و مستمری از کار افتادگی موضوع ماده فوق بـه ترتیب مقرر در ماده 70 این قانون و تبصره 2 آن صورت خواهد گرفت.

فصل هفتم ـ بازنشستگی

ماده 76 ـ مشمولین این قانون در صورت حائز بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت.

حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشند.

سن مرد بـه شصت سال تمام و سن زن بـه پنجاه و پنج سال تمام رسیده باشد.

تبصره 1 ـ اصلاح 1371 ـ کسانی کـه 30 سال تمام کارکرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را بـه سازمان پرداخته باشند در صورتی کـه سن مردان 50 سال و سن زنان 45 سال تمام باشد می توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند.

تبصره ۲ ـ اصلاح 1380/07/14:

الف ـ کارهای سخت و زیان آور کارهایی است کـه در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی بـه مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد کـه نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با بکارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.

۱ ـ کارفرمایان کلیه کارگاههای مشمول قانون تامین اجتماعی کـه تمام یا برخی از مشاغل آنها حسب تشخیص مراجع ذی ربط سخت و زیان آور اعلام گردیده یا خواهند گردید، مکلفند ظرف دو سال از تاریخ تصویب این قانون نسبت بـه ایمن سازی عوامل شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استاندارد های مشخص شده در قانون کار و آیین نامه های مربوطه و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام نمایند.

۲ ـ کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون تامین اجتماعی مکلفند قبل از ارجاع کارهای سخت و زیان آور بـه بیمه شدگان، ضمن انجام معاینات پزشکی آنان از لحاظ قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با نوع کارهای رجوع داده شده (موضوع ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی)، نسبت بـه انجام معاینات دوره ای آنان کـه حداقل در هر سال نباید کمتر از یک بار باشد، نیز بـه منظور آگاهی از روند سلامتی و تشخیص بـه هنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی اقدام نمایند، وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی مکلفند تمهیدات لازم را در انجام این بند توسط کارفرمایان اعمال نمایند.

ب – حمایت ها

1 ـ افرادی کـه حداقل بیست سال متوالی و بیست و پنج سال متناوب در کارهای سخت و زیان آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را بـه سازمان پرداخته باشند می توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.

2 ـ در صورتی کـه بیمه شدگان موضوع این تبصره قبل از رسیدن بـه سابقه مقرر در این قانون دچار فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای سخت و زیان آور گردند با تایید کمیسیون های پزشکی (موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی) با هر میزان سابقه خدمت از مزایای مندرج در این تبصره برخوردار خواهند شد.


3 ـ در مورد سایر بیمه شدگان حداقل سابقه پرداخت حق بیمه برای استفاده از مستمری بازنشستگی از تاریخ تصویب این قانون هر سال یک سال افزایش خواهد یافت تا آنکه این حداقل بـه بیست سال تمام برسد.

4 ـ از تاریخ تصویب این قانون جهت مشمولان این تبصره ، چهار درصد (4%) بـه نرخ حق بیمه مقرر در قانون تامین اجتماعی افزوده خواهد شد کـه آن هم در صورت تقاضای مشمولان قانون، بـه طور یکجا یا بـه طور اقساطی توسط کارفرمایان پرداخت خواهد شد.

5 ـ تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این تبصره بـه موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تامین اجتماعی و وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.


بیشتر بخوانید: آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور مستند به بند 5 جزء (ب) قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده 76 قانون تامین اجتماعی 1354 مصوب 1385/12/26


6 ـ بیمه شدگانی کـه دارای سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور بـه تاریخ قبل از تاریخ تصویب این قانون باشند می توانند با استفاده از مزایای این قانون درخواست بازنشستگی نمایند در این صورت با احراز شرایط توسط بیمه شده، کارفرمایان مربوطه مکلفند حق بیمه مربوطه و میزان مستمری برقراری را تا احراز شرایط مندرج در تبصره (2) همچنین چهار درصد (4%) میزان مستمری برقراری نسبت بـه سنوات قبل از تصویب این قانون را یکجا بـه سازمان تامین اجتماعی پرداخت نمایند.

تبصره 3 ـ الحاق 1371 ـ بیمه شدگانی دارای 35 سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه باشند می توانند بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرر در قانون تقاضای بازنشستگی نمایند.

تبصره 4 ـ زنان کارگر با داشتن (20) سال سابقه کار و (42) سال سن بـه شرط پرداخت حق بیمه با (20) روز حقوق می توانند بازنشسته شوند.

ماده 77 ـ اصلاح 1371 ـ میزان مستمری بازنشستگی عبارتست از یک سی ام متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه مشروط بر آنکه از(30 /35) سی و پنجم، سی ام متوسط مزد یا حقوق تجاوز ننماید.

تبصره ـ اصلاح 1371 ـ متوسط مزد یا حقوق برای محاسبه مستمری بازنشستگی عبارتست از مجموع مزد یا حقوق بیمه شده کـه بر اساس آن حق بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار.

ماده 78 ـ کارفرما می تواند بازنشستگی بیمه شدگانی را کـه حداقل پنجسال پس از رسیدن بـه سن بازنشستگی مقرر در این قانون بکار خود ادامه داده اند از سازمان تقاضا نماید.

تبصره ـ سازمان تامین اجتماعی موظف است با درخواست کارفرمایان واحدهای صنعتی دارای پروانه بهره برداری، بیمه شدگانی را کـه حایز شرایط مقرر در ماده (76) قانون تامین اجتماعی مصوب 1354/4/3 باشند بازنشسته نماید. چگونگی تامین منابع مربوط بـه هزینه های احتمالی ناشی از اجرای این تبصره بـه تصویب دولت خواهد رسید.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 79 ـ در مورد مستخدمین شرکتهای دولتی کـه بـه موجب قانون اکثریت سهام آنها متعلق بـه بخش خصوصی شده یا بشود بـه ترتیب زیر رفتار خواهد شد:

1 ـ مستخدمین مشمول ماده 33 مقررات استخدامی شرکتهای دولتی و مستخدمین شرکتهای دولتی کـه مشمول مقررات بازنشستگی و وظیفه خاص بوده اند تابع مقررات بازنشستگی و وظیفه مورد عمل خود خواهند بود.

2 ـ مستخدمین شرکتهای دولتی کـه مشمول قانون بیمه های اجتماعی هستند مشمول مقررات این قانون خواهند شد.

3 ـ سایر مستخدمین تابع مقررات قانون حمایت کارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و از کار افتادگی و فوت خواهند شد.

4 ـ اصلاح 1390/04/08 ـ نحوه احتساب سوابق خدمت دولتی مستخدمین مذکور در بندهای 1 و3 و میزان پرداخت کسور بازنشستگی توسط مستخدم و کارفرما و همچنین ترتیب تعیین حقوق بازنشستگی و وظیفه مستخدمین آنان بـه موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان امور اداری و استخدامی کشور بـه تصویب شورای عالی تامین اجتماعی میرسد.


بیشتر بخوانید: آیین نامه ماده 79 قانون تامین اجتماعی 1354، با موضوع نحوه احتساب سوابق خدمت دولتی، میزان کسور بازنشستگی و تعیین حقوق بازنشستگی و وظیفه مصوب 1356/08/22 هیات وزیران


فصل هشتم ـ مرگ

ماده 80 ـ اصلاح ۱۳۷۶/۷/۲۷ ـ بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی در یکی از حالات زیر مستمری بازماندگان دریافت خواهند داشت:

1 ـ در صورت فوت بیمه شده بازنشسته.


بیشتر بخوانید: آیین نامه تبصره بند 1 ماده 81 قانون تامین اجتماعی با موضوع برقراری مستمری همسر متوفی در صورت فوت شوهر دوم مشتمل بر 3 ماده مصوب 1375/04/06 هیات وزیران


2 ـ در صورت فوت بیمه شده از کار افتاده کلی مستمری بگیر.

3 ـ درصورت فوت بیمه شده ای کـه در ده سال آخر حیات خود، حداقل حق بیمه یک سال کار، مشروط براین کـه ظرف آخرین سال حیات حق بیمه 90 روز کار را پرداخت کرده باشد.

تبصره 1 ـ الحاق۱۳۷۶/۷/۲۷ ـ بیمه شدگان مشمول قانون تامین اجتماعی کـه قبل از تصویب این ماده واحده فوت شده و بـه هر علت در مورد آنان مستمری برقرار نشده است، حسب مورد مشمول شرایط مقرر در این بند یا تبصره (2) هستند.

تبصره 2 ـ الحاق۱۳۷۶/۷/۲۷ ـ چنانچه بیمه شده فاقد شرایط مقرر در این بند باشد ولی حداقل (20) سال حق بیمه مقرر را قبل از فوت پرداخت کرده باشد، بازماندگان وی از مستمری برخوردار خواهند شد. در تعیین متوسط مزد یا حقوق ماهانه مشمولان این تبصره برای محاسبه میزان مستمری، تبصره ماده (77) قانون تامین اجتماعی ملاک عمل قرار می گیرد.

تبصره 3 ـ الحاق۱۳۷۶/۷/۲۷:

1 ـ در صورت فوت بیمه شده ای کـه بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد بـه بازماندگان وی بـه نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام بـه رعایت ماده (111) قانون تامین اجتماعی و بـه نسبت سهام مقرر در ماده (83) همان قانون مستمری پرداخت می گردد.

2 ـ بیمه شده ای کـه از تاریخ تصویب این قانون بـه بعد فوت می شود چنانچه سابقه پرداخت حق بیمه او از یک سال تا ده سال باشد بـه بازماندگان وی در ازاء هر سال سابقه پرداخت حق بیمه غرامت مقطوعی معادل یک ماه حداقل دستمزد کارگر عادی در زمان فوت بـه طور یکجا و بـه نسبت سهام مقرر در ماده (83) قانون تامین اجتماعی پرداخت می شود.

3 ـ از قلم افتاده است

4 ـ در مواردی کـه بیمه شده بر اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری های حرفه ای فوت نماید.

تبصره – هر گاه مستمری بگیر بازنشسته یا از کار افتاده بـه مدت شش ماه مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی کلی خود را مطالبه ننماید، بازماندگان واجد شرایط وی حق دارند موقتاً مستمری و یا حقوق وظیفه قانونی خود را تقاضا و دریافت کنند. در صورتی کـه معلوم شود شخص مذکور در حال حیات است وضع مستمری او بـه حالت اول اعاده می گردد. بازنشستگان کلیه صندوقهای بازنشستگی کشور نیز مشمول این تبصره خواهند بود.

ماده 81 ـ بازماندگان واجد شرایطی متوفی کـه استحقاق دریافت مستمری را خواهند داشت عبارتند از:

1 ـ عیال دائم بیمه شده متوفی مادام کـه شوهر اختیار نکرده است.

تبصره ـ الحاق 1374/06/21 ـ همسران بیمه شدگان متوفی کـه شوهر اختیار نموده اند (عقد دائم) در صورت فوت شوهر دوم، توسط تامین اجتماعی مجدداً بـه آنها مستمری پرداخت خواهد شد. بار مالی ناشی از این تبصره از محل سه درصد (3%) کمک دولت بـه بیمه شدگان تامین خواهد شد. آیین نامه اجرائی این قانون ظرف مدت دو ماه توسط سازمان تامین اجتماعی پیشنهاد و بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

2 ـ فرزندان متوفی در صورتیکه سن آنان کمتر از هیجده سال تمام باشد و یا منحصرا بـه تحصیل اشتغال داشته باشند یا بعلت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 این قانون قادر بکار نباشند.

3 ـ پدر و مادر متوفی در صورتی که اولاً تحت تکفل او بوده ثانیاً سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنجسال تجاوز کرده باشد و یا آنکه بـه تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 این قانون از کار افتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت ندارند.

ماده 82 ـ بازماندگان بیمه شده زن با شرایط زیر از مستمری استفاده خواهند کرد.

1 ـ شوهر مشروط بر اینکه اولاً تحت تکفل زن بوده ثانیاً سن او از شصت سال متجاوز باشد یا طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 این قانون از کار افتاده بوده و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکند.

2 ـ فرزندان در صورت حائز بودن شرایط زیر:

الف ـ پدر آنها در قید حیات نبوده یا واجد شرایط مذکور در بند اول این ماده باشد و از مستمری دیگری استفاده نکند.

ب ـ سن آنها کمتر از هجده سال تمام باشد و یا منحصراً بـه تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل و یا بعلت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 این قانون قادر بکار نباشند.

3 ـ پدر و مادر در صورتی که اولا تحت تکفل او بوده ثانیاً سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال تجاوز کرده باشد و یا آنکه به تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 این قانون از کار افتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت ندارند.

ماده 83 ـ سهم مستمری هر یک از بازماندگان بیمه شده متوفی بـه شرح زیر می باشد:

1 ـ میزان مستمری همسر بیمه شده متوفی معادل پنجاه درصد مستمری استحقاقی بیمه شده است و در صورتیکه بیمه شده مرد دارای چند همسر دائم باشد مستمری بـه تساوی بین آنان تقسیم خواهد شد.

2 ـ میزان مستمری هر فرزند بیمه شده متوفی معادل بیست و پنج درصد مستمری استحقاقی بیمه شده می باشد و در صورتیکه پدر و مادر را از دست داده باشد مستمری او دو برابر میزان مذکور خواهد بود.

3 ـ میزان مستمری هر یک از پدر و مادر بیمه شده متوفی معادل بیست درصد مستمری استحقاقی بیمه شده می باشد. مجموع مستمری بازماندگان بیمه شده متوفی نباید از میزان مستمری استحقاقی متوفی تجاوز نماید هر گاه مجموع مستمری از این میزان تجاوز کند سهم هر یک از مستمری بگیران بـه نسبت تقلیل داده می شود و در اینصورت اگر یکی از مستمری بگیران فوت شود یا فاقد شرایط استحقاقی دریافت مستمری گردد سهم بقیه آنان با توجه بـه تقسیم بندی مذکور در این ماده افزایش خواهد یافت و در هر حال بازماندگان بیمه شده از صد درصد مستمری بازماندگان متوفی استفاده خواهند کرد.

تبصره ـ منظور از مستمری استحقاقی بیمه شده متوفی مستمری حین فوت او می باشد. در مورد بیمه شدگانی کـه در اثر هر نوع حادثه یا بیماری فوت شوند مستمری استحقاقی عبارت است از مستمری کـه برای بیمه شده از کار افتاده کلی حسب مورد برقرار می شود.

ماده 84 ـ هر گاه بیمه شده فوت کند هزینه کفن و دفن او از طرف سازمان تامین خدمات درمانی پرداخت خواهد شد.

فصل نهم ـ ازدواج و عائله مندی

ماده 85 ـ بـه بیمه شده زن یا مرد کـه برای اولین بار ازدواج می کند مبلغی معادل یکماه متوسط مزد یا حقوق با رعایت شرایط زیر بـه عنوان کمک ازدواج پرداخت می شود.

1 ـ در تاریخ ازدواج رابطه استخدامی او با کارفرما قطع نشده باشد.

2 ـ ظرف پنجسال قبل از تاریخ ازدواج حداقل حق بیمه هفتصد و بیست روز کار را بـه سازمان پرداخته باشد.

3 ـ عقد ازدواج دائم بوده و در دفتر رسمی ازدواج بـه ثبت رسیده باشد.

تبصره 1 ـ مزد یا حقوق متوسط موضوع این ماده عبارت است از جمع دریافتی بیمه شده ظرف دو سال قبل از ازدواج کـه به ماخذ آن حق بیمه پرداخت شده است تقسیم بر 24.

تبصره 2 ـ در صورتیکه طرفین عقد ازدواج واجد شرایط مذکور در این ماده باشند کمک ازدواج به هر دو نفر داده خواهد شد.

ماده 86 ـ منسوخ بواسطه ماده 73 قانون حمایت خانواده و جوانی جمعیت 1400:کمک عائله مندی منحصراً تا دو فرزند بیمه شده پرداخت می شود مشروط بر آنکه:

1 ـ بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه هفت صد و بیست روز کار را داشته باشد.

2 ـ سن فرزندان او از هجده سال کمتر باشد و یا منحصراً بـه تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون های پزشکی موضوع ماده 91 این قانون قادر بـه کار نباشند. میزان کمک عائله مندی معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در هر ماه می باشد.

ماده 87 ـ پرداخت کمک عائله مندی بـه عهده کارفرما می باشد و باید در موقع پرداخت مزد یا حقوق بـه بیمه شده پرداخت شود.

تبصره ـ هر گاه در مورد پرداخت کمک عائله مندی اختلافی بین بیمه شده و کارفرما حاصل شود بـه طریق مذکور در فصل حل اختلاف قانون کار عمل خواهد شد.

فصل دهم ـ مقررات کلی راجع بـه کمک ها

ماده 88 ـ انجام خدمات بهداشتی مربوط بـه محیط کار بـه عهده کارفرمایان است. بیمه شدگانی کـه در محیط کار با مواد زیان آور از قبیل گازهای سمی، اشعه و غیره تماس داشته باشند باید حداقل هر سال یکبار از طرف سازمان تامین خدمات درمانی معاینه پزشکی شوند.

ماده 89 ـ افرادی کـه بـه موجب قوانین سابق بیمه های اجتماعی یا بـه موجب این قانون بازنشسته و یا از کار افتاده شده یا میشوند و افراد بلافصل خانواده آنها همچنین افرادی کـه مستمری بازماندگان دریافت میدارند با پرداخت دو درصد از مستمری دریافتی از خدمات درمانی مذکور در بندهای الف و ب ماده 3 این قانون توسط سازمان تامین خدمات درمانی برخوردار خواهند شد. مابه التفاوت وجوه پرداختی توسط بیمه شدگان موضوع این ماده تا مبالغی کـه طبق ضوابط قانون تامین درمان مستخدمین دولت باید پرداخت شود از طرف سازمان تامین خواهد شد.

ماده 90 ـ افراد شاغل در کارگاهها باید قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با کارهای مرجوع داشته باشند بدین منظور کارفرمایان مکلفند قبل از بکار گماردن آنها ترتیب معاینه پزشکی آنها را بدهند.

در صورتی کـه پس از استخدام مشمولین قانون معلوم شود کـه نامبردگان در حین استخدام قابلیت و استعداد کار مرجوع را نداشته و کارفرما در معاینه پزشکی آنها تعلل کرده است و بالنتیجه بیمه شده دچار حادثه شده و یا بیماریش شدت یابد سازمان تامین خدمات درمانی و این سازمان مقررات این قانون را درباره بیمه شده اجرا و هزینه های مربوط را از کارفرما طبق ماده 50 این قانون مطالبه و وصول خواهند نمود.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 91 ـ برای تعیین میزان از کار افتادگی جسمی و روحی بیمه شدگان و افراد خانواده آنها کمیسیون های بدوی و تجدیدنظر پزشکی تشکیل خواهد شد. ترتیب تشکیل و تعیین اعضا و ترتیب رسیدگی و صدور رای بر اساس جدول میزان از کار افتادگی طبق آیین نامه ای خواهد بود کـه بـه پیشنهاد این سازمان و سازمان تامین خدمات درمانی بـه تصویب شورای عالی میرسد.


بیشتر بخوانید:

آیین نامه ماده 91 قانون تامین اجتماعی 1354 با موضوع تشکیل و تعیین اعضا و ترتیب رسیدگی و صدور رای کمیسون پزشکی مصوب 1366/03/06

بخشنامه معرفی بیمه شدگان بـه کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی در 75 ماده مصوب 1393/10/28 سازمان تامین اجتماعی


ماده 92 ـ بـه منظور نظارت بر حسن اجرای وظائف درمانی ناشی از اجرای این قانون سه نفر از کارشناسان بیمه درمانی بـه انتخاب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در شورای فنی سازمان تامین خدمات درمانی موضوع ماده 4 قانون تامین خدمات درمانی مستخدمین دولت عضویت خواهند یافت.

ماده 93 ـ تغییر میزان از کار افتادگی در موارد زیر مستلزم تجدیدنظر در مبلغ مستمری می باشد:

1 ـ مستمری از کار افتادگی کلی در صورت از بین رفتن شرایط از کار افتادگی کلی بمحض اشتغال مجدد مستمری بگیر قطع می شود. در صورتیکه تقلیل میزان از کار افتادگی ناشی از کار بـه میزان مندرج در مواد 73 و 74 این قانون باشد حسب مورد مستمری از کار افتادگی جزئی ناشی از کار یا غرامت نقص عضو پرداخت خواهد شد.

2 ـ مستمری از کار افتادگی جزئی ناشی از کار موضوع ماده 73 این قانون ظرف پنج سال از تاریخ برقراری قابل تجدیدنظر می باشد. در صورتیکه در نتیجه تجدیدنظر معلوم گردد کـه بیمه شده فاقد یکی از شرایط مقرر می باشد مستمری او قطع خواهد شد و در صورتیکه مشمول ماده 74 این قانون شناخته شود غرامت مذکور در آن ماده را دریافت خواهد نمود.

3 ـ هر گاه میزان از کار افتادگی جزئی ناشی از کار افزایش یابد و این تغییر نتیجه حادثه منجر بـه از کار افتادگی باشد مستمری از کار افتادگی جزئی حسب مورد بـه مستمری کلی ناشی از کار تبدیل و یا میزان مستمری از کار افتادگی جزئی افزایش خواهد یافت.

ماده 94 ـ هر گاه برای یک مدت دو یا چند کمک نقدی موضوع این قانون بـه بیمه شده تعلق گیرد فقط کمک نقدی کـه میزان آن بیشتر است پرداخت خواهد شد باستثنای کمک ازدواج و عائله مندی و نوزاد کـه دریافت آنها مانع استفاده از سایر کمک های مقرر نخواهد بود. افراد تحت تکفل بیمه شدگان در ایام خدمت سربازی بیمه شده از مزایای قانونی بیمه های اجتماعی برخوردار خواهند بود. سازمان موظف است حق بیمه این افراد را طبق نرخ سازمان تامین خدمات درمانی بـه سازمان مزبور پرداخت نماید.

ماده 95 ـ مدت خدمت وظیفه مشمولین این قانون پس از پایان خدمت و اشتغال مجدد در مؤسسات مشمول این قانون جزو سابقه پرداخت حق بیمه آنها منظور خواهد شد.

ماده 96 ـ سازمان مکلف است میزان کلیه مستمری های بازنشستگی، از کارافتادگی کلی و مجموع مستمری بازماندگان را در فواصل زمانی کـه حداکثر از سالی یکبار کمتر نباشد با توجه بـه افزایش هزینه زندگی با تصویب هیات وزیران بهمان نسبت افزایش دهد.

فصل یازدهم ـ تخلفات ـ مقررات کیفری

ماده 97 ـ هر کس بـه استناد اسناد و گواهی های خلاف واقع یا با توسل بـه عناوین و وسائل تقلبی از مزایای مقرر در این قانون بـه نفع خود استفاده نماید یا موجبات استفاده افراد خانواده خود یا اشخاص ثالث را از مزایای مذکور فراهم سازد بـه پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر خسارات وارده بـه سازمان تامین خدمات درمانی یا این سازمان و در صورت تکرار بـه حبس جنحه ای از 61 روز تا شش ماه محکوم خواهد شد.

ماده 98 ـ کارفرمایانی کـه در موعد مقرر در این قانون حق بیمه موضوع قانون را پرداخت ننمایند علاوه بر تادیه حق بیمه بـه پرداخت مبلغی معادل نیم در هزار مبلغ عقب افتاده برای هر روز تاخیر بابت خسارت تاخیر ملزم خواهند بود این خسارت نیز بـه ترتیب مقرر در ماده 50 این قانون وصول خواهد شد.

ماده 99 ـ کارفرمایانی کـه ظرف یکسال از تاریخ تصویب این قانون در مورد ترتیب پرداخت بدهی معوقه متعلق بـه قبل از فروردین 1354 خود با سازمان توافق نمایند از تادیه خسارت تاخیر و جرائم معاف خواهند بود. همچنین ظرف مدت یکسال فوق کارفرمایانی کـه بـه تشخیص سازمان بـه پرداخت بدهی های سابق خود معترض می باشند و یا آنکه کارگران آنان عملا امکان استفاده از قسمتی از کمک های قانونی مقرر نداشته اند می توانند بـه هیاتهای تشخیص مطالبات مقرر در مواد 43 و 44 مراجعه نمایند. هیاتهای مذکور بـه دلائل و مدارکی کـه از طرف کارفرما ابراز می شود رسیدگی نموده و تصمیم مقتضی اتخاذ خواهند کرد. در مورد بدهی های زائد بر دویست هزار ریال بـه تقاضای کارفرما و یا سازمان موضوع قابل رسیدگی مجدد در هیات تجدیدنظر بوده و تصمیم متخذه قطعی و لازم الاجراء است هیات های فوق الذکر می توانند بـه درخواست کارفرما ترتیب پرداخت بدهی او را حداکثر در 36 قسط ماهانه بدهند و در این مدت کارفرما باید بـه میزان 12 درصد نسبت بـه مانده بدهی خود بهره بـه سازمان بپردازد.

در مورد دیون قطعی اعم از اینکه قطعیت آن ناشی از انقضای مهلت اعتراض مقرر در قانون و یا صدور آراء هیات های موضوع مواد 43 و 44 این قانون بوده و مربوط بـه قبل از فروردین 1354 باشد، در صورتی کـه کارفرمای مربوط تا تاریخ تصویب این قانون ترتیب پرداخت اصل بدهی خود را داده باشد از تادیه خسارت تاخیر کـه پرداخت ننموده معاف خواهد بود. در مورد دیون مربوط بـه قبل از فروردین 1354 در صورتی که کارفرما از انجام تعهدات و اجرای ترتیب پرداخت بدهی خود کـه مورد موافقت سازمان قرار گرفته تخلف نماید کلیه جرائم و خسارات بخشوده شده قابل وصول خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 100 ـ کارفرمایانی کـه از تنظیم صورت مزد یا حقوق بـه ترتیب مذکور در قانون و آیین نامه مربوط خودداری کنند و کارفرمایانی کـه در موعد مقرر در ماده 39 صورت مزد بیمه شدگان را بـه سازمان ارسال ندارند یا بـه ترتیبی کـه با موافقت قبلی سازمان معین می شود در مورد ارسال صورت مزد عمل نکنند بـه پرداخت خسارتی معادل یک دوازدهم حق بیمه آن ماهی کـه صورت مزد نداده اند ملزم خواهند بود، این خسارت طبق ماده 50 این قانون از طریق اجرائیه وصول خواهد شد.

ماده 101 ـ سازمان مکلف است بـه صورت مزد ارسالی از طرف کارفرما ظرف شش ماه از تاریخ وصول رسیدگی کند و در صورتی که از لحاظ تعداد بیمه شدگان یا میزان مزد یا حقوق یا مدت کار اختلافی مشاهده نماید مراتب را بـه کارفرما ابلاغ کند در صورتیکه کارفرما تسلیم نظر سازمان نباشد می تواند از هیاتهای تشخیص موضوع مواد 43 و 44 این قانون تقاضای رسیدگی کند هر گاه رای هیات مبنی بر تایید نظر سازمان باشد کارفرما علاوه بر پرداخت حق بیمه بتادیه خسارتی معادل یک دوازدهم مابه التفاوت ملزم خواهد بود کـه طبق ماده 50 این قانون از طریق صدور اجرائیه وصول خواهد شد.

ماده 102 ـ اصلاح 1403/03/20 ـ در صورتی که کارفرما یا نماینده او از اقدامات بازرس سازمان جلوگیری نموده یا از ارائه دفاتر و مدارک مربوط و تسلیم رونوشت یا عکس آنها بـه بازرس خودداری کند بـه جزای نقدی از 3.300.000 تا 66.000.000 ریال محکوم خواهد شد گزارش بازرسان سازمان در این خصوص در حکم گزارش ضابطین دادگستری است. (مصوب سابق: 1.000.000 تا 20.000.000)

ماده 103 ـ کارفرمایانی کـه عمداً وجوهی زائد بر میزان مقرر در این قانون بـه عنوان حق بیمه از مزد یا حقوق و مزایای بیمه شدگان برداشت نمایند علاوه بر الزام بـه استرداد وجوه مذکور بـه حبس جنحه ای از 61 روز تا شش ماه محکوم خواهند شد.

ماده 104 ـ وجوه و اموال سازمان در حکم وجوه و اموال عمومی می باشد و هرگونه برداشت غیرقانونی از وجوه مذکور و تصرف غیرمجاز در اموال آن اختلاس یا تصرف غیرقانونی است و مرتکب طبق قوانین کیفری تعقیب خواهد شد.

ماده 105 ـ کلیه کسانیکه گواهی آنان مجوز استفاده از مزایای مقرر در این قانون می باشد در صورت صدور گواهی خلاف واقع علاوه بر جبران خسارت وارده بـه حبس جنحه ای از 61 روز تا 6 ماه محکوم خواهند شد.

ماده 106 ـ کلیه خسارات و وجوه حاصل از جرائم نقدی مقرر در این قانون بحساب سازمان واریز و جزء درآمدهای آن منظور خواهد شد.

ماده 107 ـ بـه شکایات و دعاوی سازمان در مراجع قضائی خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد.

ماده 108 ـ کارفرمایانی کـه حق بیمه قطعی شده بیمه شدگان را ظرف یکماه پس از ابلاغ آن از طرف سازمان نپردازند یا ترتیبی برای پرداخت آن با موافقت سازمان ندهند بـه دو برابر خسارت مذکور در ماده 97 این قانون خواهند شد.

ماده 109 ـ در صورتیکه کارفرما شخص حقوقی باشد، مسئولیت های جزائی مقرر در این قانون متوجه مدیرعامل شرکت یا هر شخص دیگری خواهد بود کـه در اثر فعل یا ترک فعل او موجبات ضرر و زیان سازمان یا بیمه شدگان فراهم شده است.

فصل دوازدهم ـ مقررات مختلف

ماده 110 ـ سازمان از پرداخت هرگونه مالیات و عوارض اعم از نوسازی و غیره و پرداخت هزینه تمبر دعاوی معاف است، همچنین سازمان و سازمان تامین خدمات درمانی از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی آن قسمت از داروها و تجهیزات و لوازم بیمارستانها و درمانگاهها کـه معافیت آنها قبلا مورد تایید وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار گرفته است معاف خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون تامین اجتماعی (مقررات تامین اجتماعی)

تامین اجتماعی در نظریات مشورتی

موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی

موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری

ماده 111 ـ مستمری از کار افتادگی کلی و مستمری بازنشستگی و مجموع مستمری بازماندگان در هر حال نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد.

ماده 112 ـ بیمه شدگانی کـه بـه موجب این قانون مستمری یا کمک نقدی دیگری از سازمان دریافت میکنند نسبت بـه وجوه دریافتی از پرداخت هر گونه مالیات معاف می باشند.

ماده 113 ـ کلیه کارکنان سازمان از لحاظ پرداخت مالیات و عوارض بر حقوق و مزایا مانند مستخدمین رسمی دولت خواهند بود.

ماده 114 ـ ضوابط سنی و مدت خدمت برای احتساب مستمری بازنشستگی کارکنان سازمان قبل از موعد مقرر تابع ضوابط و مقررات قانون استخدام کشوری و تغییرات و اصلاحات بعدی آن خواهد بود. حقوق بازنشستگی این افراد برابر با متوسط حقوق و مزایای دریافتی دو سال آخر خدمت کـه ماخذ پرداخت حق بیمه بوده است می باشد.

ماده 115 ـ افرادی کـه تا تاریخ تصویب این قانون طبق قوانین سابق بیمه های اجتماعی مستمری در حق آنان برقرار شده است مستمری خود را از سازمان دریافت خواهند داشت. مفاد ماده 96 در مورد مشمولین این ماده نیز رعایت خواهد شد.

ماده 116 ـ سوابق پرداخت حق بیمه افراد بیمه شده از نظر تعهدات مذکور در ماده یک این قانون نزد شرکت سهامی بیمه ایران بنگاه رفاه اجتماعی صندوق تعاون و بیمه کارگران و سازمان بیمه های اجتماعی کارگران و سازمان بیمه های اجتماعی و همچنین افرادی کـه بیمه اختیاری بوده اند برای استفاده از مزایای مذکور در این قانون جزء سابقه آنان محسوب خواهد شد مشروط بر اینکه:

1 ـ کارگاه یا مؤسسه ای کـه بیمه شده در آن بکار اشتغال داشته است کارگران و کارمندان خود را نزد یکی از مؤسسات مذکور بیمه نموده باشد و اشتغال بیمه شده نیز در آن کارگاه یا مؤسسه مسلم باشد.

2 ـ کمک مورد تقاضا در قانونی کـه حق بیمه بـه موجب آن پرداخت گردیده پیش بینی شده باشد.

ماده 117 ـ میزان حق بیمه روستائیان مشمول قانون بیمه های اجتماعی روستائیان و ترتیب وصول آن و انواع کمک های قانونی و منابع مالی تامین هزینه های مربوط بـه بیمه شدگان روستائی بـه موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه بـه پیشنهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بـه تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین میرسد. تا زمان تصویب آیین نامه مذکور مقررات و آیین نامه های موجود قانون بیمه های اجتماعی روستائیان بـه قوت خود باقی است.

ماده 118 ـ از تاریخ اجرای این قانون ـ قانون بیمه های اجتماعی مصوب سال 1339 و اصلاحیه های آن و قانون افزایش مستمری های بعضی از مستمری بگیران مشمول قانون بیمه های اجتماعی قانون تامین آموزش فرزندان کارگر و سایر قوانینی کـه با این قانون مغایرت دارد ملغی است.

تبصره 1 ـ کلیه تعهدات مالی و اموال و دارایی صندوق تامین آموزش فرزندان کارگر بـه سازمان منتقل می شود.

تبصره 2 ـ کارکنان صندوق تامین آموزش فرزندان کارگر بـه سازمان منتقل و تابع مقررات و نظامات استخدامی سازمان خواهند بود.

تبصره 3 ـ آیین نامه های اجرائی قانون سابق بیمه های اجتماعی کـه با این قانون مغایرت نداشته باشد تا زمان تنظیم و تصویب آیین نامه های اجرائی این قانون قابل اجراء است.

قانون فوق مشتمل بر یکصد و هیجده ماده و چهل تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه 1354/03/19، در جلسه روز سه شنبه سوم تیرماه یکهزار و سیصد و پنجاه و چهار شمسی بـه تصویب مجلس شورای ملی رسید.

رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی

Top