اساسنامه بنیاد ملی علم ایران مصوب 1402/10/26

اساسنامه بنیاد ملی علم ایران مشتمل بر مقدمه، 17 ماده و 7 تبصره مصوب 1402/10/26 شورایعالی انقلاب فرهنگی

شناسنامه اساسنامه بنیاد ملی علم ایران:

شماره روزنامه رسمی: 22889

تاریخ روزنامه رسمی: 1402/12/14

شماره ابلاغ: 1402/22908/دش

تاریخ ابلاغ: 1402/11/12

مرجع تصویب: شورای عالی انقلاب فرهنگی

تاریخ تصویب: 1402/10/26

بیشتر بخوانید:

مجموعه اساسنامه بنیادها

مجموعه مقررات امور علمی و پژوهشی

موضوعات علمی، پژوهشی و آموزشی در آرای دیوان عدالت اداری

متن اساسنامه بنیاد ملی علم ایران

مصوبه «اصلاح اساسنامه صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور و تغییر نام آن بـه بنیاد ملی علم ایران» کـه در جلسه 894 مورخ 1402/10/26 شورای عالی انقلاب فرهنگی بـه تصویب رسید، بـه شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می گردد:

مقدمه

افق بلند پیش روی جمهوری اسلامی ایران؛ پیشرفت همه جانبه و مداوم است. لازمه ساختن این آینده و افق روشن، آفرینش های علمی است. علم؛ بـه مثابه العلم سلطان؛ آشکارترین وسیله عزت و قدرت، مرجعیت و سرآمدی کشور و در مقام خَیرُ العِلمِ مانَفَعَ زیربنای حل مسائل جامعه و تداوم نوآوری در صنعت و اقتصاد کشور است. بـه تحقیق، سرمایه گذاری در پژوهش های علمی مبتنی بر خلاقیت و انگیزه جدی دانشمندان و پژوهشگران، آینده ای روشن را برای کشور رقم می زند.

در این راستا و با هدف تحقق بند ۴ اصل سوم قانون اساسی و بـه استناد بند 1 سیاست های کلی «علم و فناوری» ابلاغی مورخ 1393/06/29 رهبر معظم انقلاب مبنی بر «جهاد مستمر علمی با هدف کسب مرجعیت علمی و فناوری در جهان» از طریق «ارتقاء جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری»، «توسعه علوم پایه و تحقیقات بنیادی» و «دستیابی بـه علوم و فناوری های پیشرفته» و با عنایت بـه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و تأکید معظم له بر دستیابی بـه قله های دانش جهان، عبور از مرزهای کنونی دانش و شتاب حرکت و جهاد علمی در کشور و بـه استناد بند 8 اهداف کلان نظام علم و فناوری سند «نقشه جامع علمی کشور» مصوب دی ماه ۱۳۸۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر «گسترش همکاری در حوزه های علوم و فناوری بـا مراکز علمی معتبر بین المللی»؛ «صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور» مصوب جلسه 522 مورخ 1382/5/7 شورای عالی انقلاب فرهنگی بـه «بنیاد ملی علم ایران» تغییر نام می یابد و این اساسنامه؛ جایگزین اساسنامه مصوب جلسه فوق الذکر با اصلاحات بعدی آن می گردد.

ماده 1- تعاریف و اختصارات

معاونت: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری

بنیاد: بنیاد ملی علم ایران

پژوهش علمی: فعالیت نظام مند و خلاقانه ای است کـه برای افزایش ذخیره دانش انجام می شود و کاربردهای جدیدی نیز برای دانش ابداع می کند و مشتمل بر پژوهش های پایه، بنیادی، کاربردی و مأموریت گرا است.

پژوهش پایه: فعالیت نظری یا تجربی است کـه برای کسب دانش جدید درباره بنیان های زیربنایی یک موضوع یا پدیده انجام می شود؛ بدون آنکه در ابتدا کاربرد خاصی از آن مدنظر باشد.

پژوهش بنیادی: پژوهش هایی کـه بـه کشف حقایق (سنن، قوانین، روابط و...) خلقت، تکوین و پیدایش شاخه جدید از علوم یا کشف حقیقتی جدید منجر شود. این تحقیقات معمولاً از طریق بـه چالش کشیدن دانش متعارف موجود صورت می پذیرد و می تواند بـه تحول در حوزه علم و ظهور فناوری منجر شود.

پژوهش کاربردی: مطالعه و بررسی بدیعی است کـه برای کسب دانش جدید انجام می شود و از ابتدا بـه سمت یک مقصد یا هدف کاربردی مشخص جهت دهی شده است.

پژوهش مأموریت گرا: فعالیت پژوهشی برای پرداختن بـه چالش های ملی و جهانی است. این چالش ها؛ متنوع، پیچیده و بـه هم مرتبط و نیازمند بررسی چند رشته ای و چند بخشی هستند. پژوهش مأموریت گرا با همکاری و مشورت با طیف وسیعی از بازیگران اجتماعی انجام می پذیرد.

ترویج علم: تقویت اعتماد بـه علم و ارتقاء ارزشمندی آن در جامعه با مشارکت دادن گروه های مختلف مردم در فعالیت های علمی، ارتقاء درک عمومی از علم و اشاعه یافته های علمی بـه زبان مردم.

ماده 2- جایگاه و شخصیت حقوقی

بنیاد؛ مؤسسه ای دولتی و وابسته بـه معاونت و دارای شخصیت حقوقی مستقل است کـه بـه صورت هیأت امنایی اداره می شود و در امور مالی، اداری و استخدامی تابع مصوبات هیأت امناست.

ماده 3- قلمرو فعالیت

قلمرو فعالیت بنیاد، اعطاء کمک و حمایت از پژوهش های علمی و ترویج علم در حوزه های مختلف در چارچوب سیاست ها و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین می شود. بنیاد؛ هماهنگ با سایر بخش های معاونت، از پژوهش های اولویت دار حمایت و بـه صورت فراسازمانی با تمرکز بر خلأهای پژوهشی کشور فعالیت می نماید.

ماده 4- اهداف

1- ظرفیت سازی برای پیشبرد مرزهای دانش در سطح جهانی برای دستیابی بـه مرجعیت علمی و سرآمدی جمهوری اسلامی ایران؛

2- ایجاد ظرفیت خلق راه حل های بدیع و حل مسائل کلان بر اساس اولویت های ملی؛

3- زمینه سازی برای ارتقاء ارزشمندی علم در جامعه از طریق تبیین دستاوردهای علمی و ترویج علم.

ماده 5- وظایف

1- تدوین و اجرای برنامه های حمایت از پژوهش های علمی بـه ویژه علوم پایه و علوم انسانی؛

2- تدوین برنامه های ترویج علم و حمایت از آنها؛

3- اعطاء کرسی های پژوهشی بـه پژوهشگران برجسته؛

4- توسعه و تعمیق نظام داوری پژوهش ها و نوآوری های علمی در بنیاد مبتنی بر ارزیابی تخصصی، شفافیت و پاسخ گویی؛

5- تدوین، پیاده سازی و ترویج استانداردهای علمی برای ارتقاء کیفیت پژوهش؛

6- الگوسازی با معرفی و تقدیر از نقش آفرینان برجسته در پژوهش و انتقال دانش و دستاوردهای پژوهشی بـه حوزه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه بر اساس مفهوم علم نافع؛

7- تقویت زمینه های همکاری با دستگاه ها، سازمان ها و نهادهای حامی پژوهش و صندوق های مرتبط با پژوهش های علمی بـه ویژه تکمیل پژوهش های شاخص آن ها؛

8- برقراری تعاملات و همکاری های بین المللی بـه منظور حمایت، تقویت و توسعه پژوهش ذیل سند جامع روابط علمی بین المللی جمهوری اسلامی ایران.

ماده 6- منابع

منابع بنیاد عبارتند از: کمک های سالیانه دولت و وجوه اداره شده، کمک های دستگاه های دولتی و غیردولتی، کمک های مردمی، موقوفات، درآمدهای اختصاصی، تسهیلات سیستم بانکی، درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری وجوه مازاد بنیاد کـه در چارچوب قوانین و مقررات کشور تحصیل می شود.

ماده 7- ارکان

بنیاد دارای ارکان زیر است:

الف: هیأت امنا؛

ب: شورای علمی؛

ج: رئیس بنیاد.

ماده 8- ترکیب هیأت امنا

1- معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور (رئیس هیأت امنا)؛

2- دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی یا نماینده تام الاختیار وی؛

3- رئیس سازمان برنامه وبودجه کشور یا معاون ذی ربط؛

4- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا معاون ذی ربط؛

5- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا معاون ذی ربط؛

6- رئیس فرهنگستان علوم یا نماینده تام الاختیار وی؛

7- دو نفر از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب این شورا؛

8- مدیر حوزه های علمیه کشور یا نماینده تام الاختیار وی؛

9- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی یا معاون ذی ربط؛

10- یک نفر از اساتید برجسته دانشگاهی کشور و یک نفر از اساتید و پژوهشگران برجسته حوزوی با حکم رئیس هیأت امنا؛

11- رئیس بنیاد: عضو و دبیر هیأت امنا؛

تبصره - احکام اعضای مندرج در بند 7 برای مدت دو سال بوده و انتخاب مجدد آنها برای حداکثر دو دوره دیگر؛ بلامانع است.

ماده 9- جلسات هیأت امنا

جلسات هیأت امنا بـه دو صورت عادی و فوق العاده تشکیل می گردد و جلسات عادی حداقل سالی یکبار بنا بـه دعوت رئیس بنیاد تشکیل می شود. جلسات فوق العاده در صورت لزوم با تأیید رئیس هیأت امنا تشکیل خواهد شد. جلسات هیأت امنا چه بـه صورت عادی و چه بـه صورت فوق العاده با حضور دو سوم اعضاء رسمیت می یابد و تصمیمات اتخاذ شده با رأی موافق اکثریت نسبی اعضای حاضر در جلسه؛ معتبر است.

ماده 10- وظایف هیأت امنا

1- تعیین سیاست ها و خط مشی های کلی مربوط بـه فعالیت بنیاد در چارچوب اسناد بالادستی علم و فناوری بـه ویژه نقشه جامع علمی کشور؛

2- پیشنهاد تغییر در اساسنامه و ارائه آن بـه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب؛

3- تصویب سهم پژوهش های بنیادی، پایه و کاربردی با تأکید بر پژوهش های بنیادی و پایه در دوره های ۴ساله در چارچوب سیاست های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی؛

4- بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادهای رئیس بنیاد و یا پیشنهادهای ارائه شده توسط حداقل 5 نفر از اعضای هیأت امنا؛

5- تعیین وظایف و انتخاب اعضای کمیسیون دائمی هیأت امنا بـه پیشنهاد رئیس بنیاد؛

6- تصویب آئین نامه های حمایت ها و سایر فعالیت ها های بنیاد؛

7- نظارت بر حسن اجرای وظایف و ارزیابی فعالیت های بنیاد؛

8- تعیین حسابرس و تصویب بودجه و صورت های مالی سالیانه بنیاد؛

9- تصویب نمودار سازمانی و آئین نامه های اداری، استخدامی، تشکیلاتی و حقوق و دستمزد؛

10- تعیین حق مدیریت رئیس و سایر مدیران بنیاد؛

11- تعیین بیشینه مجاز سرمایه گذاری سالانه بنیاد،

تبصره - کمیسیون دائمی هیأت امنا متشکل از رئیس صندوق و 4 نفر از اعضای هیأت امنا است. هیأت امنا می تواند بخشی از وظایف خود را بـه کمیسیون دائمی هیأت امنا تفویض نماید. آیین نامه طرز تشکیل و شرح وظایف این کمیسیون؛ توسط هیأت امنا بـه تصویب خواهد رسید.

ماده 11- رئیس

رئیس بنیاد؛ بالاترین مقام اجرایی بنیاد است کـه با پیشنهاد معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور و تصویب هیأت امنا و با حکم رئیس هیأت امنا برای مدت 4 سال منصوب می شود.

تبصره - برکناری رئیس بنیاد در اختیار رئیس هیأت امنا است.

ماده 12- وظایف رئیس

1- اجرای مصوبات هیأت امنا؛

2- برگزاری جلسات و اداره کمیسیون دائمی هیأت امنا؛

3- اداره و هدایت امور اجرایی بنیاد در چارچوب اساسنامه و ضوابط و مقررات مصوب هیأت امنا؛

4- بـه کارگیری و برکناری نیروهای بنیاد، تعیین حقوق و دستمزد آنان در چارچوب قوانین و مقررات و آیین نامه های مصوب هیأت امنا؛

5- پیشنهاد اصلاح و یا تغییر در مواد اساسنامه بـه هیأت امنا برای تأیید و ارائه آن بـه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب؛

6- تدوین آیین نامه های موردنیاز بنیاد برای تصویب در هیأت امنا؛

7- تدوین شیوه نامه های مورد نیاز بنیاد برای تصویب در شورای علمی؛

8- حفظ و حراست اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول بنیاد؛

9- نمایندگی بنیاد در برابر کلیه مراجع اداری و قضایی و اشخاص ثالث با حق توکیل بـه غیر برای استیفاء حقوق بنیاد در حد مقررات؛

10- تهیه گزارش عملکرد سالانه بنیاد و ارائه آن بـه هیأت امنا برای بررسی و تصویب؛

تبصره - کلیه اسناد مالی و اوراق بهادار با امضاء رئیس بنیاد یا مقام تفویض گیرنده و مدیرکل امور مالی معتبر است.

ماده 13- ترکیب شورای علمی

اعضای شورای علمی بنیاد از بین دانشمندان و پژوهشگران برجسته کشور در رشته های مختلف علمی کـه دارای سوابق درخشان علمی از قبیل برخورداری از آثار علمی ممتاز ملی و بین المللی، اجرای پروژه های پژوهشی هدف مند، آشنا با علوم و فناوری های روز جهان، سابقه مدیریت پژوهش و آشنا با نیازهای پژوهشی علم و فناوری کشور باشند، توسط رئیس بنیاد معرفی و پس از تصویب در کمیسیون دائمی هیأت امنا، با حکم رئیس هیأت امنا بـه مدت 3 سال منصوب می شوند.

تبصره 1- تعداد اعضای شورای علمی با احتساب رئیس بنیاد ۹ نفر است و جلسات آن با حضور بیش از نیمی از اعضا رسمیت می یابد.

تبصره 2- انتخاب اعضای شورای علمی برای دو دوره متوالی بلامانع است.

تبصره 3- ریاست شورای علمی برعهده رئیس بنیاد است.

ماده 14- وظایف شورای علمی

1- تعیین اولویت ها و تصویب شیوه نامه ها و ضوابط لازم برای تحقق اهداف بنیاد؛

2- تأیید صلاحیت اشخاص حقیقی و حقوقی برای بهره مندشدن از حمایت های بنیاد؛

3- تعیین میزان حمایت ها با توجه بـه سیاست ها و خط مشی های تعیین شده توسط هیأت امنا؛

4- تعیین کارگروه های تخصصی برای ارزیابی برنامه ها و طرح های پیشنهادی مصوب و نظارت بر عملکرد این کارگروه ها؛

5- تصویب سایر معیارها و ارزیابی های متناظر کـه از سوی هیأت امنا بـه شورای علمی ارجاع داده می شود؛

ماده 15- فعالیت های مالی، اداری و استخدامی

بنیاد از نظر فعالیت های مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی؛ مشمول مفاد ماده (۱) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور، تبصره های ذیل آن و تغییرات و اصلاحات بعدی است و بر اساس آیین نامه های مصوب هیأت امنا عمل خواهد کرد. کلیه پرداخت های دولت و سایر دستگاه ها بـه بنیاد؛ کمک تلقی می شود و مانده آن قابل انتقال بـه سال بعد خواهد بود.

ماده 16- تغییر یا اصلاح اساسنامه

انحلال، ادغام و هر گونه تغییر یا اصلاح در اساسنامه بنیاد تنها از طریق یکی از راهکارهای ذیل انجام می شود:

1- بنا بـه پیشنهاد هیأت امنا و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی؛

2- بنا بـه پیشنهاد و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی؛

ماده 17: این اساسنامه مشتمل بر یک مقدمه، 17 ماده و 7 تبصره در جلسه 894 مورخ 1402/10/26 شورای عالی انقلاب فرهنگی بـه تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ؛ لازم الاجراست.

سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی