قانون دریایی ایران مصوب 1343/06/29

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

متن قانون دریایی ایران:

فصل اول ـ تابعیت و ثبت کشتی

قسمت اول ـ تابعیت

ماده ۱) شرایط تابعیت کشتی

۱ – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ ـ هر کشتی دریاپیما (اعم از اینکه ساختمان آن پایان یافته و یا در دست ساختمان باشد) کـه ظرفیت غیر خالص ثبت شده آن حداقل ۲۵ تن و واجد شرایط ذیل باشد میتواند بر طبق مقررات این قانون بـه ثبت رسیده و تابعیت ایرانی و حق برافراشتن پرچم جمهوری اسلامی ایران را داشته باشد.

الف – کشتی بـه اشخاص تابع ایران (اعم از طبیعی و حقوقی) تعلق داشته باشد و در صورتی کـه کشتی متعلق بـه شرکت ایرانی باشد باید سهام آن با نام بوده و حداقل ۵۱ درصد سرمایه واقعی آن متعلق بـه اتباع ایرانی باشد

ب – کشتی باید بر طبق مقررات این فصل بـه ثبت برسد

۲ – کشتی های نفتی متعلق بـه اشخاص (اعم از طبیعی یا حقوقی) کـه بـه امر تولید و یا تصفیه و یا حمل و نقل نفت خام و یا گاز و یا محصولات نفتی اشتغال دارند میتوانند بدون رعایت حد نصاب مقرر در این ماده بنا بـه درخواست ذینفع و موافقت سازمان بنادر و کشتی رانی بـه ثبت رسیده و تابعیت ایران را تحصیل کنند

ماده ۲) تابعیت فرمانده و افسران و کارکنان کشتی

فرمانده و افسران و کارکنان کشتی ممکن است در صورت لزوم از اتباع غیر ایرانی باشند.

مالک کشتی باید بـه هزینه خود اتباع ایرانی را برای کار در کشتی تربیت کند و بتدریج آنان را بجای کارکنان خارجی در کشتی بکار گمارد

برنامه کارآموزی توسط مالکین کشتی تنظیم و پس از تصویب سازمان بنادر و کشتی رانی توسط مالکین مذکور بـه مورد اجرا گذاشته میشود ولی در هر حال میبایست در عرض چهار سال از تاریخ قبول تابعیت ایران لااقل نصف کارکنان کشتی از اتباع ایران باشند

مهندسین و افسران و کارکنان ایرانی کشتی رانی در مدتی کـه جزو کارکنان کشتی باشند از پرداخت مالیات بر حقوق و مزایای دریافتی معاف خواهند بود

ماده ۳) آموزشگاه دریایی: وزارت اقتصاد مکلفست ظرف مدت یکسال از تاریخ تصویب این قانون آموزشگاه تربیت کارکنان دریانوردی بازرگانی را در یکی از بنادر جنوب تاسیس نماید

ماده ۴) مرجع صدور گواهی تابعیت: مرجع صدور گواهی تابعیت کشتی سازمان بنادر و کشتی رانی می باشد

ماده ۵) کشتی هایی کـه در ایران ساخته شده اند: هر کشتی کـه در ایران ساخته میشود و ظرفیت آن حداقل ۲۵ تن باشد تا وقتی کـه سازنده کشتی آن را تحویل نداده است کشتی ایرانی تلقی میشود

ماده ۶) کشتی رانی ساحلی: کشتی رانی بـه قصد تجارت بین بنادر و جزایر ایران (کاپوتاژ) منحصراً متعلق بـه کشتی های ایرانی است مگر آنکه در موارد لزوم بنا بـه پیشنهاد سازمان بنادر و کشتی رانی اجازه مخصوص از طرف هیئت وزیران صادر گردد

ماده ۷) تغییر تابعیت: مالکی کـه کشتی او در ایران بـه ثبت رسیده است میتواند تابعیت کشتی خود را تغییر دهد

مقررات مربوط بـه خروج از تابعیت در آئین نامه این قانون تعیین خواهد گردید

قسمت دوم ـ ثبت کشتی:

ماده ۸) تاسیس اداره مرکزی ثبت کشتی ها: اداره مرکزی ثبت کشتی ها در سازمان بنادر و کشتی رانی تاسیس می گردد.

ماده ۹) درخواست ثبت: برای ثبت کشتی باید مالک کشتی و یا نماینده او تقاضای ثبت را بـه ضمیمه اظهارنامه و گواهینامه های فنی در دو نسخه تنظیم و بـه سازمان بنادر و کشتی رانی تسلیم نماید.

مالک کشتی یا نماینده او باید قبل از تسلیم تقاضا نام اختیاری کشتی را بـه اطلاع سازمان مذکور برساند و در صورت تایید آنرا در دو سینه و پاشنه کشتی بطور ثابت و نام بندر ثبت را نیز در پاشنه کشتی بر طبق مقررات مربوطه نقش و یا نصب نماید.

اداره ثبت کشتی های سازمان بنادر پس از اجرای مراتب مزبور با رعایت مقررات بـه ثبت کشتی اقدام میکند.

ماده ۱۰) اظهارنامه: مالک کشتی یا نماینده او باید بـه ضمیمه تقاضانامه ثبت کشتی مستندات مالکیت با اظهارنامه ای حاوی نکات زیر تسلیم نماید. نام کشتی – توان قوه محرکه – جنس بدنه کشتی – تاریخ و محل ساختمان – ابعاد و ظرفیت ها – تعداد پل ها و دکل ها و دودکش ها – نوع قوه محرکه (بخار، دیزل انرژی اتمی و غیره) علائم مشخصه نام و تابعیت و محل اقامت مالک یا مالکین و سهم هر یک از مالکین کشتی.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۱۱) سند ثبت کشتی: سند ثبت کشتی گواهینامه ایست کـه از طرف سازمان بنادر و کشتی رانی بر طبق نمونه مخصوص در دو نسخه بنام کشتی تنظیم و صادر میشود. در سند ثبت کشتی نکات زیر قید می گردد.

نام بندر ثبت کشتی – محل و تاریخ ساخت کشتی – طبقه بندی تعداد پلها و دکل ها – طول و عرض و آبخور کشتی – ظرفیت و نوع کشتی – مشخصات قوه محرکه و سایر مشخصات کشتی – نام مالک و شماره کشتی

ماده ۱۲) امضاء سند ثبت کشتی – ترتیب ثبت و نگهداری آن: سند ثبت کشتی باید بـه امضاء مالک و یا نماینده او و همچنین سازمان بنادر و کشتی رانی برسد. اسناد ثبت کشتی باید بـه ترتیب ردیف در دفتر رسمی ثبت کشتی ها قید گردد و یک نسخه آن در کشتی نگهداری شود.

حق الثبت ـ اصلاح ۱۳۶۷/۰۳/۲۵ : حق الثبت و سایر حقوقی کـه برای ثبت اسناد و مدارک کشتی باید پرداخت شود بـه شرح زیر است:

الف ـ حق الثبت

برای کشتی های کمتر از ۵۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل سی میلیون (۳۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۱۰۰۱ تا ۱۵۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل چهل میلیون (۴۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۱۵۰۱ تا ۲۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل شصت میلیون (۶۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۲۰۰۱ تا ۲۵۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل هشتاد میلیون (۸۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۲۵۰۱ تا ۳۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل یکصد میلیون (۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۳۰۰۱ تا ۴۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل یکصد و بیست میلیون (۱۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۴۰۰۱ تا ۵۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل یکصد و چهل میلیون (۱۴۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۵۰۰۱ تا ۶۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل یکصد و شصت میلیون (۱۶۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۶۰۰۱ تا ۷۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۷۰۰۱ تا ۸۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل دویست میلیون (۲۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۸۰۰۱ تا ۹۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل دویست و بیست میلیون (۲۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های ۹۰۰۱ تا ۱۰۰۰۰ تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل دویست و چهل میلیون (۲۴۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

برای کشتی های از ۱۰۰۰۱ تن بـه بالا ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل سیصد میلیون (۳۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال.

ب ـ حق تجدید ثبت کشتی ها بـه ماخذ پنجاه درصد (۵۰ %) حق الثبت مندرج در بند (الف) است.

پ ـ هزینه ثبت تغییرات در گواهینامه ها مبلغ چهار میلیون (۴/۰۰۰/۰۰۰) ریال برای هر تغییر در مشخصات یا خصوصیات کشتی یا اجزای آن می باشد.

ت ـ هزینه صدور المثنی گواهینامه ثبت کشتی بـه ماخذ سی درصد (۳۰%) حق الثبت همان کشتی است.

ماده ۱۴) تغییرات در ظرفیت کشتی ها: هرگونه تغییری در ظرفیت مسافربری و یا باربری کشتی باید کتباً بـه اطلاع سازمان بنادر و کشتی رانی برسد اینگونه تغییرات نیز باید در دفتر رسمی ثبت کشتی ها و در سند ثبت کشتی و نسخه دوم آن قید گردد.

ماده ۱۵) گواهینامه های فنی کشتی: کشتی در صورتی ممکن است در ایران بـه ثبت برسد کـه گواهینامه های فنی آن توسط سازمان بنادر و کشتی رانی و یا یکی از مراجع صلاحیتدار بین المللی کـه صلاحیت آن مورد قبول سازمان بنادر و کشتی رانی است صادر شده باشد.

ماده ۱۶) گواهینامه ثبت موقت: نمایندگان کنسولی ایران میتوانند با کسب اجازه از سازمان بنادر و کشتی رانی بـه استناد گواهینامه های فنی صادره از طرف یکی از موسسات صلاحیتدار بین المللی مذکور در ماده فوق گواهینامه ثبت موقت جهت کشتی هایی کـه در ایران بـه ثبت خواهند رسید صادر نماید. اعتبار اینگونه گواهینامه های ثبت موقت متناسب با مدت مسافرت کشتی بیکی از بنادر ایران جهت انجام تشریفات ثبت خواهد بود و نباید از شش ماه تجاوز کند

رونوشت گواهینامه ثبت موقت باید بـه اداره ثبت کشتی های سازمان بنادر و کشتی رانی ارسال شود و اصل گواهی ثبت موقت باید بـه سازمان بنادر و کشتی رانی تسلیم شود.

ماده ۱۷) آثار عدم ثبت کشتی – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶: در مورد ماده فوق چنانچه کشتی بموقع بثبت نرسد و یا اسناد قبلی بموقع تسلیم نگردد کشتی حق برافراشتن پـرچم جمهوری اسلامی ایران را نخواهد داشت و مالک کشتی بر طبق مقررات ماده ۱۹۰ این قانون بـه پرداخت جریمه محکوم و موظف بـه تسلیم باسناد کشتی می باشد. مفاد این ماده در مورد اسناد مفقود لازم الرعایه نخواهد بود.

ماده ۱۸) کشتی های در دست ساختمان: کشتی های در دست ساختمان (موضوع ماده ۵ این قانون) باید موقتاً بثبت برسد و گواهینامه ثبت موقت جهت آنها صادر گردد.

کارخانه سازنده کشتی موظف است اظهارنامه ای مشتمل بر شماره ردیف و مشخصات تفصیلی کشتی جهت ساختمان تهیه و بـه سازمان بنادر و کشتی رانی تسلیم نماید پس از اینکه کشتی در دست ساختمان آزمایش و تحویل مالک گردید گواهینامه ثبت موقت باطل و مسترد خواهد شد

ماده ۱۹) تغییر در ساختمان کشتی: در صورت تغییر اساسی در ساختمان کشتی اظهارنامه جدیدی باید بـه سازمان بنادر و کشتی رانی یا نمایندگان کنسولی ایران تسلیم و توضیحات کافی فنی راجع بـه ضرورت تغییرات مذکور در آن داده شود سازمان مزبور پس از رسیدگی بـه مدارک اظهارنامه اقدام بـه اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود. در صورتی کـه اظهارنامه مزبور بـه نمایندگان کنسولی ایران تسلیم شود مقامات مزبور مکلفند اظهارنامه را در اسرع وقت بـه سازمان بنادر و کشتی رانی ارسال دارند.

هر گاه متقاضی اسنادی بـه تصدیق مقامات صلاحیتدار بین المللی کـه مورد تایید سازمان بنادر و کشتی رانی باشد ارائه نماید اداره ثبت کشتی بـه استناد اسناد مزبور اقدام بـه اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.

ماده ۲۰) احکام و قرارهای قضائی: هرگونه قرار یا آراء لازم الاجرا صادره از دادگاهها کـه در حقوق عینی کشتی تغییری دهد (باستثنای حقوق ممتاز) باید در دفتر ثبت کشتی و اسناد آن قید گردد. مامورین مکلف بـه ثبت و انعکاس دادن مراتب فوق اگر در انجام وظیفه در این مورد تسامح نمایند بـه کیفر مقرر در ماده ۱۹۰ این قانون محکوم خواهند شد. هر گاه ثابت شود کـه ماموری تعمداً از انجام دادن وظیفه مزبور خودداری نموده است مجازات او از شش ماه تا سه سال حبس تادیبی و پرداخت خسارت ناشیه از این عمل خواهد بود

ماده ۲۱) ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتی های ایرانی – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶: در موارد ذیل ثبت کشتی باطل و تابعیت آن سلب می گردد

۱) در صورتی کـه شرایط ثبت کشتی و حق برافراشتن پرچم جمهوری اسلامی ایران از بین رفته باشد

۲) در صورتی کـه کشتی مفقود و یا توسط دزدان دریایی و یا در نتیجه عملیات خصمانه تصرف شده باشد

۳) در صورتی کـه کشتی متلاشی شده و از حیز انتفاع افتاده باشد

۴) در صورتی کـه مالک کشتی را رها کرده باشد

تقاضای ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتی باید توسط سازمان بنادر و کشتی رانی از دادگاه دریایی بـه عمل آید در موارد فوق سند ثبت و تابعیت کشتی باید منتها ظرف سی روز بـه اداره ثبت کشتی های سازمان بنادر و کشتی رانی یا نمایندگان کنسولی ایران مسترد گردد.

ماده ۲۲) فقدان اسناد – صدور المثنی: در صورتی کـه سند ثبت کشتی مفقود شده باشد مالک باید فورا مراتب را بـه سازمان بنادر و کشتی رانی اعلام و اظهارنامه ای حاکی از این موضوع تسلیم دارد سازمان بنادر و کشتی رانی پس از رسیدگی المثنی سند ثبت کشتی را صادر خواهد نمود.

ماده ۲۳) تغییر نام کشتی: نام کشتی ممکن است بنا بـه تقاضای مالک تغییر یابد و در این مورد سازمان بنادر و کشتی رانی میتواند با تعویض نام کشتی موافقت کند و بـه هزینه متقاضیان تغییر نام را در سه نوبت بـه فواصل یکماه در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز آگهی نماید

چنانچه کشتی در رهن باشد موافقت مرتهن در تغییر نام ضروری است و تغییر نام اثری در حقوق او و سایر اشخاص ذینفع نخواهد داشت

ماده ۲۴) انتقالات و معاملات کشتی:

الف – ثبت کلیه انتقالات و معاملات و اقاله راجع بـه عین کشتی های مشمول این قانون همچنین منافع آنها در صورتی کـه مدت آن زائد بر دو سال باشد در داخل کشور اجباری است و منحصراً وسیله دفاتر اسناد رسمی کـه برای این کار از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اجازه مخصوص دارند انجام میشود و در صورتی کـه معاملات مزبور در خارج از کشور صورت گیرد انجام معامله طبق مقررات کشور محل وقوع آن باید توسط نزدیکترین نماینده کنسولی ایران بـه محل معامله گواهی و مراتب در دفتر کنسولگری نیز منعکس و ظرف ۱۵ روز بـه سازمان بنادر و کشتی رانی ایران اعلام شود.

ب – اداره کل ثبت اسناد و املاک نماینده ای در سازمان بنادر و کشتی رانی خواهد داشت کـه ثبت انتقالات و معاملات مزبور را در دفاتر خود منعکس خواهد نمود

ج – فروش و یا انتقال تمام و یا قسمتی از کشتی کـه در ایران بـه ثبت رسیده است اعم از اینکه انتقال اداری یا قهری باشد تغییری در تابعیت کشتی نمیدهد بـه شرط آنکه حد نصاب مندرج در بند الف ماده یک این قانون و شرایط دیگر رعایت شود

د – کلیه معاملات مربوط بفروش انتقال و رهن کشتی باید در اسناد ثبت و تابعیت کشتی هر دو قید گردد

هـ – مالک کشتی ایرانی کـه کشتی خود را در ایران و یا خارج از کشور بـه رهن گذاشته است نمیتواند قبل از فک رهن و یا بدون اجازه مرتهن یا بدون تامین حق مرتهن کشتی خود را بفروش رساند. در صورت تخلف از حکم مزبور معامله انجام شده نافذ نخواهد بود

و – دفاتر اسناد رسمی و یا مامورین کنسولی ایران در خارج کـه از مقررات این ماده تخلف ورزند علاوه بر مجازاتهای مقرره مسئول پرداخت کلیه خسارات وارده نیز خواهند بود آئین نامه اجرائی مربوط بـه این ماده بوسیله سازمان بنادر و کشتی رانی و وزارت دادگستری تنظیم و بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۲۵) آگهی فروش کشتی – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶: در مورد فروش کشتی های تابع ایران سازمان بنادر و دریانوردی مکلف است انجام معامله را در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز در سه نوبت و هر نوبت بـه فاصله ده روز آگهی نماید. هزینه آگهی ها توسط مرجع قانونی کـه وقوع معامله را ثبت می کند در موقع انجام معامله از فروشنده دریافت می گردد.

ماده ۲۶) حق بازرسی اسناد کشتی: مامورین مجاز دولت میتوانند در هر موقع بـه اسناد کشتی رسیدگی نمایند در صورتی کـه فرمانده کشتی از ارائه اسناد خودداری نماید بر طبق مقررات ماده ۱۹۰ این قانون محکوم بـه پرداخت جریمه نقدی خواهد شد

ماده ۲۷) اظهارات خلاف واقع: هر گاه مالک یا نماینده او در مورد ثبت کشتی اظهارات غلط و خلاف واقع بنماید دادگاه بر طبق مقررات ماده ۱۹۰ این قانون با او رفتار خواهد کرد

ماده ۲۸) ثبت کشتی ها و شناورها: ثبت کشتی ها و شناورهایی کـه مشمول مقررات این قانون نیستند طبق مقرراتی کـه از طرف هیئت وزیران تصویب و بـه مورد اجرا گذاشته میشود انجام خواهد گرفت

فصل دوم ـ حقوق ممتاز

ماده ۲۹) حقوق ممتاز: حقوق مشروحه ذیل نسبت بـه کشتی و نسبت بـه کرایه حمل در سفری کـه این حقوق طی آن ایجاد شده و نسبت بـه ملحقات کشتی و ملحقات کرایه حمل (موضوع ماده ۳۵) کـه از شروع سفر ایجاد شده است ممتاز تلقی میشود.

۱) هزینه های دادرسی و مخارجی کـه برای حفظ منافع مشترک طلبکاران بمنظور حفاظت کشتی یا فروش آن و تقسیم حاصل فروش بـه عمل آمده و همچنین حقوق و عوارض بندری کـه بر طبق فهرست سازمان بنادر و کشتی رانی قانوناً باید پرداخت گردد و سایر حقوق و عوارض عمومی مشابه و همچنین هزینه حفاظت کشتی پس از ورود بـه آخرین بندر.

۲) مطالبات ناشی از قرارداد استخدام فرمانده – ملوانان و سایر کارکنان کشتی.

۳) اجرت و هرگونه پرداخت مربوط بـه نجات و کمک در دریا و آن قسمت از خسارات مشترک دریایی کـه بـه عهده کشتی است.

۴) خسارات ناشی از تصادم و سایر سوانح کشتی رانی همچنین خسارات وارده بـه تاسیسات بندری و کارگاههای تعمیر کشتی و راههای آبی قابل کشتی رانی و خسارات ناشی از صدمات بدنی وارد شده بـه مسافرین و کارکنان کشتی و خسارات فقدان یا آسیب دیدن کالای کشتی و اثاث مسافرین.

۵) مطالبات ناشی از قراردادها و عملیاتی کـه فرمانده در خارج از بندر پایگاه بر طبق اختیارات قانونی خود برای تامین احتیاجات واقعی از نظر حفظ کشتی یا امکان ادامه سفر انجام میدهد خواه فرمانده مالک کشتی باشد یا نباشد و خواه طلبکار فرمانده و یا تدارک کننده مایحتاج کشتی یا تعمیر کننده کشتی یا وام دهنده و یا پیمانکار دیگری باشد.

اشخاصی کـه احتیاجات مذکور در این بند را فراهم می نمایند هر گاه اطلاع داشته باشند و یا بتوانند با توجه و دقت معمولی اطلاع حاصل کنند کـه فرمانده مجاز در اقدامات مزبور نبوده مطالبات آنها از حقوق ممتاز محسوب نخواهد شد

ماده ۳۰) رجحان حقوق ممتاز: حقوق ممتاز مندرج در ماده قبل نسبت بـه حقوق ناشی از رهن کشتی و همچنین بر سایر حقوق ممتاز مندرج در قوانین دیگر رجحان دارد.

ماده ۳۱) کیفیت مطالبه حقوق ممتاز: صاحبان حقوق ممتاز میتوانند در تقسیم حاصل فروش اموال و اشیا موضوع حقوق ممتاز تمام مبلغ طلب خود را بدون توجه بـه مقررات تحدید مسئولیت مالکین کشتی مذکور در فصل پنجم این قانون و بدون کسر هیچ گونه مبلغی مطالبه نمایند ولی در هر حال سهمی کـه از حاصل فروش بآنها میرسد از آنچه در مقررات فصل مذکور مصرح است بیشتر نخواهد بود.

ماده ۳۲) آثار عدم پرداخت حقوق ممتاز

در صورت عدم پرداخت حقوق ممتاز ذینفع میتواند بوسیله دادگاه حقوق خود را مطالبه و استیفای حقوق خود را از فروش اموال یا کشتی کـه نسبت بـه آن حقوق ممتاز وجود دارد درخواست نماید.

دادگاه درخواست و مدارک آنرا بـه خوانده ابلاغ و بعلاوه بمنظور اطلاع اشخاص ذینفع خلاصه آنرا در ظرف ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ (هر ۵ روز یک بار) در روزنامه رسمی و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز آگهی مینماید.

پس از انقضای ۱۵ روز از تاریخ آخرین آگهی دادگاه بـه دادخواست و اعتراضات واصله رسیدگی و حکم مقتضی صادر می نماید و در صورت احراز صحت دعوی هر گاه استیفای طلب از سایر اموال سهل البیع محکوم علیه میسر نباشد دادگاه دستور بفروش اموالی کـه نسبت بـه آن حقوق ممتاز وجود دارد خواهد داد

رای دادگاه بجز فروش کشتی قطعی است.

در صورتی کـه دادگاه دستور بفروش کشتی صادر نماید این دستور سه نوبت متوالی در روزنامه رسمی و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز منتشر خواهد شد

محکوم علیه و هر متضرر دیگری از این دستور ظرف یکماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی در صورتی کـه معادل محکوم بـه وجه نقد در صندوق دادگستری یا تضمین بانکی بسپارد می تواند برای مزبور اعتراض نماید در اینصورت اجرای حکم دادگاه تا پایان رسیدگی بـه اعتراض متوقف خواهد شد و رائی کـه پس از رسیدگی بـه اعتراض صادر میشود قطعی است.

رسیدگی در هر دو مرحله بطور فوق العاده و خارج از نوبت انجام میشود

ماده ۳۳) کیفیت پرداخت در صورت وجود رهن: در صورتی کـه نسبت بـه کشتی علاوه از حقوق ممتاز حقوق عینی هم موجود باشد ابلاغ دادخواست بـه دارندگان حقوق مزبور نیز لازمست. هر گاه پس از صدور حکم بین اشخاصی کـه ذی حق شناخته شده اند ظرف یکماه مقرر در ماده ۳۲ نسبت بـه فروش و تقسیم وجوه حاصل از آن توافق نشود با رعایت مواد ۳۶ و ۳۷ بدوا حق دارندگان حقوق ممتاز و بعدا حقوق سایرین تادیه خواهد شد. در صورت عدم دسترسی بهر یک از دارندگان حق وجوه مربوطه بنام آنها در صندوق ثبت اسناد و املاک تودیع خواهد شد

ماده ۳۴) مطالبات ممتاز مؤسسات دولتی: مطالبات ممتاز مربوط بـه موسسات دولتی آنچه مربوط بـه اعمال تصدی دولت است طبق مقررات این قانون و آنچه مربوط بـه اعمال حاکمیت دولت است طبق مقررات مربوط بـه وصول مالیات ها وصول خواهد شد.

ماده ۳۵) ملحقات کشتی و ملحقات کرایه حمل: ملحقات کشتی و ملحقات کرایه حمل مندرج در ماده ۲۹ عبارتست از:

۱) غرامت قابل مطالبه مالک بابت خسارات مادی وارده بـه کشتی کـه جبران نشده باشد و یا خسارات از دست دادن کرایه حمل کـه بـه کشتی تعلق میگرفته است.

۲ – سهم مالک کشتی بابت خسارات مشترک دریایی ناشی از زیانهای مادی وارده بـه کشتی کـه جبران نشده یا خسارات از دست دادن کرایه حمل کـه بـه کشتی تعلق میگرفته است.

۳) حق الزحمه مالک کشتی بابت کمک یا نجات در دریا تا پایان سفر پس از کسر وجوهی کـه باید در این مورد بـه فرمانده و سایر اشخاصی کـه در خدمت کشتی هستند پرداخت شود. وجوه پرداختی بابت حمل و احیاناً وجوهی کـه بر طبق مقررات مذکور در فصل پنجم این قانون قابل پرداخت باشد نیز در حکم کرایه حمل است: وجوه متعلقه بـه مالک کشتی بابت قراردادهای بیمه و جوائز و کمکهای دولتی و سایر کمکهای ملی جزء ملحقات کشتی یا ملحقات کرایه حمل محسوب نمی شود.

حقوق ممتاز پیش بینی شده بـه نفع اشخاصی کـه در خدمت کشتی هستند بدون رعایت مفاد بند ۲ از ماده ۲۹ شامل تمام کرایه حمل ناشی از کلیه سفرهایی است کـه کشتی در مدت اعتبار همان قرارداد استخدام انجام داده است

ماده ۳۶) حق تقدم مطالبات: مطالبات مختلف مربوط بیک واقعه همزمان فرض می شود. مطالبات ممتاز ناشی از آخرین سفر مقدم بر مطالبات سفرهای قبلی است ولی مطالبات ناشی از یک قرارداد استخدامی کـه برای چندین سفر منعقد شده باشد با مطالبات مربوط بـه آخرین سفر از حیث امتیاز مساوی خواهد بود. مطالبات مذکور در بندهای ماده ۲۹ کـه در یک ردیف هستند دارای حقوق ممتاز متساوی میباشند و در صورت عدم کفایت برای تادیه وجوه مطالبات بـه نسبت طلب بین بستانکاران تقسیم خواهد شد. مطالبات مربوط بیک سفر بـه ترتیب مندرج در ماده ۲۹ مشمول حق ممتاز خواهد بود. مالیات مندرج در هر یک از بندهای ۳ و ۵ ماده ۲۹ بـه ترتیب عکس تاریخ ایجاد پرداخت خواهد شد

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۳۷) حق ممتاز در مورد هزینه انتقال بقایای کشتی: در مواردیکه کشتی یا شناورهای مغروق یا مصدوم و یا بقایای آنها موجب مزاحمت کشتی رانی گردند و مالک از انتقال آنها و رفع موانع خودداری نماید سازمان بنادر و کشتی رانی میتواند آنها را بهزینه خود محل مناسبی انتقال داده و در صورت عدم پرداخت هزینه های مربوطه از طرف مالک آنها را توقیف و بفروش رسانیده و مطالبات خود را با رعایت مفاد مواد ۲۹ و ۳۶ این قانون و مقدم بر سایر طلبکاران از حاصل فروش تامین نماید.

ماده ۳۸) آثار انتقال مالکیت: انتقال مالکیت کشتی تاثیری در حقوق ممتاز نخواهد داشت.

ماده ۳۹) مدت مرور زمان:

الف – دارنده حقوق ممتاز چنانچه ظرف مدت یکسال در مقام استیفاء حقوق ممتاز برنیاید حق امتیاز خود را از دست خواهد داد در مورد مطالبات ناشی از تهیه مایحتاج کشتی مندرج در بند ۵ ماده ۲۹ مدت مزبور شش ماه است.

ب – شروع مدت مذکور بـه ترتیب ذیل است

۱) در مورد حق الزحمه مربوط بـه کمک و نجات در دریا از روزیست کـه عملیات مربوط بـه آن خاتمه می یابد

۲) در مورد خسارات ناشی از تصادم و سایر سوانح و آسیب جسمانی از روزیست کـه خسارت وارد شده است

۳) در مورد فقدان یا خسارات محمولات و اثاث از روزی است کـه محمولات یا اثاث تحویل داده شده و یا بایستی تحویل داده شده باشد

۴) در مورد تعمیر و تهیه مایحتاج کشتی و سایر موارد پیش بینی شده در بند ۵ ماده ۲۹ از روزیست کـه طلب ایجاد شده است

۵) در سایر موارد از روزی است کـه دین از لحاظ مدت و جهات دیگر قابل مطالبه باشد

ج) تقاضای مساعده یا وجوه علی الحساب از طرف کارکنان کشتی مندرج در بند ۲ ماده ۲۹ تابع حکم این ماده نیست و قابل مطالبه تلقی نمیشود

د – هر گاه توقیف کشتی در دریای ساحلی کشوری کـه اقامتگاه یا مرکز عملیات مدعیست مقدور نباشد دادگاه میتواند مهلت های فوق را از روز ایجاد طلب حداکثر برای مدت سه سال تمدید نماید

هـ – حق رجحان نسبت بـه کرایه حمل کشتی تا زمانی ممکن است کـه کرایه وصول نشده یا وجوه آن در ید فرمانده یا نمایندگان مالک کشتی باشد نسبت بـه ملحقات کرایه حمل نیز بـه همین ترتیب عمل خواهد شد

ماده ۴۰) تعمیم مقررات

مقررات مذکور در این فصل در مورد کشتی هایی کـه توسط شخصی غیر از مالک اداره و بهره برداری شده و یا وسیله مستاجر اصلی مورد بهره برداری قرار گیرد نیز لازم الاجرا است باستثنای مواردیکه از مالک بطور غیرقانونی خلع ید شده و یا طلبکار حسن نیت نداشته باشد

ماده ۴۱) حق رجوع بـه فروشنده: دارندگان حقوق ممتاز ظرف سه ماه از تاریخ آخرین آگهی فروش کشتی موضوع ماده ۲۵ حق رجوع بـه فروشنده را خواهند داشت

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل سوم ـ رهن کشتی

ماده ۴۲) رهن کشتی: کشتی مال منقول و رهن آن تابع احکام این قانون است رهن کشتی در حال ساختمان و یا کشتی آماده برای بهره برداری نیز وسیله سند رسمی باید صورت گیرد و قبض شرط صحت رهن نیست. در صورتی کـه کشتی در اسناد رهن توصیف نشده باشد منظور از کشتی بدنه – دکل ها – دوارها – لنگرها – سکان ها – موتورها و کلیه وسائلی خواهد بود کـه برای تحرک و دریانوردی بکار برده می شود

ماده ۴۳) سند رهن: در سند رهن باید نام راهن و مرتهن و مشخصات کشتی و مبلغ رهن و سررسید آن صراحتاً قید گردد

ماده ۴۴) حق رهن: حق رهن شامل اصل مبلغ و بهره آن خواهد بود.

ماده ۴۵) ماهیت حق رهن: حق رهن از حقوق عینی است و با فروش و انتقال کشتی از بین نمیرود مگر در مواردیکه بـه موجب این قانون پیش بینی شده است

ماده ۴۶) حق رجحان بستانکاران مقدم: چنانچه کشتی بیش از یک مورد در رهن باشد بستانکاران مقدم بر بستانکاران موخر حق رجحان خواهند داشت، در موقع تنظیم سند باید کلیه خصوصیات معاملات قبلی در متن سند تصریح گردد و راهن باید وجود هرگونه رهن قبلی و همچنین تعهد و بدهی مربوط بـه کشتی مورد رهن را کـه از آن اطلاع دارد کتباً بـه مرتهنین اعلام دارد. چنانچه راهن بـه قصد تقلب از رعایت مقررات این ماده تخلف ورزد بر طبق مقررات ماده ۱۹۰ محکوم بـه پرداخت جریمه خواهد شد و بدهی راهن بلافاصله حال و بـه درخواست مرتهن از اموال راهن استیفاء میشود

ماده ۴۷) مرهونه متعدد: در صورتی کـه موضوع رهن شامل بیش از یک کشتی و در سند رهن هم تصریح شده باشد کـه در مقابل پرداخت قسمت معینی از دین کشتی مرهونه مشخص مربوط بـه آن دین بطور جداگانه آزاد خواهد شد مبلغ مربوط بهر کشتی باید در سند آن کشتی قید شود.

ماده ۴۸) ثبت معاملات رهن کشتی: ثبت معاملات رهن کشتی و فک آن بـه موجب ماده ۲۴ این قانون صورت خواهد گرفت.

ماده ۴۹ – اصلاح ۱۳۶۷/۰۳/۲۵ – حق الثبت معاملات مربوط بـه کشتی بـه شرح زیر تعیین می شود:

تا ۵۰۰ تن ظرفیت خالص/ پانزده میلیون (۱۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال

از ۵۰۱ تن تا ۱۰۰۰ تن ظرفیت خالص/ بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال

از ۱۰۰۱ تن تا ۵۰۰۰ تن ظرفیت خالص/ بیست و پنج میلیون (۲۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال

از ۵۰۰۱ تن تا ۱۰۰۰۰ تن ظرفیت خالص/ سی میلیون (۳۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال

از ۱۰۰۰۱ تن بـه بالا ظرفیت خالص/ سی و پنج میلیون (۳۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال

تبصره ۱ ـ مبالغ مندرج در این ماده بر مبنای نرخ تورم سالانه اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با پیشنهاد وزیر راه و شهرسازی و تصویب هیات وزیران در هر سال یک بار قابل تعدیل است.

تبصره ۲ ـ سی درصد (۳۰ %) از منابع حاصله از اخذ مبالغ فوق بـه طور مساوی بـه توسعه و تجهیز حمل و نقل دریایی، هوایی و زمینی اختصاص می یابد. دولت مکلف است هر ساله آنها را در قوانین بودجه سنواتی در ردیف اعتبارات وزارتخانه های ذی ربط پیش بینی نماید.

ماده ۵۰) تقاضای فروش کشتی بعلت عدم پرداخت دین: چنانچه مدت رهنی کـه از نظر تاریخ ثبت مقدم بر دیگرانست سررسید و دین مربوطه بـه آن پرداخت نگردد ذینفع می تواند از دادگاه تقاضای فروش کشتی را بنماید. دادگاه دادخواست را بـه طرف و سایر بستانکاران ابلاغ و خلاصه آنرا ظرف ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ (هر ۵ روز یکبار) در روزنامه رسمی و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز آگهی مینماید.

چنانچه ظرف ۱۵ روز از تاریخ آخرین آگهی بدهکار حاضر بـه پرداخت دین خود نشود و سایر طلبکاران نیز با فروش عین مرهونه موافقت ننمایند دادگاه در وقت فوق العاده بـه دادخواست رسیدگی نموده پس از احراز صحت مدارک خواهان حکم فروش صادر می نماید.

ماده ۵۱) کیفیت فروش کشتی: هر گاه حکم فروش کشتی بـه توسط دادگاه صادر گردد کیفیت فروش کشتی بدین قرار خواهد بود کـه میزان مزایده از مبلغ بدهی باضافه کلیه مطالبات ممتاز مندرج در ماده ۲۹ و حق مرتهنین کـه بموقع مطالبه شده است شروع می گردد. چنانچه کشتی بفروش نرسد مرتهن میتواند با پرداخت مطالبات ممتاز و حقوقی کـه بموقع مطالبه شده است با رعایت مفاد ماده ۳۶ تقاضای انتقال عین مرهونه را بخود بـه نماید مگر آنکه سایر طلبکاران با پرداخت مطالبات ممتاز و حق مرتهن تقاضای انتقال کشتی را بخود بنمایند.

در صورتی کـه عین مرهونه بـه مبلغ بیشتری بفروش رسد از محل وجوه حاصله اول حقوق ممتاز و سپس حق مرتهن مقدم پرداخت میشود و حقوق بستانکاران دیگر با در نظر گرفتن تقدم رهن تادیه یا بنام آنها بـه حساب صندوق ثبت در بانک ملی تودیع خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل چهارم ـ باربری دریایی

ماده ۵۲) تعاریف: اصطلاحاتی کـه در این فصل بکار رفته دارای معانی زیر است:

۱) متصدی باربری – متصدی باربری بطور کلی بـه مالک یا اجاره کننده کشتی کـه با فرستنده بار قرارداد باربری منعقد کرده است اطلاق می شود.

۲) قرارداد باربری – قرارداد باربری فقط قراردادی است کـه بر اساس بارنامه دریایی یا اسناد مشابه دیگری کـه برای حمل و نقل کالا از طریق دریا است منعقد شود و نیز هر بارنامه دریایی یا اسناد مشابه دیگری کـه بـه استناد قرارداد اجاره کشتی رابطه بین متصدی باربری و دارنده بارنامه یا سند مذکور را از زمان صدور تعیین نماید قرارداد باربری تلقی می گردد.

۳) بار – بار شامل هرگونه محموله اعم از اموال و اشیا و هر کالای دیگر میباشد باستثناء حیوانات زنده و بارهایی کـه بر طبق مفاد قرارداد باربری باید روی عرشه کشتی حمل شود و عملا هم بدینترتیب حمل شده باشد.

۴) کشتی – کشتی بهر وسیله ای اطلاق میشود کـه برای حمل بار در دریا بکار رود.

۵) فرستنده بار – فرستنده بار شخصی است کـه با متصدی باربری قرارداد باربری تنظیم مینماید و بار را برای حمل بـه کشتی تحویل میدهد.

۶) تحویل گیرنده – تحویل گیرنده شخصی است کـه بـه موجب بارنامه حق دریافت بار را دارد.

۷) بارنامه دریایی – بارنامه دریایی سندیست کـه مشخصات کامل بار در آن قید و توسط فرمانده کشتی یا کسی کـه از طرف او برای این منظور تعیین شده امضاء گردد و بـه موجب آن تعهد شود بار توسط کشتی بـه مقصد حمل و بـه تحویل گیرنده داده شود. بارنامه دریایی یا اسناد مشابه آن بـه منزله رسید دریافت بار است.

۸) مدت حمل – از زمانیکه بار در کشتی بارگیری شده تا زمانیکه از کشتی تخلیه گردد مدت حمل محسوب میشود.

۹) بارگیری و تخلیه – بارگیری بطور معمول از زمانی شروع میشود کـه چنگال جرثقیل باری را کـه فرستنده آماده بارگیری کرده است بمنظور بارگیری در کشتی از اسکله یا بارانداز یا وسائل باربری کـه بدین منظور مورد استفاده قرار گیرد گرفته و بلند نماید و تخلیه زمانی خاتمه می یابد کـه چنگال جرثقیل بار را در اسکله و یا بارانداز یا وسایل باربری کـه بدین منظور مورد استفاده قرار گرفته فرود آورد.

ماده ۵۳) مسئولیت و وظائف متصدی باربری: با توجه بـه مفاد ماده ۵۷ در هر قرارداد باربری مسئولیت تعهدات حقوق و معافیت از مسئولیت های متصدی باربری در مورد بارگیری – جابجا کردن – انبار کردن – باربری – محافظت – مواظبت و تخلیه بار بشرح مواد مندرج در این فصل خواهد بود

ماده ۵۴) وظایف متصدی باربری:

۱) متصدی باربری مکلف است قبل از هر سفر و در شروع آن مراقبت های لازم را بشرح ذیل بـه عمل آورد

الف – کشتی را برای دریانوردی آماده کند

ب – کارکنان و تجهیزات و تدارکات کشتی را بطور شایسته تهیه و فراهم آورد

ج – انبارها و سردخانه ها و کلیه قسمتهای دیگر کشتی را کـه برای حمل کالا مورد استفاده قرار می گیرد مرتب و آماده کند.

۲) با توجه بـه مفاد ماده ۵۵ متصدی باربری موظف است با کمال دقت و بـه نحو مطلوب محمولات را بارگیری – جابجا – حمل – محافظت – مواظبت و تخلیه نماید

۳) پس از وصول و قبول مسئولیت کالا متصدی باربری یا فرمانده کشتی و یا عامل متصدی باربری برحسب تقاضای فرستنده بار موظف است بارنامه دریایی کـه در آن مشخصات ذیل درج شده است صادر نماید

الف – علائم مشخصه ایکه جهت شناسائی بار ضروری است همان علائمی است کـه توسط فرستنده بار قبل از شروع بارگیری کتباً تسلیم شده است مشروط بر اینکه در مورد بار بدون روپوش علائم مذکور بر روی بار نقش شده و یا بطور وضوح نشان داده شده باشد اگر بار در صندوق قرار گرفته و یا دارای پوشش باشد علائم باید بطوری نقش شود کـه تا پایان سفر خوانا بماند

ب – تعداد بسته ها یا قطعات یا مقدار یا وزن برحسب مورد بـه نحوی کـه کتباً از طرف فرستنده بار تعیین و تسلیم شده است

ج – متصدی باربری یا فرمانده یا عامل متصدی باربری ملزم نیست کـه در بارنامه دریایی علائم – تعداد مقدار یا وزنی را قید نماید کـه صحت آنها بـه جهات موجه مشکوک باشد و یا وسیله مناسب برای رسیدگی بـه صحت آنها را در اختیار نداشته باشد.

۴) بارنامه دریایی صادر شده بشرح فوق مدرک دریافت کالا بوسیله متصدی باربری بشرح مندرج در بند ۳ الف – ب – ج این ماده خواهد بود.

۵) فرستنده بار نسبت بـه صحت علائم – تعداد – مقدار و وزن بار بـه نحوی کـه هنگام حمل اظهار داشته است در مقابل متصدی باربری مسئول شناخته می شود و موظف است غرامت متصدی باربری را در مقابل هرگونه فقدان – خسارت و هزینه های ناشی از عدم صحت اظهارات مذکور بپردازد.

حق متصدی باربری بـه دریافت چنین غرامتی مسئولیت و تعهدات نامبرده را کـه ناشی از قرارداد باربری است نسبت بـه هیچ کس غیر از فرستنده بار محدود نخواهد کرد

۶) در صورتی کـه همزمان یا قبل از نقل مکان بار و تسلیم آن بـه تحویل گیرنده اخطاریه ای حاکی از فقدان یا خسارت وارده بـه بار با شرح و کیفیت آن کتبا بـه متصدی باربری یا نماینده او در بندر تخلیه تسلیم نگردد نقل مکان بار و دادن آن بـه کسی کـه بر طبق قرارداد حمل باید بار بـه او تسلیم شود بـه منزله تحویل بار مندرج در بارنامه دریایی از طرف متصدی باربری خواهد بود مگر آنکه خلاف آن ثابت شود

چنانچه فقدان یا خسارت وارده ببار آشکار نباشد اخطار مذکور باید ظرف سه روز پس از تحویل بار تسلیم شود

در صورتی کـه در موقع دریافت وضع و حالت کالا مورد رسیدگی و بازدید طرفین قرار گرفته باشد تسلیم اخطار کتبی ضروری نخواهد بود

ادعای فقدان یا خسارت نسبت بـه متصدی باربری و کشتی پس از گذشتن یکسال از تاریخ تحویل و در صورت عدم تحویل از تاریخی کـه بار بایستی تحویل داده شده باشد مسموع نخواهد بود متصدی باربری و تحویل گیرنده بار باید همه گونه تسهیلات معقول جهت رسیدگی و تشخیص فقدان و خسارات واقعی و یا خساراتی کـه تصور میرود ببار وارد آمده فراهم کند

۷ – بعد از بارگیری بـه تقاضای فرستنده محموله باید روی بارنامه ایکه برای او توسط متصدی باربری فرمانده کشتی و یا عامل متصدی باربری صادر شود جمله بارگیری شده قید گردد مشروط بر اینکه اگر فرستنده بار قبلا سند یا مدرکی دال بر تحویل بار دریافت داشته است آنرا مسترد دارد ولی بـه اختیار متصدی بار ممکن است در سند مذکور نام بندر بارگیری و نام کشتی یا کشتی های حامل بار و تاریخ یا تواریخ حمل بار توسط متصدی باربری و عامل او و یا فرمانده کشتی ذکر شود در این صورت سند مزبور کـه حاوی این مشخصات است و مفاد بند ۳ این ماده در آن رعایت شده است « بارنامه دریایی بار بارگیری شده» محسوب می گردد

۸ – قید هرگونه شرط یا توافق در قرارداد باربری بمنظور سلب مسئولیت متصدی باربری یا کشتی یا محدود کردن مسئولیت مزبور در مورد فقدان بار یا خسارات وارد بـه آن ناشی از غفلت و تقصیر و یا تسامح در انجام وظائف و تعهدات مصرحه در این فصل باطل و بلااثر خواهد بود

مزایای بیمه یا شروط مشابه آن کـه بـه نفع متصدی باربری منظور گردد نیز تابع حکم فوق خواهد بود

ماده ۵۵) عدم مسئولیت متصدی باربری و کشتی:

۱ – کشتی و متصدی باربری هیچکدام مسئول فقدان یا خسارت ناشی از عدم قابلیت دریانوردی نخواهد بود مگر آنکه از طرف آنها در آماده نمودن کشتی برای دریانوردی و تامین احتیاجات آن از نظر کارکنان و تجهیزات و تدارکات کافی و مناسب کردن انبارها و سردخانه ها و کلیه قسمتهای دیگر کشتی کـه کالا در آن حمل میشود و همچنین مواظبت حمل طبق بند یک ماده ۵۴ سعی و اهتمام کافی مبذول نشده باشد هر گاه فقدان و یا خسارت وارده در نتیجه عدم قابلیت دریانوردی باشد متصدی باربری و یا اشخاص دیگری کـه بـه استناد این ماده ادعای معافیت از مسئولیت مینمایند ملزم اند کـه اعمال سعی و مراقبت را از ناحیه خود ثابت کنند

۲ – کشتی و متصدی بار مسئول فقدان یا خسارت ناشی از علل مشروحه زیر نخواهند بود

الف – غفلت و قصور و یا عمل فرمانده و کارکنان و راهنمایان و یا مامور مجاز متصدی باربری هنگام دریانوردی و اداره امور کشتی

ب – آتش سوزی کـه بـه سبب فعل و یا خطای متصدی باربری نباشد

ج – خطرات و حوادث خطرناک و یا سوانح دریا و آبهای قابل کشتی رانی

د – بلیات طبیعی

هـ – جنگ و نتایج آن

و – عملیات دشمنان جامعه

ز – بازداشت یا متوقف شدن کشتی در نتیجه اقدامات قهریه یا بـه سبب امر یا عمل حکام یا مردم یا مقامات قضائی

ح – محدودیت های قرنطینه

ط – فعل و یا ترک فعل فرستنده بار یا صاحب بار – عامل یا نماینده او

ی – اعتصاب و یا بستن کارگاه ها و یا خودداری و یا جلوگیری از کار بطور کلی و جزئی بـه هر علتی کـه باشد

ک – شورش و یا اغتشاش

ل – نجات و مجاهدت برای نجات جان افراد و یا اموال در دریا

م – کسر و کمبود وزن و حجم کالا و هر نوع خسارت دیگری کـه از معایب مخفی – ماهیت و نقائص ذاتی کالا ناشی گردد

ن – نقائص بسته بندی کالا

س – نقائص و یا کامل نبودن علائم و مشخصات

ع – عیوب مخفی کـه با دقت کافی قابل کشف نباشد

ف – هر علت دیگری کـه از فعل و یا تقصیر متصدی باربری و یا فعل و یا تقصیر عامل یا مامور مجاز او ناشی شده باشد ولی در این مورد متصدی باربری و عامل و یا مامور مجاز او باید ثابت کند کـه تقصیر و فعل آنان تاثیری در فقدان و خسارات و زیان وارده نداشته است

۳ – فرستنده بار در مورد فقدان یا خسارات وارده بـه متصدی باربری و یا کشتی بهر سبب و علتی کـه ناشی از عمل یا تقصیر و یا غفلت فرستنده بار و یا عامل و یا مامور مجاز او نباشد مسئول نخواهد بود

۴ – هرگونه تغییر مسیر کشتی در دریا برای نجات و مجاهدت در حفظ جان آدمی و اموال و یا هرگونه انحراف معقول کشتی نقض و تخلف از مقررات این فصل و قرارداد باربری نیست و متصدی باربری مسئول فقدان و یا خسارت وارده ناشی از آن نخواهد بود.

۵ – متصدی باربری و یا کشتی هیچکدام در مورد فقدان و یا خسارات وارده بـه کالا مسئولیتی زائد بر صد لیره استرلینگ برای هر بسته کالا و یا واحد آن نخواهد داشت مگر اینکه نوع و ارزش اینگونه بار قبل از حمل توسط فرستنده بار اظهار گردیده و در بارنامه دریایی نیز قید شده باشد

چنانچه اظهار مذکور در بارنامه دریایی قید شده باشد حمل بر صحت موضوع می گردد مگر آنکه خلاف آن ثابت شود ولی متصدی باربری را مقید نمیکند و مشارالیه می تواند نسبت بـه آن اعتراض نماید.

متصدی باربری یا عامل او و یا فرمانده میتوانند با فرستنده بار نسبت بـه تعیین حداکثر مبلغ دیگری غیر از آنچه در بالا تعیین شده توافق نمایند مشروط بر اینکه از مبلغ فوق کمتر نباشد. چنانچه فرستنده بار نوع یا ارزش جنس را عالماً و عامداً بر خلاف واقع در بارنامه دریایی قید کند متصدی باربری و کشتی در مورد فقدان یا خسارات وارد ببار مسئول نخواهند بود.

۶) هر گاه متصدی باربری فرمانده و یا عامل متصدی باربری اجناس قابل اشتعال و انفجار و یا خطرناک را بدون علم و اطلاع از کیفیت و نوع آن بارگیری نمایند و بعداً از نوع و کیفیت آنها بـه عللی آگاه شوند میتوانند در هر موقع و قبل از تخلیه در مقصد در هر محلی کـه صلاح بدانند بدون پرداخت هیچگونه غرامت و یا هزینه ایکه ممکن است بطور مستقیم و یا غیرمستقیم از حمل چنین موادی ایجاد شود آنها را تخلیه و یا نابود و یا بلااثر کنند.

چنانچه حمل اینگونه بار با علم و اطلاع صورت گیرد و بعداً وجود آن برای کشتی و یا بار آن ایجاد خطر کند متصدی باربری می تواند آنرا بـه طریق مذکور در بالا در هر محلی کـه صلاح بداند تخلیه و یا نابود و یا بلااثر نماید در اینصورت مسئولیتی متوجه متصدی باربری نخواهد بود مگر نسبت بـه خسارت مشترک دریایی کـه ممکن است بوجود آید.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۵۶) اعراض از حقوق و افزایش مسئولیت و تعهدات: متصدی باربری مختار است از تمام یا قسمتی از حقوق و عدم مسئولیت های خود صرفنظر کند و یا مسئولیتی زائد بر آنچه در این فصل پیش بینی شده است قبول کند. قید اینگونه انصراف یا افزایش مسئولیت در بارنامه دریایی الزامی است.

مقررات این فصل شامل قرارداد اجاره کشتی نمی شود ولی اگر بارنامه های دریایی برای کشتی ایکه در اجاره است صادر شود آن بارنامه تابع مقررات این فصل خواهد بود. این مقررات مانع از آن نیست کـه در بارنامه درباره خسارات مشترک دریایی شرائطی مجاز قید کنند.

ماده ۵۷) تنظیم قرارداد با شرائط خاص: با وجود مقررات مذکور در مواد فوق متصدی باربری – فرمانده و یا عامل متصدی باربری و یا فرستنده بار می توانند قراردادی با هر نوع شرط برای حمل بار مشخص و تقبل هرگونه مسئولیت و تعهد از طرف متصدی باربری و حقوق و مزایای وی منعقد کنند و حتی ممکن است درباره مسئولیت متصدی باربری نسبت بـه قابلیت دریانوردی کشتی شرائط خاصی کـه مخالف نظم عمومی نباشد منظور دارند و هم چنین نسبت بـه مراقبت و مواظبت کارکنان یا عاملین متصدی باربری و یا مامور مجاز او در مورد بارگیری – جابجا کردن – انبار کردن – حمل – محافظت – مواظبت و تخلیه کالا شرایط خاص منظور دارند مشروط بر اینکه با انعقاد قراردادهای مذکور بارنامه دریایی تنظیم نشود و همچنین شرایط قرارداد در قبض رسیدی کـه غیرقابل انتقال خواهد بود ذکر و جمله « غیرقابل انتقال» در روی رسید مذکور قید شود. هر قراردادی کـه بـه طریق فوق منعقد شده باشد معتبر است

مفاد این ماده ناظر بـه حمل کالاهای بازرگانی معمولی کـه در جریان عملیات عادی تجاری حمل و نقل میشود نیست و فقط شامل باری است کـه کیفیات خاص حمل آنها عرفا انعقاد قراردادی خاص را ایجاب می کند.

ماده ۵۸) قرارداد خاص راجع بـه خسارت وارده بـه کالا قبل از بارگیری و بعد از تخلیه کشتی: هیچیک از مقررات این فصل مانع از آن نیست کـه متصدی باربری و فرستنده بار شرائط خاصی را در قرارداد پیش بینی کنند کـه بر طبق آن مسئولیت و تعهدات متصدی باربری و کشتی در مورد فقدان یا خسارات مربوط بـه محافظت و مواظبت و جابجا کردن بار قبل از بارگیری و بعد از تخلیه کشتی بار تعیین گردد.

ماده ۵۹) عدم تعمیم مقررات فصل حاضر: مقررات این فصل در حقوق و تعهدات متصدی بار مندرج در فصل پنجم قسمت دوم مربوط « بـه تحدید مسئولیت مالکین کشتی» تغییری نمیدهد:

ماده ۶۰) مشخصات بارنامه دریایی:

الف – خصوصیات و مشخصات بارنامه دریایی بشرح زیر است کـه باید در بارنامه قید گردد.

۱) نام کشتی

۲) نام بندر مبدا و تاریخ بارگیری و نام بندر مقصد.

۳) علامت و مشخصات و نوع بار و تعداد بسته و جمع آن

۴) وزن خالص و غیر خالص و اندازه بار

۵) نام و نشانی فرستنده بار – متصدی باربری – تحویل گیرنده

۶) شرائط بارگیری و حمل بار و واحد نرخ

۷) تعداد نسخ بارنامه

ماده ۶۱) کیفیت حقوقی بارنامه دریایی: بارنامه دریایی ممکن است مانند چک بنام شخص معین یا حامل یا حواله کرد صادر گردد. در صورتی کـه صادر کننده بارنامه هنگام تنظیم بارنامه تاریخ آنرا مقدم بر تاریخ صدور بگذارد در مقابل تحویل گیرنده کالا مسئول کلیه خسارات وارده بعلت این تغییر تاریخ خواهد بود.

ماده ۶۲) نسخ بارنامه دریایی: بارنامه دریایی لااقل باید در چهار نسخه بشرح زیر صادر شود.

نسخه اول کـه اصلی است برای فرستنده بار

نسخه دوم برای شخصی کـه بارنامه بنام او صادر شده است

نسخه سوم برای فرمانده کشتی

نسخه چهارم برای مالک کشتی و یا نماینده قانونی او

کلیه نسخ بارنامه توسط فرمانده کشتی و یا کسی کـه از طرف او برای این منظور تعیین شده امضاء می گردد

اگر نسخ متعددی برای بارنامه صادر گردد نسخ مزبور نمره گذاری شده و در هر یک تعداد نسخ صادره ذکر خواهد شد

ماده ۶۳) مدت لازم برای صدور بارنامه: بارنامه دریایی باید ظرف ۲۴ ساعت پس از بارگیری تنظیم شده و بـه امضاء برسد. چنانچه فرمانده کشتی بعلت بطول انجامیدن بارگیری در مقابل دریافت هر قسمت از بار قبض رسید و یا رسید موقت صادر نماید صاحب کالا یا فرستنده بار موظف است پس از دریافت بارنامه دریایی (با رعایت مفاد این ماده از حیث مدت) قبض رسید و یا رسید موقت بار را بـه فرمانده مسترد دارد.

ماده ۶۴) حقوق دارنده بارنامه – تحویل گیرنده: دارنده نسخه اصلی بارنامه دریایی حق دارد تحویل بار را از فرمانده کشتی خواستار گردد. تحویل بار با احراز هویت کامل و نشانی و سمت تحویل گیرنده صورت خواهد گرفت اگر در بارنامه وزن و مقدار و جنس کالا غیرقابل تشخیص ذکر گردد اثبات ارقام ادعائی بـه عهده فرستنده بار خواهد بود

ماده ۶۵) تحویل بار قبل از رسیدن بـه مقصد: پس از صدور بارنامه دریایی نمیتوان تحویل بار را قبل از رسیدن بـه مقصد مطالبه نمود مگر آنکه نسخه اصلی قابل انتقال بارنامه بـه فرمانده و یا متصدی باربری تسلیم گردد در صورتی کـه این امر ممکن نباشد تحویل بار در قبال وثیقه کافی جهت جبران خسارت احتمالی صورت خواهد گرفت

ماده۶۶) فساد بار ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ : اگر بار در معرض تضییع و فساد سریع باشد فرمانده می تواند در صورت امکان با کسب نظر مالک و در غیر اینصورت با اطلاع دادستان محل در داخل کشور و یا کنسولگری های دولت جمهوری اسلامی ایران و یا مراجع رسمی و صلاحیتدار محل در خارج از کشور آن را بفروشد و مراتب را فوری بـه فرستنده و تحویل گیرنده بار اطلاع دهد.

ماده ۶۷) بار بدون بسته بندی – تعیین وزن توسط شخص ثالث: هر گاه برحسب عرف تجاری وزن بار بدون بسته بندی از طرف کسی غیر از متصدی باربری یا فرستنده بار اظهار و مراتب در بارنامه دریایی قید گردد علیرغم آنچه در این فصل گفته شده است بارنامه دریایی مذکور مدرک وصول بار بوزن تعیین شده از طرف اظهارکننده علیه متصدی باربری تلقی نخواهد شد.

ماده ۶۸) حمل بار بدون اجازه مالک: فرمانده و کارکنان کشتی بهیچوجه حق ندارند بدون اجازه مالک کشتی و بحساب خود باری را حمل کنند. افرادی کـه بدون اجازه باری را حمل کرده اند مکلفند علاوه بر جبران خسارات دو برابر کرایه معمولی بار را بپردازند.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل پنجم ـ مالکین کشتی ـ حدود مسئولیت و تعهدات آنها

قسمت اول ـ مقررات کلی

ماده ۶۹) مسئولیت مالک کشتی: مالک کشتی شخصاً مسئول اعمال و تعهدات و قصور و خطاهای خود و نیز مسئول عملیات فرمانده و قراردادهایی است کـه وی ضمن انجام وظائف خود منعقد میکند مالک کشتی همچنین مسئول عملیات کارکنان کشتی و ماموران مجازی کـه از طرف او بـه خدمت در کشتی گمارده شده اند خواهد بود.

ماده ۷۰) مدیرعامل – تجهیز کننده:

الف – در موردی کـه کشتی بـه چند شریک تعلق داشته باشد شرکاء میتوانند یکنفر را برای اداره امور کشتی بـه عنوان مدیرعامل تعیین نمایند

ب – مالک یا شرکاء کشتی میتوانند یک یا چند نفر را برای تجهیز کردن کشتی (از قبیل تهیه کارکنان و تدارک خواربار – سوخت و کلیه مایحتاج کشتی و غیره) بـه عنوان تجهیز کننده تعیین نمایند

ج – مدیرعامل و تجهیز کننده ممکن است مالک کشتی نیز باشد.

د – تجهیز کننده ایکه خود نیز از جمله مالکین کشتی است و یا از طرف آنها سمت نمایندگی دارد میتواند راجع بـه مسائل مربوط بـه تجهیزات و حرکت کشتی بـه عنوان نماینده قانونی آنها در مراجع صلاحیتدار رسمی و دادگا هها حضور بهم رساند

ماده ۷۱) اخذ تصمیمات شرکاء کشتی: در صورتی کـه کشتی بـه چند نفر شریک تعلق داشته باشد تصمیمات نسبت بـه مسائلی کـه مربوط بـه منافع مشترک مالکین است و همچنین نسبت بـه انتخاب مدیرعامل و تجهیز کننده با رای حداقل نصف بعلاوه یک مجموع سهام اتخاذ می گردد

ماده ۷۲) استرداد سهم مالکی کـه فرمانده کشتی میباشد. چنانچه فرمانده کشتی در مالکیت کشتی شریک باشد و بـه خدمت او خاتمه داده شود حق دارد سهام و حقوق خود را واگذار کند و بهای آنرا از سایر مالکین دریافت دارد در صورت اختلاف بها سهام وی از طرف کارشناسانی کـه توسط طرفین و یا توسط دادگاه انتخاب شده اند معین خواهد گردید

ماده ۷۳) عزل فرمانده: در صورت نبودن قرارداد خاص مالک کشتی میتواند در هر موقع بـه خدمت فرمانده خاتمه دهد

ماده ۷۴) تعهدات مستاجر کشتی: در صورتی کـه مستاجر کشتی هزینه کارکنان خواربار و اداره امور کشتی و دریانوردی را شخصاً بـه عهده گرفته باشد از نظر مسئولیت های مربوط بـه مالک کشتی در حکم مالک کشتی است.

قسمت دوم ـ تحدید مسئولیت مالکین کشتی

ماده ۷۵) حدود مسئولیت

۱) مالک کشتی دریاپیما میتواند در مورد مطالبات ناشی از هر یک از حوادث مذکور در ذیل مسئولیت خود را بـه میزان مقرر در ماده ۷۷ این قانون محدود کند مگر آنکه حوادثی کـه موجب ایجاد چنین خساراتی شده بر اثر تقصیر مالک کشتی بـه وجود آمده باشد

الف – تلفات جانی یا صدمات بدنی بهر شخصی کـه برای سفر در کشتی سوار شده است و نیز از بین رفتن و خسارات وارده بـه اموالی کـه در کشتی حمل میشود

ب – تلفات جانی یا صدمات بدنی وارده بهر شخص دیگر (خواه در خشکی خواه در آب) و همچنین فقدان یا خسارات وارده بـه هرگونه مال دیگر یا تضییع هرگونه حقی کـه در نتیجه عمل یا خطا یا غفلت اشخاصی کـه در کشتی یا خارج آن هستند و مالک کشتی مسئول عمل یا خطا یا غفلت چنین اشخاصی است بـه وجود آید مشروط بر آنکه عمل یا خطا یا غفلت اشخاص اخیر مربوط بـه عملیات ناشی از دریانوردی و یا اداره امور کشتی یا بارگیری یا حمل و یا تخلیه بار و سوار کردن و حمل و پیاده کردن مسافرین باشد.

۲) خسارت بدنی عبارت است از خسارت ناشی از تلفات جانی و صدمات بدنی وارده بـه اشخاص و خسارت مالی عبارت است از هر یک از خسارات دیگری کـه در بند (۱) این ماده ذکر شده است

۳) در موارد مصرح در بند ۱ این ماده حق تحدید مسئولیت برای مالک کشتی محفوظ است ولو آنکه مسئولیت وی ناشی از مالکیت کشتی یا تصرف یا حفاظت یا نظارت بر آن باشد بدون اینکه اثبات خطای او یا اشخاصی کـه مسئولیت آنان را عهده دار است لازم باشد.

۴) مقررات این ماده شامل موارد ذیل نیست

الف – مطالبات مربوط بـه نجات کشتی و خسارات مشترک دریایی.

ب – مطالبات فرمانده یا کارکنان کشتی و یا هر یک از نمایندگان مالک کشتی کـه در کشتی باشند و یا ماموران مجاز مالک کشتی کـه وظائف آنها مربوط بـه کشتی است و همچنین مطالبات وراث یا نمایندگان یا اشخاصی کـه تحت تکفل آنها هستند مشروط بـه اینکه بـه موجب قانونی کـه ناظر بقرار داد استخدامی آنها با مالک کشتی است مالک کشتی مجاز نباشد مسئولیت خود را نسبت بـه این قبیل دعاوی محدود نماید و یا بـه موجب قانون مذکور فقط بتواند مسئولیت خود را تا میزانی بیش از آنچه در ماده ۷۷ این فصل مقرر شده است محدود سازد.

۵) هر گاه مالک کشتی محق باشد علیه مدعی نسبت بهمان حادثه اقامه دعوی نماید دعاوی هر یک از طرفین بطور تهاتر حل و فصل خواهد شد و مقررات این فصل فقط نسبت بـه مازاد احتمالی قابل اجراء خواهد بود

۶) قانون دادگاه مرجع رسیدگی معین خواهد کرد چه کسی باید ثابت کند کـه علت حادثه موجد ادعا بر اثر فعل یا تقصیر مالک کشتی بوده یا نبوده است.

۷) استناد بـه تحدید مسئولیت دلیل قبول اصل مسئولیت نیست

ماده ۷۶) حساب مخصوص:

۱ – تحدید مسئولیت مقرر در ماده ۷۷ این فصل شامل مجموع مطالبات مربوط بـه خسارت بدنی و مالی ناشی از یک حادثه بدون توجه بـه مطالبات ناشی از حادثه دیگر خواهد بود اعم از اینکه مطالبات اخیر قبلا بـه وجود آمده و یا بعداً ایجاد گردد.

۲ – چنانچه مجموع خسارات ناشی از یک حادثه معین از حدود مسئولیت مقرر در ماده ۷۷ تجاوز نماید تمام وجوهی کـه بعلت تحدید مسئولیت باید پرداخت گردد حساب مخصوصی را تشکیل خواهد داد

۳ – وجوهی کـه بدین ترتیب در حساب مخصوص منظور می شود فقط برای پرداخت مطالباتی است کـه در برابر آن مطالبات می توان بـه تحدید مسئولیت استناد کرد.

۴ – بعد از تشکیل حساب مخصوص در صورتی کـه عملا بتوان از وجوه این حساب استفاده نمود هیچیک از طلبکارانی کـه از این حساب حق استفاده دارد نمیتواند نسبت بـه سایر دارائی های مالک کشتی برای وصول همان طلب اقامه دعوی نماید.

ماده ۷۷) میزان مسئولیت

۱ – اصلاح ۱۳۶۷/۰۳/۲۵ – مالک کشتی می تواند میزان مسئولیت خود را بشرح مذکور در ماده ۷۵ بـه مبالغ زیر محدود نماید: ـ در صورتی کـه سانحه فقط منجر بـه خسارات مالی گردد جمعاً برحسب هر تن ظرفیت کشتی ۸۱۰۰۰ ریال

– در صورتی کـه سانحه فقط منجر بـه خسارات بدنی شود جمعاً برحسب هر تن ظرفیت کشتی ۱۵۰۰۰۰ ریال

– در صورتی کـه سانحه فقط منجر بـه خسارات بدنی و مالی گردد جمعاً برحسب هر تن ظرفیت کشتی ۲۵۰۰۰۰ ریال

که از این مبلغ ۰۰۰ /۱۶۹ ریال برحسب هر تن ظرفیت کشتی منحصراً برای پرداخت خسارات بدنی و مبلغ ۰۰۰ /۸۱ ریال بقیه برحسب هر تن ظرفیت کشتی برای پرداخت خسارات مالی تخصیص مییابد.

۲ – در هر قسمت از حساب مخصوص تقسیم وجوه بین طلبکاران باید بـه نسبت طلب مسلم آنها صورت گیرد.

۳ – اگر مالک کشتی قبل از تقسیم وجوه حساب مخصوص تمام یا قسمتی از بدهی های مذکور در بند یک ماده ۷۵ را پرداخت نموده باشد نسبت بحساب مذکور قائم مقام قانونی طلبکار خواهد بود.

ولی حقوق مالک در این مورد محدود بـه میزانیست کـه طلبکار می توانسته بر طبق قوانین کشوری کـه حساب مخصوص در آن ایجاد شده از او مطالبه نماید.

۴ – هنگامی کـه مالک کشتی ملزم بـه پرداخت تمام یا قسمتی از بدهی های مندرج در بند یک ماده ۷۵ این قانون شود دادگاه میتواند دستور دهد وجوه کافی بطور موقت کنار گذارده شود تا مالک کشتی بتواند بعدا حقوق خود را از محل حساب مخصوص بـه نحو مذکور در بند بالا استیفا نماید

۵) بمنظور تعیین حدود مسئولیت مالک کشتی طبق مقررات این ماده هر کشتی کـه ظرفیت آن کمتر از ۳۰۰ تن باشد در حکم ۳۰۰ تن خواهد بود.

۶ – بمنظور اجرای مقررات این فصل ظرفیت کشتی بشرح ذیل محاسبه میشود.

در مورد کشتی های بخاری یا موتوری ظرفیت خالص باضافه مقدار حجمی کـه از ظرفیت غیر خالص برای تعیین ظرفیت خالص بابت ماشین یا موتورخانه کسر میشود. در مورد سایر کشتی ها ظرفیت خالص.

ماده ۷۸) تشکیل و تقسیم وجوه حساب مخصوص: مقررات مربوط بـه تشکیل و تقسیم وجوه (حساب مخصوص) بـه موجب آئیننامه ای خواهد بود کـه بر طبق ماده ۱۹۳ این قانون تنظیم و تصویب خواهد شد.

ماده ۷۹) اخذ تضمین یا تامین:

۱ – در کلیه مواردیکه مالک مجاز است بـه موجب این قانون مسئولیت خود را محدود کند و هنگامیکه کشتی یا هر کشتی و یا هر مال دیگر متعلق بمالک در قلمرو ایران توقیف شده است و یا برای احتراز از توقیف، تضمین یا تامین دیگر داده شده است دادگاه یا هر مرجع صلاحیتدار دیگر میتواند بر رفع توقیف از کشتی یا از مال دیگر و یا بفک تامین دستور لازم را صادر نماید مشروط بر اینکه مالک تضمین یا تامین دیگری معادل با میزان کامل مسئولیت خود بنحویکه این قانون مقرر میدارد داده باشد و در این مورد تضمین و تامین باید طوری باشد کـه عملا قابل استفاده بوده و تکافوی حقوق مدعی را بنماید.

۲ – در صورتی کـه مطابق شرائط مذکور در بند یک این ماده تضمین یا تامینی کافی در محلهای ذیل داده شده باشد دادگاه یا مقام صالح دیگر بفک توقیف از کشتی یا رفع تضمین و یا تامین رای میدهد.

الف – در بندریکه حادثه موجد طلب بوقوع پیوسته است.

ب – در نخستین بندر توقف پس از حادثه اگر حادثه در بندر روی نداده است.

ج – در بندر مقصد یا تخلیه برحسب آنکه خسارت بدنی یا مربوط بکالا باشد.

۳ – در صورتی کـه میزان تضمین یا تامین بحد میزان مسئولیت مقرر در این قانون نباشد احکام بند یک و دو در صورتی جاری خواهد شد کـه تضمین یا تامین کافی برای بقیه آن داده شود.

۴ – هنگامیکه مالک مطابق مقررات این قانون بمیزان مبلغی کـه معادل مسئولیت کامل او است تضمین یا تامینی دیگر داده است کلیه مطالبات ناشی از یک حادثه کـه مالک مسئولیت خود را نسبت بـه آن محدود نموده است از محل این تضمین یا تامین تادیه خواهد شد

ماده ۸۰) مسئولیت کشتی مدیرعامل – تجهیزکننده

۱ – مسئولیت مالک کشتی در این فصل شامل مسئولیت کشتی نیز میباشد

۲ – با رعایت مفاد بند ۳ این ماده مقررات این فصل بهمان کیفیت کـه شامل مالک کشتی می گردد شامل مستاجر – مدیرعامل و تجهیزکننده – فرمانده و کارکنان کشتی و همچنین ماموران مجاز آنها در طی خدمت می گردد مشروط بر اینکه حدود مسئولیت مالک کشتی و کلیه اشخاص مذکور در بالا در مورد خسارت مالی و بدنی ناشی از یک حادثه مشخص دریایی از مبلغی کـه بر طبق ماده ۷۷ تعیین شده است تجاوز ننماید

۳ – چنانچه علیه فرمانده یا کارکنان کشتی اقامه دعوی شود این اشخاص میتوانند بمحدودیت مسئولیت خود استناد نمایند ولو اینکه حادثه موجد ادعای خسارت ناشی از فعل یا قصور شخصی آنها باشد با اینوصف اگر فرمانده یا هر یک از کارکنان مالک تمام یا قسمتی از کشتی یا مستاجر یا مدیرعامل و یا تجهیزکننده نیز باشد استناد بمقررات این ماده فقط در صورتی جایز خواهد بود کـه چنین شخصی بعنوان فرمانده یا یکی از کارکنان مسبب فعل یا قصور موجد مسئولیت بوده باشد

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل ششم ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ ـ وظایف، مسئولیت ها و اختیارات فرمانده و کارکنان کشتی

ماده ۸۰ مکرر ۱ –الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – در این فصل اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بـه کار می روند:

الف ـ فرمانده: فردی کـه بـه عنوان عالی ترین مقام کشتی محسوب می شود و بر طبق مقررات این فصل مسئولیت اداره امور و هدایت کشتی را از جهات مختلف فنی، دریانوردی، کارکنان و خدمه بار و مسافر و انجام سایر وظایف قانونی بر عهده دارد.

ب ـ کارکنان و خدمه کشتی: هر فردی کـه برای انجام وظایفی در کشتی در ارتباط با کار یا خدمات کشتی برای سفر دریایی استخدام شده و نام او در فهرست خدمه کشتی ذکر شده است.

پ ـ مالک: هر شخص حقیقی یا حقوقی کـه نام او بـه عنوان مالک در دفتر ثبت کشتی ها در سازمان بنادر و دریانوردی ثبت شده است، مگر در مواردی کـه خلاف این امر بـه اثبات برسد.

ت ـ افسر اول و دوم: افراد واجد شرایطی کـه از طرف مالک با رعایت قوانین و مقررات مربوط، بـه عنوان افسر اول یا دوم بـه این سمت گمارده می شوند.

ث ـ افسر ارشد: فرد واجد شرایطی کـه بر اساس دستورالعمل مالک و در صورت نبودن دستورالعمل بر اساس عرف دریانوردی تعیین می شود.

ج ـ ارشد افسران یا کارکنان: فرد واجد شرایطی در بین افسران و کارکنان و خدمه کشتی کـه بر اساس دستورالعمل مالک و در صورت نبودن دستورالعمل بر اساس عرف دریانوردی با توجه بـه شرایط و اوضاع و احوال بالاترین مقام کشتی بعد از فرمانده محسوب می شوند.

ماده ۸۰ مکرر ۲ ـ الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – فرماندهی کشتی

الف ـ فرمانـدهی کشـتی بر عهده فردی است کـه از طـرف مالک بـه این سمت گمارده می شود.

ب ـ فرمانده باید همواره در کشتی حاضر باشد و بـه اعمال فرماندهی بپردازد مگر در موارد ضروری و مواقعی کـه کشتی در حال توقف در بندر یا لنگرگاه ایمن است.

پ ـ در صورت فوت یا بیماری فرمانده و یا بروز سایر عوامل خارج از اراده وی کـه مانع از ادامه فرماندهی گردد و در مواردی کـه فرمانده، کشتی را بـه هر علتی ترک کند یا از اجرای وظایف خویش امتناع ورزد، افسر اول کشتی بـه طور موقت و تا تعیین و حضور فرمانده جدید مسئول فرماندهی کشتی می باشد. در چنین شرایطی افسر اول مراتب را بلافاصله بـه اطلاع مالک می رساند و در این شرایط، وظایف، مسئولیت ها و اختیارات افسر اول عیناً همان وظایف، مسئولیت ها و اختیارات فرمانده است.

ماده ۸۰ مکرر ۳ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – ناوبری و مدیریت کشتی: فرمانده، مسئول ناوبری و مدیریت کشتی است و باید کشتی را با مهارت لازم و طبق فنون کشتی رانی و با رعایت قوانین و مقررات داخلی و معاهدات بین المللی کـه جمهوری اسلامی ایران در آنها عضویت دارد و همچنین عرف کشتی رانی مورد قبول در سطح بین الملل هدایت نماید. فرمانده باید قبل از ورود بـه آبها و بنادر سایر کشورها تا حد ممکن و ضرورت، با نظامات و مقررات لازم الاجرای این کشورها در زمینه کشتی رانی آشنا شود.

ماده ۸۰ مکرر ۴ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – کسب اطمینان از قابلیت دریانوردی کشتی: فرمانده قبل از شروع سفر باید از قابلیت دریانوردی کشتی بـه خصوص از جهات کافی و مناسب بودن تجهیزات فنی، کارکنان و خدمه واجد صلاحیت، معتبر بودن گواهینامه های قانونی، وجود اقلام مورد نیاز در کشتی و شرایط مناسب جهت تحویل، حمل و نگهداری کالا در کشتی اطمینان حاصل نماید. فرمانده همچنین باید از چیده شدن مناسب کالاهای تحویلی، مهار بار، عدم بارگیری اضافی و حصول تعادل و ثبات لازم در کشتی، سوخت کافی و حسب مورد بسته بودن درهای انبار و همه منفذهای روی عرشه اطمینان یابد. در صورت عدم اطمینان از هر یک از موارد یاد شده فرمانده موظف است از حرکت کشتی جلوگیری نماید و موضوع را بـه اطلاع مالک برساند. فرمانده باید در طول مدت سفر، اقدامات لازم را جهت استمرار قابلیت دریانوردی کشتی بـه عمل آورد.

ماده ۸۱ – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه و مسئولیت فرمانده در تحویل گرفتن و حمل بار: فرمانده در مقابل باری کـه بـه وی تحویل می گردد ملزم بـه صدور بارنامه است. فرمانده از طرف مالک موظف بـه مراقبت از کالاهای تحویلی، حمل و تحویل آنها طبق قرارداد، در بندر مقصد می باشد.

ماده ۸۱ مکرر – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – تخلیه و بارگیری: فرمانده باید از تحقق و صحت عملیات تخلیه و بارگیری، مهار بار و انجام سفر دریایی با سرعت مقتضی اطمینان حاصل نماید.

ماده ۸۲) استخدام افراد: استخدام افراد و افسران با رعایت مقررات مربوطه توسط فرمانده و بنمایندگی از طرف مالک انجام میگیرد. فرمانده موظف است در موقع انتخاب نسبت بصلاحیت افراد و افسران دقت لازم بـه عمل آورد و نظریات مالک کشتی یا نماینده او را در صورتی کـه در محل حاضر باشد جلب کند.

ماده ۸۳ – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – نگهداری دفاتر مخصوص بر روی کشتی: فرمانده کشتی مکلف است ضمن نگهداری دفتر رسمی ثبت وقایع کـه متضمن هرگونه اطلاعات مربوط بـه کشتی و نمودار فعالیت و حوادثی است کـه در کشتی رخ می دهد و از لحاظ کشتی رانی مؤثر بوده است، وقایع و اعمال مؤثر بر سفر دریایی و ملاحظات خاص از قبیل وضعیت هوا و دریا را با ذکر تاریخ و محل ثبت بـه صورت دقیق ثبت کند. این دفتر باید قبلاً توسط سازمان بنادر و دریانوردی ضمن درج نام کشتی، شماره گذاری، پلمب و گواهی شده باشد. نمونه دفتر یاد شده، حاوی امور و اطلاعاتی کـه باید در آن ذکر شود، توسط سازمان بنادر و دریانوردی تهیه می شود و استفاده از این نمونه برای کشتی ها الزامی است. فرمانده باید سایر دفاتر ثبت و گزارشهای کشتی مانند دفتر ثبت گزارش موتورخانه و دفتر ثبت گزارش عرشه را در کشتی نگهداری کند. مدتی کـه دفاتر مذکور باید در کشتی نگهداری شوند توسط مالک تعیین و از سوی سازمان بنادر و دریانوردی تایید می گردد.

ماده ۸۴ – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – نگهداری مدارک و اسناد کشتی: فرمانده موظف است همیشه اسناد و مدارک زیر را در دفتر فرماندهـ کشتی نگهداری کند:

۱ـ سند مالکیت کشتی یا رونوشت مصدق آن

۲ـ سند ثبت و تابعیت کشتی

۳ـ فهرست کارکنان و خدمه کشتی

۴ـ فهرست مسافران کشتی

۵ ـ فهرست بار

۶ ـ اسناد حمل

۷ـ اجازه نامه حرکت کشتی

۸ ـ گواهینامه های مربوط بـه قرنطینه

۹ـ گواهینامه های فنی و قانونی

۱۰ـ دفاتر موضوع ماده (۸۳) این قانون

۱۱ـ گواهی ظرفیت

۱۲ـ فهرست حقوق عینی کشتی

۱۳ـ اسناد و گواهینامه های مربوط بـه معاهداتی کـه دولت جمهوری اسلامـی ایران بـه آنها ملحق شده است.

تبصره – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – در مواردی کـه سند الکترونیک مطمئن وجود داشته باشد، نگهداری نسخه الکترونیک کافی است.

ماده ۸۵ – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – حرکت و مانور کشتی: فرمانده موظف است در هنگام ورود کشتی بـه بنادر، لنگرگاهها، رودخانه ها، گذرگاههای دریایی، تنگه ها و کانال ها و نیز حرکت و مانور کشتی و خروج آن از این مناطق، عملیات مذکور را حتی در صورت وجود راهنما بر روی کشتی، هدایت نماید.

ماده ۸۵ مکرر ۱ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه فرمانده در حفظ و مراقبت از ایمنی، امنیت و سلامت: فرمانده موظف است تمامی توان، تجربه و دانش خود را برای تامین ایمنی، امنیت، سلامت کشتی، سرنشینان و بار قبل و همزمان با شروع و طی سفر دریایی بـه کار گیرد و اقدامات متعارف را برای ایمنی و امنیت و سلامتی کشتی و سرنشینان آن در تمامی مراحل مذکور انجام دهد و از انجام هر کاری کـه کشتی، سرنشینان و بار را بـه مخاطره می اندازد از جمله ورود بـه مناطق دریایی کـه عرفاً احتمال دارد کشتی در آنها دچار سانحه شود، اجتناب نماید.

ماده ۸۵ مکرر ۲ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه فرمانده در حفاظت از محیط زیست: فرمانده کشتی موظف است طبق قوانین و مقررات داخلی و معاهدات بین المللی مربوط کـه جمهوری اسلامی ایران بـه آنها ملحق شده است، اقدامات لازم را برای پیشگیری، کاهش و رفع آلودگی ناشی از کشتی تحت تصدی خود بـه عمل آورد و جز در موارد اضطراری برای نجات جان افراد آن هم در حد ضرورت و طبق قوانین و مقررات مربوط، اقدامی ننماید کـه باعث آلودگی محیط زیست شود. فرمانده باید در صورت نشت یا ریزش مواد آلوده کننده از کشتی تحت تصدی خود و یا مشاهده هرگونه آلودگی و یا آلوده کردن آبراهها و مناطق دریایی، بدون هیچ گونه تاخیری مراتب را بـه مقامات صلاحیتدار نزدیکترین بندر و یا حسب مورد مقامات صلاحیتدار نزدیکترین کشور ساحلی و کشور صاحب پرچم و مالک کشتی گزارش نماید.

ماده ۸۵ مکرر ۳ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظایف فرمانده در مقابله با دزدی و راهزنی دریایی: فرمانده موظف است بـه منظور مراقبت از سلامت سرنشینان و حفاظت از آنان، کشتی و محموله آن، هنگام تردد کشتی از مناطقی کـه توسط مالک و یا مراجع صلاحیتدار داخلی یا بین المللی مربوط بـه عنوان منطقه خطر دزدی و راهزنی اعلام شده است با رعایت قوانین و مقررات مربوط و دستورالعمل های مالک کشتی، اقدامات احتیاطی لازم را بـه عمل آورد تا کشتی و سرنشینان آن از گزند حملات احتمالی راهزنان دریایی مصون مانده و از تصرف کشتی توسط راهزنان جلوگیری شود. چنانچه بـه رغم تمهیدات و اقدامات انجام شده، کشتی بـه تصرف راهزنان دریایی درآید، فرمانده باید برای تامین سلامت و حفاظت از جان سرنشینان کشتی با همه توان و تا حد امکان تلاش و مجاهدت نماید.

ماده ۸۵ مکرر ۴ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه فرمانده در همکاری با بازرسان: فرمانده موظف است در مواردی کـه بازرسی کشتی بر طبق قانون مجاز است، برای انجام بازرسی با ماموران صلاحیتدار همکاری کند.

ماده ۸۵ مکرر ۵ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه و اختیارات فرمانده در حفظ نظم و امنیت کشتی: فرمانده بـه منظور حفظ نظم و امنیت کشتی بر تمام سرنشینان کشتی نظارت دارد و می تواند در چهارچوب اختیارات قانونی و عرف دریایی کـه مغایر اخلاق حسنه نباشد آنها را بـه انجام عمل یا ترک عمل خاصی ملزم نماید. فرمانده می تواند در مواقع ضروری با رعایت قوانین و آیین نامه انضباطی مربوط بـه اعمال تنبیهات انضباطی در مورد افراد متخلف اقدام و مالک کشتی را از آن مطلع نماید.

ماده ۸۵ مکرر ۶ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه فرمانده در پیشگیری از وقوع جرم و مواجهه با جرائم ارتکابی در کشتی: چنانچه در کشتی جرمی رخ دهد، فرمانده کشتی موظف است تا زمانی کـه مداخله مقامات صلاحیتدار میسر شود، در مقام ضابط دادگستری و با رعایت قانون آیین دادرسی کیفری و سایر قوانین و مقررات مربوط بدون هرگونه تاخیر اقدامات لازم را در جهت حفظ و جمع آوری دلایل و مدارک جرم انجام دهد و بی درنگ با استفاده از وسایل ارتباطی سریع، مراتب را بـه مقامات صلاحیتدار قضایی و بندری و حسب مورد نزدیکترین نمایندگی کنسولی و دیپلماتیک ایران در خارج از کشور اعلام و کسب تکلیف کند. فرمانده در صورت لزوم علاوه بر بازرسی مسافران و کارکنان و خدمه کشتی و ضبط اشیایی کـه ممکن است دلیل جرم باشند، مکلف است متهمان و مظنونان بـه ارتکاب جرم را تا زمان تسلیم آنان بـه مراجع و مقامات صلاحیتدار، با رعایت اصل سی و دوم (۳۲) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تحت نظر قرار دهد و در اولین فرصت گزارش جامعی از موضوع جرم و اقدامات انجام شده و نتایج آن تهیه و بـه همراه دلایل و مدارک بـه مراجع و مقامات صلاحیتدار تسلیم نماید.

ماده ۸۵ مکرر ۷ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه فرمانده در مورد مصدومان یا بیماران: هر گاه یکی از سرنشینان کشتی دچار بیماری یا مصدومیتی شود، فرمانده موظف بـه صدور دستورات لازم برای ارائه کمکهای اولیه است. چنانچه بیمار در کشتی قابل مداوا نباشد و معالجه او فوریت داشته باشد، فرمانده موظف است در نزدیکترین محل مناسبی کـه امکان درمان وجود دارد، ضمن اطلاع بـه مالک یا نماینده او و هماهنگی لازم برای معالجه بیمار یا مصدوم، موجبات خروج وی را از کشتی جهت مداوا فراهم کند.

ماده ۸۵ مکرر ۸ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظایف فرمانده در خصوص وقایع مربوط بـه سرنشینان: فرمانده موظف است وقایع ازدواج، تولد، وفات و مفقود شدن افراد در کشتی، پناهندگی و ورود مسافر غیرقانونی را گواهی نماید و آن را در دفتر رسمی ثبت وقایع نیز درج کند. فرمانده باید وقایع یاد شده را حسب مورد بـه مالک و مقامات کنسولی ایران در اولین یا نزدیکترین بندری کـه در آن توقف می کند و همچنین پس از مراجعت کشتی بـه ایران، حسب مورد بـه مقامات صلاحیتدار در ایران نیز اطلاع دهد.

ماده ۸۵ مکرر ۹ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه فرمانده در مورد فوت سرنشینان: در صورتی کـه یکی از سرنشینان کشتی فوت کند، فرمانده باید در حضور دو نفر از کارکنان و خدمه کشتی بـه عنوان شاهد، ضمن تنظیم صورتمجلسی متضمن مواردی از جمله علت و زمان فوت و وضعیت جسد (در صورت امکان)، از اموال متوفی صورت برداری نماید و از متوفی و اموال وی مواظبت کند و متوفی و اموالش را همراه با نسخه ای از صورتمجلس تنظیمی حسـب مورد بـه اشخاص یا مقامات صلاحیتدار تحویل دهد. در صورتی کـه متوفی ایرانی باشد و خارج از آبهای ایران فوت کند، فرمانده باید مراتب را بـه اولین یا نزدیکترین نمایندگی کنسولی دولت جمهوری اسلامی ایران اطلاع دهد.

تبصره – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – در صورتی کـه کشتی دارای پزشک مسئول باشد، صورتمجلس تنظیمی موضوع این ماده باید از جهت علت فوت بـه وسیله پزشک کشتی گواهی شود.

ماده ۸۵ مکرر ۱۰ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – ارائه گزارش در موارد بروز سوانح و حوادث غیرعادی: هر گاه در طی سفر دریایی، سانحه یا حادثه ای غیرعادی و فوق العاده برای کشتی، سرنشینان یا بار آن رخ دهد، نظیر بـه گل نشستن کشتی و ورود خسارت بـه کشتی یا تلف آن، چنانچه حادثه در بندر رخ داده باشد، ظرف بیست و چهار ساعت بعد از وقوع حادثه و چنانچه حادثه در جای دیگری اتفاق افتاده باشد، ظرف بیست و چهار ساعت پس از ورود بـه بندر، فرمانده باید گزارشی کتبی در مورد حادثه تهیه و آن را بـه سازمان بنادر و دریانوردی و مالک کشتی تسلیم نماید. گزارش توسط سازمان یاد شده جهت انجام اقدامات مقتضی حسب مورد بـه مقامات قضایی یا سایر مراجع صلاحیتدار مربوط تسلیم می شود. فرمانده در گزارش کتبی خود از جمله موارد زیر را درج می نماید:

الف ـ تابعیت کشتی (پرچم)

ب ـ نام کشتی، علامت خطاب و نام فرمانده

پ ـ بندر مبدا حرکت کشتی

ت ـ زمان و مسیر حرکت

ث ـ بندر مقصد

ج ـ خطراتی کـه با آن مواجه شده و خسارات وارد شده و میزان تقریبی خسارات با ذکر زمان و مکان دقیق حادثه و مشخصات فرد یا افراد سانحه دیده

چ ـ هر عامل مؤثر در بروز حادثه بـه طور مستقیم یا غیرمستقیم

ح ـ اقدامات انجام شده در رابطه با حادثه و سانحه

تبصره – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – در صورت ورود خسارت بـه بار، فرمانده تا قبل از تهیه گزارش حادثه و تسلیم آن بـه سازمان بنادر و دریانوردی و مالک کشتی، نباید شروع بـه تخلیه بار کند، مگر در شرایط اضطراری کـه بقای تمام یا بخشی از کالا در کشتی موجب بروز خطر فوری برای کشتی یا سرنشینان آن گردد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۸۶ – اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – تخلف در انجام وظایف: آیین نامه انضباطی تخلفات فرمانده، کارکنان و خدمه کشتی با رعایت قوانین مربوطه بنا بـه پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی با همکاری وزارت دادگستری و معاونت حقوقی رئیس جمهور تهیه می شود و ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون بـه تصویب هیات وزیران می رسد.

ماده ۸۶ مکرر ـ الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – اعمال مقررات در مورد جانشین مالک: در مواردی کـه در این قانون از مالک کشتی نام برده و احکامی برای وی پیش بینی شده است، احکام یاد شده حسب مورد بر اشخاصی کـه وفق عرف کشتی رانی در حکم مالک کشتی محسوب می شوند مانند اجاره کننده کشتی بـه صورت تجهیز نشده نیز قابل اعمال می باشد.

ماده ۸۷) تدارکات ضروری: فرمانده کشتی مکلفست برای خرید اشیاء ضروری از مالک یا نماینده او در صورتی کـه در بندر حاضر باشد کسب اجازه کند.

ماده ۸۸) عدم پرداخت مخارج کشتی: در صورتی کـه کشتی با رضایت مالکین بـه اجاره داده شده باشد و بعضی از آنها از پرداخت سهم خود نسبت بمخارج و لوازم کشتی خودداری نمایند فرمانده میتواند ۲۴ ساعت پس از ابلاغ راساً برای تامین مخارج کشتی بهر نحویکه مقتضی بداند اقدام کند و حتی میتواند با اطلاع بمقامات صلاحیتدار محلی و یا نماینده شرکاء کشتی سهم متعلق بآنها را بوثیقه گذارد.

ماده ۸۹) وثیقه گذاشتن بار جهت اخذ وام ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ : اگر ضمن سفر جهت تعمیر و یا تعویض بعضی از تاسیسات ضروری کشتی و یا مخارج فوری و لازم دیگر وجوه مورد احتیاج در دسترس نباشد فرمانده میتواند وجوه مذکور را در وهله اول با وثیقه گذاشتن کشتی و یا کرایه باربری و سپس با وثیقه گذاشتن بار کشتی و با رعایت شرایط ذیل قرض و یا در موارد ضروری و حیاتی با فروش بار کشتی وجوه لازم را تحصیل نماید.

۱) برای اجرای منظور فوق فرمانده باید ابتداء صورتمجلسی با ذکر موجبات قرضه تنظیم و آن را بـه امضاء افسران ارشد کشتی رسانده و مراتب را فورا بمالک کشتی اطلاع داده و کسب تکلیف نماید. در صورتی کـه از طرف مالک کشتی وجوه لازم در اختیار فرمانده گذارده نشود فرمانده میتواند در صورتی کـه کشتی در بنادر خارجی باشد با ارائه صورتمجلس مذکور کسب اجازه از نماینده کنسولی ایران و در صورت عدم وجود نماینده کنسولی ایران در محل با اجازه مقامات صلاحیتدار محلی و در صورتی کـه کشتی در بنادر ایران باشد با اجازه دادستان محل و یا نماینده قانونی او مبادرت بـه تحصیل وام کند.

۲) مبلغ وام درخواستی نباید از میزان واقعی نیازمندیهای مذکور تجاوز نماید

ماده ۹۰ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – امکان انتقال بار بـه کشتی دیگر: اگر کشتی قادر بـه حرکت نباشد، فرمانده می تواند با رعایت مفاد ماده (۸۹) این قانون بار را بـه کشتی دیگر انتقال دهد و کرایه بار و سایر هزینه ها را تا بندر مقصد تامین و پرداخت نماید.

ماده ۹۱ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – تخلیه بار بـه تقاضای فرستندگان: مستاجر کشتی یا فرستندگان بار کـه متفقاً مخالف وثیقه گذاشتن بار خود می باشند، می توانند بار خود را تخلیه کنند، مشروط بر اینکه کرایه حمل مسافت طی شده را بپردازند. در صورت عدم توافق، فرستندگانی کـه مایل بـه خروج بار خود هستند، ملزم بـه پرداخت تمام کرایه بار خود می باشند.

ماده ۹۲ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – پرداخت خسارات: در صورتی کـه بارکشتی بر طبق مفاد ماده (۹۱) این قانون تخلیه گردد و خسارتی وارد شود، خسارات وارد شده باید بـه نسبت سهم متقاضیان تخلیه، جبران گردد.

ماده ۹۳ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – فروش بار در موارد فوق العاده: در مواردی کـه ضرورت حیاتی ایجاب کند و راه حل دیگری نباشد، فرمانده کشتی می تواند با رعایت شرایط مذکور در ماده (۸۹) این قانون بـه فروش بار کشتی جهت تامین مخارج ضروری بـه منظور ادامه سفر کشتی و رسیدن آن بـه مقصد اقدام کند. فرمانده باید در صورت امکان سعی نماید در چنین مواردی قبلاً با فرستنده بار و مالک کشتی هماهنگی و موافقت آنان را تحصیل کند.

ماده ۹۴ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وثیقه و فروش غیرموجه: اگر فرمانده کشتی، اموال یا خود کشتی، کرایه یا بار آن را بدون علت موجه و یا بدون رعایت تشریفات مقرر در این قانون بـه وثیقه بگذارد یا بفروشد، شخصاً مسئول خسارات وارده می باشد.

ماده ۹۴ مکرر – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – مسئولیت فرمانده در صورت تقصیر: چنانچه فرمانده بـه سبـب تقصیر در اجرای وظایف خود خساراتی بـه اشخاص ثالـث وارد نماید، مسئول است. فرمانده در قبال هرگونه تلف یا خسارت وارده بـه کالاهای حمل شده بر روی عرشه نیز مسئولیت دارد مگر آن کـه فرستنده بار موافقت کتبی خود را با این عمل اعلام کرده باشد یا عرف کشتی رانی این گونه حمل را مجاز تلقی نماید.

ماده ۹۵) فروش کشتی توسط فرمانده: جز در موردیکه عدم قابلیت دریانوردی کشتی از طریق مراجع قانونی ثابت شود فرمانده کشتی نمیتواند بدون اجازه مخصوص مالک یا مالکین کشتی آنرا بفروش رسانده و در غیر اینصورت معامله باطل است.

ماده ۹۶ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه فرمانده در بـه پایان رساندن سفر: فرمانده بعد از شروع سفر دریایی نمی تواند بدون عذر موجه از ادامه آن خودداری کند. خودداری از ادامه سفر یا انجام سایر وظایف محوله حتی بـه دلیل بروز اختلاف بین وی و مالک کشتی نیز مجاز نیست. در غیر این صورت فرمانده حسب مورد مسئول جبران خسارت وارده بـه مالکان و مستاجران کشتی است.

ماده ۹۶ مکرر ۱ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – نمایندگی فرمانده از طرف مالک کشتی: فرمانده در غیاب مالک، نماینده قانونی مالک کشتی محسوب می شود و در حدود اختیارات تفویض شده از سوی وی و الزامات قانونی و عرف کشتی رانی، اقدامات لازم را برای حفظ کشتی و سفر دریایی انجام می دهد. ایجاد محدودیت در این نمایندگی در برابر اشخاص ثالثی کـه با حسن نیت اقدام نموده اند، قابل استناد نیست. فرمانده باید در طول سفر دریایی اقدامات لازم را در جهت صرفه و صلاح مالک و اشخاص ثالث در این قانون در ارتباط با کشتی، مسافر و بار انجام دهد.

ماده ۹۶ مکرر ۲ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – اختیارات فرمانده در خصوص صدور اعلامیه و گواهی: فرمانده می تواند نسبت بـه صدور اعلامیه ها و گواهی های لازم در ارتباط با کشتی و امور و فعالیت های مربوط بـه آن مانند اعلامیه ورود کشتی اقدام کند.

ماده ۹۶ مکرر ۳ – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – تبعیت فرمانده از مالک در امور تجاری: فرمانده در امورمربوط بـه وظایف تجاری محوله باید از دستور مالک پیروی کند و در حدود عرف معمول کشتی رانی وی را در جریان امور مربوط بـه کشتی، بار و مسافر قرار دهد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۹۷) وظیفه فرمانده هنگام مراجعت ببندر پایگاه: هنگامیکه فرمانده از آخرین بندر خارجی بطرف بندر پایگاه رهسپار گردد باید تلگرافی وضعیت کشتی و مقدار و نوع و قیمت بار و قروض کشتی را کـه بین راه ایجاد شده است و اسامی و محل اقامت اشخاص وام دهنده را بـه اطلاع مالک و در صورتکه کشتی در اجاره باشد بـه اطلاع مستاجر برساند و پس از رسیدن کشتی ببندر پایگاه فرمانده موظف است کلیه حسابهای مربوط بمسافرت انجام شده را در اسرع وقت تصفیه نماید.

ماده ۹۸ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – حمل بار بـه حساب فرمانده: فرمانده و کارکنان کشتی بـه هیچ وجه حق ندارند بدون اجازه مالک کشتی و بـه حساب خود باری را حمل کنند. فرمانده ای کـه کشتی را برای منافع دیگران اداره می کند، نمی تواند بـه هیچ وجه باری را بـه سود خود حمل کند مگر آنکه از مالک برای این کار اجازه کتبی داشته یا قراردادی در این مورد با وی منعقد کرده باشد.

تبصره – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – در صورت حمل بار و کالای غیرمجاز بدون اطلاع و اذن مالک کلیه مسئولیت های قانونی حسب مورد متوجه فرمانده کشتی و یا شخص متخلف است.

ماده ۹۹ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – ترک اجباری کشتی در طی سفر: در صورتی کـه فرمانده ناچار شود کشتی را بـه علت وقوع پیش آمد یا سانحه ای برای کشتی ترک نماید، این عمل باید با مشورت افسران ارشد کشتی صورت گیرد. در این حالت فرمانده مکلف است هنگام ترک کشتی علاوه بر حصول اطمینان از خروج تمامی افراد از کشتی، وجوه نقد و قیمتی ترین اموال و اسناد مهم کشتی را با خود نجات دهد؛ مگر اینکه نجات وجوه و اموال و اسناد یاد شده خارج از قدرت وی باشد. در صورت تخلف از مقررات این ماده، فرمانده مسئول شناخته می شود.

ماده ۱۰۰) وظیفه فرمانده در نجات کشتی: در موارد وقوع پیش آمدهای غیرمترقبه فرمانده موظف است تا آخرین لحظه ایکه امید باقیست در نجات کشتی و محموله و کارکنان آن نهایت اهتمام را مبذول دارد. در این نوع حوادث فرمانده باید آخرین نفری باشد کـه کشتی را ترک میکند.

ماده ۱۰۱ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – گزارش از بین رفتن کشتی: فرمانده ای کـه از کشتی غرق شده یا دچار حوادث مشابه گردیده نجات یافته باشد باید گزارش کتبی واقعه را کـه بـه گواهی اکثر نجات یافتگان همراه وی نیز رسیده باشد بـه نزدیکترین مقام صلاحیتدار ساحلی تسلیم نماید. در صورتی کـه فرمانده کشتی غرق شود یا نجات یافتگان دیگر اطلاعی از وی نداشته باشند این وظیفه را افسر اول و در غـیاب وی افسر دوم یا ارشد افسران یا کارکنان و خدمه نجات یافته کشتی انجام می دهند.

ماده ۱۰۱ مکرر – الحاق ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – قلمرو اعمال: احکام مذکور در این فصل جز در مورد کشتی های نظامی و انتظامی و کشتی های ماهیگیری، حسب مورد بر کشتی ها و شناورهایی کـه شخصی تحت هر عنوان در سمت فرمانده در آنها فعالیت می کند یا قانوناً باید فعالیت نماید، از قبیل انواع کشتی های تجاری و خدماتی قابل اعمال می باشد.

فصل هفتم ـ وثیقه دادن بار و اخذ وام

ماده ۱۰۲) اخذ وام: اخذ وام در مقابل وثیقه دادن تمام یا قسمتی از بار تنها بوسیله فرمانده کشتی مجاز است مشروط بر اینکه وام برای تعمیر یا سایر مخارج فوق العاده کشتی یا بار آن و یا برای تعویض اشیائی باشد کـه بر اثر یک حادثه دریایی از بین رفته است و نیز منحصرا برای تعقیب سفر کشتی ببندر مقصد باشد.

باری کـه بـه کشتی تحویل نشده نمیتواند برای تامین مخارج مزبور در وثیقه قرار گیرد هزینه های جاری کشتی جزو مخارج فوق العاده کشتی نخواهد بود. تشریفات تحصیل وام بـه موجب مقررات مذکور در ماده ۸۹ انجام میگیرد.

ماده ۱۰۳) ممنوعیت تحصیل وام باعتبار منافع احتمالی: تحصیل وام باعتبار منافع احتمالی از فروش کالا ممنوعست و وام دهنده فقط حق دریافت اصل وام را بدون حق مطالبه سود خواهد داشت.

ماده ۱۰۴) حق تقدم: اگر دو یا چند وام باعتبار وثیقه دادن یک کالا تحصیل شود وامی کـه در تاریخ موخر دریافت شده بر آنکه تاریخش مقدم است برتری دارد وامهایی کـه در یک بندر ضمن توقف واحدی اخذ می شوند در ردیف هم قرار خواهند گرفت.

ماده ۱۰۵) حق ممتاز وام دهنده: وام دهنده نسبت بکالا و اشیاء مورد وثیقه تا میزان اصل مبلغ و بهره وام دارای حقوق ممتاز است.

ماده ۱۰۶) واگذاری سند وام: سند وام اگر بحواله کرد صادر شده باشد بوسیله ظهرنویسی قابل انتقال است. ظهرنویسی مذکور مشمول مقررات ظهرنویسی بروات و سفته هاست

ماده ۱۰۷) از بین رفتن کالا: اگر کالای مورد وثیقه در زمان و محل وقوع حادثه و بر اثر حوادث غیرمترقبه و یا فعل یا تقصیر فرمانده یا کارکنان کشتی کلا تلف شود وام دهنده حق استیفای طلب نخواهد داشت. وام گیرنده مکلف است کلیه اقدامات لازم را جهت جلوگیری از وقوع خسارت یا تعدیل آثار آن معمول دارد

ماده ۱۰۸) نجات قسمتی از کالای مورد وثیقه: اگر اشیاء مورد وثیقه در دریا غرق شوند و قسمتی از آن نجات یابد استرداد وام تا حدود مبلغی کـه از فروش کالای نجات یافته بدست آید پس از وضع مخارج نجات پرداخت خواهد گردید.

ماده ۱۰۹) بدریا ریختن کالا: چنانچه هنگام طوفانی بودن دریا بمنظور نجات کشتی و کارکنان کشتی و مسافران اشیاء مورد وثیقه بدریا ریخته شوند وام دهنده فقط نسبت بـه آن قسمت از اشیاء مورد وثیقه کـه باقیمانده باشد دارای حقوق ممتاز خواهد بود.

ماده ۱۱۰) شرکت در پرداخت خسارات مشترک دریایی: وام دهنده در پرداخت خسارات خاص سهیم نخواهد بود ولی در پرداخت خسارات مشترک دریایی کـه پس از دادن وام بوجود آید سهیم است مشروط باینکه در سند وام شرط دیگری ذکر نشده باشد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل هشتم ـ حمل مسافر

قسمت اول ـ حدود مسئولیت متصدی حمل

ماده ۱۱۱) تعاریف: اصطلاحاتی کـه در این فصل بکار رفته دارای معانی ذیل است.

الف – متصدی حمل – متصدی حمل عبارتست از مالک یا مستاجر و یا تجهیزکننده کشتی کـه طرف قرارداد حمل واقع شود.

ب – قرارداد حمل – باستثناء قرارداد اجاره کشتی قرارداد حمل قراردادی است کـه از طرف متصدی حمل و یا بحساب او برای حمل مسافر منعقد گردد.

ج – مسافر – مسافر فقط بکسی اطلاق میشود کـه بر طبق قرارداد حمل با کشتی سفر نماید.

د – کشتی – منظور از کشتی فقط کشتی های دریاپیماست.

هـ – مدت حمل – مدت حمل مدتی است کـه مسافر در کشتی است و یا در حال سوار شدن و یا پیاده شدن از آن باشد ولی این مدت شامل زمانی کـه مسافر در ایستگاه دریایی و یا روی اسکله و یا تاسیسات دیگر بندری توقف نماید نخواهد بود. بعلاوه مدت حمل شامل زمانی است کـه مسافر از طریق آب یا از خشکی بـه کشتی و یا بالعکس حمل شود مشروط بر آنکه قیمت این حمل در بهای بلیط منظور شده باشد و یا وسیله بکار برده شده برای حمل اضافی از طرف متصدی حمل در اختیار مسافر قرار گرفته باشد.

و – حمل و نقل بین المللی – حمل و نقل بین المللی عبارت از هر حمل و نقلی است کـه بـه موجب قرارداد حمل مبداء و مقصد در یک کشور تعیین و بندر عرض راهی کـه کشتی در آن توقف میکند در کشور دیگر و یا مبداء و مقصد در دو کشور مختلف قرار گرفته باشند.

ماده ۱۱۲) وظایف متصدی حمل

۱ – در صورتی کـه متصدی حمل خود مالک کشتی باشد موظف است سعی و اهتمام کافی معمول دارد و مسئولیت اعمال ماموران مجاز خود را حین انجام وظیفه از ابتداء سفر و در تمام مدت حمل در مورد آماده کردن کشتی برای دریانوردی – تهیه کارکنان و تدارک خواربار و تجهیز کشتی و تامین جانی مسافرین را از هر حیث بـه عهده بگیرد.

۲ – در صورتی کـه متصدی حمل مالک کشتی نباشد برحسب مورد مسئول اعمال مالک کشتی یا تجهیزکننده و ماموران مجاز آنها حین انجام وظیفه خواهد بود تا نامبردگان در انجام وظائف محوله مذکور در بند ۱ این ماده سعی و اهتمام کافی معمول دارند.

ماده ۱۱۳) فوت یا صدمات بدنی بر اثر خطای متصدی حمل

۱ – متصدی حمل مسئول خسارات ناشی از فوت یا صدمات بدنی مسافر است مشروط بر آنکه حادثه ایکه منجر بـه ایجاد خسارت گردیده در جریان مسافرت و بر اثر غفلت و تقصیر متصدی حمل یا ماموران مجاز وی حین انجام وظیفه پیش آمده باشد.

۲ – در صورتی کـه فوت یا صدمات بدنی ناشی از تصادم یا بگل نشستن یا انفجار یا حریق و یا غرق شدن کشتی باشد فرض اینستکه حادثه بر اثر تقصیر و یا غفلت متصدی حمل و یا ماموران مجاز او اتفاق افتاده است مگر آنکه خلاف آن اثبات گردد.

۳ – باستثناء بند ۲ این ماده اثبات تقصیر و یا غفلت متصدی حمل یا ماموران مجاز او بـه عهده مدعی است.

ماده ۱۱۴) فوت یا صدمات بدنی بر اثر خطای مسافر: در صورتی کـه متصدی حمل ثابت نماید فوت یا صدمات بدنی بر اثر تقصیر و یا غفلت خود مسافر بوده و یا عمل مسافر در وقوع آن تاثیر داشته دادگاه برحسب مورد متصدی حمل را کلا و یا جزئاً از مسئولیت بری خواهد کرد.

ماده ۱۱۵) حدود مسئولیت متصدی حمل ـ اصلاح ۱۳۶۷/۰۳/۲۵ :

۱ ـ مسئولیت متصدی حمل در مورد فوت و یا صدمات بدنی وارد بـه مسافر در حمل و نقل داخلی بـه میزان مقرر در قانون مجازات اسلامی است.

۲ – در صورتی کـه بر طبق قوانین مربوطه پرداخت خسارات بصورت درآمد مرتب و مستمر و یا بصورت اقساط صورت گیرد مبلغ کل پرداختی نباید از میزان تعیین شده در فوق تجاوز نماید.

۳ – متصدی حمل و مسافر میتوانند بر طبق قرارداد خصوصی مسئولیتهای بیشتری را تعیین نمایند

۴ – هزینه های دادرسی کـه در دعوی خسارات بوسیله دادگاه معین میشود جزء مبالغ مذکور در این ماده منظور نخواهد شد.

خواسته کلیه دعاوی در یک حادثه مشخص کـه از طرف مسافر و یا از طرف نماینده قانونی او (و یا از طرف وراث و یا اشخاصی کـه تحت تکفل وی هستند) ممکن است اقامه شود نمیتواند زائد بر حداکثر مسئولیت مقرر در این ماده باشد.

ماده ۱۱۶) محرومیت از حق استفاده از تحدید مسئولیت: هر گاه ثابت شود علت خسارت فعل یا ترک فعلی باشد کـه متصدی حمل عامداً یا با علم بر احتمال وقوع خسارت انجام داده در اینصورت از تحدید مسئولیت مقرر در ماده ۱۱۵ نمیتواند استفاده نماید.

ماده ۱۱۷) آثار ناشی از اجرای این فصل: مقررات این فصل بهیچوجه در حقوق و تعهدات و تحدید مسئولیت متصدی حمل مذکور در فصل پنجم تاثیری نخواهد داشت.

ماده ۱۱۸) آثار ناشی از شرایط خاص: در صورتی کـه قبل از وقوع حادثه موجد خسارات در قرارداد شروطی بمنظور بری ساختن متصدی حمل در مقابل مسافر (نماینده او و وارث و یا اشخاصی کـه تحت تکفل او هستند) شده باشد و یا در مورد تحدید مسئولیت مبلغی کمتر از آنچه در این فصل ذکر گردیده تعیین شود و یا در مواردی کـه اثبات امر بـه عهده متصدی حمل باشد تغییری داده شود و یا آنکه شرط شود کـه اختلافات بداوری یا دادگاه مخصوص ارجاع گردد شرائط مذکور باطل است ولی مبطل خود قرارداد کـه تابع این فصل است نخواهد بود.

ماده ۱۱۹) طرح دعوی

۱ – اقامه و طرح هرگونه دعاوی مربوط بـه خسارت ناشی از حمل و نقل بهر نحوی کـه ایجاد شده باشد تابع شرایط و حدود مسئولیت های پیش بینی شده در این فصل خواهد بود

۲ – دعاوی خسارات ناشی از صدمات بدنی بمسافر بوسیله شخص مسافر و یا بنمایندگی از طرف او اقامه خواهد گردید.

۳ – در مورد فوت مسافر خسارات باید فقط بوسیله نمایندگان قانونی او یا وراث یا اشخاصی کـه تحت تکفل او بودند اقامه گردد.

مشروط بر اینکه اشخاص مذکور مطابق قانون دادگاه رسیدگی کننده حق مطالبه داشته باشند.

ماده ۱۲۰) مرور زمان

۱ – در موردیکه بمسافر صدمات بدنی وارد شود باید ظرف ۱۵ روز از تاریخ پیاده شدن اخطار کتبی بمتصدی حمل دائر بوقوع صدمات بدنی تسلیم نماید. در غیر اینصورت فرض این است کـه مسافر سالم پیاده شده است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

۲ – دعاوی جبران خسارات ناشیه از فوت و صدمات بدنی بمسافر پس از دو سال مشمول مرور زمان می گردد.

۳ – مرور زمان در دعاوی مربوط بصدمات بدنی از روز پیاده شدن مسافر از کشتی شروع می شود.

۴ – در مورد فوتیکه ضمن سفر پیش می آید مرور زمان از زمانی کـه مسافر بایستی از کشتی پیاده می شد شروع می شود.

۵ – در صورتی کـه صدمات بدنی در طی سفر ایجاد شده و پس از پیاده شدن مسافر منجر بفوت او گردد مرور زمان از تاریخ فوت وی محاسبه می شود مشروط بر اینکه از تاریخ پیاده شدن تا فوت مسافر بیش از سه سال نگذشته باشد

ماده ۱۲۱) تحدید مسئولیت نمایندگان مجاز از طرف متصدی حمل:

۱ – چنانچه علیه مامور مجاز از طرف متصدی حمل اقامه دعوی شود و دعوی مربوط بـه خسارت مذکور در این فصل باشد و مشارالیه ثابت نماید کـه عمل وی در نتیجه اجرای وظائف محوله صورت گرفته است در اینصورت نامبرده می تواند از معافیت ها و محدودیت های مربوط بـه مسئولیت مندرج در این فصل استفاده نماید.

۲ – مجموع مبلغی کـه ممکن است از متصدی حمل و ماموران مجاز او دریافت دارند از حدود معافیت های متصدی حمل و نقل مذکور در این قانون تجاوز نخواهد کرد

۳ – در صورتی کـه مامور مجاز متصدی حمل در ایجاد خسارت عامد باشد و یا با علم باحتمال وقوع خسارت مرتکب فعل یا ترک فعلی شود نمیتواند ببند یک و دو استناد کند.

ماده ) حمل و نقل دریایی توسط دولت: مقررات این فصل شامل حمل و نقل های تجاری مذکور در ماده ۱۱۱ کـه بوسیله دولت و یا موسسات عمومی انجام می گردد نیز خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

قسمت دوم ـ حقوق مسافرین

ماده ۱۲۳) غیرقابل انتقال بودن بلیط کشتی: مسافر نمیتواند بدون موافقت فرمانده کشتی و یا عاملین مجاز فروشنده بلیط حقوق اختصاصی مربوط ببلیط خود را بـه دیگری واگذار نماید.

ماده ۱۲۴) هزینه غذا – کرایه: کرایه مسافر شامل هزینه غذا نیز هست و چنانچه قرار دیگری در بین باشد فرمانده موظف است غذای مورد نیاز را بقیمت عادله در اختیار مسافر بگذارد.

ماده ۱۲۵) توشه: مسافر نسبت بتوشه ای کـه همراه خود در کشتی دارد فرستنده بار تلقی میشود. چنانچه بتوشه ایکه مسافر نزد خود نگاهداری میکند خسارتی وارد شود مسئولیتی متوجه فرمانده نخواهد بود مگر اینکه خسارت در نتیجه عمل فرمانده یا کارکنان کشتی باشد.

ماده ۱۲۶) رعایت مقررات: مسافر باید دستورهای فرمانده را درباره حفظ نظم در کشتی رعایت نماید.

ماده ۱۲۷) وثیقه توشه در قبال بدهی: توشه مسافر کشتی وثیقه پرداخت کرایه و سایر هزینه های او است

ماده ۱۲۸) مواظبت از توشه متوفی: فرمانده موظف است توشه مسافری را کـه در بین راه در گذشته است تا ورود بمقصد حفظ نماید.

ماده ۱۲۹) الزام بـه تعقیب مسیر: فرمانده موظف است مستقیماً مسیر خود را تعقیب و بسوی مقصد مسافرت حرکت کند مگر آنکه قرارداد خاصی موجود و یا انحراف مسیر برای نجات و حفظ اموال و جان اشخاص باشد در صورت تخلف مسافر حق دارد قرارداد را فسخ و خسارات خود را مطالبه نماید.

ماده ۱۳۰) تاخیر حرکت کشتی: هر گاه کشتی در روز معین بعلت مسامحه یا تقصیر فرمانده کشتی حرکت نکند مسافر حق مطالبه خسارات وارده و فسخ قرارداد را دارد

ماده ۱۳۱) عدم حرکت کشتی: هر گاه کشتی نتواند بعلت ممنوع بودن تجارت با بندر مقصد و یا محاصره اقتصادی بندر مقصد و یا بعلت قوه قهریه حرکت کند قرارداد مسافرت کان لم یکن تلقی می گردد و هیچیک از طرفین حق مطالبه خسارت از طرف دیگر را نخواهد داشت.

ماده ۱۳۲) ادامه ندادن سفر: در صورتی کـه در بین راه مسافری بمیل خود از کشتی پیاده شود باید تمام کرایه سفر را بپردازد اگر مسافر فوت و یا بعلت بیماری مجبور بـه ترک کشتی شود کرایه سفر فقط بـه نسبت راه پیموده شده پرداخت خواهد گردید

ماده ۱۳۳) نرسیدن بمقصد: هر گاه کشتی بعلت ضبط یا غرق شدن و یا اعلام عدم قابلیت دریانوردی بمقصد نرسد فرمانده فقط حق مطالبه هزینه غذای مسافر را خواهد داشت

ماده ۱۳۴) حقوق مسافرهنگام تعمیر کشتی: هر گاه فرمانده مجبور شود در ضمن سفر کشتی را تعمیر نماید مدت انتظار مسافر در حدود متعارف خواهد بود والا حق دارد از فرمانده بخواهد کـه موجبات ادامه سفر وی را در یک کشتی هم پایه دیگری فراهم نماید. در تمام مدت تعمیر حق مسکن و غذای مسافر مجانی و متناسب با درجه بلیط او خواهد بود مسافریکه در مدت متعارف صبر ننماید حق دریافت وجهی از بابت بلیط خود ندارد

فصل نهم ـ اجاره کشتی

ماده ۱۳۵) قرارداد اجاره: قرارداد اجاره کشتی سندی است کتبی کـه بین مالک کشتی (یا نماینده مجاز او) و مستاجر منعقد می گردد و شرایط اجاره کشتی را برای مدت معین و یا برای یک یا چند سفر بین بنادر مشخص تعیین میکند

ماده ۱۳۶) کیفیت اجاره: تمام یا قسمتی از کشتی را برای مدت معین و یا برای یک یا چند سفر میتوان اجاره کرد

ماده ۱۳۷) اجاره کامل کشتی: در صورتی کـه کشتی تماما اجاره شده باشد مورد اجاره شامل اطاق فرمانده یا مسکن کارکنان نخواهد بود. فرمانده نمیتواند بدون موافقت مستاجر از محلهای مذکور برای حمل بار استفاده کند

ماده ۱۳۸) شروع اجاره: اگر کشتی در مقابل مبلغ و مدت معینی اجاره شده باشد شروع اجاره از زمان حرکت کشتی از بندر خواهد بود مگر آنکه خلاف آن در قرارداد قید شده باشد

ماده ۱۳۹) تحویل کشتی مورد اجاره: اجاره دهنده کشتی موظف است کشتی را بهمان نحو و بر طبق همان شرایطی کـه در سند اجاره کشتی قید شده است در اختیار مستاجر قرار دهد

ماده ۱۴۰) عدم کفایت بار: اگر تمام ظرفیت کشتی اجاره شده باشد و مستاجر بار کافی برای تمام کشتی نداشته باشد فرمانده نمیتواند بدون موافقت مستاجر کالای دیگری را حمل کند.

ماده ۱۴۱) اظهار خلاف واقع در مورد ظرفیت کشتی: اگر مالک کشتی یا نماینده مجاز او و یا فرمانده ظرفیت کشتی را بیش از میزان واقعی بمستاجر اظهار کند مسئول جبران هرگونه خسارت خواهد بود

ماده ۱۴۲) اشتباه در اعلام ظرفیت کشتی: اگر ظرفیت کشتی بر طبق گواهینامه های فنی کشتی اعلام شده باشد و اشتباهی حداکثر تا یک چهلم ظرفیت کشتی رخ دهد اشتباه مزبور مسئولیتی برای فرمانده ایجاد نخواهد کرد.

ماده ۱۴۳) تعهدات مستاجر: مستاجر کشتی موظف است:

۱) کشتی را مطابق قرارداد اجاره بارگیری نماید.

۲) مال الاجاره را مطابق قرارداد اجاره بپردازد.

ماده ۱۴۴) میزان بارگیری: مستاجر موظف است در صورتی کـه کشتی را کمتر از میزان مندرج در قرارداد بارگیری نماید تمام مال الاجاره را طبق قرارداد بپردازد و در صورتی کـه کشتی را بیش از میزان مندرج در قرارداد بارگیری نماید موظف است بهمان نسبت کرایه را افزایش دهد

ماده ۱۴۵) عدم انجام قرارداد اجاره: مستاجر موظف است در صورتی کـه قبل از حرکت کشتی و عدم بارگیری بدون دلیل از انجام قرارداد اجاره خودداری نماید نصف مال الاجاره مندرج در قرارداد اجاره را بمالک کشتی بپردازد

ماده ۱۴۶) حق ممتاز: فرمانده تا ۲۵ روز از تاریخ تحویل کالا برای وصول کرایه بار و خسارات وارده نسبت ببار در برابر سایر طلبکاران دارای حق ممتاز است مشروط بر اینکه کالای مذکور بـه شخص ثالث تحویل نشده باشد

ماده ۱۴۷) حق تقدم: اگر قبل از انقضای ۲۵ روز از تاریخ تحویل مالک یا فرستنده بار ورشکست شود طلب فرمانده موضوع ماده قبل مقدم بر سایر طلبکاران پرداخت خواهد شد

ماده ۱۴۸) تاخیر: در صورتی کـه کشتی هنگام حرکت یا در بین راه یا در محل تخلیه کالا بعللی کـه ناشی از عمل اجاره دهنده کشتی باشد توقیف شود مخارج مدت مزبور بـه عهده اجاره دهنده است.

اگر قرارداد اجاره کشتی برای رفت و برگشت تنظیم شده باشد و کشتی هنگام بازگشت بتمام ظرفیت بارگیری نشود مستاجر موظف است تمام مال الاجاره را بپردازد.

ماده ۱۴۹) قصور فرمانده: چنانچه کشتی هنگام حرکت یا در بین راه یا در محل تخلیه کالا بعلتیکه ناشی از عمل فرمانده باشد بازداشت شود و یا تاخیر کند فرمانده موظف است خسارات وارده را برحسب مورد بمالک و یا بمستاجر بپردازد

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۱۵۰) آثار قوه قهریه (فرس ماژور):

الف – در صورتی کـه کشتی نتواند بعلت قوه قهریه از بندر خارج شود قرارداد اجاره برای مدت متعارف بقوت خود باقی میماند و خسارات ناشی از تاخیر در حرکت کشتی قابل مطالبه نخواهد بود.

ب – در صورتی کـه کشتی برای مدتی معلوم و یا برای سفر معینی بـه مبلغ مشخص اجاره شده باشد و ضمن مسافرت بعلت قوه قهریه متوقف شود هیچگونه مال الاجاره اضافی نسبت بمدتی کـه کشتی متوقف شده است تعلق نخواهد گرفت.

در زمان توقف غذا و مسکن کارکنان کشتی جز و خسارات وارده محسوب می گردد.

ماده ۱۵۱) تخلیه کالا در مدت توقف کشتی: فرستنده بار میتواند در مدت توقف کشتی کالاهای بارگیری شده را بخرج خود تخلیه نماید مشروط بر اینکه یا آنها را مجدداً برای بارگیری بـه کشتی عودت دهد و یا خسارات وارده را بفرمانده بپردازد.

ماده ۱۵۲) تخلیه بار غیرمجاز: فرمانده میتواند باری را کـه بدون اطلاع و اجازه او بـه کشتی بار شده است در بندر بارگیری تخلیه و یا با اخذ کرایه بماخذ بالاترین نرخی کـه برای کالای مشابه وجود دارد حمل نماید.

ماده ۱۵۳) تخلیه کالا قبل از ورود بمقصد: اگر فرستنده بار تقاضا کند کالای او در بین راه تخلیه گردد موظف است تمام کرایه را باضافه هزینه جابجا شدن سایر کالاها بپردازد و در صورتی کـه کالا بعلت فعل یا تقصیر فرمانده تخلیه شده باشد فرمانده مسئول مخارج مربوطه خواهد بود.

ماده ۱۵۴) منع تجارت:

الف – اگر قبل از حرکت کشتی تجارت با کشوریکه کالا بمقصد آن بارگیری شده ممنوع شود قراردادهای مربوطه بدون پرداخت خسارات فسخ می گردد ولی فرستنده محموله مسئول تادیه هزینه بارگیری و تخلیه کالا خواهد بود.

ب – چنانچه تجارت با کشوری کـه کالا بسوی آن حمل میشود ضمن مسافرت ممنوع گردد و فرمانده مجبور بمراجعت شود فقط حق مطالبه کرایه مسیر طی شده بطرف مقصد را خواهد داشت ولو اینکه کشتی بر طبق قرارداد برای رفت و برگشت اجاره شده باشد.

ماده ۱۵۵) محاصره دریایی: هر گاه بعلت محاصره بندر یا هر قوة قهریه دیگر ورود بـه بندر مقصد ممکن نباشد فرمانده مکلف است در صورت عدم دریافت دستور یا دریافت دستور غیرقابل اجرا کالا را با توجه بحفظ منافع فرستنده بنحو احسن در نزدیکترین بندر تخلیه نماید و یا بـه بندر مبداء عودت دهد.

ماده ۱۵۶) فروش بار در مواقع ضروری:در صورتی کـه فرمانده مجبور شود بر طبق ماده ۸۹ بار را برای تامین آذوقه و مخارج تعمیر کشتی بفروش رساند بکالاهای فروخته شده کرایه تعلق خواهد گرفت و باید وجوه حاصله بـه حساب فرستنده بار منظور گردد و در چنین موارد قیمت اجناس فروخته شده بقیمت روز همان اجناس یا اجناس مشابه در بندر مقصد احتساب میشود. عمل فرمانده در مورد فروش کالا فقط هنگامیکه ضرورت حیاتی ایجاب کند مجاز خواهد بود.

ماده ۱۵۷) تاخیر بعلت تعمیر کشتی: اگر فرمانده مجبور شود در ضمن مسافرت کشتی را تعمیر کند مستاجر موظف است بحد متعارف صبر کند و یا بار را در مقابل پرداخت تمام مال الاجاره تخلیه نماید.

فرمانده نیز مکلف است در صورتی کـه ادامه سفر در مدت متعارف ممکن نباشد کشتی دیگری جهت حمل بار کرایه کند والا مسئول پرداخت خسارات خواهد بود.

ماده ۱۵۸) عدم پرداخت مال الاجاره: در صورتی کـه مستاجر ثابت نماید کشتی هنگام حرکت با وجود دارا بودن گواهینامه های لازم قابلیت دریانوردی نداشته است مال الاجاره کشتی بفرمانده پرداخت نخواهد شد و حتی فرمانده مسئول خسارات وارده نیز خواهد بود.

ماده ۱۵۹) بدریا ریختن بار کشتی: در صورتی کـه فرمانده ناگزیر گردد برای سلامت و حفظ جان اشخاص و یا اموالی کـه در کشتی است تمام یا قسمتی از بار کشتی را بدریا بریزد کرایه بار مزبور بر طبق مقررات فصل مربوط بـه خسارت مشترک دریایی قابل پرداخت است.

ماده ۱۶۰) کرایه بار از بین رفته: بـه باری کـه در نتیجه غرق شدن و بگل نشستن کشتی و غارت دزدان دریایی یا بر اثر ضبط از طرف دشمن از بین برود کرایه تعلق نخواهد گرفت در این موارد فرمانده موظف است کرایه بار را اگر قبلا دریافت نموده مسترد دارد ولی چنانچه در این قبیل موارد بین طرفین قرارداد جداگانه ای بوده و یا در بارنامه دریایی شرط دیگری شده باشد طرفین باید بر طبق آن قرارداد یا شرط رفتار نمایند. بکالا و اشیائی کـه بـه مقصد نرسیده یا بعلت غرق شدن یا عدم قابلیت دریانوردی کشتی در مقصد تحویل نگردیده است کرایه تعلق نخواهد گرفت.

چنانچه کرایه بار کشتی ثانی کـه کالای کشتی غرق شده یا از کارافتاده را حمل مینماید کمتر از کرایه بار کشتی غرق شده یا از کارافتاده باشد تفاوت دو قیمت بفرمانده کشتی غرق شده یا از کارافتاده پرداخت نخواهد شد ولی اگر کرایه بار بیشتر باشد تفاوت باید توسط مستاجر پرداخت شود.

ماده ۱۶۱) قرارداد اجاره و شرایط استثنائی: مقررات مواد ۱۴۱ تا ۱۶۰ فقط در صورتی قابل اجرا است کـه مفاد قرارداد اجاره کشتی خلاف آنرا پیش بینی ننموده باشد.

فصل دهم ـ تصادم در دریا

ماده ۱۶۲) موارد تصادم:

الف) در صورت تصادم بین کشتیرهای کشتی های دریاپیما یا بین کشتی های دریاپیما و کشتی های مخصوص کشتی رانی در آبهای داخلی جبران خسارات وارد بـه کشتی ها یا اشیاء و اشخاص داخل آنها بودن توجه بمحل تصادم طبق مقررات این فصل بـه عمل خواهد آمد

ب – مقررات مربوط بتصادم بین کشتی های مخصوص کشتی رانی در آبهای داخلی و یا دریای ساحلی بـه موجب آئین نامه جداگانه تعیین خواهد شد.

ماده ۱۶۳) تصادم: اگر تصادم ناشی از حوادث غیرمترقبه و یا ناشی از قوه قهریه باشد و یا علل تصادم مورد تردید باشد خسارت دیده حق مطالبه زیان وارده را ندارد ولو آنکه کشتی ها یا یکی از آنها حین تصادم در لنگر باشند.

ماده ۱۶۴) جبران خسارت: اگر تصادم در نتیجه خطای یکی از کشتی ها باشد جبران خسارات بـه عهده طرفی است کـه مرتکب خطا شده است.

ماده ۱۶۵) تناسب خسارات:

الف – اگر دو یا چند کشتی مرتکب خطا شوند مسئولیت هر یک از کشتی ها متناسب با اهمیت تقصیری است کـه از آن کشتی سرزده است. معذلک اگر تشخیص اهمیت تقصیر یا شواهد و قرائن ممکن نباشد و یا تقصیر طرفین بنظر یکسان برسد طرفین بـه نسبت متساوی مسئول خواهند بود.

ب – خسارات وارد بـه کشتی ها – بار آنها – اشیاء و اموال متعلق بکارکنان کشتی و مسافران و اشخاص دیگری کـه در کشتی باشند بـه نسبت مذکور در بند الف این ماده بـه عهده کشتی هایی است کـه تقصیر متوجه آنها است و کشتی نسبت بـه جبران خسارات اشخاص ثالث بیش از نسبت فوق مسئول نخواهد بود.

ج – کشتی های مقصر نسبت بـه خسارت ناشی از فوت و صدمات بدنی در مقابل اشخاص ثالث منفرداً و متضامناً مسئول هستند و باید خسارات وارده را جبران نمایند. اگر مبلغ پرداختی هر یک از مسئولان بیش از مبلغی باشد کـه بسهم مسئولیت او تعلق میگیرد نسبت بـه مبلغ اضافه حق مراجعه بـه مسئول یا مسئولان دیگر را خواهد داشت.

ماده ۱۶۶) تصادم بعلت خطای راهنما: حکم مسئولیت های مقرر در مواد پیش در مواردی نیز جاری است کـه تصادم بعلت خطای راهنما اتفاق افتد ولو آنکه استفاده از راهنما قانوناً الزامی باشد.

ماده ۱۶۷) دعاوی مربوط بـه خسارت: حق مطالبه خسارت ناشی از تصادم منوط بـه اعتراض قبلی یا انجام تشریفات خاصی نیست. نفس تصادم بین دو یا چند کشتی بتنهایی مثبت تقصیر نیست مگر اینکه تقصیر مسبب تصادم اثبات گردد.

ماده ۱۶۸) طرف دعوی مربوط بـه خسارت: دعاوی مربوط بـه جبران خسارات علیه آن کشتی کـه موجب تصادم شده است بطرفیت فرمانده و یا مالکین کشتی اقامه خواهد شد. فرمانده در صورتی مسئول است کـه مرتکب غفلت یا خطائی شده باشد.

ماده ۱۶۹) اقدام فرمانده یا مالک بنمایندگی خسارت دیدگان: فرمانده یا مالک کشتی مصدوم میتواند بنفع کارکنان و مسافرین و فرستنده بار و سایر اشخاصی کـه بر اثر تصادم خسارت دیده اند اقدامات قانونی بـه عمل آورد. اقدام فرمانده یا مالک کشتی در این مورد حقوق سایر اشخاص ذینفع را از بین نخواهد برد

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

ماده ۱۷۰) مرور زمان:

الف – مرور زمان دعاوی مربوط بـه جبران خسارات مذکور در این فصل دو سال از تاریخ وقوع تصادم میباشد.

ب – کسی کـه بـه موجب بند (ج) ماده ۱۶۵ بیش از سهم مسئولیت خود خساراتی را پرداخته است تا یکسال از تاریخ پرداخت حق مطالبه مبلغ اضافی را از مسئول متضامن دارد.

ماده ۱۷۱) وظایف فرمانده: فرماندهان هر یک از کشتی ها کـه با یکدیگر تصادم نموده اند متقابلا موظف هستند پس از تصادم بدون آنکه خطر شدیدی متوجه کشتی یا کارکنان و یا مسافران آن بشود در مورد کمک بـه کشتی دیگر و کارکنان و مسافران آن مجاهدت بـه عمل آورند. همچنین هر یک از آنها باید تا حدود امکان نام کشتی و بندر ثبت و نیز نام بندری را کـه ترک کرده و بندر بعدی را بـه اطلاع یکدیگر برسانند. در صورت عدم رعایت مقررات این ماده از طرف فرمانده مالک مسئول نخواهد بود.

ماده ۱۷۲) تعمیم مقررات: مقررات این فصل شامل جبران خساراتی نیز خواهد بود کـه یک کشتی بر اثر انجام یا عدم انجام عملیات (مانور) معین یا عدم رعایت مقررات بـه کشتی دیگر یا محمولات و اشخاص داخل در هر کشتی وارد میکند ولو اینکه تصادمی بین دو کشتی ایجاد نشده باشد.

فصل یازدهم ـ کمک و نجات در دریا

ماده ۱۷۳) کمک و نجات: کمک بـه کشتی های دریاپیمائی کـه در معرض خطر هستند و نجات آنها و همچنین نجات اشیاء موجود در آنها و کرایه بار و مسافر و نیز خدمات مشابهی کـه کشتی های دریاپیما و کشتی های مخصوص کشتی رانی در آبهای داخلی نسبت بـه یکدیگر انجام میدهند بدون توجه بنوع خدمات و محل و وقوع آن تابع مقررات این فصل میباشد.

ماده ۱۷۴) اجرت کمک و نجات: بهر نوع عمل کمک و نجات کـه دارای نتیجه مفید باشد اجرت عادلانه تعلق خواهد گرفت. اگر عمل کمک یا نجات نتیجه مفید نداشته باشد هیچ گونه اجرتی بـه آن تعلق نخواهد گرفت و در هیچ مورد مبلغ پرداختی بیش از ارزش اشیاء نجات یافته نخواهد بود.

ماده ۱۷۵) عدم استحقاق اجرت: در صورتی کـه کشتی مصدوم صریحاً و بطور موجه اشخاصی را از شرکت در عملیات نجات منع نماید اشخاص مزبور حق دریافت هیچگونه اجرت را نخواهند داشت.

ماده ۱۷۶) اجرت یدک کش: یدک کش حق دریافت اجرت برای کمک و یا نجات کشتی و بار آنرا کـه یدک میکشد ندارد مگر در موارد انجام خدمات استثنائی کـه جزء تعهدات مربوط بـه قرارداد یدک کشی منظور نشده باشد

ماده ۱۷۷) کمک کشتی های متعلق بیک مالک: حق دریافت اجرت کمک و نجات نیز بـه کشتی هایی کـه متعلق بیک مالک باشد تعلق خواهد گرفت.

ماده ۱۷۸) میزان اجرت: میزان اجرت کمک و نجات بر طبق قراردادی کـه بین طرفین منعقد شده است پرداخت می گردد و در صورت نبودن قرارداد بوسیله دادگاه تعیین خواهد شد. این حکم نیز شامل طرز تقسیم اجرت مزبور بین نجات دهندگان و همچنین بین مالک و فرمانده و سایر اشخاصی کـه در خدمت کشتی های نجات دهنده میباشند خواهد بود

ماده ۱۷۹) امکان تغییر یا فسخ قرارداد و کمک و نجات: هر قرارداد کمک و نجات کـه در حین خطر و تحت تاثیر آن منعقد شده و شرائط آن بـه تشخیص دادگاه غیرعادلانه باشد ممکن است بـه تقاضای هر یک از طرفین بوسیله دادگاه باطل و یا تغییر داده شود.

در کلیه موارد چنانچه ثابت شود رضایت یکی از طرفین قرارداد بر اثر حیله یا خدعه یا اغفال جلب شده است و یا اجرت مذکور در قرارداد ذکر شده بـه نسبت خدمت انجام یافته فوق العاده زیاد و یا کم است دادگاه میتواند بـه تقاضای یکی از طرفین قرارداد را تغییر داده و یا بطلان آنرا اعلام نماید

ماده ۱۸۰) اساس تعیین اجرت: دادگاه با توجه بـه اوضاع و احوال هر مورد و ملاحظات ذیل میزان اجرت را تعیین خواهد نمود

اولا – نتیجه موفقیت حاصله – مساعی و استحقاق کمک کنندگان اهمیت خطری کـه متوجه کشتی نجات یافته و مسافران و کارکنان و بار آن و نجات دهندگان و کشتی نجات دهنده گردیده مدتی کـه برای عملیات نجات و کمک صرف شده هزینه و خسارات وارده و عواقب مسئولیت و سایر مخاطراتی کـه متوجه نجات دهندگان گردیده ارزش وسائل و لوازمی کـه برای نجات بکار رفته و بالاخره تغییراتی کـه احیاناً در کشتی برای نجات افراد و اموال صورت گرفته است

ثانیاً – میزان ارزش اشیاء نجات یافته: در مورد تقسیم اجرت پیش بینی شده در ماده ۱۷۸ نیز بـه همین ترتیب عمل خواهد شد.

در صورتی کـه تقصیر یا خطای نجات دهندگان موجد عملیات نجات یا کمک شده باشد و یا نجات دهندگان مرتکب دزدی یا اخفاء اموال و یا اعمال مزورانه دیگر گردیده باشند دادگاه میتواند نجات دهندگان یا کمک کنندگان را از اجرت محروم نماید و یا اجرت را تقلیل دهد ولی حکم مربوط بـه این ماده رافع سایر مسئولیت های آنان نخواهد بود

ماده ۱۸۱) اجرت نجات اشخاص: اشخاصی کـه جان آنها نجات یافته است ملزم بـه پرداخت هیچگونه اجرت نخواهند بود

نجات دهندگانی کـه در عملیات کمک یا نجات مربوط بیک حادثه خدماتی برای نجات اشخاص انجام داده اند مستحق دریافت سهم متناسبی از اجرت پرداختی بـه نجات دهندگان کشتی و بار و سایر متعلقات آن هستند.

ماده ۱۸۲ ـ اصلاح ۱۳۹۱/۰۸/۱۶ – وظیفه امدادرسانی: فرمانده موظف است در حد امکان و در صورتی کـه خطری جدی متوجه کشتی و سرنشینان آن نشود، برای ارائه کمکهای ضروری بـه هر شخصی کـه در دریا در خطر و یا در معرض تهدید خطر قرار دارد اقدامات ممکن را انجام دهد.

ماده ۱۸۳) مرور زمان: مدت مرور زمان دعاوی مربوط بـه این فصل دو سال است و شروع آن از تاریخ پایان عمل کمک و یا نجات محسوب می شود.

بیشتر بخوانید: