چالش های اجرای دادرسی الکترونیکی در حقوق ایران
مشخصات انتشار مقاله چالش های اجرای دادرسی الکترونیکی در حقوق ایران از منظر دادرسی عادلانه و حقوق اصحاب دعوا:
مجله مطالعات حقوق خصوصی / دوره 52، شماره 1 / فروردین 1401 / صفحه 191-211
نویسندگان:
اسماعیل وجدانی / دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد واحد ساری
سام محمدی / استاد گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران بابلسر ایران
سیدحسن حسینی مقدم / استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران بابلسر ایران
چکیده مقاله چالش های اجرای دادرسی الکترونیکی در حقوق ایران از منظر دادرسی عادلانه و حقوق اصحاب دعوا:
هر اندازه قوانین در اجرا، نظام مندتر و با سرعت متعارف و منطقی توأم باشد، احساس امنیت قضایی و اعتماد جامعه به دستگاه قضا بیشتر خواهد شد. بر این اساس، لازم است تا دستگاه قضایی از فناوری الکترونیکی و وسایل ارتباطی نوین در امر قضا و اطلاع رسانی، مدد جوید و به کارگیری این ابزار تا حدی باشد که جایگزین قضاوت که امر انسانی است، نشود یا اعمال آن از اصل مقررات آیین دادرسی پیشی نگیرد. به طور کلی حقوق نباید دنباله رو فناوری باشد، بلکه فناوری باید در خدمت حقوق باشد و اجرای دادرسی الکترونیکی با همه مزایای آن، بدون سازگاری با برخی اصول قانون آیین دادرسی مدنی صورت گرفته است. بر این اساس دستگاه قضایی و اصحاب دعوا با چالش های مربوط به طرح دعوا (شامل دادخواست، منضمات، هزینه دادرسی و ارسال دادخواست به مرجع قضایی)، ابلاغ (شامل نحوه ابلاغ الکترونیکی و انواع آن) و رسیدگی الکترونیکی دعوا (شامل رعایت نکردن اصول دادرسی در تحقیق از اصحاب دعوا، رعایت نکردن مقررات شهادت شهود و ارائه اصول اسناد) مواجه است. علاوه بر موارد مذکور، رویکرد اجباری بودن مقررات دادرسی الکترونیکی در نظام حقوقی ایران، خالی از اشکال نیست و با اصل عدم تبعیض و برابری اصحاب دعوا و عدالت آیینی و نیز اصل علنی بودن دادرسی سازگاری ندارد. ازاین رو اختیاری کردن دادرسی الکترونیکی از سوی اصحاب دعوا یا تفکیک دعاوی به منظور پیش بینی الکترونیکی بودن دادرسی در برخی دعاوی مانند دعاوی تجاری یا رسیدگی به شکل سنتی در خصوص دعاوی مانند دعاوی خانوادگی، مفید فایده به نظر می رسد.
کلیدواژه ها
اختیاری دادرسی الکترونیکی
چالش های حقوقی
دادرسی الکترونیکی
دادرسی عادلانه.