آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران مصوب 1386/02/27
آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران مشتمل بر شصت و نه ماده مصوب 1386/02/27
شناسنامه آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران:
شماره روزنامه رسمی: 18285
تاریخ روزنامه رسمی: 1386/09/15
شماره ابلاغ: 23-197
تاریخ ابلاغ: 1386/09/10
تاریخ تصویب: 1386/02/27
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران
امور حسبی در آراء وحدت رویه قضایی
متن آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران:
۱ ـ خواستگاری
ماده ۱ ـ از هر دختر یا زن زرتشتی، کـه شرط لازم برای زناشویی را داشته باشد، می توان خواستگاری کرد.
ماده ۲ ـ رضایت طرفین در زمینه خواستگاری و نامزدی شرط کافی برای پیمان زناشویی نیست.
ماده ۳ ـ وکالت دادن برای اجرای مراسم نامزدی و زناشویی در صورتی لازم است کـه حضور شخص موکل امکان نداشته باشد.
۲ ـ نامزدی
ماده ۴ ـ نامزدی را در زمانی می توان اجرا کرد کـه دختر چهارده سال تمام و پسر شانزده سال تمام داشته باشد.
ماده ۵ ـ پس از خواستگاری دختر یا زن و دریافت رضایت از او و والدینش می توان او را بـه نامزدی اختیار کرد.
ماده 6 ـ مراسم نامزدی عبارت است از دو حلقه کـه پسر و دختر بـه دست یکدیگر می کنند و هدایایی کـه خانواده آنها بـه هم می دهند.
ماده ۷ ـ جایگاه نامزدی بـه مانند زناشویی نیست کـه پسر و دختر آزادی کامل در امر زناشویی داشته باشند.
ماده ۸ ـ پس از فسخ نامزدی هر یک از نامزدها، می توانند هدایایی را کـه خود یا والدین آنها بـه طرف دیگر داده، درخواست کنند و چنانچه هدایا موجود نباشد، قیمت زمان درخواست آنها دریافت خواهد شد.
ماده ۹ ـ در صورت فسخ نامزدی خساراتی کـه از جهت اعتماد در انجام زناشویی وارد آمده است، با تایید کارشناس، قابل دریافت است.
ماده ۱۰ ـ در موردی کـه قبل از اجرای مراسم زناشویی یکی از نامزدها از جهان درگذرد و از سوی نامزد دیگر و خانواده اش هدایایی کـه بـه عنوان نامزدی داده شده است می تواند درخواست شود، در صورتی کـه هدایا موجود نباشد قیمت زمان خرید هدایا دریافت خواهد شد مگر اینکه آن هدایا در سنت و آیین ها استفاده شده باشند.
ماده ۱۱ ـ مدت گذشت زمان دعاوی ناشی از فسخ نامزدی از تاریخ وقوع فسخ دو سال است.
۳ ـ حقوق و تکالیف زناشویی و شرح دارایی ها
ماده ۱۲ ـ پیش از آنکه دختر بـه سن شانزده سالگی و پسر بـه سن هیجده سالگی برسد اجرای مراسم زناشویی جایز نیست.
ماده ۱۳ ـ پیش از پیوند زناشویی، گواهی پزشک برای سلامت عروس و داماد از بیماری های تنی و روانی، واگیردار و آمیزشی، عدم اعتیاد بـه مواد مخدر و مشاوره ژنتیکی الزامی است.
ماده ۱۴ ـ اجرای مراسم زناشویی بـه روش دین مزدیسنی (زرتشتی) و با اجرای مراسم گواه گیری (عقد) توسط موبد و با حضور دست کم هفت نفر از اعضای خانواده و افراد زرتشتی کـه کمتر از بیست و پنج سال نداشته باشند انجام می یابد و با شنیدن پاسخ آری، و از روی خشنودی کـه عروس و داماد خواهند گفت، با ثبت در دفتر ازدواج زرتشتیان، پیوند زناشویی تکمیل خواهد شد.
ماده ۱۵ ـ اجرای مراسم زناشویی مادامی کـه دختر و پسر در سن کمتر از بیست و یک سالگی باشند علاوه بر خواست طرفین رضایت والدین پسر و دختر را نیز لازم دارد، در صورتی کـه یکی از والدین درگذشته باشد رضایت پدر و یا مادر زنده شرط خواهد بود و چنانچه از والدین هیچ یک زنده نباشند رضایت و اجازه جد و با نبودن آنها اجازه جده لازم است.
ماده ۱۶ ـ برای هر مرد زرتشتی بیش از یک زن و برای هر زن زرتشتی بیش از یک شوهر جایز نیست مگر در صورتی کـه همسر او درگذشته باشد یا جدایی برابر این آیین نامه روی داده باشد.
ماده ۱۷ ـ پس از آیین گواه گیری و پیوند زناشویی، روابط پس از ازدواج و حقوق و تکالیف زن و شوهر در برابر یکدیگر برقرار می گردد.
ماده ۱۸ ـ برای احترام بـه زندگی مشترک و اینکه عروس و داماد پس از مراسم زناشویی، در همه بخش های زندگی با یکدیگر شریک و همراه باشند، از این رو پس از تاریخ ثبت ازدواج ملزم بـه رعایت تبصره های زیر می باشند.
تبصره 1: دارایی کـه پسر یا دختر پیش از ازدواج خود داشته اند، متعلق بـه خودشان می باشد.
تبصره 2: دارایی کـه شوهر یا زن بـه صورت هدیه، جایزه، بخشش، ارث، وصیت و صلح بـه دست آورده اند جزو دارایی شخصی آنها بـه شمار می رود.
تبصره 3 : هرگونه بدهی کـه پیش از ازدواج هر یک از شوهر و زن داشته باشند، مربوط بـه خود آنها است و در صورت توافق کتبی طرفین از دارایی مشترک پرداخت خواهد شد.
تبصره 4: دارایی کـه شوهر و زن پس از ازدواج بـه تنهایی یا هر دو با کار و سرمایه گذاری بـه دست می آورند جزو اموال مشترک آنان خواهد بود.
ماده ۱۹ ـ سرپرستی خانواده در طول زندگی با شوهر بوده ولی پس از درگذشت و یا محجور و ممنوع یا غایب مفقودالاثر شدنش با زن وی است.
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران
امور حسبی در آراء وحدت رویه قضایی
4 ـ موارد و موانع زناشویی
ماده ۲۰ ـ زناشویی در میان خویشاوندان بـه شرح زیر ممنوع است:
الف: با پدر و اجداد و با مادر و جدات خود و همسر هر قدر بالا رود.
ب: با اولاد خود و همسر هر قدر پایین رود.
پ: با برادر و خواهر و اولاد آنان هر قدر پایین رود.
ت: با عموها و عمه ها، خالوها و خاله ها.
ث: فرزندخوانده با پدر و مادرخوانده و برادر و خواهر خوانده و اولاد خوانده خود و همسر هر قدر پایین رود.
5 ـ مهریه
ماده ۲۱ ـ در آیین زرتشتی طلاق اختیاری نیست بنابراین در اجرای مراسم زناشویی مهریه تعیین و قید نمی شود.
۶ ـ موارد امکان فسخ زناشویی یا طلاق
ماده ۲۲ ـ هر گاه بـه هنگام اجرای مراسم زناشویی زن و یا شوهر دیوانه بوده یا اختلال حواس داشته در صورتی کـه همسر و خانواده اش از جنون و اختلال حواس او آگاه نبوده است بر طبق تقاضای طرف دیگر ازدواج قابل فسخ است ولی چنانچه پس از زناشویی و آمیزش، زن جنون و یا بیماری درمان ناپذیری پیدا کند کـه توانایی انجام وظایف زناشویی را نداشته، مدت دو سال بـه طول انجامد و پزشکان قادر بـه درمان او نباشند شوهر بـه استناد گواهینامه پزشک قانونی و بـه شرط نگهداری و پرداخت هزینه زندگی زن خود مجاز بـه اختیار یک همسر دیگر خواهد بود و در صورت درگذشت شوهر، هر یک از دو همسر بـه شرح این آیین نامه در بخش ارث، بـه طور مساوی، از تمام دارایی شوهر، بهره مند خواهند شد.
تبصره ـ جنون (هر یک از زوجین) اگر بعد از مراسم ازدواج، حادث گردد و مدت دو سال، بـه طول انجامد و پزشکان قادر بـه درمانش نباشند، بـه استناد گواهی پزشک قانونی، از دلایل درخواست طلاق از جانب طرف دیگر خواهد بود.
ماده ۲۳ ـ هر گاه پس از ازدواج مشخص شود کـه شوهر یا زن یا هر دو توانایی بچه دار شدن نداشته و با چاره جویی مدت حداقل سه سال درمان نشود و پزشک قانونی گواهی دهد کـه هر کدام درمان پذیر نیستند، زن یا شوهری کـه درمان پذیر است، می تواند درخواست طلاق کند و چنانچه زن توانایی بچه دار شدن نداشته باشد، شوهر با اخذ رضایت زن خود می تواند همسر دیگری اختیار کند.
ماده ۲۴ ـ ابتلاء زن و یا شوهر، بـه هرگونه مواد مخدر با گواهی پزشک قانونی، کـه بـه اساس زندگی خانوادگی آسیب وارد کند و ادامه زندگی برای طرف دیگر دشوار باشد، از دلایل طلاق برای همسر او می باشد.
ماده ۲۵ ـ در صورتی کـه شوهری بـه شرط تمکین زن در مدت دو سال مخارج زندگی را بـه زن خود نپردازد، در پی درخواست زن، طلاق مجاز است.
ماده ۲۶ ـ چنانچه اثبات شود کـه زن مرتکب زنا شده شوهر می تواند او را طلاق دهد و همچنین اگر ثابت شود با زن دیگر زنا کرده زن او می تواند درخواست طلاق نماید.
ماده ۲۷ ـ هر گاه ثابت شود کـه شوهر نسبت بـه زن خود بـه گونه یی ستم و بی رحمی روا داشته کـه خطر جانی، مالی و شرافتی داشته و ادامه زندگی آنان پس از اندرزهای بزرگترها و رسیدگی شورای حل اختلاف انجمن زرتشتیان محل سکونت میسر نباشد زن می تواند تقاضای طلاق کند و از شوهر خود جدا شود.
تبصره 1: در موردی کـه زن بـه کیفیت مذکور در ماده یاد شده حداکثر دو سال جدایی اختیار کرده و در منزل دیگری اقامت کند شوهر وظیفه دارد نسبت بـه درآمد خود و در خور شخصیت و احتیاج واقعی زن، مخارج او را در منزل جداگانه پرداخت کند.
تبصره 2: هنگامی کـه زن بـه کیفیت مذکور در ماده یاد شده بخواهد تقاضای طلاق کند تا تکلیف او با رای دادگاه تعیین نشده است با نظر دادگاه می تواند در زمانی کـه پرونده او در دادگاه مطرح است منزل جداگانه اختیار کند و مخارج زندگی خود را بـه شرح ماده 27 تقاضا و اخذ کند.
تبصره 3: در مورد جدایی موقت زن بـه شرح ماده ۲۷ و تبصره یک و دو باید مسکن او بـه رضایت طرفین اختیار شود و در صورت عدم توافق، تعیین آن با شورای حل اختلاف زرتشتیان محل سکونت و یا دادگاه خواهد بود.
ماده ۲۸ ـ اگر زنی نافرمان باشد و رفتار او، بیم خطر جانی، مالی و شرافتی برای شوهر داشته باشد کـه نتوان با اندرز یا رسیدگی شورای حل اختلاف زرتشتیان محل سکونت این پدیده را برطرف کرد بر حَسبِ درخواست شوهر طلاق پذیرفته می شود.
ماده ۲۹ ـ در صورت نبودن توافق اخلاقی بین زن و شوهر، کـه زندگی آنها، غیرممکن و غیرقابل تحمل باشد و بر حَسب درخواست طرفین، با نظر شورای حل اختلاف زرتشتیان محل سکونت آنان با تقاضای طلاق موافقت می شود.
ماده ۳۰ ـ اگر مردی زرتشتی، زن غیرزرتشتی داشته یا پس از ازدواج با زن زرتشتی، زن غیرزرتشتی انتخاب کند و حقیقت را پنهان کرده باشد، همسر زرتشتی او بعد از اطلاع می تواند تقاضای طلاق کند، شوهر مکلف است یک دوم از کل دارایی خود را بـه همسر زرتشتی پرداخت و انتقال دهد. در صورت عدم آگاهی و عدم طلاق در طول زندگی زناشویی، پس از درگذشت شوهر نیز یک دوم از کل دارایی شوهر متوفی بـه همسر زرتشتی انتقال داده خواهد شد.
ماده ۳۱ ـ هنگامی کـه زن یا شوهر از دین زرتشتی بـه آیین دیگری روی آورد موجبات طلاق بین آنها واقع شده و در این مورد طرفی کـه ترکِ دین کرده وظیفه دارد در صورت طلاق یک دوم از کل دارایی خود را بـه طرف دیگر کـه در دین زرتشتی باقیمانده است پرداخت و انتقال دهد و در این صورت سرپرستی و تربیت فرزندان نیز بـه هزینه مرد بـه عهده طرفی است کـه در کیش زرتشتی باقی مانده است.
ماده ۳۲ ـ هر گاه شوهر پنج سال پی در پی غیبت کند و خبری از زنده بودن او نرسد، بـه منزله غایب مفقودالاثر تلقی می شود و زن او می تواند درخواست طلاق کند.
ماده ۳۳ ـ هر گاه یکی از طرفین بـه موجب رای قطعی دادگاه بـه پنج سال حبس محکوم و حکم مجازات در حال اجرا باشد، طرف دیگر می تواند، تقاضای طلاق کند.
ماده ۳۴ ـ هر گاه زن و شوهری بـه مدت ۵ سال پی در پی از یکدیگر جدا زندگی کنند، بـه درخواست هر یک از طرفین می توانند تقاضای طلاق کنند.
ماده ۳۵ ـ در موقع طلاق هرگونه کالا و هدایایی کـه از طرفین تا آن زمان بـه طرف دیگر داده شده است متعلق بـه طرفی است کـه بـه او هدیه شده است.
ماده ۳۶ ـ طرفی کـه مقصر در مواد ۲۴ و ۲۵ و ۲۶ و ۲۷ و ۲۸ و ۳۰ و ۳۱ و ۳۳ شناخته شود از نصف دارایی بـه موجب تبصره ۴ ماده ۱۸ محروم خواهد شد و فقط اثاثیه، اموال و بقیه دارایی شخصی خود را دریافت می کنند.
ماده ۳۷ ـ پس از صدور حکم طلاق از دادگاه، و پرداخت حقوق طرفین برابر آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان، رویداد طلاق، (برابر مقررات ثبت احوال کل کشور)، در دفترخانه ویژه زرتشتیان ثبت خواهد شد.
۷ ـ در مورد فرزندان و نگهداری آنها
ماده ۳۸ ـ نگهداری فرزند، از حیث معاش و تربیت بر عهده والدین است و در صورت درگذشت یکی از والدین بر عهده آن دیگری کـه زنده است، خواهد بود.
ماده ۳۹ ـ در طول محاکمه بین زن و شوهر، در مورد طلاق، نسبت بـه نگهداری فرزند کمتر از ۱۸ سال و یا در رحم، دادگاه ترتیبی عادلانه مقرر خواهد کرد و نیز در زمان صدور حکم طلاق، نسبت بـه نگهداری فرزند یا فرزندان کمتر از ۱۸سال تمام، دادگاه، با توجه بـه نظر شورای حل اختلاف زرتشتیان محل سکونت در مورد صلاحیت هر یک از والدین تصمیم منطقی اتخاذ خواهد کرد.
ماده ۴۰ ـ بـه هنگام فوت پدر، در صورتی کـه فرزندی زیر ۱۸سال داشته باشد، مادامی کـه مادر زنده است و شوهر دیگری اختیار نکرده، نگهداری و پرورش فرزند بـه عهده اوست در غیر این صورت جد پدری و چنانچه نباشد جد مادری و اگر از اجداد هیچ کدام نباشد با نظر شورای حل اختلاف زرتشتیان محل و رعایت مصلحت فرزند صغیر، دادگاه قیم را تعیین خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران
امور حسبی در آراء وحدت رویه قضایی
ماده ۴۱ ـ در مورد درگذشت فرزند خانواده در صورتی کـه از خود بـه اندازه کافی دارایی کافی نگذاشته باشد چنانچه پدر زنده باشد نگهداری نوه بر عهده نامبرده خواهد بود و همچنین نسبت بـه همسر وی مادام کـه همسر اختیار نکرده است هر گاه پدر درگذشته باشد و سهم الارث فرزند درگذشته بـه اندازه ای نباشد کـه معاش و پرورش فرزند درگذشته و نگهداری همسر او کند با رعایت شرح فوق بر عهده مادر و چنانچه مادر او بی سرمایه یا درگذشته باشد بر عهده جد پدری است و در صورت درگذشت یا ناداری (عدم توانایی مالی) جد پدری بر عهده اولاد جد پدری است و نسبت بـه نگهداری همسر شخص درگذشته نیز اینچنین خواهد بود.
8 ـ ولایت قهری و قیمومت
ماده ۴۲ ـ فرزندان کمتر از ۱۸سال، تحت ولایت قهری پدر و در صورت فوت و یا محجور و ممنوع یا غایب مفقودالاثر شدن او تحت ولایت قهری مادر است (در صورتی کـه پس از درگذشت پدر، همسرش ازدواج نکرده باشد و یا محجور و ممنوع نشده باشد) و در صورت درگذشت هر دو یا درگذشت پدر و ازدواج بعدی مادر تحت ولایت قهری جد پدری خود می باشد در صورت نبودن ولی، قیم زرتشتی با نظر انجمن زرتشتیان محل سکونت صغار تعیین می شود و همچنین است نسبت بـه فرزند غیر رشید یا سفیه یا دیوانه.
ماده ۴۳ ـ هر یک از پدر، مادر و اجداد بـه هنگام ولایت خود برای فرزند کمتر از ۱۸ سال کـه تحت ولایت اوست می توانند نماینده ای رسمی تعیین کند تا پس از درگذشت او چنانچه ولی قهری موجود نباشد وصی شود.
۹ ـ فرزندخواندگی و پُل گذاری
ماده ۴۴ ـ تعیین فرزندخوانده کـه جایگزین فرزند حقیقی خواهد شد با رعایت مقررات زیر است:
الف ـ در موردی کـه زن و شوهری بی فرزند باشند می توانند با موافقت یکدیگر، از جامعه زرتشتی کسی را بـه عنوان فرزند خود برگزینند.
ب ـ هر مرد و زن زرتشتی کـه بالای ۴۰ سال داشته باشد، می تواند از جامعه زرتشتی کسی را با موافقت انجمن زرتشتیان محل سکونت بـه عنوان فرزند خود برگزیند.
پ ـ هر کس فرزندخوانده اختیار کند آن فرزندخوانده وارث شخصی اوست و چنانچه ازدواج دیگری داشته باشد و فرزندی از او بوجود آید، فرزندخوانده نیز در ردیف یکی از فرزندان او خواهد بود و در حقوق و مقررات مانند یک فرزند حقیقی محسوب خواهد شد.
ت ـ پس از تعیین فرزندخوانده باید مراتب در دفتر انجمن زرتشتیان محل ثبت و بـه امضاء پدرخوانده و یا مادرخوانده و چهار تن گواه برسد و دفتر انجمن محل نیز باید گواهی نامه مبنی بر هویت و شناسایی فرزندخوانده صادر و بـه فرزندخوانده داده شود و مراتب باید در شناسنامه کسی کـه فرزندخوانده برگزیده است ثبت شود.
ماده ۴۵ ـ در قسمت بند ب از ماده ۴۴ بـه هنگامی کـه زنِ بیوه یا شوهرِ بیوه، کسی را بـه فرزندی خود اختیار کند آن فرزندخوانده فقط وارث همان زن یا شوهر خواهد بود کـه او را بـه فرزندی خوانده است مگر در موردی کـه وارث زن یا شوهر کـه او را بـه فرزندی نخوانده نیز موافقت کند کـه همان شخص معین فرزندخوانده زن و شوهر هر دو بـه شمار می آید.
ماده ۴۶ ـ در موردی کـه فردی، بی فرزند از جهان درگذرد و فرزندخوانده هم نداشته باشد و وصیتی هم نکرده باشد، نزدیک ترین ورثه (ورثه قانونی) می تواند در صبح روز چهارم پس از مرگ، با حضور موبد و حضار، شخصی حقیقی را بـه سمت پل گذاری شخص درگذشته معین کند و در این صورت، پل گذاری، سمت فرزند حقیقی را خواهد داشت.
تبصره ـ صبح چهارم هنگام تعیین پل گذار باید گواهی نامه در سه نسخه تنظیم و بـه امضای ورثه، موبد و چهار تن گواه و سپس بـه گواهی انجمن زرتشتیان محل سکونت رسانیده و با ثبت در دفتر انجمن یک نسخه از آن بـه پُل گذار تسلیم گردد.
ماده ۴۷ ـ در تعیین پُل گذار، بستگان نزدیک درگذشته، حق تقدم دارند و چنانچه درگذشته بستگانی نداشته باشد، از میان سایر زرتشتیان، شخصی را انتخاب می کنند.
۱۰ ـ تقسیم ارث
ماده ۴۸ ـ از دارایی بازمانده از درگذشته موارد زیر از وصیت ارث جدا می گردد.
1- مخارج خاکسپاری
2- مبلغی کـه برای اجرای مراسم دینی برای شخص درگذشته لازم است و یا برای درگذشتگانی کـه بر عهده درگذشته فعلی است.
3- قروض مسلم درگذشته.
4- مبلغی کـه برای صرف امور خیریه اختصاص داده باشد.
بقیه بـه عنوان دارایی خالص او محسوب و در اختیار ورثه قرار می گیرد.ماده ۴۹ ـ در هنگامی کـه شخصی زرتشتی (اعم از زن و مرد) بدون وصیت نامه بمیرد، و از او پدر و مادر و همسر و فرزندانی بازمانده باشد، دارایی او بـه این نحو تقسیم خواهد شد: نخست از کل دارایی خالص او با رعایت ماده ۴۸، بـه هر یک از پدر و مادر، در صورتی کـه هر دو زنده باشند، یک دهم در غیر این صورت یک هشتم، سهم آنکه زنده است، داده می شود و نسبت بـه بقیه دارایی، سهم هر یک از ورثه، اعم از همسر و هر یک از فرزندان پسر و دختر مساوی خواهد بود.
تبصره ۱ ـ اگر در میان فرزندان متوفی فردی درمان ناپذیر شامل محجور، سفیه، مجنون یا معلولِ ناتوان وجود داشته باشد بـه اندازه دو برابر سهم الارث بـه او تعلق می گیرد.
تبصره ۲ ـ برای نگهداری و تامین مخارج پدر و مادر یا اجداد، هر یک از ورثه بـه طور مساوی موظف بـه پرداخت مخارج آنها می باشند.
ماده ۵۰ ـ هنگامی کـه بر اثر حوادث، زن و شوهری با هم بمیرند، هیچکدام از یکدیگر ارث نمی برند، وراث هر یک از زن و شوهر بـه طور جداگانه از دارایی آنان ارث می برند.
ماده ۵۱ ـ هر گاه شخصی بدون تنظیم وصیت نامه، بدون همسر و فرزند، از جهان درگذرد، دارایی خالص او با رعایت ماده ۴۹ بین پدر و مادر بـه طور مساوی تقسیم خواهد شد و در صورت زنده بودن یکی از آنها کلیه دارایی خالص بـه او می رسد و در صورت عدم تعیین پُل گذار و نبودن وراث طبقات اول بـه طبقات بعدی می رسد.
ماده ۵۲ ـ اگر فرزندی قبل از پدر و مادر فوت شده باشد پس از درگذشت پدر و مادر در موقع تقسیم ارث در صورتی کـه از آن فرزند درگذشته همسر و فرزندی باقی مانده باشد سهم فرزندی او بـه همسر و فرزندان وی تعلق خواهد گرفت و در صورت نداشتن فرزند، مطابق ماده ۵۳ ارث می برد.
ماده ۵۳ ـ در موقع مرگ زن یا شوهر کـه همسری از او باقی باشد بدون آن کـه فرزندی از خود او مانده باشد، نصف دارایی او بدون وصیت نصیب همسری است کـه زنده باشد و نصف دیگر بـه پدر و مادر شخص درگذشته خواهد رسید و اگر هیچ یک زنده نباشند کلیه دارایی خالص بـه همسر او تعلق خواهد گرفت.
ماده ۵۴ ـ اگر در موقع فوت شوهری زن او آبستن باشد تقسیم ارث موکول بـه بعد از وضـع حمـل خواهد بـود و چنانچه بخـواهند دارایی را تقسیم کنند بـاید برای حمل، بهره مساوی بـه اندازه سهم دو فرزند کنار گذارند.
ماده ۵۵ ـ هر گاه زن یا شوهر یا هر دو ازدواج دیگری نیز فرزندی داشته باشند فرزند هر یک از آنها از نامادری و ناپدری خود ارث نمی برند.
ماده ۵۶ ـ کسی کـه بـه مناسبت فرزندخواندگی حق ارث بردن از پدر و مادری کـه او را بـه فرزندی خوانده اند پیدا کرده است این حق مانع از ارث بردن او از والدین و خویشاوندان حقیقی خود نخواهد بود.
ماده ۵۷ ـ وقتی کـه وراث درگذشته، منحصر بـه چند برادر و خواهر باشد، نسبت ارث هر یک از برادران و خواهران، بـه طور مساوی خواهد بود.
ماده ۵۸ ـ چنانچه فرزندخوانده قبل از فوت پدرخوانده یا مادرخوانده و یا پدر و مادر حقیقی او بمیرد کـه از او زن و فرزندی باقی نباشد نصف از دارایی او متعلق بـه پدر و مادر حقیقی و نصف دیگر بـه پدر و مادرخوانده و یا هر یک از آنها کـه سِمتِ فرزندخواندگی او را داشته است تعلق خواهد گرفت و اگر همسر و فرزندی از او باقی باشد، هر یک از پدر و مادرخوانده، و حقیقی یک دهم، اگر هر دو زنده باشند در غیر این صورت یک هشتم سهم هر یک کـه زنده باشد، خواهد بود و بقیه بین همسر و فرزندان، بـه طور مساوی تقسیم خواهد شد.
ماده ۵۹ ـ در صورتی کـه فرزندخوانده ای پس از فوت پدر و مادرخوانده از جهان درگذرد و از او زن و فرزندی باقی نباشد دارایی او بین پدر و مادر حقیقی یا وراث آنها تقسیم خواهد شد.
ماده ۶۰ ـ قتل از موانع ارث است، بنابراین کسی کـه مورث خود را از روی عمد بکشد، از ارث او محروم می شود.
ماده ۶۱ ـ اگر در میان وراث، غایبِ مفقودالاثری باشد سهم او بـه مدت ۵ سال کنار گذارده می شود تا حال او معلوم گردد.
ماده ۶۲ ـ چنانچه یکی از ورثه مذکور در این آیین نامه تا هنگام فوت مورث زرتشتی خویش و یا پس از آن از دین زرتشتی خارج شود، ارث بـه او تعلق نمی گیرد.
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران
امور حسبی در آراء وحدت رویه قضایی
۱۱ ـ وصیت
ماده ۶۳ ـ هر زرتشتی می تواند بـه موجب وصیت، اموال خود را میان ورثه و یا اشخاص دیگر تقسیم کند و یا برای امور خیریه دیگری کـه بخواهد پس از مرگ خود وصیت کند. تخلف از وصیت جایز نیست.
ماده ۶۴ ـ در صورتی کـه موصی بعد از وصیت فرزندان دیگری پیدا کند یا پس از درگذشت او حملی ظاهر شود و مسلم نباشد کـه موصی قصد محروم کردن فرزندان بعدی یا حمل را از ارث داشته بـه هر یک از آنها بـه قدر سهمی کـه با فرض نبودن وصیت، از تمام دارایی بهره ور می شده سهیم می گردند.
ماده ۶۵ ـ شخص زرتشتی نمی تواند وصی غیرزرتشتی برای بازماندگان خویش تعیین کند.
ماده ۶۶ ـ در صورت نبودن وصیت و ورثه ای از طبقات اول و دوم، کلیه دارایی های خالص درگذشته با رعایت ماده ۴۹، بطور مساوی متعلق بـه طبقه سومی یعنی پدربزرگ و مادربزرگ اعم از پدری یا مادری (هر یک زنده هستند) خواهد بود. و در صورت زنده نبودن هیچ یک از آنها، تمام دارایی مابین طبقه چهارم، بـه طور مساوی تقسیم خواهد شد.
ماده ۶۷ ـ در صورتی کـه شخصی زرتشتی بدون تنظیم وصیت نامه بمیرد و وارثی نیز نداشته باشد و در صبح چهارم، نیز پل گذاری تعیین نگردد، تمام دارایی درگذشته بـه انجمن زرتشتیان محل سکونت واگذار می شود، تا صرف امور مراسم دینی بـه نام درگذشته و امور خیریه زرتشتیان گردد.
ماده ۶۸ ـ در صورتی کـه انجمن زرتشتیانی در محل سکونت نباشد، در تمام مواردی کـه در این آیین نامه آمده است انجمن زرتشتیان تهران صالح خواهد بود.
۱۲ـ ترتیب طبقات ارث
ماده ۶۹ ـ در طبقات وراث طبقه اول مقدم بر طبقه دوم و دوم مقدم بر سوم است و بـه همین نحو طبقات بعدی بشرح زیر:
طبقه اول ـ زن یا شوهر، فرزندان، پدر و مادر و فرزندزاده در مواردی کـه برابر این آیین نامه قائم مقام فرزندان درگذشته واقع می شوند.
طبقه دوم ـ برادر و خواهر درگذشته و فرزندان آنها هر قدر پایین برود.
طبقه سوم ـ جد و جده.
طبقه چهارم ـ عموها و عمه ها و خالوها و خاله ها و فرزندان آنها.
تبصره ـ با بودن هر یک از وراث درجات اول در طبقه دوم و چهارم، درجات بعدی از ارث محروم می گردند.
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان ایران