آیین نامه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه مصوب 1381/06/13
آیین نامه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه با موضوع تاسیس موسسات مشاوره حقوقی مشتمل بر 28 ماده مصوب 1381/06/13 رئیس قوه قضاییه
وضعیت: منسوخ بواسطه آیین نامه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه 1379 مصوب 1397/11/28
شناسنامه آیین نامه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه:
شماره روزنامه رسمی: 16768
تاریخ روزنامه رسمی: 1381/06/31
شماره ابلاغ: 12206/ 81/ 1
تاریخ ابلاغ: 1381/06/24
مرجع تصویب: رئیس قوه قضاییه
تاریخ تصویب: 1381/06/13
بیشتر بخوانید:
مقررات مرتبط با آیین نامه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه (مقررات وکلای دادگستری)
وکالت و نمایندگی قضایی در نظریات مشورتی
وکالت و نمایندگی حقوقی در آراء وحدت رویه قضایی
نمایندگی حقوقی در آرا دیوان عدالت اداری
مقررات مرجع:
ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه: به منظور اعمال حمایتهای لازم حقوقی و تسهیل دستیابی مردم به خدمات قضایی و حفظ حقوق عامه، به قوه قضاییه اجازه داده می شود تا نسبت به تأیید صلاحیت فارغ التحصیلان رشته حقوق جهت صدور مجوز تأسیس مؤسسات مشاوره حقوقی برای آنان اقدام نماید. حضور مشاوران مذکور در محاکم دادگستری و ادارات و سازمانهای دولتی و غیردولتی برای انجام امور وکالت متقاضیان مجاز خواهد بود. تأیید صلاحیت کارشناسان رسمی دادگستری نیز به طریق فوق امکان پذیر است.
آیین نامه اجرائی این ماده و تعیین تعرفه کارشناسی افراد مذکور به تصویب رئیس قوه قضاییه خواهد رسید.
متن آیین نامه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه:
ماده 1: واژه ها و عبارات اختصاری به کار رفته در این آیین نامه به شرح ذیل تعریف ﻣﻰ گردند:
1 ـ هیأت: هیأت اجرائی مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه.
2 ـ مرکز: مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه.
3 ـ ماده 187: ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1379/01/17.
الف: تشکیلات
ماده 2 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ بمنظور تنظیم و تصویب سیاستهای اجرایی و خط مشی اجرای ماده 187 هیأتی مرکب از معاون اول رئیس قوه قضاییه (به عنوان رئیس هیأت)، رئیس حوزه نظارت قضایی ویژه قوه قضاییه، معاون آموزش قوه قضاییه، دادستان انتظامی قضات، دبیر هیأت مرکزی گزینش قوه قضاییه، مدیرکل امور عمومی و مالی حوزه رئیس قوه قضاییه، رئیس مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلاء و کارشناسان و یک نفر از قضات عالی رتبه که دارای پایه قضایی 9 به بالا می باشند با تعیین رئیس قوه قضاییه تشکیل می گردد .جلسات هیأت حداقل با حضور پنج عضو رسمیت داشته و رأی اکثریت معتبر خواهد بود تصمیمات هیأت اداری بوده و با رأی اکثریت که رئیس هیأت با آن موافق باشد قابل عدول است.
الف: تعیین تعداد مشاور حقوقی یا کارشناس مورد نیاز در هر سال.
ب: اعطای مجوز کارآموزی مشاوره حقوقی، وکالت و کارشناسی و تعیین حوزه های قضایی محل خدمت آنان و اعطای پروانه های مشاوره حقوقی و وکالت پایه ۱، ۲ و پروانه کارشناسی و تأیید صلاحیت پس از بررسی توسط مرکز.
ج: نظارت و پیگیری بر حسن اجرای مقررات این آیین نامه.
د: نظارت و پیگیری نسبت به عملکرد مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان موضوع این آیین نامه.
هـ : بررسی گزارشات تخلفات مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان و تعیین تکلیف در خصوص تنبیهات انتظامی ایشان پس از استماع گزارشات واصله از واحدهای ذیربط که رأساً یا حسب درخواست شاکی خصوصی و یا اعلام قضات محاکم دادگستری ها صورت می گیرد.
ز: انتخاب رئیس مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان از قضاتی که دارای پایه قضایی ۹ به بالا بوده و دارای حداقل ۱۰ سال سابقه کار قضایی می باشند و معرفی آن از طرف معاونت قضایی به ریاست محترم قوه قضاییه جهت صدور ابلاغ برای مدت ۲ سال.
و ـ منسوخ 1384/05/25 ـ رئیس مرکز توسط رئیس قوه قضاییه و از قضاتی که دارای پایه قضایی 9 به بالا و دارای حداقل 10 سال سابقه کار قضایی می باشند و برای مدت 3 سال تعیین می شود.
تبصره 1 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ امور اداری و مالی مرکز تحت نظارت رئیس قوه قضاییه می باشد.
تبصره 2 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ ریاست هیأت اجرایی می تواند بعضی از وظایف خود را به ریاست مرکز تفویض نماید.
ماده 3 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ انجام امور مربوط به اجرای ماده 187 به مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه که تحت نظارت رئیس قوه قضاییه می باشد محول می گردد که طبق این آیین نامه اقدام نماید.
ماده 4 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ «مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه» جهت اجرای آیین نامه مربوطه و تصمیمات هیأت قوه قضاییه و تحت نظر رئیس مرکز و عضو هیأت اجرائی موضوع ماده 2 آیین نامه تشکیل می گردد و وظایف این مرکز به شرح ذیل است:
الف: انجام بررسیهای کارشناسی و جمع آوری اطلاعات لازم از سراسر کشور در خصوص تعیین تعداد مشاوران و کارشناسان در هر سال:
ب: برگزاری آزمونهای علمی، مصاحبه و گزینش متقاضیان.
ج: نظارت و پیگیری نسبت به عملکرد مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان بویژه بررسی و تحقیق در خصوص تخلفات آنان و همچنین بررسی وضعیت و عملکرد مشاوران حقوقی، وکلا پایه ۲ که حائز شرایط ارتقاء به درجه بالاتری می باشند.
د: شناسایی افراد کم بضاعت و نیازمند به خدمات قضایی و ارجاع امر به مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه.
هـ: بررسی مدارک و احراز شرایط متقاضیان پروانه وکالت و مشاوره حقوقی و کارشناسی که عضو رسمی هیأت علمی دانشگاه می باشند و یا متقاضیان واجد سوابق قضایی.
و: نظارت و ارزیابی نحوه کارآموزی عملی و آموزش علمی کارآموزان.
ز: انجام مقدمات اعطای پروانه کارآموزی و پروانه مشاوره حقوقی و وکالت پایه ۱، ۲ و کارشناسی.
ح: برگزاری مراسم تحلیف و اخذ تعهدنامه و سوگندنامه از دریافت کنندگان پروانه مشاوره حقوقی، وکالت و کارشناسی.
تبصره ـ مرکز مکلف است گزارشات مربوط به هر بند را به تفصیل جهت اتخاذ تصمیم و اعلام نظر، به هیأت اجرائی موضوع ماده 2 اعلام نماید.
ب: شرایط متقاضیان:
ماده ۵: متقاضیان اخذ مجوز تأسیس مؤسسه مشاوره حقوقی یا کارشناسی باید دارای شرایط ذیل باشند:
الف: تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران.
ب: داشتن حداقل ۲۴ سال تمام شمسی برای مشاوران حقوقی و کارشناسان رسمی در زمان صدور پروانه مشاوره حقوقی و وکالت و کارشناسی و حداکثر ۶۵ سال تمام شمسی برای مشاوران حقوقی و وکلا.
ج: داشتن حداقل دانشنامه معتبر کارشناسی از دانشکده های معتبر داخلی یا خارجی (در حالت اخیر، به شرط ارزشیابی رسمی) در رشته حقوق برای متقاضیان مشاوره حقوقی و وکالت و در رشته مورد تقاضا برای متقاضیان کارشناسی.
د: انجام خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دائم برای آقایان.
هـ: عدم سوء پیشینه مؤثر کیفری و عدم محرومیت از حقوق اجتماعی.
و: عدم اعتیاد به مواد مخدر و سکرآور به تأیید سازمان پزشکی قانونی و عدم تجاهر به فسق.
ز: عدم اشتغال اعم از رسمی، قراردادی، پیمانی در وزارتخانه ها، سازمانها، ادارات و شرکتهای دولتی، نهادهای انقلابی، شهرداری ها و مؤسسات مأمور به خدمات عمومی و عدم اشتغال به سردفتری یا دفتریاری در زمان صدور مجوز و پس از آن مادامی که شخص به مشاوره حقوقی و وکالت موضوع این آیین نامه اشتغال دارد. (برای متقاضیان وکالت و مشاوره حقوقی).
ح: نداشتن سوء شهرت.
ط: داشتن وثاقت و تعهد به اصل نظام و قانون اساسی.
ی: عدم محکومیت به انفصال دائم از خدمات قضایی یا خدمات دولتی یا وکالت دادگستری و یا سلب صلاحیت برای متقاضیان شغل مشاوره حقوقی و عدم محکومیت به انفصال دائم از شغل کارشناسی برای متقاضیان کارشناسی.
تبصره ـ مشاغل آموزشی یا پژوهشی در دانشگاهها از مقررات بند «ز» مستثنی می باشد.
ج: مدارک و نحوه درخواست:
ماده ۶: در هر سال صورت نقاطی که احتیاج به مشاور حقوقی و وکیل و کارشناس دارد با تعیین تعداد مورد نیاز برای هر محل از طریق انتشار ویژه نامه پذیرش داوطلبان به اطلاع متقاضیان رسانده می شود. متقاضیان باید ظرف مدت مقرر در آگهی ها درخواست خود و مدارک مربوطه را تکمیل و با درج مراتب ذیل از طریق پست سفارشی به نشانی مرکز مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان ارسال نمایند.
الف: مشخصات کامل طبق شناسنامه و میزان تحصیلات متقاضی.
ب: محل اقامت و نشانی پستی.
ج: سوابق شغلی قبل از درخواست در صورت اشتغال قبلی.
د: تعیین محل خدمت مورد درخواست برای تأسیس مؤسسه مشاوره حقوقی، وکالت و یا کارشناسی.
ماده ۷: درخواست متقاضیان باید دارای پیوستهای ذیل باشد:
الف: یک برگ تصویر مصدق از کلیه صفحات شناسنامه.
ب: ۶ قطعه عکس ۴×۳
ج: گواهی مدارک تحصیلی.
د: گواهی وثاقت به امضای افراد مورد وثوق که فرد مورد نظر را برای مشاوره حقوقی، وکالت و یا کارشناسی مناسب معرفی کند.
هـ: گواهی سوابق اشتغال به همراه مستندات مربوطه در صورت داشتن سابقه اشتغال.
د: نحوه رسیدگی، انتخاب و آموزش.
ماده ۸: درخواست متقاضیان به ترتیب وصول در «مرکز» ثبت و برای هر متقاضی پرونده جداگانه ای تشکیل می شود، مرکز مذکور، سوابق متقاضی را از مراجع اطلاعاتی و قضایی محل اقامت و اشتغال یا محل تحصیل فعلی و گذشته و از مؤسسه آموزش عالی مربوطه استعلام و درباره صلاحیت وی بنحو مقتضی تحقیق و نتیجه را در پرونده منعکس و به هیأت موضوع ماده ۲ این آیین نامه یا افرادی که هیأت تعیین می کند تسلیم می نماید.
ماده ۹: مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان می تواند انجام اقداماتی در رابطه با بررسی صلاحیت متقاضیان را از هسته های گزینش قوه قضاییه در استانها درخواست نماید. هسته گزینش مربوطه مکلف است اقدامات لازم را انجام و نتیجه بررسی را ظرف مهلت مقرر به مرکز اعلام نماید.
ماده ۱۰: از کلیه داوطلبان واجد شرایط به ترتیب مقرر در مواد آتی امتحان کتبی به عمل خواهد آمد. زمان و مکان برگزاری امتحان از طریق روزنامه های کثیرالانتشار اعلام می گردد.
تبصره ۱: اعضای هیأت علمی رسمی دانشکده های حقوق و سایر رشته های کارشناسی در رشته مرتبط با تحصیلات ایشان به شرط داشتن حداقل سه سال سابقه تدریس در دروس حقوقی یا دروس تخصصی مرتبط با رشته کارشناسی از شرکت در آزمون معاف هستند و فقط از کسانی که دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس بوده به نحوی که توسط هیأت موضوع ماده ۲ این آیین نامه مشخص می شود مصاحبه علمی لازم بعمل خواهد آمد.
تبصره ۲: «داوطلبانی که دارای حداقل دانشنامه لیسانس در یکی از رشته های حقوق و فقه و مبانی حقوق اسلامی و سه سال سابقه قضایی بوده و حائز شرایط دیگر مندرج در ماده ۵ باشند از شرکت در آزمون و کارآموزی معاف بوده و به آنان پروانه پایه ۲ مشاوره حقوقی و وکالت اعطا می شود.» همچنین در صورتی که داوطلبان فوق دارای ۵ سال سابقه کار قضایی و شرایط مندرج در ماده ۵ باشند نیز از شرکت در آزمون و کارآموزی معاف بوده و پروانه پایه ۱ مشاوره حقوقی و وکالت اعطا می شود ولی به مدت ۲ سال از انجام امر وکالت و مشاوره حقوقی در آخرین حوزه قضایی محل خدمت قضایی ممنوع می باشند.
تبصره ۳: کارمندان دستگاه قضایی که در محاکم مشغول به خدمت بوده اند، با دارا بودن سابقه خدمتی حداقل ۱۵ سال و در صورتی که حائز شرایط مندرج در این آیین نامه باشند و به شرط ارائه حسن سابقه کار از محل خدمت خود از شرکت در آزمون و کارآموزی معاف خواهند بود و به آنان پروانه مشاوره حقوقی و وکالت پایه ۲ اعطا می شود. ولی برای مدت ۳ سال از انجام امر وکالت و مشاوره حقوقی در آخرین حوزه قضایی محل خدمت اداری خود ممنوع می باشند.
تبصره ۴: کارمندان سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با دارا بودن سابقه خدمتی ۲۰ سال و در صورتی که حائز شرایط مندرج در این آیین نامه باشند و به شرط داشتن دانشنامه لیسانس و بالاتر در صورت تأیید صلاحیت علمی و اخلاقی و تجربه آنها توسط سازمان مذکور جهت پذیرش در رشته های امور ثبتی، نقشه برداری ثبتی و ارزیابی املاک از شرکت در آزمون و کارآموزی معاف خواهند بود و به آنان پروانه کارشناسی اعطا می شود.
تبصره ۵: «۳۰ ٪ از پذیرفته شدگان مشاوره حقوقی و وکالت و کارشناسی هر حوزه قضایی به ایثارگران (شامل رزمندگانی که ۶ ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه جنگ داشته و یا به مدت سه ماه در اسارت دشمن بوده و جانبازان (۲۵ ٪) و بالا و بستگان درجه اول شهدا و مفقودین و جانبازان (۵۰ ٪ به بالا) از ایثارگرانی که بیشترین نمره را آورده اند) اختصاص می یابد استفاده از این سهمیه مانع از پذیرش ایثارگرانی که نمره قبولی سهمیه آزاد را آورده اند نمی باشد.»
تبصره 6 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ اعضای هیأت علمی و کارشناسان رسمی شاغل در سازمان پزشکی قانونی کشور به شرط داشتن 10 سال سابقه کار در سازمان مربوطه از آزمون معاف و در صورت داشتن 15 سال سابقه از آزمون و کارآموزی معاف می باشند و پس از احراز سایر شرایط مندرج در ماده (5) آئین نامه و در صورت تأیید صلاحیت علمی و اخلاقی و تجربه آنها توسط سازمان مذکور، به آنان پروانه کارشناسی در حوزه های قضایی که مورد نیاز می باشد اعطاء می شود.
ماده ۱۱: مواد امتحانی برای داوطلبان مشاوران حقوق عبارتند از:
متون فقه در حد تحریرالوسیله، آیین دادرسی کیفری و مدنی، حقوق مدنی و امور حسبی، حقوق تجارت، حقوق جزای عمومی و اختصاصی و حقوق ثبت.
ماده ۱۲: مواد امتحانی برای داوطلبان کارشناسی رسمی عبارتند از:
الف: دروس تخصصی و فقهی مربوط به رشته مورد تقاضا.
ب: قوانین و مقررات مربوط به کارشناسی.
ماده ۱۳: از پذیرفته شدگان در امتحان کتبی توسط هیأت یا اشخاصی که هیأت تعیین می کند مصاحبه شفاهی بعمل می آید.
تبصره ـ افرادی که اسامی آنها به عنوان ذخیره اعلام می گردد باید در آزمون مجددی که از طرف هیأت اعلام می شود شرکت نمایند و پس از موفقیت در آزمون مجدد از آنها مصاحبه شفاهی بعمل می آید.
ماده ۱۴: چگونگی و نحوه انجام امتحان و امور مربوط به آن از جمله انجام مصاحبه پس از قبولی در آزمون کتبی را هیأت موضوع ماده ۲ این آیین نامه مشخص می کند.
ماده 15 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ مرکز اسامی داوطلبانی را که صلاحیت آنان توسط هیأت محرز تشخیص داده شده است جهت دستور صدور پروانه به اطلاع رئیس قوه قضاییه خواهد رسانید تا با توجه به اختیار مفوضه نسبت به صدور پروانه و امضاء آن اقدام نمایند.
ماده ۱۶: اعتبار پروانه مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان رسمی موضوع این آیین نامه پس از صدور به مدت ۲ سال خواهد بود که پس از آن برای مدتهای مشابه قابل تمدید می باشد مشاورین حقوقی و وکلا موظفند برای تمدید پروانه، مفاصاحساب مالیاتی خود را ارائه نمایند و تمبر قانونی تجدید پروانه را نیز ابطال نمایند. در صورت عدم تمدید پروانه، وکالت این افراد در هیچ یک از مراجع ذیصلاح قانونی پذیرفته نخواهد شد. همچنین ارجاع امر کارشناسی از سوی مراجع ذیصلاح به کارشناسی که پروانه وی تمدید نشده است ممنوع می باشد.
ماده ۱۷: متقاضیان مشاوره حقوقی پس از احراز صلاحیت و پس از پذیرش آنان به مدت ۶ ماه دوره کارآموزی علمی و عملی را زیر نظر مرکز طی می کنند. مرکز می تواند انجام اقداماتی را در رابطه با کارآموزی پذیرفته شدگان از معاونت آموزش و تحقیقات و همچنین ادارات آموزش در استانها درخواست نماید و دادگستری های استانها موظفند همکاری لازم را بنمایند.
تبصره ۱: هر کارآموز دارای کارنامه مخصوصی خواهد بود. در این کارنامه حسن اخلاق کارآموز و عملکرد دوره کارآموزی وی ثبت و ارزیابی خواهد شد و دوره کارآموزی کارآموزانی که قادر به کسب نصاب قبولی از کارآموزی علمی و عملی نباشند برای یک نوبت، تجدید خواهد شد.
تبصره ۲: پذیرفته شدگانی که حداقل ۶ ماه سابقه کار قضایی متوالی به تأیید مراجع مربوط داشته باشند و نیز اعضاء رسمی هیأتهای علمی دانشکده های حقوق داخل کشور که دارای مدرک تحصیلی دکتری در یکی از رشته های حقوقی باشند و حداقل پنج سال از آغاز استخدام رسمی آنها گذشته باشد، از انجام کارآموزی معاف خواهند بود و به آنان پروانه پایه یک اعطا می شود.
تبصره ۳: معاونان و مدیران کل حقوقی و امور مجلس و کارشناسان حقوقی وزارتخانه ها، سازمانها، نهادها و مؤسساتی که از بودجه دولتی استفاده می نمایند و به مدت ۵ سال سابقه خدمت در پست مربوطه را داشته باشند (به شرط ارائه تأییدیه حسن خدمت از سوی اداره مربوطه از دوره کارآموزی معاف می باشند و به آنها پروانه پایه ۲ مشاوره حقوقی و وکالت داده می شود.)
ماده ۱۸: مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه می تواند انجام اقداماتی را که در رابطه با پیشبرد اهداف مرکز ضروری و لازم است از تمامی واحدهای قضایی و ستادی و سازمانهای وابسته به قوه قضاییه در سراسر کشور درخواست نماید، مراجع مربوطه مکلف هستند اقدامات لازم را در رابطه با درخواست به عمل آمده انجام دهند.
ماده ۱۹: پذیرفته شدگان کارشناسی رسمی باید به مدت ۶ ماه نزد یکی از کارشناسان رسمی در رشته مربوط که حداقل ۵ سال سابقه کارشناسی داشته باشد یا به هر نحوی که هیأت موضوع ماده ۲ مصلحت بداند کارآموزی نماید. در رشته های جدید کارشناسی، شخص پذیرفته شده از کارآموزی معاف خواهد بود، مگر آن که هیأت مذکور در ماده ۲ ترتیب دیگری را مقرر نماید.
ماده 20: پذیرفته شده هنگام اخذ پروانه با حضور ریاست محترم هیأت یا نماینده ایشان به ترتیب ذیل سوگند یاد نموده و سوگندنامه و صورتجلسه مربوطه را امضاء می نماید.
متن سوگندنامه مشاور به شرح ذیل می باشد:
بسم ا... الرحمن الرحیم
در این موقع که می خواهم به شغل (مشاوره حقوقی و وکالت) نائل شوم به خداوند قادر متعال سوگند یاد می کنم که همیشه قوانین و نظامات را محترم شمرده و جز عدالت و احقاق حق منظوری نداشته و بر خلاف شرافت شغلی ام اقدام و اظهاری ننمایم و احترام اشخاص، مقامات قضایی و اداری و همکاران و اصحاب دعوی را رعایت نموده و از اعمال نظر شخصی و کینه توزی و انتقام جویی احتراز و در امور و کارهایی که انجام می دهم راستی و درستی را رویه خود قرار داده و مدافع حق باشم و شرافت من وثیقه این سوگند است که یاد کرده و ذیل سوگندنامه را امضاء می نمایم.
بسم ا... الرحمن الرحیم
به خداوند متعال سوگند یاد می کنم در امور کارشناسی که به من ارجاع می گردد خداوند متعال را حاضر و ناظر دانسته به راستی عقیده خود را اظهار نمایم و نظریات شخصی را در آن دخالت ندهم و نظر خود را نسبت به موضوع کارشناسی به طور کامل اظهار نمایم و هیچ چیز را مکتوم ندارم و بر خلاف واقع چیزی نگویم و ننویسم و ذیل سوگندنامه را امضاء می نمایم.
ماده ۲۱: پذیرفته شدگان مشاوره حقوقی منفرداً یا مشترکاً اقدام به تشکیل مؤسسه می نمایند. دارندگان پروانه مکلف اند حداکثر ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ صدور مجوز طبق مقررات مربوط به ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجاری نسبت به ثبت مؤسسه اقدام نمایند، در غیر این صورت مجوز صادره باطل و بی اعتبار خواهد بود مگر آنکه هیأت مذکور در ماده ۲ این مدت را حداکثر برای یک بار به مدت ۶ ماه دیگر تمدید نماید. در صورتی که مؤسسه توسط چند نفر تأسیس شود لازم است یکی از مشاورین به عنوان مدیر مؤسسه حقوقی معرفی تا مسئولیت امور مؤسسه به عهده او باشد.
تبصره ۱: ثبت مؤسسه در اداره ثبت اسناد و املاک شهرستانی انجام می شود که پروانه تأسیس مؤسسه برای آن محل صادر شده است.
تبصره 2: ثبت مؤسسات حقوقی موکول به ارائه پروانه تأسیس از قوه قضاییه برای مدتی که در پروانه تعیین شده است خواهد بود؛ تمدید ثبت تابع تمدید پروانه می باشد.
تبصره 3: مؤسسه مشاوره حقوقی تابع ضوابط و مقررات مربوط به مؤسسات غیرتجاری خواهد بود.
ماده ۲۲: مؤسسه مشاوره حقوقی باید در محلی که در پروانه صادره درج شده است دایر شود و نمی توان عملاً فعالیت آن را در محل دیگری متمرکز نمود؛ در غیر این صورت پروانه صادره ابطال می گردد مگر اینکه در خصوص تغییر محل قبلاً موافقت هیأت مذکور در ماده ۲ کسب شده باشد.
تبصره ـ مفاد این ماده مانع از حضور شخص مشاور حقوقی در محاکم یا سایر مراجع شهرهای دیگر به عنوان وکیل نمی باشد.
ماده 23: دارندگان پروانه فقط مجاز به تشکیل یک مؤسسه می باشند؛ ایجاد شعب و مؤسسات فرعی ممنوع و مستوجب تعقیب و تعطیلی دائمی یا موقت مؤسسه و تمام شعب آن خواهد بود.
ماده ۲۴: وظایف و تکالیف و مسئولیتهای مشاورین حقوقی و کارشناسان موضوع این آیین نامه همان است که در قوانین و مقررات و آئین نامه های مربوط به وکلای دادگستری و کارشناسان رسمی مقرر است.
ماده 25: مشاوران حقوقی موضوع این آئین نامه پس از اخذ پروانه به مدت 2 سال مشاور حقوقی و وکیل پایه 2 محسوب می شوند و تنها حق شرکت در محاکم کیفری که جرایم «تعزیری مستوجب حبس کمتر از 10 سال و شلاق و جزای نقدی و اقدامات تأمینی و بازدارنده» رسیدگی می کنند و نیز در محاکم حقوقی که به دعاوی با خواسته کمتر از پانصد میلیون ریال یا خواسته غیرمالی مگر در دعاوی مربوط به اختلاف در اصل نکاح اصل طلاق، اثبات و نفی نسب رسیدگی می کنند را دارند.
پس از انقضای این مدت و احراز صلاحیت توسط هیأت پروانه مشاور به پایه 1 ارتقاء می یابد. دارندگان پروانه پایه 1 حق شرکت در کلیه محاکم اعم از حقوقی، کیفری و غیره را دارند.
تبصره ۱: اعمال مفاد این ماده مانع از حق ارائه مشاوره حقوقی از سوی مشاور در کلیه پرونده ها نمی باشد.
تبصره 2 ـ منسوخ 1384/05/25 ـ پذیرفته شدگان مشاوره حقوقی، وکالت و کارشناسی باید قبل از اخذ پروانه متعهد شوند که حسب ارجاع هیأت و مرکز خدمات حقوقی و کارشناسی لازم را برای متهمان، شاکیان و اصحاب دعوایی که امکانات مالی لازم را برای استخدام وکیل و کارشناس ندارند بصورت مجانی یا با نرخهای کمتر و شرایط سهل انجام دهند و ذی حسابی دادگستری نیز موظف است در هر سال 50٪ اعتبار مصوب وکالت های تسخیری و معاضدتی یا کارشناس معاضدتی را در اختیار مرکز قرار دهد تا برابر ضوابط و مقررات مربوطه نسبت به پرداخت حق الزحمه وکلاء و مشاورین حقوقی و کارشناسان مجانی اقدام نماید.
تبصره 3: آن دسته از مشاوران حقوقی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد به بالا می باشند می توانند درخواست صدور پروانه تخصصی در رشته ای که در آن رشته مدرک تحصیلی خود را اخذ کرده اند بنمایند؛ در چنین صورتی حق الوکاله و حق المشاوره آنها در پرونده های مرتبط با رشته تخصصی آنان 25 ٪ بیش از مبالغ مذکور در ماده 26 خواهد بود.
ماده 26: حق الوکاله مشاورین پایه 2 حداکثر تا 40 ٪ تعرفه وکلای پایه یک دادگستری و حق الوکاله مشاورین پایه 1 حداکثر تا 60 ٪ آن تعرفه و حق الزحمه کارشناسان رسمی موضوع این آیین نامه تا 60 ٪ تعرفه کارشناسان رسمی حسب مورد خواهد بود. میزان حق المشاوره توسط هیأت موضوع ماده 2 همه ساله تعیین خواهد شد.
تبصره ـ منسوخ 1384/05/25 ـ میزان تمبر وکالت و مالیات وکلاء و مشاورین حقوقی و کارشناسان موضوع این آئین نامه حسب مورد با رعایت تخفیف 40٪ یا 60٪ مقرر در این ماده بالنسبه به وکلاء و کارشناسان رسمی دادگستری محاسبه و پرداخت می شود.
ماده ۲۷: موارد تخلف و مجازاتهای مشاورین حقوقی و کارشناسان موضوع این آئین نامه حسب مورد همان است که در مورد وکلا و کارشناسان رسمی دادگستری در سایر قوانین و مقررات مقرر گردیده است. تنبیهات انتظامی این افراد عبارت است از توبیخ کتبی بدون درج در پرونده، توبیخ کتبی با درج در پرونده، تنزل درجه، عدم تمدید پروانه مشاوره حقوقی یا کارشناسی به طور موقت به مدت ۳ ماه تا ۳ سال و لغو یا عدم تمدید پروانه مشاوره حقوقی یا کارشناسی به طور دائم.
تبصره ـ مرجع اعمال این تنبیهات پس از بررسی و کارشناسی و اظهارنظر مرکز هیأت موضوع ماده 2 آئین نامه خواهد بود.
ماده ۲۸: این آئین نامه در اجرای ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1379/01/17، مجلس شورای اسلامی در ۲۸ ماده و ۱۸ تبصره تهیه شده و در تاریخ 1381/06/13 به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید.