منطق استدلال حقوقی و قضایی

مشخصات انتشار مقاله منطق استدلال حقوقی و قضایی: مجله مطالعات حقوق خصوصی  دوره 50، شماره 3 - مهر 1399 - صفحه 495-511

نویسندگان:

احمد دیلمی  / دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکده حقوق دانشگاه قم

چکیده:

در پژوهش حقوقی دو نوع مجهول وجود دارد: مجهولات حکمی و مجهولات موضوعی؛ و از استدلال حقوقی و قضایی برای کشف آنها استفاده می شود. منطق استدلال در هریک از مراحل سه گانه اثبات استناد حقایق خارجی به خوانده، توصیف حقوقی حقایق خارجی و کشف حکم قانون گذار در خصوص آن موضوع، چگونه است؟ هدف این نوشتار تبیین ساختار و فرایند منطق استدلال در حقوق است. روش این تحقیق توصیفی و تحلیلی (عقلی و عقلایی) است که به تناسب ماهیت موضوعِ شناسایی، به کار گرفته خواهد شد. براساس یافته های پژوهش، منطق استدلال در حقوق، ماهیت ترکیبی دارد. اگرچه به لحاظ شکلی اصولاً از منطق صوری ارسطویی پیروی می کند، در تحقیق محتوای مقدماتِ استدلال و اثبات استنادِ موضوعات به اشخاص، متناسب با ماهیت موضوع و منبع تحقیق، منطق استدلال، از شیوه های تفسیری، تحلیل عقلی و عقلایی، منطق استقرایی و قواعد ادبی و تاریخی بهره می برد.