دستورالعمل ساماندهی فرآیند توقیف، انتقال، نگهداری و ترخیص وسایل نقلیه مصوب 1402/02/30

متن دستورالعمل ساماندهی فرآیند توقیف، انتقال، نگهداری و ترخیص وسایل نقلیه:

با عنایت بـه لزوم حفظ حقوق شهروندی و حمایت از اموال و مالکیت شهروندان و بیت المال، جلوگیری از انباشت وسایل نقلیه توقیفی ناشی از اعمال قوانین، از قبیل قانون مجازات اسلامی، قانون مبارزه با مواد مخدر، قانون رسیدگی بـه تخلفات رانندگی، قانون امور گمرکی، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و تسریع در تعیین تکلیف آن ها، «دستورالعمل ساماندهی فرآیند توقیف، انتقال، نگهداری و ترخیص وسایل نقلیه» بـه شرح مواد آتی است:

ماده ۱ ـ معانی اصطلاحات و اختصارات مندرج در دستورالعمل بـه شرح زیر است:

الف ـ وسیله/وسایل نقلیه : عبارت است از خودرو، اعم از سبک، سنگین، قایق، لنج و یا موتورسیکلت؛

ب ـ توقیف: عبارت است از جلوگیری از تردد وسیله نقلیه و انتقال آن بـه توقف گاه یا متوقف نمودن آن با چرخ یا ابزار الکترونیکی؛

پ ـ توقف گاه: عبارت است از محل نگهداری وسایل نقلیه توقیفی؛

ت ـ وسیله/ وسائل نقلیه رسوبی: وسیله نقلیه توقیفی کـه حداقل بـه مدت شش ماه در مورد موتورسیکلت و یکسال در مورد سایر وسایل نقلیه از زمان امکان ترخیص در پارکینگ بوده و مالک اقدامی برای ترخیص آن ننموده باشد؛

ث ـ مالک: شخصی کـه دارای اسناد معتبر مالکیت وسیله نقلیه بوده یا نام وی در سامانه راهور ثبت شده است و یا نماینده یا متصرف قانونی است؛

ج ـ وسایل نقلیه فرسوده: عبارت از وسایل نقلیه توقیفی کـه بـه علت طول عمر یا میزان کارکرد دچار افت عملکردی و ایمنی شده و امکان رفع عیب و نقص آن وجود ندارد؛

چ ـ وسایل ارتباط جمعی : وسایل ارتباط جمعی اعم از دیداری، شنیداری و یا مجازی؛

ح ـ فراجا: فرماندهی کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران؛

خ ـ سامانه: سامانه جامع پارکینگ.

ماده ۲ ـ توقیف وسائل نقلیه توسط مأمورین جز در موارد مصرح قانونی و یا برابر دستور مقام قضایی ممنوع است.

ماده ۳ ـ مأمورین موظفند در زمان توقیف، قبض متحدالشکل یا رسید الکترونیکی متضمن مشخصات مالک و اطلاعات دسترسی بـه وی، مشخصات وسیله نقلیه، علت و محل توقیف، مشخصات مأمور توقیف کننده، شرایط و فرایند ترخیص و تبعات عدم مراجعه برای ترخیص را تکمیل و پس از امضاء مأمور توقیف کننده بـه مالک تحویل نمایند.

تبصره ۱ ـ مرجع توقیف کننده موظف است مالک را درباره چگونگی رفع توقیف وسیله نقلیه راهنمایی کند.

تبصره ۲ ـ در صورت عدم حضور مالک در زمان توقیف، مرجع توقیف کننده موظف است از طریق ارسال پیامک بـه مالک اطلاع رسانی نماید. همچنین، فراجا ترتیبات لازم جهت امکان استعلام از مرکز فوریت های پلیسی ۱۱۰ را برای مالک فراهم نماید. سایر مراجع توقیف کننده نیز در صورت عدم اطلاع مالک، با اعلام مراتب توقیف بـه فراجا موجبات اطلاع رسانی و امکان استعلام را برای مالک فراهم می نمایند.

ماده ۴ ـ نحوه توقیف و ترخیص و نظارت بر سامانه های مربوط بـه وسایل نقلیه ای کـه با قفل چرخ یا ابزار الکترونیکی متوقف می گردند توسط فراجا تهیه و با تایید رییس قوه قضاییه بـه مبادی ذی ربط ابلاغ خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

ماده ۵ ـ وسایل نقلیه ای کـه توسط مقام قضایی یا فراجا توقیف میشوند، بـه توقفگاه هایی کـه از سوی نیروی انتظامی تعیین میشود، منتقل میگردند. در خصوص توقیف وسایل نقلیه توسط سایر مراجع مطابق ضوابط مربوط عمل می شود.

ماده ۶ ـ فراجا با همکاری مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه حداکثر ظرف مهلت سه ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل امکان نظارت و دسترسی دادستانها و یا روسای حوزه قضایی بخش را بـه سامانه فراهم می کند.

ماده ۷ ـ انتقال وسایل نقلیه با استفاده از وسیله نقلیه ایمن انجام می شود.

ماده ۸ ـ متصدی حمل و انتقال وسایل نقلیه توقیفی مکلف است وسیله نقلیه را بـه متصدی توقف گاه تحویل دهد. بلافاصله پس از تحویل وسیله نقلیه بـه متصدی توقف گاه، وی موظف است صورت مجلسی حاوی نکات زیر تنظیم و بـه امضای خود، حمل کننده و مالک برساند و در سامانه مربوط ثبت و وسیله نقلیه را در محلی مناسب از توقف گاه جانمایی نموده و ترتیب توقیف آن را در سربرگ صورت مجلس مشخص نماید.

1- ذکر نوع و مشخصات دقیق و وضعیت ظاهری وسیله نقلیه؛

2- مشخصات مالک، آدرس، شماره تلفن ثابت و همراه وی.

نسخه اول صورت مجلس بـه متصدی حمل تحویل و نسخه دوم تحویل مالک شده و نسخه سوم باید نزد مسئول توقف گاه نگهداری شود و نسخه چهارم جهت درج در پرونده بـه مرجع مربوط ارسال می شود.

تبصره ـ در صورتی کـه مالک حضور نداشته باشد، نسخه دوم صورت مجلس نزد متصدی توقفگاه می ماند. در مورد خودرو نسخه دوم در داخل آن نگهداری می شود. درب خودرو، درب موتور و صندوق عقب مهر و موم می گردد.

ماده ۹ ـ متصدیان توقف گاه ها موظفند در زمان تحویل یا استرداد وسیله نقلیه حسب مورد، وضعیت آن را با صورتجلسه اولیه توقیف یا تحویل بـه توقف گاه تطبیق داده و هرگونه تغییر در وضعیت یا قطعات و یا بروز آسیب یا خسارت بـه وسیله نقلیه توقیفی را در سامانه ثبت نمایند.

بیشتر بخوانید:

ماده ۱۰ ـ هزینه های حمل و نگهداری وسایل نقلیه توقیفی، حداکثر برابر تعرفه های مصوب هیات وزیران خواهد بود و بـه طرق مقتضی بـه اطلاع شهروندان رسیده و بـه صورت الکترونیکی و متمرکز محاسبه و دریافت خواهد شد.

ماده ۱۱ ـ پس از صدور دستور رفع توقیف وسیله نقلیه، مجری دستور مکلف است، نسبت بـه صدور مجوز تحویل وسیله نقلیه بـه مالک اقدام و مراتب را در سامانه ثبت نماید.

ماده ۱۲ ـ قبل از صدور مجوز تحویل وسیله نقلیه بـه مالک، مسئول مربوط مکلف است، از توقیف نبودن آن بـه جهت دیگر اطمینان حاصل نماید.

تبصره ـ مراتب مجاز بودن تحویل وسیله نقلیه بـه مالک از طریق سامانه ثنا یا طرق مقتضی دیگر بـه وی اطلاع رسانی می شود.

ماده ۱۳ ـ وسیله نقلیه با دریافت رسید تحویل مالک می گردد. در صورتی کـه مالک فاقد گواهینامه رانندگی باشد، تحویل وسیله نقلیه منوط بـه معرفی فرد واجد صلاحیت رانندگی خواهد بود.

ماده ۱۴ ـ در صورتی کـه بـه علت موانع قانونی، وسیله نقلیه توقیفی قابلیت شماره گذاری نداشته باشد توسط فراجا جهت تعیین تکلیف، بـه مرجع ذیصلاح، اعم از قضایی، تعزیرات و گمرک گزارش خواهد شد.

ماده ۱۵ ـ در مورد وسایل نقلیه فرسوده و وسایل نقلیه ای کـه بـه دلایلی از قبیل تصادف یا سوختگی غیر قابل بازسازی هستند، اطلاع رسانی از طریق وسایل ارتباط جمعی بـه مالک انجام تا ظرف یک ماه جهت اقدام مقتضی مراجعه نماید. در صورت عدم مراجعه، مطابق ماده ۲۴ این دستورالعمل اقدام خواهد شد.

ماده ۱۶ ـ مراجع قضایی موظف اند در صورتی کـه موجبی برای ادامه توقیف وسیله نقلیه نباشد حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ رفع موجبات توقیف ضمن اعلام بـه مالک، مراتب را جهت ثبت در سامانه بـه مرجع ذی ربط اعلام کنند.

ماده ۱۷ ـ بـه منظور نظارت روسای دادگستری و دادستان ها، ثبت اطلاعات مربوط بـه وسایل نقلیه توقیفی کـه پرونده قضایی در مورد آنها تشکیل گردیده، در سامانه مدیریت پرونده قضایی ضروری است.

تبصره ـ مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه امکان دریافت و ثبت اطلاعات و تصمیمات مربوط بـه وسایل نقلیه در سامانه های قضایی را جهت نظارت روسای کل دادگستری ها و دادستان ها فراهم می نماید.

ماده ۱۸ ـ در صورتی کـه توقیف وسیله نقلیه بـه جهت صدور اجرائیه، تامین خواسته یا دستور موقت بوده و ذینفع اقدامی جهت تعیین تکلیف وسیله نقلیه انجام نمی دهد، موضوع توسط مرجع قضایی مربوط بررسی و تعیین تکلیف می گردد.

ماده ۱۹ ـ وسیله نقلیه ای کـه با اعطای نیابت قضایی توقیف می شود، در صورتی کـه تعیین تکلیف آن منوط بـه تصمیم مرجع معطی نیابت باشد، مرجع مجری نیابت موظف است فوراً مراتب را بـه آن مرجع اعلام نماید؛ چنانچه ظرف سه ماه توسط مرجع معطی نیابت تعیین تکلیف نگردد، مرجع مجری نیابت مراتب را جهت نظارت بـه مقام ذی ربط، موضوع ماده ۱۷ این دستورالعمل اعلام می نماید.

بیشتر بخوانید:

ماده ۲۰ ـ فراجا موظف بـه فراخوان عمومی جهت اطلاع رسانی بـه مالک وسایل نقلیه رسوبی می باشد.

ماده ۲۱ ـ فراجا از طریق وسایل ارتباط جمعی کـه برای دو مرتبه بـه فاصله یک ماه منتشر می شود، بـه مالکان وسایل نقلیه فرسوده جهت ترخیص اطلاع رسانی می نماید. در فراخوان باید تصریح شود در صورت خودداری مالک از مراجعه، ظرف ۳ ماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی، وسیله نقلیه در حکم "رها شده" تلقی و حسب مقررات تعیین تکلیف خواهد شد.

ماده ۲۲ ـ در مورد وسایل نقلیه ای کـه مالک آن ها دارای شماره تلفن یا نشانی مشخص است، فراجا ملزم است علاوه بر فراخوان عمومی، بـه طریق مقتضی و بـه صورت اختصاصی بـه مالک نیز ابلاغ کند کـه جهت تحویل وسیله نقلیه بـه مرجع مربوط مراجعه کند.

ماده ۲۳ ـ در صورت مراجعه مالک، پس از اخذ جرائم و هزینه های متعلقه نسبت بـه ترخیص وسیله نقلیه اقدام می شود.

ماده ۲۴ ـ چنانچه پس از انقضاء مهلت مقرر در ماده ۲۱ این دستورالعمل مالک مراجعه نکند، فراجا مراتب را بـه دادستان عمومی و انقلاب شهرستان یا رئیس حوزه قضایی بخش گزارش می نماید. دادستان یا رئیس حوزه قضایی بخش مراتب را جهت تعیین تکلیف بـه رییس کل دادگستری استان جهت ارجاع بـه دادگاه صالح اعلام می کند.

تبصره ـ در صورت فروش وسیله نقلیه و مراجعه مالک، مرجع فروش با احراز هویت و تایید دادگاه صالح، مالک را جهت دریافت وجه بـه مرجع ذیربط معرفی می کند. مرجع ذیربط موظف است بـه مجرد مراجعه مالک، وجه مربوط را پس از کسر هزینه ها بـه وی پرداخت کند.

ماده ۲۵ ـ از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل در دادگستری هر استان کارگروهی تحت عنوان کارگروه نظارت بر وسایل نقلیه توقیفی، متشکل از نمایندگان رییس کل دادگستری استان، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان و فرمانده انتظامی استان تشکیل می گردد. این کارگروه حداقل سه ماه یک بار با ریاست نماینده رییس کل دادگستری استان تشکیل جلسه داده و حسب مورد از نماینده سازمان ها و دستگاه های اجرایی مرتبط، از قبیل گمرک، ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی و شورای هماهنگی مبارزه با مخدر دعوت بـه عمل می آورد.

ماده ۲۶ ـ کارگروه اقدامات زیر را معمول می نماید:

الف ـ در هر جلسه فهرست وسایل نقلیه توقیفی را بررسی و در صورتی کـه ادامه نگهداری آنها مستلزم هزینه نامتناسب بوده و یا در معرض خرابی یا کسر فاحش قیمت قرار داشته باشد، از مرجع مربوط جهت تسریع انجام اقدام قانونی پیگیری لازم را بـه عمل می آورد؛

ب ـ در مواردی کـه وسیله نقلیه باید بـه مراجع ذیربط از قبیل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی یا شورای مبارزه با مواد مخدر تحویل شود، با لحاظ فوریت امر، پیگیری لازم معمول تا از پارکینگ ترخیص و بـه نهاد مربوط تحویل شود.

ماده ۲۷ ـ معاون اول قوه قضاییه مسئول نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل است.

ماده ۲۸ ـ این دستورالعمل در ۲۸ ماده و ۶ تبصره در تاریخ 1402/02/30 بـه تصویب رئیس قوه قضاییه رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می باشد.

رئیس قوه قضائیه - غلامحسین محسنی اژیه

بیشتر بخوانید: