نقدی بر مفهوم جرم اقتصادی در قانون مجازات اسلامی

مشخصات انتشار مقاله نقدی بر مفهوم جرم اقتصادی در قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392): مجله مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی - دوره 2، شماره 2 و 3 - شماره پیاپی 3 - خرداد 1394 - صفحه 45-69

نویسندگان:

جعفر حسنی  /  فارغ التحصیل دوره دکترای حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی

نسرین مهرا / دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده:

جرایم اقتصادی نه تنها نظام اقتصادی بلکه تمام سطوح نظام اجتماعی را دچار چالش می­کند و باید این دسته از جرایم با سیاست جنایی جامعی کنترل شود. فضای اقتصادی ایران هم به دلیل ابتلا به آسیب­های عدیده، نسبت به نظام­ های اقتصادی پیشرفته، زمینۀ مساعدتری برای ارتکاب جرم اقتصادی ایجاد می­کند، درحالی که نظام حقوقی به ویژه حقوق کیفری ایران تدبیر خاصی در برابر این دسته از جرایم ندارد. قانون جدید مجازات اسلامی برای نخستین بار به روش «تبیین حصری مصادیق» مفهومی از جرم اقتصادی ارائه کرده است. اما به دلیل ابهام در مصادیق، عدم جامعیت مصادیق و فقدان معیار خاص برای تمییز جرایم اقتصادی از سایر جرایم، این مفهوم بیش از آنکه به نفع نظام حقوقی باشد به نفع مجرمان اقتصادی واقعی است. این نوشتار با تبیین مفهوم نوین جرم اقتصادی و ارائۀ تعریف جدید و کل نگر از آن، به بررسی و نقد مفهوم جرم اقتصادی در قانون جدید مجازات اسلامی می پردازد.