قانون کنوانسیون حقوق کودک ‌مصوب 1372/12/01

متن قانون کنوانسیون حقوق کودک:

:ماده واحده ـ کنوانسیون حقوق کودک مشتمل بر یک مقدمه و 54 ماده بـه شرح پیوست تصویب و اجازه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران بـه آن داده میشود مشروط بر آن کـه مفاد آن در هر مورد و هر زمان در تعارض با قوانین داخلی و موازین اسلامی باشد و یا قرار گیرد از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران لازم الرعایه نباشد.

کنوانسیون حقوق کودک

مقدمه:

کشورهای طرف کنوانسیون حاضر: با توجه بـه این کـه طبق اصول اعلام شده در منشور سازمان ملل رسمیت شناختن حقوق لاینفک، مساوی و منزلت تمام اعضای خانواده بشری زیربنای آزادی، عدالت و صلح در جهان است. با در نظر داشتن اینکه اعضای ملل، در منشور سازمان، اعتقاد خود را بـه حقوق اساسی، مقام و ارزش انسان و عزم خود را برای افزایش پیشرفت های اجتماعی و معیارهای بهتر زندگی در آزادیهای بیشتر اعلام کرده اند. با تشخیص این کـه سازمان ملل در اعلامیه جهانی حقوق بشر و در کنوانسیون های بین المللی حقوق بشر اعلام موافقت نموده کـه هر یک از افراد بدون هر گونه تبعیض از نظر نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، عقاید سیاسی و غیره خاستگاه اجتماعی یا مالی، مال، تولد و یا سایر خصوصیات، در تمام حقوق و آزادی هایی کـه در آن کنواسیون ها و اعلامیه ها اعلام شده، ذیحق می باشد. و نظر بـه اینکه سازمان ملل در اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام نموده است کـه دوران کودکی مستلزم مراقبت ها و مساعدت های ویژه می باشد. با اعتقاد بـه اینکه خانواده بـه عنوان جزء اصلی جامعه و محیط طبیعی برای رشد و رفاه تمام اعضای خود خصوصاً کودکان می بایست از حمایت ها و مساعدتهای لازمه برخوردار شود بـه نحوی کـه بتواند مسئولیت های خود را در جامعه ایفاء کند. با تشخیص این کـه کودک برای رشد کامل و متعادل شخصیتی خود می بایست در محیط خانواده و در فضایی (مملو) از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود. با توجه بـه این کـه کودک می بایست آمادگی کامل برای زندگی فردی در جامعه داشته باشد در سایه ایده آل هایی کـه در منشور سازمان ملل اعلام شده خصوصاً صلح، احترام، بردباری، آزادی، برابری و اتحاد بزرگ شود. با در نظر داشتن اینکه لزوم انجام مراقبت های ویژه از کودک در اعلامیه حقوق کودک ژنو 1924 مطابق با 1303 بیان شده، در 20 نوامبر 1959 مطابق با 29 آبان ماه 1338 در اعلامیه حقوق کودک مجمع عمومی بـه تصویب رسیده، در اعلامیه جهانی حقوق بشر و در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (خصوصاً در مواد 23 و 24)، در کنوانسیون بین المللی حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (خصوصاً در ماده 10) و در اسناد و احکام سازمان های تخصصی و سازمانهای بین المللی مربوط بـه رفاه کودکان بـه رسمیت شناخته شده است. با توجه بـه این کـه در اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح شده است «کودک بخاطر نداشتن رشد کامل فیزیکی و ذهنی محتاج مراقبت ها و محافظت هایی از جمله حمایتهای مناسب حقوق قبل و بعد از تولد می باشد». با در نظر گرفتن مفاد اعلامیه اصول حقوقی و اجتماعی مربوط بـه حمایت و رفاه کودکان. با اشاره ویژه بـه موضوع کفالت و فرزند خواندگی ملی و بین المللی، قانون حداقل استاندارد سازمان ملل در مورد اجرای عدالت برای افراد صغیر (قوانین پکن) و اعلامیه حمایت از زنان و کودکان در موقع اضطراری و جنگ ها. با تشخیص این کـه در تمام کشورهای جهان کودکانی وجود دارند کـه تحت شرایط دشوار زندگی می کنند و اینگونه کودکان محتاج توجهات ویژه ای هستند. با توجه بـه اهمیت ارزش های سنتی و فرهنگی هر ملت در حمایت و تعلیم و تربیت یکنواخت کودک. و با عنایت بـه اهمیت همکاریهای بین المللی برای بهبود شرایط زندگی کودکان در تمام کشورها خصوصاً کشورهای در حال توسعه. بـه توافقات ذیل نایل شدند.

بخش 1:

بیشتر بخوانید:

ماده 1 ـ از نظر کنوانسیون حاضر منظور از کودک افراد انسانی زیر 18 سال است مگر این کـه طبق قانون قابل اجرا در مورد کودک سن بلوغ کمتر تشخیص داده شود.

ماده 2 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون، حقوقی کـه در این کنوانسیون برای کودکانی کـه در حوزه قضایی آنها زندگی می کنند در نظر گرفته شده را بدون توجه بـه هر گونه تبعیض و بدون ملاحظه نژاد، رنگ، مذهب، زبان، عقاید سیاسی، ملیت خاستگاه های قومی و اجتماعی، مال، عدم توانایی، تولد و یا سایر احوال شخصیه والدین و یا قیم قانونی محترم شمرده و تضمین خواهد نمود.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم را جهت تضمین حمایت از کودک در مقابل تمام اشکال تبعیض، مجازات بر اساس موقعیت، فعالیت ها ابراز عقیده و یا عقاید والدین، قیم های قانونی و یا اعضای خانواده کودک بـه عمل خواهند آورد.

ماده 3 ـ

1 ـ در تمام اقدامات مربوط بـه کودکان کـه توسط مؤسسات رفاه اجتماعی عمومی و یا خصوصی دادگاه ها، مقامات اجرایی، یا ارگان های حقوقی انجام می شود، منافع کودک از اهم ملاحظات می باشد.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون متقبل می شوند کـه حمایت ها و مراقبت های لازمه را برای رفاه کودکان، با توجه بـه حقوق وظایف والدین آنها، قیم های قانونی و یا سایر افرادی کـه قانوناً مسئول آنان هستند، تضمین کنند و در این راستا اقدامات اجرایی و قانونی مناسب معمول خواهد گردید.

3 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تضمین خواهند نمود کـه مؤسسات، خدمات و وسایلی کـه مسئول مراقبت و حمایت کودکان هستند مطابق با معیارهایی کـه توسط مقامات ذی صلاحیت خصوصاً در زمینه های ایمنی، بهداشت و از نظر تعداد کارکنان (آن مؤسسات) و نیز نظارت مناسب گذاشته شده مطابق داشته باشند.

ماده 4 ـ کشورهای طرف کنوانسیون اقدامات ضروری اجرایی و قانونی را جهت تحقق حقوق شناخته شده در کنوانسیون حاضر معمول خواهند داشت. کشورهای طرف کنوانسیون با توجه بـه حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی اقداماتی را در جهت بـه کار گیری حداکثر منابع موجود خود و در صورت لزوم در چهارچوب همکاری های بین المللی بـه عمل خواهند آورد.

ماده 5 ـ کشورهای طرف کنوانسیون احترام بـه مسئولیت ها، حقوق و وظایف والدین و یا در صورت قابلیت اطلاق، اعضای خانواده بزرگی کـه از طریق آداب محلی بـه وجود می آید، قیم های قانونی و یا سایر اشخاص کـه قانوناً مسئول کودک هستند را متقبل می شوند و بـه طریقی کـه موجب تکامل توانایی های کودک شود راهنمایی ها و ارشادات لازم را جهت اعمال حقوق شناخته شده کودک در کنوانسیون حاضر بـه عمل خواهند آورد.

ماده 6 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق ذاتی هر کودک را برای زندگی بـه رسمیت خواهند شناخت.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون (وجود) حداکثر امکانات را برای بقا و پیشرفت کودک تضمین خواهند نمود.

ماده 7 ـ

1 ـ تولد کودک بلافاصله پس از بـه دنیا آمدن ثبت می شود و از حقوقی مانند حق داشتن نام، کسب تابعیت و در صورت امکان، شناسایی والدین و قرار گرفتن تحت سرپرستی آنها برخوردار می باشد.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون این حقوق را مطابق با قوانین ملی و تعهدات خود طبق اسناد بین المللی مربوطه در این زمینه خصوصاً در مواردی کـه کودک در صورت عدم اجرای آنها آواره محسوب گردد، لازم الاجرا تلقی خواهند کرد.

ماده 8 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک برای حفظ هویت خود منجمله ملیت، نام و روابط خانوادگی را طبق قانون و بدون مداخله تضمین خواهند کرد.

2 ـ در مواردیکه کودک بطور غیر قانونی از مقام یا برخی از حقوق مربوط بـه هویت خود محروم شود، کشورهای عضو حمایت و مساعدت های لازم را برای استیفای سریع حقوق فوق بـه عمل خواهند آورد.

ماده 9 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تضمین می نمایند کـه کودکان علیرغم خواسته شان از والدین خود جدا نشوند، مگر در مواردی کـه مقامات ذیصلاح مطابق قوانین و مقررات و منوط بـه بررسی های قضایی مصمم شوند کـه این جدایی بـه نفع کودک است. این گونه تصمیمات ممکن است در موارد خصوصی از قبیل سوء استفاده و یا بی توجهی والدین از کودک و یا هنگام جدا شدن والدین ضرورت یابد و در این صورت باید در مورد محل اقامت کودک تصمیمی اتخاذ شود.

2 ـ در هر یک از مراحل دادرسی مربوط بـه پاراگراف اول ماده 9 باید بـه تمام طرف های ذی نفع فرصت داده شود در مراحل دادرسی شرکت کرده و نظرات خود را ابراز کنند.

3 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودکی کـه از یکی یا هر دو والدین جدا شده را مبنی بر حفظ روابط شخصی و تماس مستقیم با والدین بطور منظم رعایت خواهند نمود مگر در مواردیکه این امر مغایر منافع کودک باشد.

4 ـ هنگامی کـه جدایی ناشی از اقدامات دولت از قبیل بازداشت، زندانی کردن، تبعید، اخراج یا مرگ (منجمله مرگی کـه در حین توقیف بودن شخص صادر شود) یکی یا هر دو والدین و یا کودک باشد، کشور طرف کنوانسیون بنا بـه درخواست، والدین یا کودک یا در صورت اقتضا یکی از اعضای خانواده را در جریان اطلاعات ضروری در مورد اموال فرد غایب خانواده قرار خواهد داد، مگر در مواردی کـه دادن این گونه اطلاعات مضر بـه حال کودک باشد. کشورهای طرف کنوانسیون همچنین تضمین خواهند نمود کـه تسلیم این درخواست فی نفسه عواقبی برای افراد مربوطه در پی نداشته باشد.

ماده 10 ـ

1 ـ مطابق با تعهدات کشورهای طرف کنوانسیون در پاراگراف 1 ماده 9 درخواست کودک یا والدین وی را برای ورود یا ترک کشور برای بـه هم پیوستن محدود خانواده از سوی کشور طرف کنوانسیون با نظر مثبت و بـه روشی انسانی و سریع بررسی خواهد شد. کشورهای طرف کنوانسیون همچنین تضمین خواهند نمود کـه تسلیم اینگونه درخواست ها عواقبی برای درخواست کننده و اعضای خانواده آنها در پی نخواهد داشت.

2 ـ کودکی کـه والدینش در کشورهای جداگانه زندگی می کنند حق دارد گذشته از شرایط استثنایی بطور منظم روابط شخصی و تماس مستقیم با والدین خود داشته باشد. بدین منظور و مطابق با تعهدات کشورهای طرف کنوانسیون تحت پاراگراف 2 ماده 9، کشورهای طرف کنوانسیون حق والدین و کودک برای ترک هر کشور منجمله کشور خودشان و ورود بـه کشورشان را محترم خواهند شمرد. حق ترک هر کشوری فقط مشمول محدودیت هایی است کـه در قانون تصریح شده و برای حفظ امنیت ملی، نظم عمومی، سلامت عمومی یا اخلاقیات یا حقوق یا آزادیهای دیگران یا سایر حقوقی کـه در این کنوانسیون بـه رسمیت شناخته شده اند، ضروری است.

بیشتر بخوانید:

ماده 11 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون اقداماتی را در جهت مبارزه با انتقال قاچاق و عدم بازگشت کودکان (مقیم) خارج معمول خواهند داشت.

2 ـ در این راستا، کشورهای طرف کنوانسیون انعقاد توافقنامه های دوجانبه و چند جانبه یا پذیرش توافقنامه های موجود را تشویق خواهند نمود.

ماده 12 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تضمین خواهد کرد کودکی کـه قادر بـه شکل دادن بـه عقاید خود می باشد بتواند این عقاید را آزادانه درباره تمام موضوعاتی کـه مربوط بـه وی می شود ابراز کند، بـه نظرات کودک مطابق با سن و بلوغ وی بها داده می شود.

2 ـ بدین منظور، خصوصاً برای کودک فرصت هایی فراهم آورده می شود تا بتواند در هر یک از مراحل دادرسی های اجرایی و قضایی مربوط بـه وی بطور مستقیم یا از طریق نماینده یا شخصی مناسب بـه طریقی کـه مطابق با مقررات اجرایی قوانین ملی باشد، ابراز عقیده نماید.

ماده 13 ـ

1 ـ کودک دارای حق آزادی ابراز عقیده می باشد. این حق شامل آزادی جستجو، دریافت و رساندن اطلاعات و عقاید از هر نوع، بدون توجه بـه مرزها، کتبی یا شفاهی یا چاپ شده، بـه شکل آثار هنری یا از طریق هر رسانه دیگر بـه انتخاب کودک می باشد.

2 ـ اعمال این حق ممکن است منوط بـه محدودیت های بخصوص باشد، ولی این محدودیت ها فقط منحصر بـه مواردی است کـه در قانون تصریح شده و ضرورت دارند.

الف) برای احترام بـه حقوق یا آبروی دیگران، یا

ب) برای حفاظت از امنیت ملی یا نظم عمومی یا بخاطر سلامت عمومی و یا مسائل اخلاقی.

ماده 14 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق آزادی فکر، عقیده و مذهب را برای کودک محترم خواهند شمرد.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حقوق و وظایف والدین و در صورت شمول قیم های قانونی کودک را درباره هدایت کودک در جهت حقوق وی بـه طریقی کـه باعث اعتلای استعدادها و توانایی های کودک شود، محترم خواهند شمرد.

3 ـ آزادی اظهار مذهب و عقاید فقط طبق محدودیت هایی کـه در قانون تصریح شده و برای حفظ امنیت، نظم، سلامت و اخلاقیات عمومی و یا حقوق آزادی های اساسی دیگران لازم است محدود می شود.

ماده 15 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حقوق کودک را در مورد آزادی (تشکیل) اجتماعات و آزادی مجمع مسالمت آمیز بـه رسمیت می شناسد.

2 ـ بـه غیر از محدودیت هایی کـه در قانون تصریح شده و یا برای حفظ منافع امنیت ملی یا امنیت عمومی، نظم عمومی، سلامت عمومی و اخلاقیات و یا حقوق و آزادی های دیگران ضروری است، هیچ محدودیتی در اعمال این حقوق وجود ندارد.

ماده 16 ـ

1 ـ در امور خصوصی، خانوادگی، یا مکاتبات هیچ کودکی نمی توان دلخواه یا غیر قانونی دخالت کرد یا هتک حرمت نمود.

2 ـ کودک در برابر اینگونه دخالت ها و یا هتک حرمت ها مورد حمایت قانون قرار دارد.

ماده 17 ـ کشورهای طرف کنوانسیون بـه عملکرد مهم رسانه های گروهی واقف بوده و دسترسی کودک را بـه اطلاعات و مطالب از منابع گوناگون ملی و بین المللی خصوصاً مواردی کـه مربوط بـه اعتلای رفاه اجتماعی، معنوی یا اخلاقی و بهداشت جسمی و روحی وی می شود را تضمین می کنند. در این راستا، کشورها اقدامات ذیل را بـه عمل خواهند آورد:

الف) تشویق رسانه های گروهی بـه انتشار اطلاعات و مطالبی کـه برای کودک استفاده های اجتماعی و فرهنگی داشته و با روح ماده 29 نیز مطابق است.

ب) تشویق همکاریهای بین المللی در جهت تولید، مبادله و انتشار اینگونه اطلاعات و مطالب از منابع گوناگون فرهنگی، ملی و بین المللی.

ج) تشویق تولید و انتشار کتابهای کودکان.

د) تشویق رسانه های گروهی جهت توجه خاص بـه احتیاجات مربوط بـه آموزش زبان کودکانی کـه بـه گروه های اقلیت تعلق دارند یا مربی هستند.

هـ) تشویق توسعه خط مشی های مناسب در جهت حمایت از کودک در برابر اطلاعات و مطالبی کـه بـه سعادت وی آسیب می رساند با توجه بـه مفاد مواد13 و 18.

ماده 18 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون بیشترین تلاش خود را برای تضمین بـه رسمیت شناخته شدن این اصل کـه هر دو والد کودک مسئولیتهای مشترکی در مورد رشد و پیشرفت کودک دارند بـه عمل خواهند آورد. والدین و یا قیم های قانونی مسئولیت عمده را در مورد رشد و پیشرفت کودک بـه عهده دارند. اساسی ترین مساله آنان (حفظ) منافع عالیه کودک است.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون بـه منظور تضمین و اعتلای حقوقی کـه در این کنوانسیون بیان شده همکاریهای لازم را با والدین و قیم های قانونی در جهت اجرای مسئولیت هایش برای تربیت کودک بـه عمل خواهند آورد و ایجاد موسسات، تسهیلات و خدماتی را برای نگهداری کودکان تضمین خواهند کرد.

3 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم را در جهت تضمین حق استفاده کودکانی کـه دارای والدین شاغل می باشند از خدمات و تسهیلات مربوط بـه نگهداری کودکان بـه عمل خواهند آورد.

ماده 19 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات قانونی، اجرایی، اجتماعی و آموزشی را در جهت حمایت از کودک در برابر تمام اشکال خشونت های جسمی و روحی، آسیب رسانی یا سوء استفاده، بی توجهی یا رفتار سهل انگارانه، بدرفتاری یا استثمار منجمله سوء استفاده های جنسی در حینی کـه کودک تحت مراقبت والدین یا قیم های قانونی یا هر شخص دیگری قرار دارد، بـه عمل خواهند آورد.

2 ـ اینگونه اقدامات حمایتی در موارد مقتضی باید شامل اقدامات مؤثر برای ایجاد برنامه های اجتماعی در جهت فراهم آوردن حمایت های لازمه از کودک و کسانی کـه مسئول مراقبت از وی می باشند و نیز حمایت در برابر سایر اشکال محدودیت ها و نیز برای شناسایی گزارش، رجوع، تحقیق، رفتار و پیگیری موارد بدرفتاری هایی کـه قبلاً ذکر شده و نیز برای درگیری های قضایی باشد.

ماده 20 ـ

1 ـ کودک نباید بطور موقت یا دائم از محیط خانواده و از منافع خویش محروم باشد و باید از طرف دولت تحت مراقبت و مورد مساعدت قرار گیرد.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون می بایست طبق قوانین ملی خود مراقبت های جایگزین دیگری را برای این گونه کودکان تضمین نماید.

3 ـ اینگونه مراقبتها شامل موارد زیادی می شود از جمله تعیین سرپرست کفالت در قوانین اسلامی، فرزند خواندگی و یا در صورت لزوم (اعزام کودک) بـه مؤسسات مناسب مراقبت از کودکان بـه هنگام بررسی راه حل ها بـه استمرار در تربیت کودک، قومیت، مذهب، فرهنگ و زبان کودک باید توجه خاص شود.

بیشتر بخوانید:

ماده 21 ـ کشورهایی کـه سیستم فرزند خواندگی را بـه رسمیت می شناسند و مجاز می دانند، باید منافع عالیه کودک را در اولویت قرار دهند و نکات زیر را مراعات کنند:

الف) تضمین این کـه فرزند خواندگی فقط از سوی مقامات ذیصلاحی انجام شود کـه مطابق با قوانین و مقررات لازم الاجرا و بر اساس اطلاعات موثق و قابل اطمینان تعیین می کنند کـه فرزند خواندگی با توجه بـه وضعیت وی در ارتباط، والدین، خویشاوندان و قیم های قانونی مجاز است و در صورت مقتضی رضایت اشخاص فوق را برای فرزند خواندگی بر اساس مشورت های لازمه کسب می کنند.

ب) تشخیص این کـه در صورتی کـه کودک را نتوان بـه روشی مناسب در کشور خود تحت سرپرستی یک خانواده درآورد، فرزند خواندگی در سایر کشورها بـه عنوان راه حلی دیگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

ج ـ تضمین برخورداری کودکانی کـه در سایر کشورها پذیرفته می شوند از مراقبت ها و حقوقی کـه بـه هنگام فرزند خواندگی در کشور خود، شامل حال آنان می شود.

د ـ اتخاذ تمام اقدامات لازم جهت تضمین این کـه قبول کودک در سایر کشورها برای افراد مربوطه در بر دارنده منافع مالی نباشد.

هـ ـ در صورت لزوم، پیشبرد اهداف ماده حاضر از طریق انعقاد قراردادها یا اتخاذ ترتیبات دو یا چند جانبه و تلاش در این چهارچوب برای تضمین این کـه پذیرش کودک در یک کشور دیگر از طریق ارگان ها یا مقامات ذی صلاح انجام شود.

ماده 22 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون اقدام لازم را جهت تضمین برخورداری کودکی کـه خواهان پناهندگی است و یا پناهنده تلقی می شود چه همراه والدین خود باشد یا شخص دیگری، مطابق با قوانین و مقررات محلی و بین المللی، از حمایت ها و مساعدت های بشر دوستانه لازم از حقوق مربوطه کـه در این کنوانسیون یا سایر اسناد بشر دوستانه یا حقوق بشر مقرر شده و کشورهای فوق الذکر نسبت بـه آنها متعهد می باشند، بـه عمل خواهند آورد.

2 ـ بدین منظور، کشورهای طرف کنوانسیون بنا بـه صلاحدید خود با سازمان ملل و سایر سازمان های بین المللی یا غیر دولتی ذی صلاح کـه با سازمان ملل کار می کنند در جهت حمایت و مساعدت از این گونه کودکان و ردیابی والدین یا سایر اعضای خانواده کودکان پناهنده و برای کسب اطلاعات لازم برای بـه هم پیوستن مجدد اعضای خانواده همکاری خواهند کرد. در صورتی کـه موفق بـه یافتن والدین یا سایر اعضای خانواده نشوند، با کودک همانگونه کـه در این کنوانسیون اظهار شده درست مانند کودکی کـه بـه طور موقت یا دائم از محیط خانوادگی بـه هر دلیل محروم شده، رفتار خواهد شد.

ماده 23 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون اذعان دارند کودکی کـه ذهناً یا جسماً دچار نقص می باشد باید در شرایطی کـه متضمن منزلت و افزایش اتکا بـه نفس باشد و شرکت فعال کودک در جامعه را تسهیل نماید، از یک زندگی آبرومندانه و کامل برخوردار گردد.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودکان معلول را برای برخورداری از مراقبت های ویژه بـه رسمیت می شناسند و ارائه این مراقبت ها را بنا بـه اقتضاء مناسب شرایط والدین و یا مسئولین کودک و منوط بـه وجود منابع، بـه اینگونه کودکان و کسانی کـه مسئول مراقبت از وی هستند، تشویق و تضمین خواهند کرد.

3 ـ با تشخیص نیازهای ویژه کودک معلول، کمک های مقرر شده در پاراگراف 2 ماده حاضر در صورت امکان می بایست بطور رایگان و با در نظر گرفتن منابع مالی والدین و یا مسئولین کودک انجام گیرد و می بایست بـه نحوی برنامه ریزی شود کـه کودک معلول بتواند دسترسی مؤثر بـه آموزش، تعلیم و تربیت و خدمات مراقبتی بهداشتی، خدمات توانبخشی، آمادگی برای اشتغال و ایجاد فرصت بـه روشی کـه موجب دستیابی کودک بـه حداکثر کمال اجتماعی و پیشرفت شخصی از جمله پیشرفت فرهنگی و معنوی وی می شود داشته باشد.

4 ـ کشورهای طرف کنوانسیون در سایه همکاری های بین المللی، مبادله اطلاعات لازم را در زمینه مراقبت های بهداشتی پیشگیری، معالجات پزشکی، روانشناسی و عملی کودکان معلول منجمله انتشار و در دسترس قرار دادن اطلاعات مربوط بـه روش های توانبخشی، آموزش و خدمات حرفه ای با هدف قادر ساختن کشورهای طرف کنوانسیون بـه پیشبرد توانایی ها و مهارت های خود و گسترش تجربیات آنان در این زمینه ها، افزایش خواهند داد. در این ارتباط، بـه نیازهای کشورهای در حال رشد توجه خاصی مبذول خواهد شد.

ماده 24 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را جهت برخورداری از بالاترین استاندارد بهداشت و از تسهیلات لازم برای درمان بیماری و توانبخشی بـه رسمیت می شناسند. آنان برای تضمین اینکه هیچ کودکی از رسیدن بـه این حق و دسترسی بـه خدمات بهداشتی محروم نخواهند شد، تلاش خواهند نمود.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون موضوع را تا اجرای کامل این حق دنبال خواهند کرد و خصوصاً در زمینه های ذیل اقدامات مناسب را اتخاذ خواهند کرد:

الف) کاهش میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان.

ب) تضمین فراهم نمودن مشورت های پزشکی و مراقبت های بهداشتی لازم در مورد تمام کودکان با تاکید بر گسترش مراقبت های بهداشتی اولیه.

ج) مبارزه با بیماریها و سوء تغذیه، از جمله در چهارچوب مراقبت های بهداشتی اولیه از طریق بکار بستن تکنولوژی ها در دسترس و از طریق فراهم نمودن مواد غذایی مقوی و آب آشامیدنی سالم و در نظر گرفتن خطرات آلودگی محیط زیست.

د) تضمین مراقبت های قبل و پس از زایمان مادران

هـ) تضمین اینکه تمام اقشار جامعه خصوصاً والدین و کودکان از مزایای تغذیه، شیر مادر، بهداشت و بهداشت محیط زیست و پیشگیری از حوادث اطلاع داشته و بـه آموزش دسترسی داشته و در زمینه استفاده در اطلاعات اولیه بهداشت کودک و تغذیه مورد حمایت قرار دارند.

و) توسعه مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه، ارائه راهنمایی های لازم بـه والدین و آموزش تنظیم خانواده و خدمات.

3 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم و مناسب را برای زدودن روش معالجاتی سنتی و خرافی در مورد بهداشت کودکان بـه عمل خواهند آورد.

4 ـ کشورهای طرف کنوانسیون پیشبرد و تشویق همکاری های بین المللی را برای دستیابی تدریجی بـه تحقق کامل حقوق شناخته شده در کنوانسیون حاضر را متقبل می شوند. در این ارتباط، بـه نیازهای کشورهای در حال توسعه توجه خاصی مبذول خواهد شد.

ماده 25 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودکی کـه توسط مقامات ذیصلاح بـه منظور مراقبت حفاظت و یا بهداشت جسمی و روحی بـه خانواده ای داده شده است را جهت انجام بررسی دوره ای نحوه رفتار با کودک و تمام وضعیت های مربوط بـه فرزند خواندگی وی را بـه رسمیت می شناسند.

ماده 26 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق برخورداری از امنیت اجتماعی منجمله بیمه اجتماعی را برای تمام کودکان بـه رسمیت می شناسند و اقدام لازم را جهت دستیابی بـه تحقق کامل این حق مطابق با قوانین ملی بـه عمل خواهند آورد.

2 ـ این مزایا در صورت مقتضی می بایست با توجه بـه منافع و شرایط کودک و اشخاصی کـه مسئولیت نگهداری وی را بـه عهده دارند و نیز هر گونه ملاحظه دیگری مربوط بـه کار برد این مزایا در جهت منافع کودک در اختیارشان قرار گیرد.

ماده 27 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق تمام کودکان را نسبت بـه برخورداری از استاندارد مناسب زندگی برای توسعه جسمی، ذهنی و روحی و اخلاقی و اجتماعی را بـه رسمیت می شناسند.

2 ـ والدین یا سایر اشخاص مسئول کودک، مسئولیت عمده ای در جهت تضمین شرایط زندگی مناسب برای پیشرفت کودک را در چهارچوب توانایی ها و امکانات عالی خود بـه عهده دارند.

3 ـ کشورهای طرف کنوانسیون مطابق با شرایط ملی و در چهارچوب امکانات خود، اقدام ضروری را برای یاری والدین و سایر اشخاص مسئول کودک در جهت اعمال این حق بـه عمل خواهند آورد و در صورت لزوم کمکهای مالی و برنامه های حمایتی از خصوصاً در مورد تغذیه، پوشاک و مسکن فراهم خواهند آورد.

4 ـ کشورهای طرف کنوانسیون اقدام لازم را جهت تضمین مراقبت های در حین نقاهت کودک از سوی والدین و یا سایر اشخاصی کـه مسئولیت مالی کودک را بـه عهده دارند چه در داخل و چه در خارج از کشور بـه عمل خواهند آورد، در مواردی کـه شخص مسئول مالی کودک در کشوری متفاوت از کشور کودک زندگی می کند، کشورهای طرف کنوانسیون پذیرش موافقتنامه های بین المللی یا انعقاد اینگونه موافقت نامه ها و نیز اتخاذ سایر ترتیبات لازم را تسریع خواهند نمود.

ماده 28 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را نسبت بـه آموزش و پرورش بـه رسمیت می شناسند و برای دستیابی تدریجی بـه این حق و بر اساس ایجاد فرصت های مساوی، اقدامات ذیل را معمول خواهند داشت:

الف) اجباری و رایگان نمودن تحصیل ابتدایی برای همگان.

ب) تشویق توسعه اشکال مختلف آموزش متوسطه منجمله آموزش حرفه ای و کلی در دسترس قرار دادن اینگونه آموزشها برای تمام کودکان و اتخاذ اقدامات لازم از قبیل ارائه آموزش و پرورش رایگان و دادن کمک های مالی در صورت لزوم.

ج) در دسترس قرار دادن آموزش عالی برای همگان بر اساس توانایی ها و از هر طریق مناسب.

د) در دسترس قرار دادن اطلاعات و راهنمایی های آموزشی و حرفه ای برای تمام کودکان.

هـ) اتخاذ اقداماتی جهت تشویق حضور مرتب کودکان در مدارس و کاهش غیبت ها.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم را جهت تضمین اینکه نظم و انضباط در مدارس مطابق با حفظ شئون انسانی کودکان بوده و مطابق با کنوانسیون حاضر باشد، بـه عمل خواهند آورد.

3 ـ کشورهای طرف کنوانسیون همکاری های بین المللی را در موضوعات مربوط بـه آموزش و پرورش خصوصاً در زمینه زدودن جهل و بیسوادی در سراسر جهان و تسهیل دسترسی بـه اطلاعات فنی و علمی و روش های مدرن آموزشی، تشویق و افزایش خواهند داد. در این ارتباط، بـه نیازهای کشورهای در حال رشد توجه خاصی خواهد شد.

ماده 29 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون موافقت می نمایند کـه موارد ذیل باید جزء آموزش و پرورش کودکان باشد:

الف) پیشرفت کامل شخصیت، استعدادها و توانایی های ذهنی و جسمی کودکان.

ب) توسعه احترام بـه حقوق بشر و آزادی های اساسی و اصول مذکور در منشور سازمان ملل.

ج) توسعه احترام بـه والدین کودک، هویت فرهنگی، زبان و ارزشهای وی و ارزش های ملی کشوری کـه در آن زندگی می کند، بـه موطن اصلی وی و بـه تمدن های متفاوت با تمدن وی.

د) آماده نمودن کودک برای داشتن زندگی مسئولانه در جامعه ای آزاد و با روحیه ای (مملو) از تفاهم صلح، صبر، تساوی زن و مرد و دوستی بین تمام مردم، گروه های قومی، مذهبی و ملی و اشخاص دیگر.

هـ) توسعه احترام نسبت بـه محیط طبیعی.

2 ـ از هیچیک از بخش های این ماده و ماده 28 نباید چنان تعبیر شود کـه مداخله ای در آزادی افراد و ارگانها برای تاسیس و اداره مؤسسات آموزشی ای کـه همواره طبق اصول ذکر شده در پاراگراف 1 ماده حاضر و با شرط ارائه آموزش مطابق با حداقل استاندارد ذکر شده توسط دولت ایجاد می شوند، تلقی شود.

ماده 30 ـ در کشورهایی کـه اقلیتهای قومی و مذهبی و یا اشخاص بومی زندگی می کنند، کودکی کـه متعلق بـه این اقلیت ها است باید بـه همراه سایر اعضای گروهش از حق برخورداری از فرهنگ خود و تعلیم و اعمال مذهب خود و یا زبان خود برخوردار باشد.

بیشتر بخوانید:

ماده 31 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را برای تفریح و آرامش و بازی و فعالیتهای خلاق مناسب سن خود و شرکت آزادانه در حیات فرهنگی و هنرها را بـه رسمیت می شناسند.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را برای شرکت کامل در حیات فرهنگی و هنری محترم شمرده و توسعه می دهند و فراهم نمودن فرصت های مناسب را جهت شرکت در فعالیت های فرهنگی، هنری خلاق تفریحی تشویق خواهند نمود.

ماده 32 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون حق کودک را جهت مورد حمایت قرار گرفتن در برابر استثمار اقتصادی و انجام هر گونه کاری کـه زیان بار بوده و یا توقفی در آموزش وی ایجاد کند و یا برای بهداشت جسمی، روحی، معنوی، اخلاقی و یا پیشرفت اجتماعی وی مضر باشد را بـه رسمیت می شناسند.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون اقدامات لازم قانونی، اجرایی، اجتماعی و آموزشی را در جهت تضمین اجرای ماده حاضر بـه عمل خواهند آورد. در این راستا و با توجه بـه مواد مربوط در سایر اسناد بین المللی، کشورهای طرف کنوانسیون خصوصاً موارد ذیل را مورد توجه قرار خواهند داد:

الف) تعیین حداقل سن یا حداقل سنین برای انجام کار.

ب) تعیین مقررات مناسب از نظر ساعات و شرایط کار.

ج) تعیین مجازات ها و یا اعمال سایر ضمانت های اجرایی مناسب جهت تضمین اجرای مؤثر ماده حاضر.

ماده 33 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم را از جمله اقدامات قانونی، اجرایی، اجتماعی، آموزشی را جهت حمایت از کودکان در برابر استفاده غیر قانونی از مواد مخدر و یا مواد محرک همان گونه ای کـه در معاهدات بین المللی مربوطه تعریف شده و جلوگیری از استفاده از کودکان در تولید غیر قانونی و قاچاق اینگونه مواد بـه عمل خواهند آورد.

ماده 34 ـ کشورهای طرف کنوانسیون متقبل می شوند کـه از کودکان در برابر تمام اشکال سوء استفاده ها و استثمارهای جنسی حمایت کنند. بدین منظور، کشورهای فوق خصوصاً اقدامات ملی، دو و چند جانبه را در جهت جلوگیری از موارد زیر بـه عمل می آورند:

الف ـ تشویق و یا وارد نمودن کودکان برای درگیری در هر گونه فعالیت های غیر قانونی جنسی.

ب ـ استفاده استثماری از کودکان در فاحشه گری و سایر اعمال غیر قانونی جنسی.

ج ـ استفاده استثماری از کودکان در اعمال و مطالب پرونوگرافیک.

ماده 35 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات ضروری ملی، دو و چند جانبه را برای جلوگیری از ربوده شدن، فروش و یا قاچاق کودکان بـه هر شکل و بـه هر منظور بـه عمل خواهند آورد.

ماده 36 ـ کشورهای طرف کنوانسیون از کودکان در برابر تمام اشکال استثمار کـه هر یک از جنبه های رفاه کودک را بـه مخاطره اندازد، حمایت خواهند کرد.

ماده 37 ـ کشورهای طرف کنوانسیون اجرای اقدامات ذیل را متقبل می شوند:

الف ـ هیچ کودکی نباید تحت شکنجه یا سایر رفتارهای بیرحمانه و غیر انسانی یا مغایر شئون انسان قرار گیرد. مجازات اعدام و یا حبس ابد را بدون امکان آزادی نمی توان در مورد کودکان زیر 18 سال اعمال کرد.

ب ـ هیچ کودکی نباید بطور غیر قانونی و یا اختیاری زندانی شود. دستگیری، بازداشت و یا زندانی کردن یک کودک می بایست مطابق با قانون باشد و بـه تنها آخرین راه چاره و برای کوتاهترین مدت ممکن باید بدان متوسل شد.

ج ـ با کودک زندانی باید بخاطر مقام ذاتی انسان، رفتاری انسانی و توام با احترام داشت بـه نحوی کـه نیازهای بخصوص سنی وی در نظر گرفته شود. کودکان زندانی خصوصاً باید از افراد بزرگسال جدا شوند مگر این کـه این امر مغایر مصالح کودک باشد. کودک حق داشتن تماس با خانواده خود را از طریق نامه و ملاقات دارد بـه غیر از شرایط استثنایی.

د ـ هر کودک زندانی می بایست از حق دسترسی سریع بـه مشاوره حقوقی و یا سایر مساعدت های ضروری و نیز حق اعتراض نسبت بـه مشروعیت زندانی شدن خود در برابر دادگاه یا سایر مقامات ذی صلاح، مستقل و بی طرف و تصمیم گیری سریع در این گونه موارد برخوردار باشد.

ماده 38 ـ

1 ـ کشورهای طرف کنوانسیون متقبل می شوند بـه مقررات قانون بین المللی بشر دوستی در زمان جنگ های مسلحانه کـه مربوط بـه کودکان می شود احترام بگذارند.

2 ـ کشورهای طرف کنوانسیون هرگونه اقدام عملی را جهت تضمین این کـه افراد کمتر از 15 سال در مخاصمات مستقیماً شرکت نمی کنند، متقبل می شوند.

3 ـ کشورهای طرف کنوانسیون از استخدام افراد کمتر از 15 سال در نیروهای مسلح خود خوداری خواهند کرد. این کشورها برای استخدام افرادی کـه بالای 15 سال و زیر 18 سال سن دارند، اولویت را بـه بزرگترها خواهند داد.

4 ـ کشورهای طرف کنوانسیون، مطابق با تعهدات خود نسبت بـه قانون بین المللی بشر دوستی در جهت حمایت از افراد غیرنظامی بـه هنگام جنگ های مسلحانه، تمام اقدامات عملی را برای تضمین حمایت و مراقبت از کودکانی کـه تحت تاثیر (عواقب) جنگ قرار گرفته اند بـه عمل خواهند آورد.

ماده 39 ـ کشورهای طرف کنوانسیون تمام اقدامات لازم را برای تسریع بهبودی جسمی و روحی و سازش اجتماعی کودکی کـه قربانی بی توجهی، استثمار، سوء استفاده، شکنجه یا سایر اشکال رفتاری یا تنبیه خشونت آمیز، غیر انسانی و تحقیر کننده یا جنگ بوده است، بـه عمل خواهند آورد. این روند بهبودی و پیوستن مجدد بـه جامعه می بایست در محیطی کـه موجب سلامت، اتکای نفس و احترام کودک شود، انجام شود.

ماده 40 ـ

1 ـ کشورهای عضو در مورد کودکان متهم یا مجرم بـه نقض قانون کیفری این حق را بـه رسمیت می شناسد، با آنان مطبق با شئونات و ارزش کودک رفتار گردد کـه این امر موجب افزایش احترام کودک نسبت بـه حقوق بشر و آزادی های اساسی دیگران شده و سن کودک را در نظر گرفته و باعث افزایش خواست وی برای سازش وی با جامعه و بـه عهده گرفتن نقشی سازنده می گردد.

2 ـ بدین منظور و با توجه بـه مفاد مربوطه اسناد بین المللی، کشورهای عضو خصوصاً موارد ذیل را تضمین می نمایند:

الف) هیچ کودکی نباید بـه خاطر اعمالی کـه در زمان ارتکاب توسط قانون ملی یا بین المللی منع نشده، متهم یا مجرم بـه نقض قانون کیفری شناخته شود.

ب) هر کودکی کـه متهم یا محکوم بـه نقض قانون کیفری شود حداقل دارای تامین های زیر خواهد بود:

1) بیگناه شناخته شدن تا زمانی کـه جرم طبق قانون ثابت نشده.

2) اطلاع مستقیم و سریع از اتهامات وارده بر علیه وی، در صورت لزوم از طریق والدین و یا قیم های قانونی، و (حق) داشتن مشاوره حقوقی و یا سایر کمک ها در تهیه و ارائه دفاعیه.

3) روشن شدن موضوع در اسرع وقت توسط مقام یا ارگان قضایی بیطرف و مستقل و طی یک دادرسی عادلانه در حضور وکیل یا سایر کمک های حقوقی، مگر این کـه این امر در جهت منافع کودک تشخیص داده نشود خصوصاً با در نظر گرفتن سن، موقعیت و یا والدین و یا قیم های قانونی کودک.

4) مجبود نبودن بـه دادن شهادت و یا اظهار تقصیر، بررسی شاهدان مختلف و یا کسب اجازه شرکت و یا بررسی شاهدان وی در شرایط مساوی.

5) دسترسی بـه مقام و یا ارگان قضایی ذیصلاح، بیطرف و مستقل بالاتر بر طبق قانون در صورت مجرم شناخته شدن.

6) حق استفاده رایگان از مترجم در صورتی کـه کودک قادر بـه درک زبان مورد استفاده (در دادگاه) نباشد.

7) محرمانه بودن کامل موضوع در طول تمام مراحل دادرسی.

3 ـ کشورهای عضو در جهت افزایش وضع قوانین، مقررات، مقامات و مؤسساتی کـه خصوصاً مربوط بـه کودکان متهم، یا مجرم بـه نقض قانون کیفری تلاش خواهند کرد و خصوصاً اقدامات ذیل را معمول خواهند داشت:

الف) قائل شدن حداقل سن برای نقض قانون کیفری بـه نحوی کـه زیر این سن، کودک دارای قدرت نقض قانون تلقی نشود.

ب) در صورت تناسب و تمایل (وضع) مقرراتی در جهت رفتار با اینگونه کودکان بدون توسل بـه دادرسی های قضایی، بـه شرطی کـه حقوق بشر و ضمانت های حقوقی کاملاً رعایت شود.

4 ـ تامین مسائل از قبیل نگهداری، راهنمایی، نظارت، مشاوره، تادیب، فرزند خواندگی، تعلیم و تربیت و برنامه های آموزشی و حرفه ای و سایر اقدامات دیگر در جهت تضمین این کـه با کودکان رفتاری متناسب با رفاه و شرایط و جرم آنها خواهد شد.

ماده 41 ـ هیچیک از (مواد) کنوانسیون حاضر قوانینی کـه در جهت تحقق حقوق کودک مؤثرتر بود، و جزء موارد زیر می باشد را تحت تاثیر قرار نمی دهد: الف) قانون کشور عضو، یا ب) قانون بین المللی لازم الاجرا در آن کشور.

بیشتر بخوانید:

بخش 2:

ماده 42 ـ کشورهای عضور موظف هستند اصول و مقررات کنوانسیون را بـه طرقی مناسب و فعال برای بزرگسالان و کودکان، بـه اطلاع همگان برسانند.

ماده 43 ـ اصلاح 1380/04/19

1 ـ بـه منظور بررسی پیشرفت کشورهای عضو در جهت تحقق تعهداتشان در قبال کنوانسیون حاضر، می بایست کمیته ای در مورد حقوق کودک برای انجام وظایفش کـه ذکر خواهد شد، تشکیل گردد.

2 ـ کمیته شامل هجده کارشناس با موقعیت عالی از نظر اخلاقی و با صلاحیت در زمینه هایی کـه در این کنوانسیون ذکر شده، خواهد بود. اعضای کمیته توسط کشورهای عضو از میان اتباع خود انتخاب می شوند و سمت شخصی خودشان خدمت خواهند کرد. در این زمینه بـه پراکندگی جغرافیایی برابر و نیز سیستم های حقوقی عمده توجه خاص خواهد شد.

3 ـ اعضای کمیته توسط کشورهای عضو با رای گیری مخفی از میان لیست نامزدها انتخاب می شوند. هر یک از کشورهای عضو می توانند یک نفر از اتباع خود را نامزد کنند.

4 ـ انتخابات اولیه کمیته ظرف کمتر از 6 ماه پس از تاریخ بـه اجرا درآمدن کنوانسیون و پس از آن هر 2 سال یک بار انجام خواهد شد. حداقل 4 ماه قبل هر انتخابات، دبیر کل سازمان ملل طی نامه ای از کشورهای عضو خواستار تعیین نامزدهای خود طی 2 ماه میشود. دبیر کل متعاقباً بر حسب الفبا لیستی از اشخاص نامزد شده و کشورهایی کـه آنان را نامزد کرده اند تهیه کرده و آنرا بـه کشورهای عضو کنوانسیون تسلیم خواهد نمود.

5 ـ انتخابات در اجلاس های کشورهای عضو کـه توسط دبیر کل در مقرهای سازمان ملل افتتاح می شود، انجام می گیرد در آن اجلاس ها کـه با حضور دو سوم از کشورهای عضو رسمیت خواهد یافت، اعضای کمیته از میان کسانی کـه بیشترین اراء و اکثریت مطلق آرای نمایندگان حاضر و رای دهنده کشورهای عضو را کسب کرده اند، برگزیده می شوند.

6 ـ اعضای کمیته برای مدت 2 سال انتخاب می شوند. این افراد در صورت نامزدی مجدد حق انتخاب شدن مجدد را دارا می باشند. مدت خدمت 5 تن از اعضای منتخب در اولین انتخابات در پایان 2 سال خاتمه می یابد، بلافاصله پس از اولین انتخابات اسامی این پنج تن توسط رییس جلسه و از طریق قرعه کشی مشخص خواهد شد.

7 ـ در صورت فوت، استعفا و یا اعلام عدم توانایی انجام وظیفه اعضای کمیته بـه هر دلیل، کشوری کـه این عضو را نامزد کرده منوط بـه تایید کمیته کارشناس دیگری را از میان اتباع خود برای خدمت در مدت باقی مانده انتخاب خواهد کرد.

8 ـ کمیته خود مقررات مربوط بـه خود را وضع خواهد کرد.

9 ـ کمیته ماموران خود را برای یک دوره 2 ساله انتخاب خواهد کرد.

10 ـ جلسات کمیته بطور عادی در یکی از مقرهای سازمان ملل یا هر محل مناسب دیگری کـه توسط کمیته تعیین می شود، تشکیل می گردد. کمیته بطور عادی سالانه تشکیل جلسه می دهد. مدت جلسات کمیته در جلسه ای با شرکت کشورهای عضو کنوانسیون حاضر و با تایید مجمع عمومی تعیین شده و در صورت لزوم تغییر خواهد یافت.

11 ـ دبیر کل سازمان ملل تجهیزات و پرسنل لازم را برای مفید واقع شدن عملکردهای کمیته، طبق کنوانسیون حاضر فراهم خواهد نمود. 12 ـ با تاکید مجمع عمومی، اعضای کمیته ای کـه طبق کنوانسیون حاضر تشکیل می شود در طی مدت خدمت از محل منابع سازمان سازمان ملل و طبق شرایطی کـه مجمع عمومی تعیین میکند حقوق دریافت خواهند کرد.

ماده 44 ـ

1 ـ کشورهای عضو متقبل می شوند کـه از طریق دبیر کل سازمان ملل گزارشاتی را در مورد اقداماتی کـه برای تحقق حقوق شناخته شده در این کنوانسیون بـه عمل آورده اند و یشرفت های حاصله را بـه کمیته تسلیم کنند:

الف) ظرف 2 سال پس از بـه اجرا درآمدن کنوانسیون در مورد کشور مربوطه.

ب) و پس از آن هر 5 سال یکبار.

2 ـ گزارشاتی کـه طبق ماده حاضر تهیه می شوند می بایست نشان دهنده عوامل و مشکلاتی کـه احتمالاً در سر راه انجام تعهدات وجود دارد باشد. این گزارشات همچنین باید شامل اطلاعات کافی در جهت دادن تصویری جامع از اجرای کنوانسیون در کشور مربوطه باشد.

3 ـ کشوری کـه یک گزارش اولیه جامع بـه کمیته ارائه کرده است، می تواند از ارائه اطلاعات اساسی کـه قبلاً طبق پاراگراف 1 (الف) ماده حاضر فراهم کرده، خودداری کند.

4 ـ کمیته می تواند از کشورهای عضو خواهان اطلاعات بیشتری در مورد نحوه اجرای کنوانسیون شود.

5 ـ کمیته هر دو سال یکبار از طریق شورای اجتماعی و اقتصادی گزارشاتی را در مورد فعالیتهای خود بـه مجمع عمومی ارائه خواهد کرد.

6 ـ کشورهای عضو می بایست گزارشات خود را در کشورهایشان بطور گسترده در اختیار همه بگذارند.

ماده 45 ـ بـه منظور تسریع اجرای موثر کنوانسیون و تشویق همکاری های بین المللی در زمینه های مذکور در کنوانسیون:

الف) سازمان های تخصصی، صندوق کودکان سازمان ملل و سایر ارگان های آن سازمان می توانند در حوزه اختیاراتشان بر اجرای مواد کنوانسیون حاضر نظارت کنند. کمیته می تواند بنا بـه مقتضی از سازمان های تخصصی، صندوق کودکان سازمان ملل و سایر ارگان های ذیصلاح در زمینه هایی کـه بـه اختیارات آن سازمان ها مربوط می شود جهت ارائه نظرات تخصصی در مورد اجرای کنوانسیون دعوت بـه همکاری کند. کمیته می تواند از سازمانهای تخصصی، صندوق کودکان سازمان ملل و سایر ارگان های سازمان ملل بخواهد در مورد اجرای کنوانسیون در زمینه هایی کـه بـه اختیارات آنان مربوط می شود، گزارشاتی را ارائه نمایند.

ب) کمیته می تواند بنا بـه اقتضاء گزارشات کشورهای عضو کـه حاوی درخواست و یا اعلام نیاز بـه همکاری و مساعدت های فنی است را بـه همراه نظرات و پیشنهادهای خود کمیته در مورد آن تقاضاها بـه سازمانهای تخصصی، صندوق کودکان سازمان ملل و سایر ارگان های ذیصلاح منتقل کند.

ج) کمیته می تواند بـه مجمع عمومی توصیه کند کـه از دبیر کل بخواهد از طرف خود مطالعاتی را در مورد موضوعات ویژه مربوط بـه حقوق کودکان متقبل شود.

د) کمیته می تواند بر اساس اطلاعات واصله، متعاقب ماده 44 و 45 کنوانسیون حاضر پیشنهادات و نظرات کلی خود را اعلام کند. این پیشنهادات و نظرات بـه کشور عضو مربوطه منتقل خواهد شد و بـه همراه نظرات کشور عضو بـه مجمع عمومی گزارش خواهد گردید.

بیشتر بخوانید:

بخش 3:

ماده 46 ـ کنوانسیون حاضر در اختیار تمام کشورها جهت امضاء قرار خواهد گرفت.

ماده 47 ـ کنوانسیون حاضر منوط بـه تصویب است، اسناد تصویب نزد دبیر کل سازمان ملل باقی خواهد ماند.

ماده 48 ـ تمام کشورها می توانند بـه عضویت کنوانسیون حاضر درآیند، اسناد عضویت نزد دبیر کل سازمان ملل بـه ودیعه خواهد ماند.

ماده 49 ـ

1 ـ کنوانسیون حاضر 30 روز پس از تاریخ بـه ودیعه گذاشته شدن بیستمین سند تصویب یا عضویت نزد دبیر کل سازمان ملل قابل اجرا خواهد بود.

2 ـ برای هر کشوری کـه پس از بـه ودیعه گذاشته شدن بیستمین سند تصویب یا عضویت، کنوانسیون حاضر را تصویب کند یا بـه عضویت آن درآید، این کنوانسیون 30 روز پس از زمان بـه ودیعه گذاردن اسناد عضویت یا تصویب کشور مربوطه قابل اجرا خواهد بود.

ماده 50 ـ

1 ـ هر یک از کشورهای عضو می توانند اصلاحیه ای را پیشنهاد کنند و آن را برای دبیر کل سازمان ملل نیز ارسال کنند. دبیر کل اصلاحیه پیشنهادی را با سایر کشورهای عضو در میان می گذارد و از آنان در مورد تشکیل کنفرانس کشورهای عضو بـه منظور بررسی و رای گیری در مورد پیشنهادات نظرخواهی می کند. در صورتی کـه ظرف 4 ماه پس از اعلام دبیر کل حداقل یک سوم کشورهای عضو موافق چنان کنفرانسی باشند، دبیر کل، کنفرانس را بـه کمک سازمان ملل افتتاح خواهد کرد. اصلاحیه ای کـه مورد تصویب اکثریت کشورهای عضو حاضر و رای دهنده قرار گیرد جهت تصویب بـه مجمع عمومی فرستاده خواهد شد.

2 ـ هر اصلاحیه ای کـه مطابق پاراگراف اول ماده حاضر تصویب شود پس از تصویب مجمع عمومی سازمان ملل و پذیرش دو سوم اکثریت کشورهای عضو قابل اجرا خواهد بود.

3 ـ پس از بـه اجرا درآمدن یک اصلاحیه فقط کشورهایی کـه آن را پذیرفته اند موظف بـه اجرای آن میباشند. سایر کشورهای عضو همچنان موظف بـه رعایت کنوانسیون حاضر و سایر اصلاحیه های قبلی کـه آن ها را پذیرفته اند خواهند بود.

ماده 51 ـ

1 ـ دبیر کل سازمان ملل متن نظرات کشورها را در هنگام تصویب یا عضویت دریافت کرده و در اختیار سایر کشورها خواهد گذاشت.

2 ـ نظرات مغایر با اهداف و مقاصد کنوانسیون حاضر ممنوع خواهد بود.

3 ـ نظرات را می توان در هر زمان از طریق اعلام بـه دبیر کل سازمان ملل پس گرفت. دبیر کل تمام کشورها را نیز در جریان خواهد گذاشت. این اعلام در تاریخی کـه بـه دست دبیر کل می رسد، قابل اجرا خواهد بود.

ماده 52 ـ کشورهای عضو می توانند از طریق ارسال یک اعلان کتبی بـه دبیر کل از عضویت کنوانسیون خارج شوند. این امر یکسال پس از تاریخ دریافت اعلان توسط دبیر کل قابل اجرا خواهد بود.

ماده 53 ـ دبیر کل سازمان ملل بـه عنوان امانتدار کنوانسیون حاضر انتخاب شده اند.

ماده 54 ـ نسخه اصلی کنوانسیون حاضر بـه همراه ترجمه عربی، چینی، انگلیسی، فرانسه، روسی و اسپانیایی آن کـه همگی از اعتبار یکسان برخوردارند، نزد دبیر کل سازمان ملل بـه ودیعه گذاشته خواهند شد. با حضور نمایندگان تام الاختیار کـه از طرف دولت های متبوع خود دارای اختیار هستند این کنوانسیون امضاء گردید.

بیشتر بخوانید: