قانون کار کشاورزی مصوب 1353/03/07

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

متن قانون کار کشاورزی:

فصل اول ـ مقررات عمومی

ماده 1 ـ کارگر کشاورزی از لحاظ این قانون کسی است کـه بـه هر عنوان بموجب قرارداد کتبی و شفاهی با کارفرما نماینده او تعهد نماید در مقابل دریافت حقوق و یا مزد بـه یک و یاچند از مشاغل کشاورزی اشتغال داشته و کار نماید.

تبصره 1 ـ مزارع کشاورزی مکانیزه از نظر این قانون مزارعی است کـه عملیات کاشت و همچنین داشت (کلیه مراقبت های زراعی) یا برداشت در آنها وسیله ماشین های کشاورزی انجام شود.

تبصره 2 ـ زارعینی کـه با اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی نسق های زراعتی خود را در اختیار گرفته و یا میگیرند و یا افرادی کـه برای این قبیل زارعین و یا شرکت های سهامی زراعی یا شرکت های تعاونی تولید یا شرکت های تعاونی روستایی و یا کشاورزی و یا اراضی متعلق بـه خرده مالکان واقع در مناطق روستای کشور در مقابل دریافت مزد جنسی یا نقدی و یا نقدی و جنسی تواماً کار می کنند از شمول این ماده خارج می باشند.

ماده 2 ـ مشاغل کشاورزی عبارتند از:

الف ـ کلیه کارهای مربوط بـه کاشت، داشت، برداشت و آبیاری

ب ـ بهره برداری از باغات میوه انواع نباتات و اشجار و پرورش گل و گیاهان زینتی

ج ـ فعالیت های مربوط بـه دامداری و دامپروری و تولید و پرورش ماکیان (مرغ، بوقلمون و...)

د ـ کلیه فعالیت های مربوط بـه شیلات، پرورش ماهی، زنبور عسل، کرم ابریشم و صنعت نوغان.

هـ کلیه فعالیت های جنگل، مرتع و پارک های جنگلی

و ـ کارگاه های فنی و تعمیرگاه های وابسته بـه مجتمع های کشاورزی

ح ـ سایر فعالیت ها در بخش کشاورزی بنا بـه تشخیص شورای عالی کار کشاورزی

تبصره ـ کلیه کارگران و کسانی کـه در واحدهای کشاورزی بـه یک یا چند شغل از مشاغل فوق الذکر اعم از دستی یا ماشینی مشغول بـه کار باشند مشمول قانون کار کشاورزی میگردند.

ماده 3 ـ قرارداد کار کشاورزی کـه در این قانون قرارداد کار نامیده می شود عبارت است از قوانین کتبی یا شفاهی کـه بـه موجب آن کارگر متعهد می شود در قبال دریافت حقوق و یا مزد از کارفرما یا نماینده او در مدت معین و یا مدت نامحدود برای کارفرما و یا نماینده او کار انجام دهد.

ماده 4 ـ مزد یا حقوق عبارت است از وجه نقد یا جنس و یا وجه نقد و جنس تواماً کـه بـه موجب قرارداد کار بـه کارگر داده می شود.

ماده 5 ـ کارفرمای کشاورزی از لحاظ این قانون هر شخص حقیقی یا حقوقی است کـه کارگر طبق قرارداد کار برای او یا از طرف او در یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی کار میکند و در این قانون کارفرما نامیده میشود. کلیه کسانی کـه بـه نحوی از انحاء از جانب کارفرما عهده دار اداره یا تصدی عملیات کشاورزی می باشند نماینده کارفرما محسوب شده و کارفرما مسئول انجام کلیه تعهداتی است کـه نماینده مزبور در قبال کارگران در حد متعارف بـه عهده می گیرد.

ماده 6 ـ کارگران کشاورزی موضوع ماده 1 این قانون بـه استثناء افراد زیر مشمول این قانون می باشند: الف ـ مشمولین قانون استخدام کشوری یا سایر قوانین استخدامی.

ب ـ مشمولین مقررات استخدامی کـه تهیه و تصویب آن مقررات بـه موجب قانون بـه مرجع خاص محول گردیده است.

ج ـ همسر و خویشاوندان نسبی طبقه اول کارفرما.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل دوم ـ مدت کار، تعطیلات و مرخصی ها

ماده 7 ـ ساعت کار کارگران نباید از 8 ساعت در شبانه روز یا 48 ساعت در هفته تجاوز نماید و اوقات استراحت و صرف غذا جزو ساعت کار محسوب نمیشود.

ماده 7 ـ ساعت کار کارگران نباید از ده ساعت در شبانه روز یا 60 ساعت در هفته تجاوز نماید. اوقات استراحت و صرف غذا جزو کار محسوب نمی شود.

تبصره 1 ـ کارفرما میتواند با توجه بـه طبیعت کار و عرف محل و فصول مختلف بـه موجب قرارداد کار، ساعت کار را کمتر از 8 ساعت کار تعیین کند و در سایر روزها ساعت کار را افزایش دهد مشروط بـه اینکه جمع ساعت کار در چهار هفته متوالی از 192 ساعت تجاوز ننماید.

تبصره 2 ـ کار اضافی در ازاء دریافت مزد یا حقوق اضافی با توافق طرفین مجاز خواهد بود حداکثر ساعات کار اضافی در مورد مشاغل مختلف کشاورزی بـه موجب آیین نامه ای کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می شود.

تبصره 1 ـ کارفرما میتواند با توجه بـه طبیعت کار و عرف محل و فصول مختلف بـه موجب قرارداد کار ساعت کار را کمتر از ده ساعت تعیین کند و در سایر روزها ساعت کار را افزایش دهد. مشروط بـه اینکه جمع ساعات کار در چهار هفته متوالی از 240 ساعت تجاوز ننماید.

تبصره 3 ـ کارهای سخت و زیان آور و مشاغل کشاورزی کـه ایجاب مینماید کارگر کمتر از ده ساعت در شبانه روز کار کند طبق آیین نامه ای کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین خواهد شد.

ماده 8 ـ تعطیل هفتگی در مشاغل کشاورزی و نحوه استفاده از آن همچنین میزان دستمزد یا حقوق مربوط بـه موجب آیین نامه ای است کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید.

ماده 9 ـ تعطیلات رسمی با استفاده از مزد یا حقوق مطابق تعطیلات رسمی کشور و مصوبات شورای انقلاب یا مجلس شورای اسلامی می باشد.

تبصره ـ کارگران کشاورزی در آن قسمت در کارها کـه طبیعت آن تعطیل بردار نیست بـه تشخیص کارفرما میباید در ایام تعطیل در محل کار خود حاضر شده و در عوض در روزهای دیگر تعطیل و یا اضافه کاری دریافت دارند.

ماده 10 ـ ایام مرخصی کارگران کشاورزی مانند تمام کارگران سراسر کشور 12 روز در سال می باشد.

تبصره 1 ـ روزهای تعطیل رسمی جزو ایام مرخصی کارگران محسوب نخواهد شد.

تبصره 2 ـ زمان استفاده از مرخصی مزبور در هر سال با موافقت طرفین تعیین خواهد شد.

ماده 11 ـ ماخذ محاسبه حقوق یا مزد برای ایام تعطیل و مرخصی در مورد کارگران کـه بـه تناسب کارکرد خود حقوق یا مزد دریافت می دارند. بـه موجب آیین نامه ای کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می شود.

فصل سوم ـ شرایط کار زنان و اطفال

ماده 12 ـ ارجاع مشاغل کشاورزی بـه اطفالی کـه سن آنها کمتر از 12 سال تمام است در واحدها و مزارع موضوع ماده یک این قانون ممنوع می باشد.

ماده 13 ـ ارجاع کارهای سخت و زیان آور و کار در شب بـه کارگران زن و کارگرانی کـه کمتر از 14 سال تمام دارند ممنوع است. کارهای سخت و زیان آور بر حسب شرایط اقلیمی و عرف محل و ساعات ممنوعه کار بـه موجب آیین نامه ای کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می گردد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل چهارم ـ مزد یا حقوق

ماده 14 ـ مزد یا حقوق باید بر حسب قرارداد کار بـه طور روزانه، هفتگی و یا ماهانه پرداخت شود. هر گاه قسمتی از آن بـه صورت جنسی باشد نحوه تحویل آن با موافقت طرفین خواهد بود. آخرین قسط مزد یا حقوق در مورد قراردادهای کار کـه برای مدت معین یا انجام کار محدود و معین منعقد می شود حداکثر در خاتمه مدت قرارداد کار باید پرداخت گردد.

ماده 15 ـ وزارت کار و امور اجتماعی با نظر وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها نسبت بـه تعیین حداقل مزد یا حقوق کارگر کشاورزی در مناطق مختلف کشاورزی اقدام خواهد نمود و حداقل مزبور پس از تصویب شورای عالی کار کشاورزی بـه موقع اجرا گذارده میشود. تا زمانی کـه حداقل مزد یا حقوق تصویب نگردیده است حداقل مزد یا حقوق همان خواهد بود کـه بنا بـه عرف هر محل بـه کارگر ساده در بدو اشتغال پرداخت می شود ضوابط مربوط بـه تعیین حداقل مزد یا حقوق بـه موجب آیین نامه ای کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین خواهد شد.

ماده 16 ـ مزد یا حقوق کارگر زن و کارگر مرد برای کار مساوی یکسان است.

ماده 17 ـ مزد یا حقوق کارگر در عداد مطالبات ممتازه از کارفرما بوده و باید قبل از سایر قروض حتی دیون مالیاتی تامین و پرداخت شود. در مقابل دیون کارگر بیش از یک چهارم مزد یا حقوق او را نمیتوان تامین و برداشت نمود مگر اینکه دین مربوط بـه نفقه و کسوه افراد واجب النفقه کارگر باشد.

فصل پنجم ـ قرارداد کار

ماده 18 ـ در قرارداد کار نمی توان مزایایی کمتر از آنچه در این قانون برای کارگر مقرر شده منظور نمود.

ماده 19 ـ قرارداد کار کـه برای مدت معین یا برای انجام کار معین منعقد می شود بـه ترتیبی کـه در قرارداد پیش بینی شده قابل فسخ می باشد. هر یک از طرفین کـه بر خلاف شرایط این گونه قرارداد ها رفتار کند مکلف بـه جبران خسارت طرف دیگر می باشد. این خسارت در صورت عدم تعیین تکلیف در قرارداد کار از طرف مراجع حل اختلاف مقرر در این قانون تعیین خواهد شد.

ماده 20 ـ هر گاه قرارداد کار برای مدت نامحدود از طرف کارفرما منعقد شده باشد هر یک از طرفین میتوانند با سی روز اخطار کتبی آن را فسخ نمایند.

ماده 21 ـ کارگری کـه قرارداد او از طرف کارفرما فسخ و یا اخراج میگردد، هر گاه شش ماه متوالی و یا ظرف یکسال شش ماه متناوب نزد کارفرما کار کرده باشد، کارفرما موظف است در موقع فسخ قرارداد و یا اخراج برای هر سال 20 روز آخرین مزد و یا حقوق را بـه عنوان مزایای کار بـه او پرداخت کند. علاوه بر مزایای فوق، در مورد کارگران اخراجی، مراجع رسیدگی و حل اختلاف میتوانند با توجه بـه علت فسخ قرارداد کار، سنوات خدمت، میزان دستمزد، سن، عائله و سایر شرایط طبق جدولی کـه وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و بـه تصویب هیئت وزرا میرساند کـه حداکثر از مزد سه سال کارگر تجاوز نکند بـه عنوان خسارت اخراج تعیین نمایند و کارفرما مخیر بـه پرداخت این خسارت یا بازگرداندن کارگر بـه کار، با پرداخت مزد ایام بلاتکلیفی او خواهد بود.

تبصره ـ در صورتیکه اخراج کارگر بـه تشخیص هیئت حل اختلاف، در اثر تقصیر او در انجام وظیفه باشد هیچگونه حقی بـه او تعلق نخواهد گرفت.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل ششم ـ حل اختلاف

ماده 22 ـ هر گونه اختلاف بین کارفرما و کارگر کـه در اجرای مقررات این قانون یا آیین نامه های مربوط بـه آن یا قرارداد کار بـه وجود آید در مرحله اول از طریق مذاکرات مستقیم بین کارفرما و کارگر یا نمایندگان آنها حل خواهد شد.

ماده 23 ـ در صورتیکه اختلاف بین کارگر و کارفرما از طریق مذاکره و سازش حل نشود ظرف 15 روز از تاریخ بروز اختلاف شاکی می تواند شکایت خود را کتباً بـه نماینده وزارت کار و امور اجتماعی برای رسیدگی تسلیم نماید. نماینده وزارت کار و امور اجتماعی پس از رسیدگی بر طبق قانون کار کشاورزی اتخاذ تصمیم خواهد نمود. تصمیم نماینده مزبور جز در مورد مزد و فسخ قرارداد کار، قطعی و لازم الاجراست.

تبصره ـ طرز تشکیل و رسیدگی بـه شکایات در جلسه تصمیم گیری و نحوه صدور آراء بـه موجب آیین نامه ای کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین می شود.

ماده 24 ـ هر گاه اختلاف طرفین مربوط بـه مزد یا اخراج کارگر باشد تصمیم نماینده وزارت کار و امور اجتماعی ظرف پانزده روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض است و پس از انقضاء مدت مزبور و عدم اعتراض قطعی و لازم الاجرا خواهد بود. اعتراض کتبی باید بـه نماینده وزارت کار و امور اجتماعی تسلیم شود و نماینده مذکور مکلف است ظرف یکهفته اعتراض مزبور را برای رسیدگی بـه شورای حل اختلاف ارسال دارد. شورا مکلف است ظرف بیست روز از تاریخ وصول اعراض بـه موضوع رسیدگی نموده تصمیم لازم اتخاذ و بـه طرفین ابلاغ نماید.

ماده 25 ـ اعضای شورای حل اختلاف هر منطقه عبارتند از: نماینده وزارت کار و امور اجتماعی، نماینده وزارت کشاورزی و عمران روستایی، نماینده وزارت دادگستری، نماینده کارفرمایان و نماینده کارگران در شورای حل اختلاف کشاورزی، طرز تشکیل و محل جلسات و حدود مناطق و سایر مقررات مربوط و نحوه رسیدگی شورای حل اختلاف بـه موجب آیین نامه ای کـه بـه تصویب شورای عالی کار کشاورزی خواهد رسید تعیین میشود. آراء شورای حل اختلاف کـه با اکثریت آراء صادر بشود قطعی و لازم الاجرا است.

ماده 26 ـ تصمیمات قطعی نماینده وزارت کار و امور اجتماعی و شورای حل اختلاف لازم الاجراء بوده و بوسیله مامورین اجرای دادگستری بوده بـه مورد اجراء گذارده خواهد شد و قواعد مربوط بـه آن بموجب آیین نامه ای کـه بنا بـه پیشنهاد وزارتین کار و دادگستری بـه تصویب هیئت وزیران خواهد رسید تعیین میگردد.

ماده 27 ـ کارگر یا کارفرمایی کـه بـه خانه انصاف مراجعه می کند در صورتی کـه موضوع مورد رسیدگی خانه انصاف قرار گرفت برای همان موضوع حق مراجعه بـه شورای حل اختلاف منطقه را ندارد. خانه های انصاف مکلفند نتیجه رسیدگی را بـه شورای حل اختلاف کـه بعداً تشکیل میشود اعلام کنند.

ماده 28 ـ هر گاه نماینده وزارت کار و امور اجتماعی در موضوعی اتخاذ تصمیم کرده باشد همان نماینده نمیتواند در شورای حل اختلاف کـه بهمان موضوع رسیدگی مینماید عضویت داشته باشد.

ماده 29 ـ کارفرمایان یا نمایندگان آنان مکلفند اطلاعات و مدارک مربوط بـه بازرسی کار را بـه بازرسان کار تسلیم نموده و در اجرای وظایف آنان همکاری نمایند.

فصل هفتم ـ حفاظت فنی و بهداشت کار

ماده 30 ـ منسوخ 1399/08/05 ـ وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است آیین نامه های مربوط بـه حفاظت فنی و بهداشت کار در کشاورزی را تهیه و برای تصویب شورای عالی کار کشاورزی پیشنهاد نماید.

فصل هشتم ـ شورای عالی کار کشاورزی.

ماده 31 ـ در وزارت کار و امور اجتماعی شورایی بنام شورای عالی کار کشاورزی تشکیل می شود کـه اعضای آن عبارتند از:

1 ـ و زیر کار و امور اجتماعی

2 ـ معاون وزارت کشاورزی و عمران روستایی

3 ـ معاون وزارت کشور

4 ـ معاون وزارت نیرو

5 ـ معاون وزارت دادگستری

6 ـ دو نفر از کارفرمایان کشاورزی با انتخاب وزارتین کشاورزی و کار و امور اجتماعی

7 ـ دو نفر نماینده کارگران بـه انتخاب و زیر کار و تایید وزارت کشاورزی.

ماده 32 ـ وظایف شورای عالی کار کشاورزی عبارتست از:

1 ـ تصویب آیین نامه های مربوط بکار کشاورزی کـه از طرف وزارت کار و امور اجتماعی پیشنهاد میشود.

2 ـ اتخاذ تصمیم در مواردیکه بـه موجب این قانون بـه عهده شورا محول گردیده است.

3 ـ تشخیص مشاغل کشاورزی علاوه بر آنچه کـه در ماده 2 این قانون ذکر شده است بـه پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی.

4 ـ تصویب آیین نامه های داخلی شورا.

5ـ وزارت کشاورزی و عمران روستایی در مواقعی کـه اصلاح آیین نامه های مربوط بـه این قانون یا وضع مقررات جدیدی را لازم تشخیص دهد، مراتب را بـه وزارت کار و امور اجتماعی اعلام مینماید تا از طریق آن وزارتخانه برای بررسی و اتخاذ تصمیم بـه شورای عالی کشاورزی ارجاع گردد.

فصل نهم ـ تخلفات و جرائم و ضمانت اجرایی

ماده 33 ـ کارفرمایانی کـه از اجرای ماده 12 این قانون تخلف نمایند بـه پرداخت جریمه نقدی از پنج هزار ریال تا بیست هزار ریال محکوم خواهند شد.

ماده 34 ـ کارفرمایانی کـه از اجرای مواد 7 و 8 و 10 و 13 و 29 تخلف نمایند همچنین متخلفین از آیین نامه موضوع ماده 30 این قانون بـه مجازات خلافی طبق آیین نامه ای کـه بـه تصویب وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و دادگستری میرسد محکوم خواهند شد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات تولید و صنعت

فصل دهم ـ مقررات مختلف

ماده 35 ـ نماینده وزارت کار و امور اجتماعی میتواند در کلیه جلسات مراجع رسیدگی بـه تخلفات ناشی از اجرای مقررات این قانون و آیین نامه های مربوط حاضر شده و از نظر وزارت کار و امور اجتماعی دفاع نماید. ولی اتخاذ تصمیم بدون حضور او بـه عمل خواهد آمد.

ماده 36 ـ در مناطقی کـه وزارت کار و امور اجتماعی مقتضی بداند میتواند از بین کارمندان دولت و مؤسسات وابسته بـه دولت در آن مناطق با موافقت سازمان مربوط نماینده یا نمایندگانی برای اجرای این قانون انتخاب نماید. بـه این قبیل ماموران حق الزحمه متناسبی پرداخت خواهد شد کـه میزان و نحوه پرداخت آن بـه موجب آیین نامه ای کـه بـه تصویب کمیسیون های دارایی مجلسین می رسد تعیین خواهد شد.

ماده 37 ـ در صورت بروز اختلاف بین مراجع رسیدگی مقرر در این قانون و مراجع مقرر در قانون کار حل اختلاف با شورای عالی کار خواهد بود.

ماده 38 ـ مقررات مربوط بـه سندیکا/ اتحادیه ـ کنفدراسیون ـ پیمان های دسته جمعی و بازرسی کار در کشاورزی و سایر مواردیکه در این قانون بـه آن تصریح نشده است با توجه باصول مقرر در قانون کار از طرف وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و پس از تصویب شورای عالی کشاورزی بموقع اجرا گذارده خواهد شد.

ماده 39 ـ بیمه کارگران کشاورزی مشمول این قانون تابع مقررات قانون بیمه های اجتماعی میباشد.

ماده 40 ـ وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است مقررات این قانون را ظرف سه سال از تاریخ تصویب بـه تدریج با تایید شورای عالی کار کشاورزی در سراسر کشور بـه موقع اجرا بگذارد و در مناطقی کـه قانون بـه موقع اجرا گذارده می شود قبلا مراتب را بـه وسایل مقتضی بـه اطلاع عامه برساند و در این نقاط کارفرمایان مکلفند کارگران خود را بلافاصله بیمه نمایند.

قانون فوق مشتمل بر چهل ماده و هفت تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه 1353/02/11، در جلسه روز سه شنبه هفتم خرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی بـه تصویب مجلس شورای ملی رسید.

رییس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی

بیشتر بخوانید: