نظریۀ نقض کارآمد قرارداد

مشخصات انتشار مقاله نظریۀ نقض کارآمد قرارداد:

مجله فقه و حقوق خصوصی / سال دوم / شماره 3 / بهار و تابستان 1398 / صص 55-77

نویسندگان:

محمد هادی رستمی / دانش آموخته مقطع دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری

لینک فایل مقاله

چکیده مقاله نظریۀ نقض کارآمد قرارداد:

نقض قرارداد زمانی از نظر اقتصادی کارآمد محسوب می شود که هزینۀ اجراي قرارداد براي متعهد بيش از سود آن باشد و متعهد با پرداخت خسارات متعهدٌله و قراردادن او در وضعیتی که قرارداد، قرار بود اجرا شود، از ورود خسارات بیش تر به خود جلوگیری می کند. مقتضاي کارآمدی آن است كه تمام انواع خسارات قابل جبران باشد. نقد اقتصادی این نظریه آن است که ممکن است مبلغ خسارت كم تر از ميزان واقعيِ خساراتِ وارد شده باشد و در ارزيابي خسارات به صورت پولي، ارزش شخصي تعهد براي طلبكار محاسبه نمي شود و به معيار نوعي بسنده مي شود. برخی نقدهای حقوقی نیز عبارتند از: زیرپاگذاردن ارزش های اخلاقی، کاهش قدرت برنامه ریزی، حذف سود برای فروشنده در کالاهای قیمی و تعارض با اصل آزادی. تعریف حقوقی و اقتصادی نقض کارآمد قرارداد، بیان نقدهای وارد بر آن و مطالعۀ تطبیقی با حقوق غرب از دستاوردهای این مقاله است. به نظر می رسد علی رغم تمامی مشکلاتی که حقوق ایران برای قبول این نظریه دارد، به دلیل مزایای فراوان این نظریه نباید از تلاش برای ارائه راه حل هایی به جهت بسترسازی این نظریه در حقوق ایران، دست کشید. برخی از این راه حل ها عبارتند از: تقویت نظام حقوقی در جبران کامل خسارات، پذیرش مفهوم بهنیه پرتو، حاکمیت رویکرد ترجیح منافع اجتماعی بر منافع فردی، لحاظ برخی انواع کارایی اقتصادی به عنوان جزئی از عدالت اقتصادی، پذیرش نظریه به لحاظ اخلاقی، اثبات عدم تناقض نظریه با اجرای عین تعهد.

کلید واژه:

قرارداد

نقض کارآمد

فسخ قرارداد

کارآیی اقتصادی

جبران خسارت