آیین نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیر دولتی مصوب 1393/10/28
آیین نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیر دولتی بـه استناد تبصره 2 ماده 5 قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 در یکصد و نه ماده مصوب 1393/10/28 هیات وزیران
شناسنامه آیین نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیر دولتی:
شماره روزنامه رسمی: 20359
تاریخ روزنامه رسمی: 1393/11/06
شماره ابلاغ: 130671/ت48436هـ
تاریخ ابلاغ: 1393/11/04
مرجع تصویب: هیات وزیران
تاریخ تصویب: 1393/10/28
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
متن آیین نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیر دولتی:
هیات وزیران در جلسه 1393/10/28 بـه پیشنهاد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تایید شورای پول و اعتبار و بـه استناد تبصره 2 ماده 5 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی مصوب 1387 آیین نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیر دولتی را بـه شرح زیر تصویب کرد:
فصل اول ـ تعاریف
ماده 1 ـ در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بـه کار می روند:
1 ـ آیین نامه: آیین نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیردولتی.
2 ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
3 ـ موسسه اعتباری: بانک، موسسه اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی کـه بـه موجب قانون و یا با اجازه نامه بانک مرکزی تاسیس شده و بـه عملیات بانکی اشتغال دارد و بیش از پنجاه درصد سهام آن بـه اشخاص غیردولتی تعلق داشته و تحت نظارت بانک مرکزی می باشد.
4 ـ عملیات بانکی: دریافت سپرده و بـه کارگیری آن در قالب اعطای تسهیلات یا ایجاد اعتبار در چارچوب قانون پولی و بانکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا و مصوبات شورای پول و اعتبار از جمله مقررات ناظر بر عملیات مجاز بانکی.
5 ـ موافقت اصولی: موافقت کتبی بانک مرکزی با تقاضای اولیه متقاضیان تاسیس موسسه اعتباری.
6 ـ اجازه نامه اولیه: موافقت کتبی بانک مرکزی با تشکیل پرونده ثبتی توسط موسسین در مرجع ثبت شرکت ها.
7 ـ اجازه نامه تاسیس: موافقت کتبی بانک مرکزی با ثبت موسسه اعتباری در مرجع ثبت شرکت ها.
8 ـ اجازه نامه فعالیت: موافقت کتبی بانک مرکزی با شروع فعالیت موسسه اعتباری.
9 ـ مقررات احتیاطی: مجموعه تدابیر و الزامات (از جمله مقررات ناظر بر نسبت کفایت سرمایه، مقررات تسهیلات و تعهدات کلان، مقررات تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط، مقررات ناظر بر سرمایه گذاری، الزامات نقدینگی، مقررات ناظر بر طبقه بندی دارایی ها و ذخیره گیری و مقررات ناظر بر وضعیت بار ارزی) کـه بانک مرکزی در چارچوب وظایف و اختیارات قانونی خود با هدف بـه حداقل رساندن احتمال ورشکستگی موسسات اعتباری و حفظ ثبات نظام بانکی کشور اتخاذ می نماید.
10 ـ صلاحیت حرفه ای: دارا بودن شرایط لازم برای تصدی سمت مدیرعامل، قائم مقام مدیرعامل و عضو هیات مدیره موسسه اعتباری مشتمل بر شرایط عمومی و تخصصی در چارچوب ضوابطی کـه توسط بانک مرکزی تدوین و ابلاغ می شود.
فصل دوم ـ کلیات
ماده ۲ ـ تاسیس و فعالیت موسسه اعتباری صرفاً با رعایت این آیین نامه و در چارچوب قانون پولی و بانکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا و سایر قوانین و مقررات مربوط از جمله مصوبات شورای پول و اعتبار امکان پذیر است.
ماده 3 ـ مرجع صدور اجازه نامه های اولیه، تاسیس و فعالیت موسسه اعتباری، بانک مرکزی است.
ماده ۴ ـ اشتغال بـه عملیات بانکی بدون دریافت اجازه نامه های موضوع ماده 1 از بانک مرکزی ممنوع است. مرتکب، مشمول مجازات های مرتبط مقرر در قانون پولی و بانکی کشور، قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی و سایر قوانین و مقررات مربوط می شود.
ماده ۵ ـ تاسیس موسسه اعتباری صرفاً در قالب شرکت سهامی عام یا تعاونی سهامی عام با رعایت قوانین و مقررات مربوط امکان پذیر می باشد.
تبصره ـ در خصوص تعاونی های سهامی عام، دریافت موافقتنامه اولیه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی الزامی است.
ماده ۶ ـ تاسیس موسسه اعتباری برای تامین منابع مالی موسسین و اشخاص مرتبط با موسسه اعتباری ممنوع است. مصادیق اشخاص مرتبط با موسسه اعتباری توسط بانک مرکزی تعیین می شود.
ماده ۷ ـ مراجع ثبت شرکت ها نمی توانند تقاضای تاسیس موسسه اعتباری را بـه ثبت برسانند، مگر آن کـه اجازه نامه تاسیس صادر شده توسط بانک مرکزی و رونوشت گواهی شده اساسنامه مربوط کـه بـه تصویب شورای پول و اعتبار رسیده است، ضمیمه تقاضای ثبت باشد.
ماده ۸ ـ در مواردی کـه بانک مرکزی تشخیص دهد موسسین تعهدات لازم را انجام نداده اند و یا قادر بـه انجام تعهدات لازم و یا تاسیس و راه اندازی موسسه اعتباری نیستند و یا اطلاعات ناقص ارایه نموده اند، باید ضمن صدور اخطاریه برای موسسین، مهلتی دو ماهه را برای انجام تعهدات آن ها تعیین نماید. پس از انقضای مهلت مذکور و در صورت عدم اقدام لازم از سوی موسسین برای ایفای تعهداتشان، تقاضای تسلیم شده، کان لم یکن تلقی و تمامی اجازه نامه های صادره لغو می شود.
ماده 9 ـ اشخاصی کـه بـه منظور اخذ اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری، اطلاعات کذب یا گمراه کننده و یا اسناد و مدارک جعلی و غیر معتبر بـه بانک مرکزی ارایه نمایند و یا اطلاعاتی موثر را کتمان کنند، بانک مرکزی ضمن لغو تمامی اجازه نامه های صادره، می تواند با مراجعه بـه محاکم قضایی تعقیب کیفری آنها را درخواست نماید. چنین اشخاصی تا ده سال نمی توانند تقاضای جدیدی را برای تاسیس تمامی نهادهای تحت نظارت بانک مرکزی ارایه نمایند.
تبصره ـ مرجع تشخیص و احراز موارد مذکور در این ماده، بانک مرکزی است.
بیشتربخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۱۰ ـ بانک مرکزی موظف است ظرف سه ماه پس از لازم الاجراء شدن این آیین نامه، شیوه نامه اخذ اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری، متضمن شرایط و فهرست مدارک لازم برای اخذ اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری، چگونگی تسلیم درخواست اجازه نامه تاسیس، مراحل بررسی و صدور اجازه نامه و سایر موارد مربوط را تدوین نموده و از طریق درج در پایگاه اطلاع رسانی خود و در صورت لزوم سایر روش ها، بـه اطلاع عموم برساند.
ماده ۱۱ ـ بانک مرکزی حسب شرایط و پس از اخذ موافقت شورای پول و اعتبار، می تواند بررسی هر گونه درخواست برای اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری و صدور اجازه نامه برای درخواست های واصله را تا مدت زمانی معین، بـه حالت تعلیق درآورد.
ماده ۱۲ ـ بانک مرکزی موظف است پس از موافقت شورای پول و اعتبار، امکان تاسیس و فعالیت انواع موسسات اعتباری را بر حسب شاخص ها و معیارهایی از قبیل منطقه جغرافیایی و نوع و نحوه فعالیت، فراهم نماید.
فصل سوم ـ سرمایه مورد نیاز
ماده ۱۳ ـ حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس و فعالیت هر یک از انواع موسسه اعتباری بـه پیشنهاد بانک مرکزی توسط هیات وزیران تعیین می شود.
ماده ۱۴ ـ سرمایه مورد نیاز برای تاسیس موسسه اعتباری باید تماما توسط موسسان تعهد شده باشد و حداقل پنجاه درصد آن پرداخت و قبل از تسلیم تقاضای تاسیس، نزد بانک مرکزی سپرده شده باشد.
ماده ۱۵ ـ سرمایه مورد نیاز برای تاسیس موسسه اعتباری باید بـه صورت نقد و بـه پول رایج کشور پرداخت شود.
ماده ۱۶ ـ تامین سرمایه موسسه اعتباری نباید بـه طور مستقیم و یا غیر مستقیم از محل تسهیلات دریافتی از بانک ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی تامین شود.
ماده 17 ـ چنانچه مشخص شود آورده هر یک از موسسین بـه هر میزان بـه طور مستقیم و یا غیرمستقیم از محل تسهیلات دریافتی بانک ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی تامین شده است، اشخاص مزبور با اعلام بانک مرکزی از ترکیب موسسین حذف می گردند و لازم است ظرف یک ماه، اشخاص دیگری جایگزین شوند. در صورتی کـه مجموع آورده اشخاص حذف شده مذکور از ترکیب موسسین بیش از بیست درصد سرمایه پیشنهادی موسسین باشد، تقاضای تسلیم شده، کان لم یکن تلقی و تمامی اجازه نامه های صادره لغو خواهد شد.
فصل چهارم ـ شرایط موسسین
ماده ۱۸ ـ موسسین موسسه اعتباری باید از شرایط زیر برخوردار باشند:
۱ ـ توان تامین سرمایه لازم برای تاسیس موسسه اعتباری.
۲ ـ در خصوص اشخاص حقوقی، سپری شدن حداقل پنج سال از تاریخ فعالیت آن ها.
۳ ـ نداشتن سابقه محکومیت کیفری موثر.
۴ ـ نداشتن بدهی غیر جاری بـه بانک ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی.
۵ ـ شفاف بودن آورده آن ها از نظر منشا
۶ ـ قرار نگرفتن در شمول مصادیق موسسات و شرکت های دولتی موضوع مواد 3 و 4 قانون محاسبات عمومی کشور مصوب ۱۳۶۶
۷ ـ نداشتن سابقه چک برگشتی رفع سوء اثر نشده در نظام بانکی کشور.
۸ ـ نداشتن بدهی قطعی مالیاتی بر اساس فهرست اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور بـه بانک مرکزی.
تبصره ۱ ـ مرجع تشخیص یا احراز شرایط فوق، بانک مرکزی می باشد.
تبصره ۲ ـ در مورد اشخاص حقوقی، علاوه بر شخص مزبور، دارندگان بیش از پنجاه درصد سهام یا سرمایه آن ها نیز باید فاقد بدهی غیر جاری بـه بانک ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی باشند.
تبصره ۳ ـ اشخاص حقوقی کـه بیش از پنجاه درصد سهام و یا سرمایه دارای حق رای آن ها بـه طور مستقیم متعلق بـه هر یک از موسسین باشد، نباید بدهی غیر جاری بـه بانک ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی داشته باشند.
تبصره ۴ ـ اشخاص حقوقی کـه بیش از پنجاه درصد سهام و یا سرمایه دارای حق رای آن ها بـه طور مستقیم متعلق بـه سهامدار هر یک از موسسین باشد، باید فاقد بدهی غیر جاری بـه بانک ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی باشند.
ماده 19 ـ سقف مجاز تملک سهام موسسه اعتباری بـه طور مستقیم یا غیرمستقیم برای هر شرکت سهامی عام یا تعاونی سهامی عام یا هر موسسه و نهاد عمومی غیردولتی ده درصد و برای اشخاص حقیقی و سایر اشخاص حقوقی پنج درصد می باشد.
تبصره 1 ـ معاملات بیش از سقف های مجاز در این ماده توسط هر یک از اشخاص مذکور باطل و ملغی الاثر است. افزایش سقف سهم مجاز از طریق ارث نیز مشمول این حکم است و وراث و یا اولیاء قانونی آن ها ملزم بـه فروش مازاد بر سقف، ظرف دو ماه پس از صدور گواهی حصر وراثت خواهند بود. افزایش قهری سقف مجاز سهام بـه هر طریق دیگر باید ظرف سه ماه بـه سقف های مجاز این ماده کاهش یابد.
تبصره ۲ ـ اشخاص حقیقی سهامدار موسسه اعتباری و اعضای خانواده آن ها شامل همسر، فرزندان و همسران آنان، برادر، خواهر و پدر و مادر و شرکت هایی کـه اشخاص مذکور منفرداً یا مشترکاً در آنها نفوذ و کنترل موثر دارند، منحصراً تا سقفی مجاز هستند سهام داشته باشند کـه نتوانند مشترکاً بیش از یک عضو هیات مدیره را در آن موسسه اعتباری تعیین کنند.
تبصره ۳ ـ سقف تملک سهام موسسه اعتباری توسط اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی و همچنین حداکثر میزان مشارکت آن ها در سرمایه موسسه اعتباری در ایران، از شمول حدود مزبور مستثنی بوده و تابع ضوابط و مقررات خاص خود می باشد.
تبصره ۴ ـ سقف مجاز تملک سهام موسسه اعتباری توسط اشخاص، متناسب با میزان مالکیت آن ها در سهام یا سرمایه اشخاص حقوقی مشارکت کننده در سهام موسسه اعتباری، محاسبه می شود مگر در مواردی کـه بـه تشخیص بانک مرکزی، آن شخص دارای کنترل و نفوذ موثر بر شخص حقوقی مزبور باشد. در این حالت، کل سهام متعلق بـه آن شخص حقوقی در موسسه اعتباری برای شخص مزبور نیز محاسبه خواهد شد.
تبصره ۵ ـ در محاسبه سقف مجاز تملک سهام موسسه اعتباری توسط اشخاص حقوقی، دارندگان حداقل پنج درصد سهام یا سرمایه اشخاص حقوقی مذکور کـه قصد دارند در موسسه اعتباری سهامدار باشند، نیز لحاظ خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
تبصره ۶ ـ واگذاری حقوق و منافع ناشی از سهام موسسه اعتباری از طریق اعطای وکالت بـه غیر، بـه نحوی کـه حدود مجاز تملک سهام موسسه اعتباری توسط وکیل نقض گردد، ممنوع است.
فصل پنجم ـ اساسنامه و برنامه عملیاتی
ماده 20 ـ موسسین موظفند اساسنامه پیشنهادی خود را در چارچوب اساسنامه نمونه ای کـه بـه پیشنهاد بانک مرکزی بـه تصویب شورای پول و اعتبار می رسد، تنظیم نمایند.
ماده ۲۱ ـ مرجع تصویب اساسنامه موسسه اعتباری و تغییرات بعدی آن شورای پول و اعتبار می باشد.
ماده 22 ـ موسسین موظفند برنامه عملیاتی مورد نظر خود را در چارچوب تعیین شده توسط بانک مرکزی، تهیه و بـه تایید بانک یاد شده برسانند.
فصل ششم ـ فرآیند صدور اجازه نامه
الف ـ موافقت اصولی
ماده 23 ـ متقاضیان باید تقاضای اولیه خود را بـه همراه مدارک ذیل بـه بانک مرکزی ارایه دهند:
1 ـ فهرست اسامی و میزان آورده هر یک از متقاضیان.
2 ـ مدارک هویتی متقاضیان.
3 ـ اظهارنامه متقاضیان، مطابق با فرم نمونه بانک مرکزی.
4 ـ یک نسخه از اساسنامه و صورت های مالی سه سال گذشته اشخاص حقوقی متقاضی.
5 ـ اساسنامه پیشنهادی متقاضیان مطابق با اساسنامه نمونه.
6 ـ برنامه عملیاتی مطابق با چارچوب تعیین شده توسط بانک مرکزی.
7 ـ مستندات مربوط بـه منشا تامین سرمایه.
8 ـ سایر مدارکی کـه در صورت لزوم توسط بانک مرکزی تعیین و اعلام می شود.
تبصره ـ در مورد اشخاص حقوقی متقاضی، ارایه صورت های مالی تلفیقی در مواردی کـه تهیه آن ها طبق استانداردهای حسابداری لازم تشخیص داده شده باشد، ضروری است.
ماده ۲۴ ـ بانک مرکزی پس از دریافت تمامی مدارک لازم، احراز صلاحیت فردی متقاضیان و بررسی شرایط آن ها از حیث انطباق با الزامات قانونی و تایید برنامه عملیاتی و پیش نویس اساسنامه پیشنهادی، نسبت بـه صدور موافقت اصولی اقدام می نماید.
ماده ۲۵ ـ چنانچه متقاضیان، حائز شرایط مورد نظر بانک مرکزی نباشند، بانک یادشده صرفاً برای یک بار مراتب را بـه طور مکتوب جهت انجام اصلاحات لازم بـه متقاضیان اعلام می نماید. در صورتی کـه متقاضیان ظرف دو ماه پس از تاریخ اعلام بانک مرکزی، نسبت بـه رفع کامل ایرادات و نواقص اقدام ننمایند، تقاضای تسلیم شده کان لم یکن تلقی خواهد شد. در هر حال، در صورت مخالفت بانک مرکزی، لازم است مراتب با ذکر دلایل بـه متقاضیان اعلام شود.
ب ـ اجازه نامه اولیه
ماده ۲۶ ـ پس از صدور موافقت اصولی، موسسین ضمن تسلیم تقاضای تاسیس خود، موظفند ظرف دو ماه، حداقل معادل پنجاه درصد سرمایه مورد نیاز برای تاسیس موسسه اعتباری را نزد بانک مرکزی تودیع کنند. در غیر این صورت، موافقت اصولی صادره از درجه اعتبار ساقط می شود.
ماده ۲۷ ـ پس از تودیع سرمایه موضوع ماده 26، بانک مرکزی موظف است ظرف یک ماه اساسنامه پیشنهادی موسسین را برای تصویب بـه شورای پول و اعتبار ارایه نماید. چنانچه ظرف دو ماه پس از ارسال اساسنامه پیشنهادی موسسین بـه شورای پول و اعتبار، اساسنامه مذکور در آن شورا طرح و رسیدگی نشود، بـه درخواست موسسین، بانک مرکزی موظف است سرمایه تودیع شده را مسترد نماید، منوط بـه آن کـه موسسین معادل آن، یک فقره ضمانت نامه حسن انجام تعهدات بـه نفع بانک مرکزی تسلیم کنند. موسسین پس از تصویب و ابلاغ اساسنامه پیشنهادی، موظفند ظرف دو ماه معادل ریالی تمامی سهم خود در سرمایه پیشنهادی موسسه اعتباری را نزد بانک مرکزی تودیع کنند. همزمان با تودیع سهم موسسین نزد بانک مرکزی، لاشه ضمانت نامه موضوع این ماده بـه موسسین مسترد می گردد.
ماده 28 ـ پس از تصویب اساسنامه در شورای پول و اعتبار، تغییر ترکیب موسسین و یا اعلام انصراف هر یک از آن ها، منوط بـه موافقت بانک مرکزی خواهد بود. در صورت موافقت بانک یاد شده، موسسین موظفند ظرف دو ماه، اشخاص دیگری را معرفی نمایند. در صورت عدم معرفی شخص یا اشخاص جدید از سوی موسسین در مهلت تعیین شده و یا عدم موافقت بانک یاد شده با شخص یا اشخاص جدید و یا عدم موافقت بانک مرکزی با تسهیم سهام شخص یا اشخاص منصرف از سوی سایر موسسین، موافقت اصولی کان لم یکن تلقی می شود. در این حالت بانک مرکزی، موافقت اصولی صادره را ابطال و ضمانت نامه یا وجوه تودیعی موسسین را مسترد می نماید. موسسین مزبور تا پنج سال نمی توانند تقاضای جدیدی برای تاسیس موسسه اعتباری بـه بانک مرکزی تسلیم کنند.
ماده ۲۹ ـ بانک مرکزی پس از تصویب اساسنامه پیشنهادی موسسین در شورای پول و اعتبار و اخذ رسید مربوط بـه واریز معادل ریالی سهم موسسین در سرمایه پیشنهادی موسسه اعتباری و بررسی منشا تامین وجه تودیع شده و احراز انطباق آن با الزامات قانونی، نسبت بـه صدور اجازه نامه اولیه برای موسسین بـه منظور تشکیل پرونده ثبتی و انجام مقدمات مربوط بـه تامین مابقی سرمایه از طریق پذیره نویسی عمومی، اقدام می نماید.
پ ـ اجازه نامه تاسیس
ماده 30 ـ پس از صدور اجازه نامه اولیه، موسسین موظفند ظرف سه ماه طرح اعلامیه پذیره نویسی خود را بـه بانک مرکزی تسلیم کنند. در غیر این صورت، اجازه نامه اولیه از درجه اعتبار ساقط می شود.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده 31 ـ بانک مرکزی پس از وصول طرح اعلامیه پذیره نویسی، باید مراتب را ظرف یک ماه مورد بررسی قرار داده و نتیجه را بـه موسسین اعلام نماید.
ماده 32 ـ موسسین موظفند پس از تایید طرح اعلامیه پذیره نویسی توسط بانک مرکزی، نسبت بـه انجام پذیره نویسی و معرفی پذیره نویسان بـه بانک مرکزی اقدام کنند.
ماده 33 ـ پس از انقضای مدت زمانی کـه برای پذیره نویسی تعیین شده، با احتساب زمانی کـه مدت پذیره نویسی با موافقت بانک مرکزی تمدید شده است، موسسین مکلفند ظرف یک ماه تعداد سهام هریک از سهامداران را بـه بانک مرکزی اعلام نمایند. در صورتی کـه بخشی از سرمایه از طریق پذیره نویسی تامین نشده باشد، موسسین موظفند ظرف سه ماه پس از اعلام بانک مرکزی، نسبت بـه تامین آن با رعایت حدود مندرج در ماده 19 این آیین نامه، اقدام و وجوه مذکور را نزد بانک مرکزی تودیع نمایند. در غیر این صورت، موافقت اصولی و اجازه نامه اولیه ملغی و بانک یاد شده وجوه تودیعی موسسین را مسترد می کند.
ماده 34 ـ موسسین موظفند پس از انجام اقدامات موضوع ماده 32 این آیین نامه، افراد پیشنهادی برای تصدی سمت های عضو هیات مدیره را حداکثر تا دو برابر تعداد اعضای هیات مدیره مقرر در اساسنامه و بـه ترتیب اولویت همراه با مدارک و مستندات لازم برای احراز صلاحیت هر یک از آن ها بـه بانک مرکزی تسلیم نمایند.
ماده ۳۵ ـ بانک مرکزی پس از دریافت تمامی مدارک مورد نیاز و همچنین اخذ پاسخ استعلامات انجام شده، باید نظر مکتوب خود را در مورد صلاحیت حرفه ای افراد پیشنهادی اعلام نماید.
ماده ۳۶ ـ در صورت عدم احراز صلاحیت اشخاص پیشنهادی برای تصدی سمت های عضو هیات مدیره، موسسین موظفند ظرف یک ماه با رعایت مفاد قانون تجارت و ترتیبات مذکور در این آیین نامه، نسبت بـه معرفی فرد یا افراد دیگری اقدام نمایند.
ماده ۳۷ ـ موسسین موظفند پس از برگزاری مجمع عمومی موسس، نسخه ای از صورت جلسه مجمع عمومی موسس بـه انضمام اساسنامه، اعلامیه قبولی مدیران و بازرس یا بازرسان قانونی را بـه بانک مرکزی تسلیم نمایند.
ماده ۳۸ ـ بانک مرکزی پس از تایید پذیره نویسی، دریافت اساسنامه مصوب مجمع عمومی موسس، دریافت اعلامیه قبولی مدیران و بازرس یا بازرسان قانونی، احراز صلاحیت اعضای هیات مدیره پیشنهادی، احراز تودیع صد درصد سرمایه لازم توسط موسسین و تایید منشا تامین وجوه حاصل از پذیره نویسی، نسبت بـه صدور اجازه نامه تاسیس اقدام می نماید.
ماده ۳۹ ـ صدور اجازه نامه تاسیس صرفا بـه منظور ثبت موسسه اعتباری در شرف تاسیس در مراجع ثبتی بوده و شروع فعالیت آن منوط بـه اخذ اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی می باشد.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۴۰ ـ مدت اعتبار اجازه نامه تاسیس صادره توسط بانک مرکزی، حداکثر شش ماه پس از صدور آن است مگر آن کـه بـه دلایل خاص، مدت دیگری در آن قید شده یا این کـه اجازه نامه مربوط از طرف بانک مرکزی تمدید شده باشد. موسسین موظفند ظرف این مدت، نسبت بـه ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی و انجام اقدامات لازم برای اخذ اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی اقدام نمایند.
ت ـ اجازه نامه فعالیت
ماده ۴۱ ـ پس از ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی، تمامی سرمایه سپرده شده نزد بانک مرکزی بـه موسسین مسترد می گردد.
ماده ۴۲ ـ هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است پس از ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی، نسبت بـه تمهید حداقل الزامات آغاز فعالیت موسسه اعتباری از جمله تدارک محل فعالیت، تامین نیروی انسانی و فراهم آوردن تجهیزات مورد نیاز برای استقرار سامانه بانکداری متمرکز اقدام نماید.
ماده ۴۳ ـ هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است گزینه های پیشنهادی برای تصدی سمت های مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری را همراه با مدارک و مستندات لازم برای احراز صلاحیت هر یک از آن ها بـه بانک مرکزی معرفی نماید.
ماده 44 ـ بانک مرکزی پس از دریافت تمامی مدارک مورد نیاز و همچنین اخذ پاسخ استعلامات انجام شده، باید نظر مکتوب خود را در مورد صلاحیت حرفه ای اشخاص پیشنهادی اعلام نماید.
ماده ۴۵ ـ در صورت عدم احراز صلاحیت اشخاص پیشنهادی برای تصدی سمت های مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری، هیات مدیره موظف است ظرف یک ماه با رعایت مقررات قانون تجارت و ترتیبات مذکور در این آیین نامه، نسبت بـه معرفی فرد یا افراد دیگری اقدام نماید.
ماده ۴۶ ـ بانک مرکزی پس از ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی و دریافت اساسنامه ثبت شده، آگهی ثبت در روزنامه رسمی و سایر مدارک لازم و دریافت اسامی صاحبان امضای مجاز و همچنین حصول اطمینان از تحقق الزامات مذکور در ماده 42 این آیین نامه و احراز صلاحیت مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری، نسبت بـه صدور اجازه نامه فعالیت اقدام می نماید.
ماده ۴۷ ـ موسسه اعتباری پیش از اخذ اجازه نامه فعالیت، مجاز بـه انجام هیچگونه عملیات بانکی نمی باشد. در غیر این صورت، بانک مرکزی موظف است با همکاری نیروی انتظامی، ضمن متوقف ساختن فعالیت آن، اقدامات لازم را برای لغو اجازه نامه تاسیس معمول نماید.
ماده 48 ـ پس از صدور اجازه نامه فعالیت، مدیرعامل موسسه اعتباری موظف است تاریخ شروع رسمی فعالیت موسسه اعتباری را بـه صورت مکتوب و قبل از آغاز فعالیت، بـه بانک مرکزی اعلام نماید.
ماده ۴۹ ـ مدت اعتبار اجازه نامه فعالیت، حداکثر یک سال پس از صدور آن است. چنانچه موسسه اعتباری طی مدت مذکور، فعالیت خود را آغاز ننماید، بانک مرکزی موظف است اقدامات لازم برای لغو اجازه نامه تاسیس را در چارچوب مقررات مربوط معمول نماید.
فصل هفتم ـ نحوه اداره
الف ـ هیات مدیره
ماده 50 ـ مسئولیت سیاست گذاری و نظارت بر نحوه اداره، حسن اجرای قوانین و مقررات و مدیریت خطر (ریسک) موسسه اعتباری بر عهده هیات مدیره می باشد.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده 51 ـ اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری، باید از شرایط ذیل برخوردار باشند:
1 ـ تابعیت ایران (برای رئیس هیات مدیره و اکثریت اعضای هیات مدیره).
2 ـ پیرو دین اسلام یا یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی.
3 ـ دارا بودن حسن شهرت و امانت داری.
4 ـ دارا بودن دانشنامه کارشناسی یا بالاتر در رشته های مرتبطی کـه فهرست آن توسط بانک مرکزی اعلام می شود.
5 ـ نداشتن سابقه محکومیت قطعی بـه سرقت، ارتشاء، اختلاس، خیانت در امانت، کلاهبرداری، پولشویی، جعل و تزویر، صدور چک بی محل و ورشکستگی بـه تقصیر یا تقلب، اعم از این کـه حکم از دادگاه های داخلی یا خارج کشور صادر شده یا محکوم، مجرم اصلی یا شریک یا معاون جرم بوده باشد.
6 ـ نداشتن منع تصدی عضویت در هیات مدیره موسسات اعتباری ناشی از محکومیت قطعی در هیات انتظامی بانک ها.
7 ـ نداشتن بدهی غیر جاری بـه بانک ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی.
8 ـ نداشتن سهم یا سمت در سایر موسسات اعتباری مگر با اجازه بانک مرکزی.
9 ـ دارا بودن حداقل ده سال سابقه کار در نظام بانکی برای رئیس و حداقل دو سوم اعضای هیات مدیره.
10 ـ برخورداری از صلاحیت تخصصی بـه تشخیص بانک مرکزی.
11 ـ نداشتن سابقه تصدی سمت مشابه در موسسه اعتباری دیگری کـه اجازه نامه تاسیس آن لغو گردیده یا اداره آن بر عهده بانک مرکزی قرار گرفته است.
12 ـ قرار نگرفتن در شمول مصادیق ماده 111 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت.
13 ـ عدم اشتغال هم زمان در وزارتخانه ها، موسسات و شرکت های دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی.
تبصره ـ عضویت کارمندان دولت در هیات مدیره موسسه اعتباری در صورتی کـه بـه عنوان نماینده سهام دولت باشد، با رعایت قوانین و مقررات مربوط مجاز می باشد.
ماده ۵۲ ـ انتخاب اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری و تمدید دوره مسئولیت آن ها، منوط بـه تایید صلاحیت حرفه ای اشخاص مذکور توسط بانک مرکزی می باشد.
ماده ۵۳ ـ در صورت سلب صلاحیت حرفه ای هر یک از اعضای هیات مدیره توسط بانک مرکزی، عضو مذکور منعزل تلقی می گردد و ادامه تصدی این مدیران در حکم دخل و تصرف غیرقانونی در وجوه و اموال عمومی خواهد بود.
ماده ۵۴ ـ اکثریت اعضای هیات مدیره باید فاقد سمت اجرایی در موسسه اعتباری باشند و نمی توانند هیچ گونه سمت مدیریتی، کارشناسی، مشاوره ای یا نظایر آن بـه استثنای عضویت در کمیته های مذکور در ماده 56 این آیین نامه را در موسسه اعتباری بپذیرند.
ماده ۵۵ ـ رییس هیات مدیره نمی تواند از میان اعضای هیات مدیره دارای سمت اجرایی انتخاب شود و مسئولیت اجرایی در بانک داشته باشد.
ماده ۵۶ ـ هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است در چارچوبی کـه توسط بانک مرکزی تعیین می شود، کمیته هایی شامل کمیته حسابرسی و کمیته عالی مدیریت خطر (ریسک) را تشکیل داده و نحوه فعالیت آن ها را تعیین و بـه مورد اجرا، گذارد.
ب ـ هیات عامل
ماده ۵۷ ـ مدیرعامل، قائم مقام و معاونین مدیرعامل، اعضای هیات عامل موسسه اعتباری را تشکیل می دهند کـه باید بـه صورت تمام وقت در موسسه اعتباری اشتغال داشته باشند. حدود وظایف و اختیارات، مدت تصدی و حق الزحمه اعضای هیات عامل توسط هیات مدیره تعیین می شود.
ماده ۵۸ ـ مدیرعامل بـه عنوان بالاترین مقام اجرایی موسسه اعتباری، اداره امور اجرایی موسسه اعتباری را بر عهده دارد و از میان اشخاص حقیقی توسط هیات مدیره موسسه اعتباری انتخاب می شود. مدیرعامل یک نفر را بـه عنوان قائم مقام و یک یا چند نفر را بـه عنوان معاون مدیرعامل کـه قبلاً انتخاب آنان بـه تایید هیات مدیره رسیده باشد، منصوب می کند.
ماده ۵۹ ـ انتخاب مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری و تمدید دوره مسئولیت آن ها، منوط بـه تایید صلاحیت حرفه ای اشخاص مذکور توسط بانک مرکزی می باشد. مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل باید واجد شرایط مقرر در ماده 51 این آیین نامه باشند.
ماده ۶۰ ـ مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری باید دارای حداقل ده سال سابقه فعالیت در مدیریت امور بانکی یا بازار سرمایه کـه حداقل پنج سال آن در نظام بانکی کشور بوده است، برخوردار باشند.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۶۱ ـ انتخاب اعضای هیات عامل موسسه اعتباری از میان اعضای هیات مدیره مشروط بـه رعایت مفاد ماده 54 این آیین نامه، مجاز است.
پ ـ حداقل الزامات ناظر بر ساختار
ماده 62 ـ موسسه اعتباری موظف است بـه منظور شناسایی، سنجش، پایش و کنترل خطر (ریسک) هایی کـه بر تداوم فعالیت موسسه اعتباری اثرگذار است، از جمله خطر (ریسک) اعتباری، خطر (ریسک) نقدینگی، خطر (ریسک) عملیاتی، خطر (ریسک) بازار و خطر (ریسک) تطبیق، نظام جامع مدیریت خطر (ریسک) را در چارچوب حداقل الزاماتی کـه توسط بانک مرکزی تعیین می شود، طراحی و پیاده سازی نماید. در اجرای تکلیف مقرر در این ماده، هیات عامل باید در ساختار سازمانی موسسه اعتباری واحد سازمانی مستقلی را تحت عنوان " مدیریت خطر (ریسک) " ایجاد نماید.
تبصره ـ واحد سازمانی مذکور باید مستقیماً تحت نظارت هیات عامل موسسه اعتباری فعالیت نموده و بـه آن گزارش دهد.
ماده 63 ـ موسسه اعتباری مکلف است نظام مناسب و کارآمد کنترل های داخلی مطابق با حداقل الزاماتی کـه توسط بانک مرکزی ابلاغ می شود، پیاده سازی نماید. در اجرای تکلیف مقرر در این ماده، لازم است در ساختار سازمانی موسسه اعتباری، یک واحد سازمانی مستقل تحت عنوان " حسابرسی داخلی " کـه مسئولیت نظارت بر حسن اجرای امور موسسه اعتباری را بر عهده دارد، ایجاد شود.
تبصره ـ واحد سازمانی مذکور باید مستقیماً تحت نظارت هیات عامل موسسه اعتباری فعالیت نموده و بـه آن گزارش دهد.
ماده 64 ـ موسسه اعتباری موظف است در اجرای قانون مبارزه با پولشویی و آیین نامه ها و دستورالعمل های مرتبط با آن، واحد سازمانی مستقلی را برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم ایجاد نماید.
ماده ۶۵ ـ موسسه اعتباری مکلف است بـه منظور اتخاذ تصمیم در خصوص درخواست های تسهیلات و تعهدات از حیث انطباق با حدود و ضوابط تعیین شده، در چارچوبی کـه توسط بانک مرکزی تعیین می شود، کمیته ای تحت عنوان "کمیته اعتباری" تشکیل دهد. کمیته مزبور می تواند بر حسب مبلغ تسهیلات و تعهدات، بخشی از وظایف و اختیارات خود را بـه کمیته های فرعی اعتباری کـه در سطوح مختلف ساختار سازمانی موسسه اعتباری تشکیل می شود، تفویض نماید.
فصل هشتم ـ مقررات ناظر بر فعالیت
ماده ۶۶ ـ موسسه اعتباری پس از دریافت اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی می تواند بـه انجام عملیات مجاز بانکی در چارچوب قوانین و مقررات مربوط و ضوابط شورای پول و اعتبار، مبادرت نماید.
تبصره ـ انجام عملیات ارزی و سایر اموری کـه منوط بـه اخذ مجوز جداگانه از بانک مرکزی می باشد، تابع ضوابط خاص خود است.
ماده ۶۷ ـ اعطای تسهیلات بـه اشخاص مرتبط با موسسه اعتباری کـه مصادیق آن توسط شورای پول و اعتبار تعیین شده است و قبول تعهدات بـه نفع آن ها صرفاً در چارچوب ضوابط مصوب شورای پول و اعتبار مجاز است.
ماده ۶۸ ـ اعطای تسهیلات بـه ذی نفع واحد و قبول تعهدات بـه نفع وی، صرفاً در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار مجاز است.
ماده ۶۹ ـ چنانچه نسبت کفایت سرمایه موسسه اعتباری از پنجاه درصد میزان مقرر شورای پول و اعتبار کمتر شود، هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا در خصوص یکی از موارد ذیل اتخاذ تصمیم شود:
۱ ـ افزایش سرمایه.
۲ ـ تسلیم تقاضای انحلال بـه بانک مرکزی.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۷۰ ـ سرمایه موسسه اعتباری نباید کمتر از حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس و فعالیت موسسه اعتباری موضوع ماده 18 این آیین نامه باشد. چنانچه سرمایه موسسه اعتباری بر اثر زیان های وارده از حداقل سرمایه مذکور کمتر شود، هیات مدیره موظف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده را دعوت نماید تا در خصوص یکی از موارد ذیل اتخاذ تصمیم شود:
۱ ـ تکمیل سرمایه بر اساس آیین نامه موضوع بند (ب) ماده 33 قانون پولی و بانکی کشور.
۲ ـ تداوم فعالیت در قالب یکی دیگر از انواع موسسات اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی کـه تاسیس و فعالیت آن بـه سرمایه کمتری نیاز دارد.
۳ ـ تسلیم تقاضای انحلال بـه بانک مرکزی.
ماده ۷۱ ـ سرمایه گذاری موسسه اعتباری بـه حساب خود در سهام و سایر اوراق بهادار منتشره توسط سایر اشخاص صرفاً در چارچوب ضوابط مصوب شورای پول و اعتبار مجاز می باشد.
ماده 72 ـ منافع حاصل از تسهیلات اعطایی موسسه اعتباری بر اساس قرارداد منعقده، متناسب با نوع، مدت و مبالغ سپرده های سرمایه گذاری و رعایت سهم منابع موسسه اعتباری بـه نسبت مدت و مبلغ در کل وجوه بـه کار گرفته شده در اعطای تسهیلات، باید پس از کسر حق الوکاله موسسه اعتباری، در چارچوب ضوابط مصوب شورای پول و اعتبار محاسبه و تقسیم شود.
ماده ۷۳ ـ موسسه اعتباری موظف است اطلاعات مربوط بـه صورت های مالی، مدیریت خطر (ریسک)، حاکمیت شرکتی و همچنین گزارش عملکرد هیات مدیره و رویدادهای با اهمیت طی دوره مالی را مطابق با ضوابط شورای پول و اعتبار، برای عموم منتشر نماید.
ماده 74 ـ موسسه اعتباری مکلف است قبل از اعطا یا ایجاد هرگونه تسهیلات و تعهدات، نسبت بـه اعتبار سنجی و تعیین حد اعتباری متقاضیان بر اساس دستورالعمل ابلاغی بانک مرکزی، اقدام نماید.
ماده ۷۵ ـ موسسه اعتباری موظف است قبل از اعطاء یا ایجاد هرگونه تسهیلات و تعهدات، سوابق اعتباری متقاضی را از "سامانه یکپارچه اطلاعاتی مشتریان در بانک مرکزی" در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار، استعلام نماید.
ماده ۷۶ ـ اعطای تسهیلات بـه متقاضیان دارای بدهی غیر جاری و یا سابقه چک برگشتی رفع سوء اثر نشده موجود در سامانه یکپارچه اطلاعاتی مشتریان در بانک مرکزی و قبول تعهدات برای آنان ممنوع است.
تبصره ـ اعطای تسهیلات و یا قبول تعهدات جدید برای اشخاصی کـه در چارچوب قوانین و مقررات مربوط نسبت بـه تعیین تکلیف بدهی غیر جاری خود با موسسه اعتباری اقدام نموده اند، از حکم مذکور در این ماده مستثنی می باشد.
ماده ۷۷ ـ موسسه اعتباری نمی تواند سهام خود را کـه متعلق بـه سهامداران آن است، برای تضمین تسهیلات اعطایی و یا تعهدات ایجاد شده بـه عنوان وثیقه بپذیرد.
ماده ۷۸ ـ موسسه اعتباری باید متناسب با هر یک از طبقات دارایی های خود، در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک مرکزی، ذخیره کافی اختصاص دهد.
ماده ۷۹ ـ موسسه اعتباری موظف است همواره بخشی از دارایی های خود را در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار بـه صورت دارایی های آنی نگهداری نماید.
ماده ۸۰ ـ موسسه اعتباری موظف است اوراق بازرگانی، اسناد و دفاتر خود را مطابق با ضوابط شورای پول و اعتبار، نگهداری و امحاء نماید.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۸۱ ـ ایجاد یا تعطیلی شعبه یا باجه یا نمایندگی موسسه اعتباری در داخل یا خارج کشور، در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار امکان پذیر است.
ماده ۸۲ ـ خرید و فروش اموال توسط موسسه اعتباری صرفاً در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار مجاز می باشد.
ماده ۸۳ ـ تملک دارایی های ثابت توسط موسسه اعتباری صرفاً با رعایت نسبت مانده خالص دارایی های ثابت بـه علاوه وثایق تملیکی بـه حقوق صاحبان سهام پس از کسر سود انباشته و سود قطعی نشده ابلاغی توسط بانک مرکزی مجاز است.
ماده ۸۴ ـ موسسه اعتباری متناسب با میزان سپرده های دریافتی (اعم از ریالی و ارزی)، باید سپرده قانونی بـه میزانی کـه توسط شورای پول و اعتبار تعیین می شود، نزد بانک مرکزی تودیع نماید.
ماده ۸۵ ـ موسسه اعتباری موظف است نرخ کارمزدها را در چارچوب ضوابط ابلاغی توسط بانک مرکزی رعایت نماید.
ماده ۸۶ ـ موسسه اعتباری باید بر اساس ضوابط ابلاغی بانک مرکزی، عملیات حسابداری، دفترداری و تهیه و تنظیم صورت های مالی خود را انجام دهد.
ماده 87 ـ نگهداری حساب های وزارتخانه ها، موسسات دولتی و وابسته بـه دولت، شرکت های دولتی، شهرداری ها و همچنین موسساتی کـه بیش از نصف سرمایه آن ها متعلق بـه وزارتخانه ها، موسسات دولتی و وابسته بـه دولت، شرکت های دولتی و یا شهرداری ها می باشد و انجام کلیه عملیات بانکی آن ها در داخل یا خارج از کشور توسط موسسه اعتباری با اجازه بانک مرکزی و در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک یاد شده امکان پذیر است.
ماده ۸۸ ـ موسسه اعتباری در مقابل خساراتی کـه در اثر عملیات آن متوجه مشتریان می شود، مسئول و متعهد جبران می باشد. اعضای هیات مدیره، مدیرعامل و سایر اعضای هیات عامل موسسه اعتباری نیز مسئول خساراتی می باشند کـه بـه علت تخلف هر یک از آن ها، از قوانین و مقررات مربوط و یا اساسنامه موسسه اعتباری بـه صاحبان سهام و یا مشتریان وارد می شود.
ماده ۸۹ ـ اعطای تسهیلات و یا قبول تعهدات توسط موسسه اعتباری، منوط بـه اخذ تامین کافی می باشد.
ماده ۹۰ ـ خرید سهام موسسه اعتباری توسط موسسه اعتباری و شرکت هایی کـه موسسه اعتباری بر آن ها نفوذ یا کنترل موثر دارد، ممنوع می باشد.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۹۱ ـ هر سال بخشی از سود ویژه موسسه اعتباری کـه نباید از پانزده درصد آن کمتر و از بیست درصد بیشتر باشد، باید مطابق با ضوابط بانک مرکزی بـه عنوان اندوخته قانونی نگهداری شود. اندوخته قانونی پس از آن کـه بـه میزان سرمایه رسید، اختیاری است. موسسه اعتباری موظف است در هر سال بخشی از سود ویژه بـه میزانی کـه بانک مرکزی تعیین می نماید، بـه عنوان اندوخته احتیاطی نگهداری کند.
فصل نهم ـ نظارت
ماده ۹۲ ـ موسسه اعتباری موظف بـه رعایت تمامی قوانین و مقررات مربوط بـه موسسات اعتباری غیردولتی، مصوبات شورای پول و اعتبار، مفاد اساسنامه مصوب و بخشنامه ها و دستورالعمل های بانک مرکزی، می باشد.
ماده 93 ـ موسسه اعتباری موظف است سامانه جامع اطلاعات مشتریان خود را بـه گونه ای ایجاد نماید کـه هرگونه اطلاعات و آمار مورد نیاز بانک مرکزی اعم از مالی یا غیر مالی را بـه صورت ادواری یا موردی و انفرادی یا تلفیقی حداکثر ظرف هفت روز در اختیار بانک یاد شده قرار دهد.
ماده ۹۴ ـ موسسه اعتباری باید در مقاطع زمانی سالانه، گزارشی از نظام مدیریت خطر (ریسک) و نظام کنترل داخلی خود را بـه بانک مرکزی ارایه کند.
ماده ۹۵ ـ بانک مرکزی می تواند نسبت بـه سلب صلاحیت حرفه ای اعضای هیات مدیره، مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری کـه از قوانین و مقررات مربوط و همچنین مفاد اساسنامه موسسه اعتباری تخطی نمایند، اقدام کند.
ماده 96 ـ در صورتی کـه بـه هر دلیل، تعداد اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری از حد نصاب مقرر کمتر شود و برای مدت بیش از سه ماه، اقدامی برای تکمیل اعضای هیات مدیره از سوی ارکان ذی صلاح موسسه اعتباری انجام نشود، بانک مرکزی باید ضمن سلب صلاحیت اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری، برای اداره امور موسسه اعتباری و تمهید مقدمات برگزاری مجمع عمومی، فردی را از میان خبرگان و متخصصین امور بانکی بـه عنوان سرپرست منصوب نماید. فرد منصوب دارای کلیه اختیارات هیات مدیره موسسه اعتباری بوده و موظف است حداکثر ظرف هشت ماه نسبت بـه برگزاری مجمع عمومی برای انتخاب اعضای جدید هیات مدیره اقدام نماید. در هر حال، مدت مسئولیت سرپرست تعیین شده توسط بانک مرکزی بیش از یک سال نخواهد بود. جبران خدمات سرپرست، بـه میزانی کـه بانک مرکزی تعیین می نماید، بر عهده موسسه اعتباری است.
ماده ۹۷ ـ موسسه اعتباری موظف است در صندوق ضمانت سپرده ها عضویت داشته و کلیه شرایط و ضوابط آن را رعایت نماید.
ماده 98 ـ تشخیص موارد تخلف از مفاد این آیین نامه با بانک مرکزی است و با متخلفین مطابق قوانین و مقررات مربوط رفتار می شود.
فصل دهم ـ بازرس قانونی و حسابرس
ماده ۹۹ ـ بازرس قانونی و حسابرس موسسه اعتباری باید از میان موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران کـه در فهرست حسابرسان معتمد و مورد تایید بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار نیز قرار دارند و یا سازمان حسابرسی، انتخاب شود.
بیشتر بخوانید:
موضوعات بانکی در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات پولی و بانکی در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۱۰۰ ـ موسسه اعتباری نمی تواند بازرس قانونی و حسابرسی را کـه برای چهار سال متوالی بازرسی و حسابرسی آن را بر عهده داشته است، برای سال بعد آن بـه عنوان بازرس یا حسابرس انتخاب نماید.
تبصره ـ چنانچه سازمان حسابرسی بـه عنوان بازرس یا حسابرس موسسه اعتباری تعیین شده باشد، از شمول قاعده فوق مستثنی است.
فصل یازدهم ـ لغو اجازه نامه تاسیس، انحلال، ورشکستگی و تصفیه
ماده ۱۰۱ ـ بانک مرکزی می تواند در چارچوب قوانین و مقررات مربوط از جمله قانون پولی و بانکی کشور و قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی و مقررات شورای پول و اعتبار، نسبت بـه لغو اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری اقدام نماید. موسسه اعتباری کـه اجازه نامه تاسیس آن لغو می شود، از تاریخ الغای اجازه تاسیس، منحل شده و تا خاتمه تصفیه و آگهی آن, طبق دستور بانک مرکزی عمل می نماید.
ماده 102 ـ انحلال اختیاری موسسه اعتباری موکول بـه طی مراحل قانونی و تعیین تکلیف نحوه بازپرداخت انواع سپرده ها و اعلام قبلی و مکتوب بـه بانک مرکزی و کسب موافقت بانک یاد شده می باشد.
ماده ۱۰۳ ـ در صورت ورشکستگی موسسه اعتباری، تصفیه آن با نظارت بانک مرکزی و بر اساس قانون پولی و بانکی کشور، مقررات ناظر بر ورشکستگی در قانون تجارت و ضوابط صندوق ضمانت سپرده ها انجام می شود.
ماده 104 – هر گاه موسسه اعتباری پس از انجام تشریفات قانونی مربوط منحل گردد، مدیران تصفیه موسسه اعتباری منحله بـه پیشنهاد رییس کل بانک مرکزی و تایید شورای پول و اعتبار تعیین می شود. تمامی مراحل تصفیه موسسه اعتباری مطابق با قانون پولی و بانکی کشور و قوانین و مقررات مربوط انجام می شود.
فصل دوازدهم ـ ادغام
ماده ۱۰۵ ـ ادغام موسسه اعتباری با موسسات اعتباری دیگر بـه شکل یک جانبه (بقاء موسسه اعتباری پذیرنده ادغام و محو شخصیت حقوقی موسسات اعتباری ادغام شونده) و دو یا چند جانبه (محو شخصیت حقوقی موسسات اعتباری ادغام شونده و ایجاد یک موسسه اعتباری جدید) در چارچوب قوانین و مقررات مربوط و با موافقت بانک مرکزی و با رعایت ضوابط سازمان بورس و اوراق بهادار در این خصوص، پس از تصویب آن در مجمع عمومی فوق العاده تمامی موسسات مشمول ادغام، امکان پذیر می باشد.
ماده ۱۰۶ ـ در صورت ادغام، کلیه حقوق و تعهدات، دارایی ها، دیون و مطالبات موسسه اعتباری بـه موسسه اعتباری پذیرنده ادغام یا موسسه اعتباری جدید منتقل می شود.
فصل سیزدهم ـ سایر مقررات
ماده ۱۰۷ ـ موسسه اعتباری در مواردی کـه در این آیین نامه ذکر نشده است، تابع قوانین و مقررات جاری از جمله قانون پولی و بانکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا، قانون اجرای سیاست های کلی اصل قانون اساسی، قانون تجارت، قانون مبارزه با پولشویی، مصوبات هیات وزیران، مقررات و ضوابط بانک مرکزی و سایر قوانین و مقررات مربوط و همچنین اساسنامه مصوب خود می باشد.
ماده ۱۰۸ ـ در صورت اشتغال بـه هرگونه عملیات بانکداری بدون رعایت مقررات این آیین نامه، بانک مرکزی مکلف بـه اعمال اقدامات لازم در چارچوب قانون پولی و بانکی کشور، قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی و سایر قوانین و مقررات مربوط در مورد موسسات و افراد متخلف خواهد بود.
ماده ۱۰۹ ـ مقررات مغایر این آیین نامه از جمله مقررات ناظر بر تاسیس و شیوه فعالیت موسسات اعتباری غیر بانکی موضوع مصوبات 1371/04/13 و 1373/10/03 شورای پول و اعتبار، آیین نامه نحوه تاسیس و اداره بانک ها و موسسات مالی و اعتباری غیردولتی مصوب جلسه 1388/08/12 شورای پول و اعتبار، از تاریخ ابلاغ این آیین نامه لغو می شوند.
اسحاق جهانگیری ـ معاون اول رییس جمهور