قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 1383/05/18
قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشتمل بر 13 ماده و 9 تبصره مصوب 1383/05/18 مجلس شورای اسلامی
شناسنامه قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری:
شماره روزنامه رسمی: 17336
تاریخ روزنامه رسمی: 1383/06/14
شماره ابلاغ: 30910
تاریخ ابلاغ: 1383/06/08
مرجع تصویب: مجلس شورای اسلامی
تاریخ تصویب: 1383/05/18
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
موضوعات علمی، پژوهشی و آموزشی در آرای دیوان عدالت اداری
مجموعه موضوعی آرای وحدت رویه قضایی
متن قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری:
ماده ۱ ـ بـه استناد ماده (۹۹) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 1379/01/17 و بـه منظور انسجام بخشیدن بـه امور اجرایی و سیاستگذاری نظام علمی، تحقیقاتی و فناوری کشور، اهداف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بـه شرح زیر تعیین می گردد:
الف ـ توسعه علوم، تحقیقات و فناوری و تقویت روحیه تحقیق و تتبع و ترویج فکر خلاق و ارتقاء فرهنگ علم دوستی.
ب ـ اعتلای موقعیت آموزشی، علمی و فنی کشور.
ج ـ تعمیق و گسترش علوم، معارف، ارزش های انسانی و اسلامی و اعتلای جلوه های هنر و زیبایی شناسی و میراث علمی تمدن ایرانی و اسلامی.
د ـ تامین نیروی انسانی متخصص و توسعه منابع انسانی کشور.
هـ ـ ارتقاء سطح دانش و مهارت های فنی و توسعه و ترویج فرهنگ تفکر علمی در جامعه.
و ـ حفظ و تحکیم آزادی علمی و استقلال دانشگاه ها، مراکز علمی و تحقیقاتی.
ماده ۲ ـ ماموریت های اصلی و حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بـه شرح زیر می باشد:
الف ـ در زمینه انسجام امور اجرایی و سیاستگذاری نظام علمی و امور تحقیقات و فناوری
۱ ـ شناسایی مزیت های نسبی، قابلیت ها، استعدادها و نیازهای پژوهش و فناوری کشور بر مبنای آینده نگری و آینده پژوهی و معرفی آن بـه واحدهای تولیدی، تحقیقاتی، دانشگاهها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی جهت بهره برداری.
۲ ـ بررسی اولویت های راهبردی تحقیقات و فناوری با همکاری یا پیشنهاد دستگاه های اجرایی ذی ربط و پیشنهاد بـه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری.
۳ ـ حمایت از توسعه تحقیقات بنیادی و پژوهش های مرتبط با فناوری های نوین براساس اولویت ها.
۴ ـ برنامه ریزی برای تدارک منابع مالی توسعه فناوری کشور و مشارکت در ایجاد، توسعه و تقویت فناوری ملی و حمایت از توسعه فناوری های بومی.
۵ ـ اتخاذ تدابیر لازم بـه منظور افزایش کارایی و اثربخشی تحقیقات کشور و توسعه تحقیقات کاربردی با همکاری دستگاه های ذی ربط.
۶ ـ اتخاذ تدابیر و تهیه پیشنهادهای لازم در خصوص انتقال فناوری و دانش فنی و برنامه ریزی بـه منظور بومی کردن فناوری های انتقال یافته بـه داخل کشور و ارائه آنها بـه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری.
۷ ـ ایجاد زمینه های مناسب برای عرضه فناوری در داخل و خارج کشور و حمایت از صدور فناوری های تولید شده در کشور و کمک بـه ایجاد انجمن ها و شرکت های غیردولتی علمی، تحقیقاتی و فناوری.
۸ ـ تمهید ساز و کارهای لازم برای ایجاد هم سویی میان فعالیت های آموزشی، تحقیقاتی و فناوری، تقویت ارتباط دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی با بخش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور.
۹ ـ اتخاذ راهکارهای مناسب برای کمک بـه توسعه پژوهش و فناوری در بخش های غیردولتی.
۱۰ ـ ارزیابی جامع عملکرد نظام ملی علوم، تحقیقات و فناوری شامل پیشرفت ها، شناخت موانع و مشکلات و تدوین و ارائه گزارش سالانه.
۱۱ ـ اتخاذ تدابیر و ارائه پیشنهادهای لازم جهت حفظ دانشمندان و محققان و تامین امنیت شغلی آنان و استفاده بهینه از توانمندی های آنها.
ب ـ در زمینه اداره امور دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۱ ـ پیشنهاد ضوابط و معیارهای کلی پذیرش دانشجو بـه مراجع ذی صلاح.
۲ ـ تعیین راهکارهای لازم و برنامه ریزی و حمایت از ایجاد و گسترش دانشگاهها، موسسات آموزش عالی، مراکز تحقیقاتی و فناوری و دیگر مراکز فعالیت های علمی ـ پژوهشی همانند شهرک های تحقیقاتی، آزمایشگاه های ملی، موزه های علوم و فنون با استفاده از منابع دولتی و غیردولتی و مشارکت های مردمی متناسب با نیازها و ضرورت های کشور.
۳ ـ برنامه ریزی اجرایی، آموزشی و تحقیقاتی متناسب با نیازها و تحولات علمی و فنی در جهان.
۴ ـ تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی.
۵ ـ نظارت بر فعالیت های دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی کشور.
۶ ـ ارزیابی مستمر فعالیت هرگونه واحد آموزش عالی و یا موسسه تحقیقاتی (اعم از دولتی و غیردولتی) و جلوگیری از ادامه فعالیت، تعلیق فعالیت و یا انحلال هر یک از آنها در صورت تخلف از ضوابط و یا از دست دادن شرایط ادامه فعالیت براساس اساسنامه های مصوب.
۷ ـ صدور مجوز تاسیس انجمن های علمی و حمایت و ارزیابی مستمر از فعالیت آنها براساس ضوابط مصوب مراجع ذی صلاح.
۸ ـ تایید اساسنامه و صدور مجوز تاسیس انجمن ها و تشکل های دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی و ارزیابی فعالیت آنها و اتخاذ تصمیم در مورد امکان ادامه فعالیت آنها براساس ضوابط و مقررات مراجع ذی صلاح.
۹ ـ تایید صلاحیت و صدور احکام اعضای هیات های ممیزه، هیات های امناء، هیات های موسس، هیات های گزینش اعضای هیات علمی و هیات های انتظامی اعضای هیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی وابسته بـه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، طبق ضوابط و مقررات موضوعه.
تبصره ـ انتخاب و تایید روسای دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی براساس مفاد مندرج در وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود.
۱۰ ـ ارزیابی و اعتبارسنجی علمی دانشگاهها، موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی بـه صورت مستقیم و یا از طریق حمایت از انجمن های مستقل علمی، تخصصی و فرهنگستان ها در ارزیابی علمی دانشگاه ها و موسسات و انتشار نتایج در محافل علمی و ارائه گزارش سالانه بـه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و سایر مراجع ذی صلاح.
۱۱ ـ تایید اساسنامه و صدور مجوز ایجاد یا توسعه هرگونه واحد آموزش عالی یا موسسه تحقیقاتی (اعم از دولتی یا غیردولتی)، رشته ها و مقاطع تحصیلی.
۱۲ ـ ارزیابی سالانه عملکرد مالی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی دولتی.
۱۳ ـ بررسی و پیشنهاد اولویت های تخصیص منابع در حوزه های علوم، تحقیقات و فناوری بـه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
۱۴ ـ توسعه همکاری های علمی بین المللی و اتخاذ تدابیر لازم بـه منظور نهادینه کردن همکاری ها و مبادلات علمی بین مراکز علمی ـ تحقیقاتی داخل کشور با مراکز علمی ـ تحقیقاتی منطقه ای و بین المللی در چارچوب ضوابط و مقررات مصوب مراجع ذی صلاح.
تبصره ـ دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی مجازند با تصویب هیات امناء و تایید وزیر ذی ربط و روابط تحقیقاتی، علمی و فنی با موسسات و مراکز صنعتی و سازمان های مشابه خارجی برقرار نمایند و یا بـه عضویت موسسات و سازمان های مذکور درآیند. حق عضویت مراکز مذکور در این قبیل موسسات با تصویب هیات امناء قابل پرداخت خواهد بود.
۱۵ ـ صدور مجوز « تاسیس دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و غیردولتی با مشارکت دانشگاه ها و مراکز علمی خارج از کشور » براساس ضوابط مصوب مراجع ذی صلاح.
ج ـ سایر موارد:
۱ ـ مشارکت فعال در فرآیند سیاست گذاری نظام آموزش و توسعه نیروی انسانی کشور بـه منظور ایجاد هماهنگی لازم بین برنامه های سطوح مختلف آموزش کشور.
۲ ـ مشارکت در تعیین اولویت های توسعه منابع انسانی کشور و ارائه نتایج حاصل شده بـه دستگاه های ذی ربط بـه منظور هدایت منابع در جهت اولویت های مذکور.
۳ ـ ارزیابی و تایید اختراعات، اکتشافات و نوآوری ها با همکاری سایر مراکز علمی و تحقیقاتی کشور بـه منظور فراهم نمودن زمینه حمایت از حقوق مالکیت معنوی و ثبت در مراجع ذی ربط. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون، آیین نامه اجرایی این جزء را تهیه و جهت تصویب تقدیم هیات وزیران نماید.
۴ ـ تعیین ضوابط ارزشیابی علمی مدارک فارغ التحصیلان و تایید ارزش علمی مدارک دانشگاهها و مراکز آموزش عالی (دولتی یا غیردولتی) داخل کشور بـه استثنای گروه پزشکی. تعیین ضوابط مربوط بـه تشخیص ارزش علمی، گواهینامه های آموزش عالی و پژوهش های علمی دانشگاه ها و موسسات علمی خارجی و تعیین ارزش مدارک مذکور بـه استثنای گروه پزشکی.
تبصره ـ اجرای مفاد این جزء در خصوص دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی (دولتی و غیردولتی) در گروه پزشکی بـه عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
۵ ـ برنامه ریزی برای شناسایی و حمایت از شکوفایی استعدادهای درخشان و هدایت آنها بـه سمت اولویت های راهبردی کشور در زمینه علوم، تحقیقات و فناوری در چارچوب مقررات مصوب مراجع ذی صلاح.
۶ ـ برنامه ریزی برای جذب متخصصان ایرانی داخل و خارج از کشور جهت همکاری علمی، تحقیقاتی و فناوری.
تبصره ـ وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجازند از اعضای هیات علمی و محققان غیر ایرانی خارج از کشور بـه منظور استفاده از خدمات علمی و تحقیقاتی دعوت بـه کار نمایند.
۷ ـ اداره امور دانشجویان ایرانی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی خارج از کشور و ایجاد زمینه های علمی و فنی متقابل از طریق اعزام رایزن های علمی با هماهنگی وزارت امور خارجه.
۸ ـ اهتمام در معرفی میراث علمی تمدن ایرانی و اسلامی و گسترش زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی خارج از کشور.
۹ ـ همکاری در اعتلای فرهنگ، اخلاق و معنویت اسلامی در مجامع علمی دانشگاهی و در جامعه.
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
موضوعات علمی، پژوهشی و آموزشی در آرای دیوان عدالت اداری
مجموعه موضوعی آرای وحدت رویه قضایی
۱۰ ـ ایجاد پایگاه های اطلاع رسانی بـه جامعه و بخش های مختلف در زمینه سیاست ها، اولویت ها و برنامه ها و عملکردهای آموزش عالی، تحقیقات و فناوری.
۱۱ ـ نمایندگی دولت در مجامع و سازمان های بین المللی و برقراری ارتباطات لازم در حوزه ماموریت ها و اختیارات وزارتخانه.
۱۲ ـ انجام امور مربوط بـه کمیسیون ملی یونسکو.
ماده ۳ ـ از تاریخ تصویب این قانون «شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری» با ترکیب زیر بـه ریاست رییس جمهور تشکیل می گردد:
ـ رییس جمهور.
ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری.
ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
ـ وزیر آموزش و پرورش.
ـ دو تا چهار نفر از اعضای هیات دولت بـه انتخاب هیات دولت.
ـ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
ـ رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها با اجازه ایشان.
ـ دو نفر از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات بـه انتخاب مجلس شورای اسلامی بـه عنوان ناظر.
ـ رییس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ـ روسای فرهنگستان های علوم، علوم پزشکی، هنر و زبان و ادبیات فارسی.
ـ سه نفر از روسای دانشگاه های دولتی (یک نفر از دانشگاه های علوم پزشکی) بـه انتخاب شورای مرکزی دانشگاه های مربوطه.
ـ یک نفر از روسای دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی.
ـ سه نفر از دانشمندان و صاحب نظران دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بـه انتخاب تشکل ها و انجمن های علمی.
ـ سه نفر از صاحب نظران بخش های تولیدی و خدماتی خصوصی با معرفی رییس جمهور.
تبصره
ـ مصوبات شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در چارچوب این قانون پس از تایید رییس جمهور برای کلیه موسسات آموزشی و تحقیقاتی و دستگاه های اجرایی لازم الاجراء است.
ماده ۴ ـ وظایف و اختیارات شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری عبارت است از:
۱ ـ اولویت بندی و انتخاب طرحهای اجرایی بلند مدت سرمایه گذاری کلان در بخش های آموزشی و پژوهشی و فناوری.
۲ ـ بررسی و پیشنهاد منابع مالی مورد نیاز در حوزه های علوم، تحقیقات و فناوری.
تبصره ۱ ـ شرح تفصیلی وظایف و اختیارات شورا در محدوده این قانون بنا بـه پیشنهاد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بـه تصویب هیات وزیران می رسد.
تبصره ۲ ـ دبیرخانه این شورا در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مستقر خواهد بود.
ماده ۵ ـ تایید اساسنامه و صدور مجوز تاسیس فدراسیون ملی ورزشهای دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران و نمایندگی دولت در فدراسیون های قاره ای و بین المللی ورزش دانشگاهی، بـه عهده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می باشد.
ماده ۶ ـ کلیه وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و همچنین موسسات خصوصی کـه بـه نوعی مبادرت بـه انجام فعالیت های آموزش عالی، پژوهش و فناوری می نمایند، موظفند فعالیت های خود را در چارچوب سیاست ها و آیین نامه های موضوع این قانون انجام دهند.
تبصره ـ موسسات پژوهشی وابسته بـه سایر وزارتخانه ها کـه بـه موجب قانون مصوب مجلس تاسیس شده اند در چارچوب قوانین مصوب و اصلاحات بعدی آن و سیاست ها و مصوبات مراجع ذی صلاح بـه فعالیت خود ادامه خواهند داد.
ماده ۷ ـ هر گونه فعالیت اشخاص حقوقی و موسساتی کـه بـه نحوی از انحاء بـه امور دانشجویی مرتبط می شود حسب مورد موکول بـه اجازه وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فناوری در چارچوب مصوبات مراجع ذی صلاح است و اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی موظف است بدون ارائه این اجازه نامه از ثبت آن خودداری نماید.
ماده ۸ ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجاز است زمینه فعالیت دانشگاه های غیردولتی و شعب دانشگاه های معتبر خارج از کشور را در چارچوب ضوابط مصوب مراجع ذی صلاح فراهم نماید.
ماده ۹ ـ در صورتی کـه بـه تشخیص وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موسس یا موسسان و هیات امنای هر یک از موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی غیر دولتی بر خلاف ضوابط و معیارها و اصول مصوب رفتار نمایند، وزارتخانه می تواند براساس ضوابطی کـه بـه تصویب مراجع ذی صلاح می رسد از آنان سلب مسئولیت و صلاحیت نماید.
ماده ۱۰ ـ دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند و برابر ضوابط و آیین نامه های خاص مالی معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی کـه بـه تصویب هیات امناء و تایید وزیر می رسد اداره می شوند.
اختیارات وزارت در امور دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی و حدود تعیین سیاست های عمومی اداره آنها، ارزیابی، نظارت و حمایت و پشتیبانی آنها در چارچوب این قانون و مصوبات مراجع ذی صلاح خواهد بود.
تبصره ـ بـه منظور تحقق تمرکز زدایی در فعالیت های اجرایی بخش آموزش عالی و پژوهشی افزایش اختیارات هیات امناء شوراهای علمی و مدیریت اجرایی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، تنظیم حدود اختیارات حوزه های ستادی وزارتخانه در امور دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، تقویت ترکیب اعضای هیات های امناء، تعریف و تعیین مسئولیت های متقابل دولت و هیات های امناء و نحوه نظارت بر فعالیت دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی، لوایح، تصویب نامه ها، آیین نامه ها و اصلاحیه های لازم توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تنظیم و برای طی مراحل قانونی بـه مراجع ذی صلاح ارائه خواهد شد.
ماده ۱۱ ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است حداکثر ظرف شش ماه پس از تصویب این قانون با رعایت موارد مندرج در ماده (۲) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1379/01/17 و مفاد این قانون شرح وظایف تفصیلی و تشکیلات وزارتخانه را تهیه و پس از تصویب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بـه مرحله اجراء درآورد.
ماده ۱۲ ـ آیین نامه های اجرایی این قانون از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تهیه و بـه مراجع ذی ربط ارائه خواهد شد. اعمال مقررات موضوع این قانون در مورد دانشگاه های نظامی و انتظامی و موسسات آموزشی و پژوهشی تحت نظر فرماندهی کل قوا پس از کسب موافقت ایشان انجام خواهد شد.
ماده ۱۳ ـ این قانون از تاریخ تصویب لازم الاجراء است و کلیه قوانین، مصوبات و مقررات مغایر لغو و بلااثر می گردد.
قانون فوق مشتمل بر سیزده ماده و نه تبصره در جلسه علنی روز یک شنبه مورخ هجدهم مردادماه یک هزار و سیصد و هشتاد و سه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1383/05/28 بـه تایید شورای نگهبان رسید.
رییس مجلس شورای اسلامی ـ غلامعلی حداد عادل