قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348/10/11

قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مشتمل بر سی و سه ماده و سه تبصره مصوب 1348/10/11 مجلس شورای اسلامی

شناسنامه قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان:

شماره روزنامه رسمی: 7288

تاریخ روزنامه رسمی: 1348/11/21

شماره ابلاغ: 40516

تاریخ ابلاغ: 1348/11/07

مرجع تصویب: مجلس شورای اسلامی 

تاریخ تصویب: 1348/10/11 

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان (مقررات فرهنگ و هنر)

مجموعه موضوعی نظریات مشورتی

مجمـوعه موضوعی آرای وحدت رویه قضایی 

مجموعه موضوعی آرای دیوان عدالت اداری

متن قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان:

فصل یکم ـ تعاریف

ماده 1 ـ از نظر این قانون بـه مولف و مصنف و هنرمند " پدیدآورنده " و بـه آنچه از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی کـه در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن بکار رفته " اثر " اطلاق می شود.

ماده 2 ـ اثر های مورد حمایت این قانون بـه شرح زیر است:

1 ـ کتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و هر نوشته دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری.

2 ـ شعر و ترانه و سرود و تصنیف کـه بـه هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

3 ـ اثر سمعی و بصری بـه منظور اجراء در صحنه های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون کـه بـه هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

4 ـ اثر موسیقی کـه بـه هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

5 ـ نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیایی ابتکاری و نوشته ها و خط های تزیینی و هر گونه اثر تزیینی و اثر تجسمی کـه بـه هر طریق و روش بـه صورت ساده یا ترکیبی بـه وجود آمده باشد.

6 ـ هر گونه پیکره (مجسمه).

7 ـ اثر معماری از قبیل طرح و نقشه ساختمان.

8 ـ اثر عکاسی کـه با روش ابتکاری و ابداع پدید آمده باشد.

9 ـ اثر ابتکاری مربوط بـه هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم.

10 ـ اثر ابتکاری کـه بر پایه فرهنگ عامه (فولکلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد.

11 ـ اثر فنی کـه جنبه ابداع و ابتکار داشته باشد.

12 ـ هر گونه اثر مبتکرانه دیگر کـه از ترکیب چند اثر از اثر های نامبرده در این فصل پدید آمده باشد.

فصل دوم ـ حقوق پدیدآورنده

ماده 3 ـ حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است.

ماده 4 ـ حقوق معنوی پدیدآورنده محدود بـه زمان و مکان نیست و غیرقابل انتقال است.

ماده 5 ـ پدید آورنده اثر های مورد حمایت این قانون می تواند استفاده از حقوق مادی خود را در کلیه موارد و از جمله موارد زیر بـه غیر واگذار کند:

1 ـ تهیه فیلم های سینمایی و تلویزیونی و مانند آن.

2 ـ نمایش صحنه ای مانند تاتر و باله و نمایش های دیگر.

3 ـ ضبط تصویری یا صوتی اثر بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر.

4 ـ پخش از رادیو و تلویزیون و وسائل دیگر.

5 ـ ترجمه و نشر و تکثیر و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشی و عکاسی و گراور و کلیشه و قالب ریزی و مانند آن.

6 ـ استفاده از اثر در کارهای علمی و ادبی و صنعتی و هنری و تبلیغاتی.

7 ـ بکار بردن اثر در فراهم کردن یا پدید آوردن اثرهای دیگری کـه در ماده دوم این قانون درج شده است.

ماده 6 ـ اثری کـه با همکاری دو یا چند پدیدآورنده بـه وجود آمده باشد و کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدیدآورندگان است.

ماده 7 ـ نقل از اثرهایی کـه انتشار یافته است و استناد بـه آنها بـه مقاصد ادبی و علمی و فنی و آموزشی و تربیتی و بـه صورت انتقاد و تقریظ با ذکر ماخذ در حدود متعارف مجاز است.

تبصره ـ ذکر ماخذ در مورد جزوه هایی کـه برای تدریس در موسسات آموزشی توسط معلمان آنها تهیه و تکثیر می شود الزامی نیست مشروط بر اینکه جنبه انتفاعی نداشته باشد.

ماده 8 ـ کتابخانه های عمومی و موسسات جمع آوری نشریات و موسسات علمی و آموزشی کـه بـه صورت غیرانتفاعی اداره میشوند میتوانند طبق آییننامه ای کـه بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید از اثر های مورد حمایت این قانون از راه عکسبرداری یا طرق مشابه آن بـه میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت خود نسخه برداری کنند.

ماده 9 ـ وزارت اطلاعات می تواند آثاری را کـه قبل از تصویب این قانون پخش کرده و یا انتشار داده است پس از تصویب این قانون نیز کماکان مورد استفاده قرار دهد.

ماده 10 ـ وزارت آموزش و پرورش می تواند کتاب های درسی را کـه قبل از تصویب این قانون بـه موجب قانون کتاب های درسی چاپ و منتشر کرده است کماکان مورد استفاده قرار دهد.

ماده 11 ـ نسخه برداری از اثر های مورد حمایت این قانون مذکور در بند 1 از ماده 2 و ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی فقط در صورتیکه برای استفاده شخصی و غیرانتفاعی باشد مجاز است.

فصل سوم: مدت حمایت از حق پدیدآورنده و حمایت های قانونی دیگر

ماده 12 ـ اصلاح 1389 ـ مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون کـه بـه موجب وصایت یا وراثت منتقل می شود از تاریخ مرگ پدیدآورنده پنجاه سال است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا بر اثر وصایت بـه کسی منتقل نشده باشد برای همان مدت بـه منظور استفاده عمومی در اختیار حاکم اسلامی (ولی فقیه) قرار می گیرد.

تبصره ـ اصلاح 1389 ـ مدت حمایت اثر مشترک موضوع ماده (6) این قانون پنجاه سال بعد از فوت آخرین پدیدآورنده خواهد بود.

ماده 13 ـ حقوق مادی اثرهایی کـه در نتیجه سفارش پدید می آید تا سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق بـه سفارش دهنده است مگر آنکه برای مدت کمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد.

تبصره ـ پاداش و جایزه نقدی و امتیازاتی کـه در مسابقات علمی و هنری و ادبی طبق شرائط مسابقه بـه آثار مورد حمایت این قانون موضوع این ماده تعلق میگیرد متعلق بـه پدیدآورنده خواهد بود.

ماده 14 ـ انتقال گیرنده حق پدیدآورنده میتواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده کند مگر اینکه برای مدت کمتر توافق شده باشد

ماده 15 ـ در مورد مواد 13 و 14 پس از انقضای مدتهای مندرج در آن مواد استفاده از حق مذکور در صورت حیات پدیدآورنده متعلق بخود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در ماده 12 خواهد بود.

ماده 16 ـ در موارد زیر حقوق مادی پدیدآورنده از تاریخ نشر یا عرضه بمدت سی سال مورد حمایت این قانون خواهد بود:

1 ـ اثرهای سینمایی یا عکاسی.

2 ـ هرگاه اثر متعلق بشخص حقوقی باشد و یا حق استفاده از آن بـه شخص حقوقی واگذار شده باشد.

ماده 17 ـ نام و عنوان و نشانه ویژه ایکه معرف اثر است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچکس نمی تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن بـه ترتیبی کـه الغاء شبهه کند بکار برد.

ماده 18 ـ انتقال گیرنده و ناشر و کسانی کـه طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را بـه منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه های چاپی یا تکثیر شده بـه روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر اینکه پدیدآورنده بـه ترتیب دیگری موافقت کرده باشد.

ماده 19 ـ هر گونه تغییر یا تحریف در اثر های مورد حمایت این قانون و نشر آن بدون اجازه پدیدآورنده ممنوع است.

ماده 20 ـ چاپخانه ها و بنگاه های ضبط صوت و کارگاه ها و اشخاصی کـه بـه چاپ یا نشر یا پخش یا ضبط و یا تکثیر اثرهای مورد حمایت این قانون می پردازد باید شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه کتاب یا ضبط یا تکثیر یا پخش یا انتشار و شماره مسلسل روی صفحه موسیقی و صدا را بر تمام نسخه هایی کـه پخش می شود با ذکر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و کارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمایند.

ماده 21 ـ پدید آورندگان می توانند اثر و نام و عنوان و نشانه ویژه اثر خود را در مراکزی کـه وزارت فرهنگ و هنر با تعیین نوع آثار آگهی می نماید بـه ثبت برسانند.

آیین نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

بیشتر بخوانید: آیین نامه اجرایی ماده 21 قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1350/10/04

ماده 22 ـ حقوق مادی پدیدآورنده موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود کـه اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلا در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد.

فصل چهارم تخلفات و مجازات ها

ماده 23 ـ هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را کـه مورد حمایت این قانون است بنام خود یا بنام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالماً عامداً بنام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده نشر یا پخش یا عرضه کند بـه حبس تادیبی از شش ماه تا 3 سال محکوم خواهد شد.

ماده 24 ـ هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را بنام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر کند بـه حبس تادیبی از سه ماه تا یکسال محکوم خواهند شد.

ماده 25 ـ متخلفین از مواد 17 ـ 18 ـ 19 ـ 20 این قانون بـه حبس تادیبی از سه ماه تا یکسال محکوم خواهند شد.

ماده 26 ـ نسبت بـه متخلفان از مواد 17 ـ 18 ـ 19 ـ 20 این قانون در مواردی کـه بـه سبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است. وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاکی خصوصی را خواهد داشت.

ماده 27 ـ شاکی خصوصی میتواند از دادگاه صادرکننده حکم نهایی درخواست کند کـه مفاد حکم در یکی از روزنامه ها بانتخاب و هزینه او آگهی شود.

ماده 28 ـ هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزایی شخص حقیقی مسئول کـه جرم ناشی از تصمیم او باشد خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد و در صورتی کـه اموال شخص حقوقی بـه تنهایی تکافو نکند مابه التفاوت از اموال مرتکب جرم جبران میشود.

ماده 29 ـ مراجع قضایی میتوانند ضمن رسیدگی بـه شکایت شاکی خصوصی نسبت بـه جلوگیری از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شکایت و ضبط آن دستور لازم بـه ضابطین دادگستری بدهند.

ماده 30 ـ اثر هایی کـه پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی کـه بدون اجازه از اثر های دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره برداری کرده اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تکثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند مگر بـه اجازه پدیدآورنده یا قائم مقام او با رعایت این قانون. متخلفین، از حکم این ماده و همچنین کسانیکه برای فرار از کیفر بتاریخ مقدم بر تصویب اینقانون اثر را بـه چاپ رسانند یا ضبط یا تکثیر یا از آن بهره برداری کنند بـه کیفر مقرر در ماده 23 محکوم خواهند شد. دعاوی و شکایاتی کـه قبل از تصویب این قانون در مراجع قضایی مطرح گردیده بـه اعتبار خود باقی است.

ماده 31 ـ تعقیب بزه های مذکور در این قانون با شکایت شاکی خصوصی شروع و با گذشت او موقوف می شود.

ماده 32 ـ مواد 245 و 246 و 247 و 248 قانون مجازات عمومی ملغی است.

ماده 33 ـ آیین نامه های اجرایی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تهیه و بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

قانون فوق مشتمل بر سی و سه ماده و سه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ روز دوشنبه سوم آذر ماه 1348 در جلسه روز پنجشنبه یازدهم دی ماه یک هزار و سیصد و چهل و هشت شمسی بـه تصویب مجلس شورای ملی رسید.

رییس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی