قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب 1374/12/22

مجموعه مقررات مرتبط با قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان

متن قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان:

فصل اول _ کلیات، اهداف و خط مشی

ماده 1 _ تعریف: نظام مهندسی و کنترل ساختمان عبارت است از مجموعه قانون، مقررات، آیین نامه ها، استانداردها و تشکل های مهندسی، حرفه ای و صنفی کـه در جهت رسیدن بـه اهداف منظور در این قانون تدوین و بـه مورد اجراء گذاشته می شود.

ماده 2 _ اصلاح 1390/03/31 _ اهداف و خط مشی این قانون عبارتند از:

1 _ تقویت و توسعه فرهنگ و ارزش های اسلامی در معماری و شهرسازی.

2 _ تنسیق امور مربوط بـه مشاغل و حرفه های فنی و مهندسی در بخش های ساختمان و شهرسازی.

3 _ تامین موجبات رشد و اعتلای مهندسی در کشور.

4 _ ترویج اصول معماری و شهرسازی و رشد آگاهی عمومی نسبت بـه آن و مقررات ملی ساختمان و افزایش بهره وری.

5 _ بالا بردن کیفیت خدمات مهندسی و نظارت بر حسن اجرای خدمات.

6 _ ارتقای دانش فنی صاحبان حرفه ها در این بخش.

7 _ وضع مقررات ملی ساختمان بـه منظور اطمینان از ایمنی، بهداشت، بهره دهی مناسب، آسایش و صرفه اقتصادی و اجراء و کنترل آن در جهت حمایت از مردم بـه عنوان بهره برداران از ساختمان ها و فضاهای شهری و ابنیه و مستحدثات عمومی و حفظ و افزایش بهره وری منابع مواد و انرژی و سرمایه های ملی.

8 _ تهیه و تنظیم مبانی قیمت گذاری خدمات مهندسی.

9 _ الزام بـه رعایت مقررات ملی ساختمان، ضوابط و مقررات شهرسازی و مفاد طرح های جامع و تفصیلی و هادی از سوی تمام دستگاه های دولتی، شهرداری ها، سازندگان، مهندسین، بهره برداران و تمام اشخاص حقیقی و حقوقی مرتبط با بخش ساختمان بـه عنوان اصل حاکم بر کلیه روابط و فعالیت های آنها و فراهم ساختن زمینه همکاری کامل میان وزارت راه و شهرسازی، شهرداری ها و تشکل های مهندسی و حرفه ای و صنوف ساختمان.

10 _ جلب مشارکت حرفه ای مهندسان و صاحبان حرفه ها و صنوف ساختمانی در تهیه و اجرای طرح های توسعه و آبادانی کشور.

ماده 3 _ برای تامین مشارکت هر چه وسیعتر مهندسان در انتظام امور حرفه ای خود و تحقق اهداف این قانون در سطح کشور “سازمان نظام مهندسی ساختمان” کـه از این پس در این قانون بـه اختصار “سازمان” خوانده می شود و در هر استان یک سازمان بنام “سازمان نظام مهندسی ساختمان استان” کـه از این پس بـه اختصار “سازمان استان” نامیده می شود، طبق شرایط یاد شده در این قانون و آیین نامه اجرایی آن تاسیس می شود. سازمان های یاد شده غیرانتفاعی بوده و تابع قوانین و مقررات عمومی حاکم بر مؤسسات غیرانتفاعی می باشند.

ماده 4 _ اصلاح 1390/04/08 _ از تاریخی کـه وزارت راه و شهرسازی با کسب نظر از وزارت کشور در هر محل حسب مورد اعلام نماید، اشتغال اشخاص حقیقی و حقوقی بـه آن دسته از امور فنی در بخش های ساختمان و شهرسازی کـه توسط وزارت یاد شده تعیین می شود مستلزم داشتن صلاحیت حرفه ای است این صلاحیت در مورد مهندسان از طریق پروانه اشتغال بـه کار مهندسی و در مورد کاردان های فنی و معماران تجربی از طریق پروانه اشتغال بـه کار کاردانی یا تجربی و در مورد کارگران ماهر از طریق پروانه مهارت فنی احراز می شود مرجع صدور پروانه اشتغال بـه کار مهندسی و پروانه اشتغال بـه کار کاردانی و تجربی وزارت راه و شهرسازی و مرجع صدور پروانه مهارت فنی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعیین می گردد. شرایط و ترتیب صدور، تمدید، ابطال و تغییر مدارک صلاحیت حرفه ای موضوع این ماده و چگونگی تعیین، حدود صلاحیت و ظرفیت اشتغال دارندگان آنها در آیین نامه اجرایی این قانون معین می شود.

بیشتر بخوانید: آیین نامه صدور پروانه مهارت فنی برای کارگران ماهر مصوب 1376/04/08

تبصره 1 _ اصلاح 1390/04/08 _ وزارت راه و شهرسازی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حسب مورد موظفند ظرف 10 سال از تاریخ ابلاغ این قانون با استفاده از همکاری شهرداری ها، مهندسان و سازمان ها و تشکل های حرفه ای و صنفی شاغل در این بخش ها دامنه اجرای این ماده را بـه کل کشور توسعه دهند، اهداف مرحله ای این امر و بودجه مورد نیاز برای آموزش و آزمون اشخاص و سامان بخشیدن بـه صنوف و حرف فنی شاغل در این بخش ها همه ساله در بودجه سالیانه دستگاه اجرایی مربوط پیش بینی خواهد شد.

تبصره 2 _ کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی غیر ایرانی جهت انجام خدمات موضوع این قانون باید مدارک صلاحیت حرفه ای موقت دریافت دارند.

فصل دوم _ تشکیلات، ارکان، وظایف و اختیارات سازمان

ماده 5 _ ارکان سازمان عبارت است از هر یک از سازمان استان ها، هیات عمومی سازمان، شورای مرکزی سازمان، رئیس سازمان و شورای انتظامی نظام مهندسی.

ماده 6 _ برای تشکیل سازمان استان وجود حداقل 50 نفر داوطلب عضویت از بین مهندسان حوزه آن استان کـه دارای مدرک مهندسی در رشته های اصلی مهندسی شامل معماری، عمران، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی، شهرسازی، نقشه برداری و ترافیک باشند ضروری است.

تبصره ۱ _ مهندس حوزه هر استان در این قانون بـه شخصی اطلاق می شود کـه حداقل متولد آن استان یا ۶ ماه ممتد پیش از تاریخ تسلیم درخواست عضویت، در آن استان مقیم باشد.

تبصره 2 _ هر یک از مهندسان در بیش از یک سازمان نمی توانند عضویت یابند.

ماده 7 _ عضویت اشخاص حقوقی شاغل بـه کار مهندسی در رشته های اصلی و اشخاص حقیقی در رشته های مرتبط با مهندسی ساختمان در سازمان استان بلامانع است.

تبصره 1 _ رشته های مرتبط با مهندسی ساختمان بـه کلیه رشته هایی اطلاق می شود کـه عنوان آنها با رشته های اصلی یاد شده در ماده 6 متفاوت بوده ولی محتوای علمی و آموزشی آن ها با رشته های اصلی بیش از 70 % در ارتباط باشد و فارغ التحصیلان این گونه رشته ها خدمات فنی معینی را در زمینه های طراحی، محاسبه، اجراء، نگهداری، کنترل، آموزش، تحقیق و نظایر آن بـه بخش های ساختمان و شهرسازی عرضه می کنند اما این خدمات از حیث حجم، اهمیت و میزان تاثیر عرفا هم طراز خدمات رشته های اصلی مهندسی ساختمان نباشد.

تبصره 2 _ اصلاح 1390/03/31 _ حدود صلاحیت حرفه ای دارندگان مدارک تحصیلی دانشگاهی مرتبط با مهندسی ساختمان و عناوین این رشته ها توسط کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزیر راه و شهرسازی، وزیر فرهنگ و آموزش عالی و رئیس سازمان تعیین و بـه تصویب وزیر راه و شهرسازی می رسد. مرجع تطبیق عناوین مدارک تحصیلی کمتر از معادل لیسانس و تعیین حدود صلاحیت حرفه ای دارندگان آنها وزارت راه و شهرسازی است.

ماده 8 _ اصلاح 1390/03/31 _ هر سازمان استان دارای مجمع عمومی، هیات مدیره، شورای انتظامی و بازرسان است و محل استقرار دایم دفتر مرکزی آن در مرکز استان می باشد. سازمان های استان می توانند در سایر شهرهای استان و همچنین در مناطق مختلف شهرهای بزرگ مرکز استان در صورت پیشنهاد شورای مرکزی و تصویب وزیر راه و شهرسازی، در مرکز استان های مجاوری کـه در آنها سازمان استان تاسیس نشده باشد. دفاتر نمایندگی دایر نموده و انجام تمام یا بخشی از وظایف مستمر سازمان در حوزه مربوط را بـه آن دفاتر محول کنند.

ماده 9 _ مجمع عمومی سازمان استان از اجتماع تمامی اشخاص حقیقی عضو دارای حق رای سازمان کـه منحصر بـه دارندگان مدرک تحصیلی در رشته های اصلی مهندسی ساختمان و رشته های مرتبط است تشکیل می شود و وظایف و اختیارات آن بـه شرح زیر است:

الف _ انتخاب اعضای هیات مدیره.

ب _ استماع گزارش عملکرد سالیانه هیات مدیره و اعلام نظر نسبت بـه آن.

ج _ بررسی و تصویب ترازنامه سالانه “سازمان استان” و بودجه پیشنهادی “هیات مدیره”.

د _ تعیین و تصویب حق ورودیه و حق عضویت سالانه اعضاء و سایر منابع درآمد برای سازمان بر اساس پیشنهاد “هیات مدیره”.

هـ _ بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت بـه سایر اموری کـه طبق قوانین و آیین نامه های مربوط بـه عهده سازمان استان و در صلاحیت مجمع عمومی می باشد.

تبصره 1 _ اصلاح 1390/03/31_ جلسات مجمع عمومی بطور عادی سالی یکبار و بطور فوق العاده بـه تعداد دفعاتی کـه توسط مجمع عمومی در اجلاس عادی تعیین می شود، بـه دعوت هیات مدیره تشکیل می شود.

هیات مدیره ملزم بـه دعوت از نمایندگان وزیر راه و شهرسازی جهت شرکت در جلسات مجمع عمومی می باشد و جلسات یاد شده با رعایت سایر شرایط، مشروط بـه انجام دعوت یاد شده رسمیت خواهد یافت.

تبصره 2 _ در صورت تصویب هیات مدیره سازمان استان، نمایندگان اشخاص حقوقی عضو سازمان می توانند بـه عنوان ناظر بـه جلسات مجمع عمومی دعوت شوند و در آن حضور یابند.

تبصره 3 _ بازرسان در اولین جلسه فوق العاده مجمع عمومی و بـه پیشنهاد هیات مدیره تعیین می شوند.

ماده 10 _ هر یک از سازمان های استان دارای هیات مدیره ای خواهد بود کـه از بین اعضای داوطلب واجد شرایط در رشته های اصلی مهندسی ساختمان برای یک دوره سه ساله انتخاب خواهد شود و انتخاب مجدد اعضای هیات مدیره بلامانع است.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان

ماده 11 _ شرایط انتخاب شوندگان هیات های مدیره سازمان های نظام مهندسی بـه شرح زیر می باشد:

1 _ تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران.

2 _ نداشتن فساد اخلاقی و مالی و عدم اعتیاد بـه مواد مخدر.

3 _ داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی عملی بـه مهندسی و رعایت اخلاق و شئون مهندسی.

4 _ نداشتن پیشینه کیفری و عدم وابستگی بـه گروه های غیرقانونی.

5 _ داشتن حسن شهرت در تعهد عملی بـه احکام دین مبین اسلام و وفاداری بـه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

6 _ دارا بودن صلاحیت علمی و حرفه ای بـه میزان مندرج در آیین نامه.

تبصره ـ اقلیت های دینی بـه رسمیت شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تابع احکام دین اعتقادی خود می باشند.

ماده 12 _ تعداد اعضای اصلی هیات مدیره سازمان استان ها بین 5 و 25 نفر متناسب با تعداد اعضاء بـه تفکیک رشته های اصلی خواهد بود.

تبصره _ در هر یک از رشته های اصلی مهندسی ساختمان کـه نماینده یا نمایندگانی در هیات مدیره سازمان استان ها دارند، یک نفر بـه عنوان عضو علی البدل هیات مدیره انتخاب خواهد شد. نحوه شرکت اعضاء علی البدل در جلسات هیات مدیره در آیین نامه اجرایی این قانون معین خواهد شد.

ماده 13 _ اصلاح 1390/03/31 _ هیات اجرایی انتخابات کـه حسب مورد در هر استان متشکل از 3 تا 7 نفر از اعضای سازمان است با نظارت وزارت راه و شهرسازی وظیفه برگزاری انتخابات را بـه عهده دارد. چگونگی انتخاب و تشکیل هیات اجرایی و اختیارات و وظایف هیات یاد شده بـه شرح مندرج در آیین نامه اجرایی این قانون خواهد بود.

تبصره 1 _ هیات اجرایی انتخابات موظف است صلاحیت داوطلبان عضویت در هیات مدیره را از مراجع صلاحیتدار استعلام و بررسی نماید.

تبصره 2 _ اصلاح 1390/03/31 _ اولین دوره انتخابات هیات مدیره بـه وسیله وزارت راه و شهرسازی برگزار می شود.

ماده 14 _ هیات مدیره سازمان استان نماینده آن سازمان بوده و دارای هیات رئیسه ای متشکل از یک رئیس، دو نایب رئیس و یک دبیر برای انجام وظایف خود بـه ترتیب مندرج در آیین نامه اجرایی خواهد بود و می تواند بـه تعداد لازم کمیسیون های تخصصی و دفاتر نمایندگی تاسیس نماید. تفویض اختیار هیات مدیره بـه این کمیسیون ها و نمایندگی ها از مسئولیت آن هیات نمی کاهد. رئیس هیات مدیره، رئیس سازمان استان نیز محسوب می شود.

ماده ۱۵ _ اهم وظایف و اختیارات هیات مدیره بـه شرح زیر است:

1 ـ برنامه ریزی در جهت تقویت و توسعه فرهنگ و ارزش های اسلامی در معماری و شهرسازی.

2 _ برنامه ریزی بـه منظور رشد و اعتلای حرفه های مهندسی ساختمان و مشاغل مرتبط با آن.

3 _ ارتقای دانش فنی و کیفیت کار شاغلان در بخش های ساختمان و شهرسازی از طریق ایجاد پایگاه های علمی، فنی، آموزش و انتشارات.

4 _ همکاری با مراجع مسئول در امر کنترل ساختمان از قبیل اجرای دقیق و صحیح مقررات ملی ساختمان و ضوابط طرح های جامع و تفصیلی و هادی شهرها توسط اعضای سازمان حسب درخواست.

5 _ نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در طرح ها و فعالیت های غیردولتی در حوزه استان و تعقیب متخلفان از طریق مراجع قانونی ذیصلاح.

6 _ مشارکت در امر ارزشیابی و تعیین صلاحیت و ظرفیت اشتغال بـه کار شاغلان در امور فنی مربوط بـه فعالیت های حوزه های مشمول این قانون.

7 _ دفاع از حقوق اجتماعی و حیثیت حرفه ای اعضاء و تشویق و حمایت از فعالیت های با ارزش و برگزاری مسابقات حرفه ای و تخصصی و معرفی طرح های ارزشمند.

8 _ تنظیم روابط بین صاحبان حرفه های مهندسی ساختمان و کارفرمایان و کمک بـه مراجع مسئول در بخش ساختمان و شهرسازی در زمینه ارجاع مناسب کارها بـه صاحبان صلاحیت و جلوگیری از مداخله اشخاص فاقد صلاحیت در امور فنی.

9 _ کمک بـه ترویج اصول صحیح مهندسی و معماری و همکاری با وزارت راه و شهرسازی در زمینه تدوین، اجرا و کنترل مقررات ملی ساختمان و استانداردها و معیارها.

10 _ کمک بـه ارتقای کیفیت طرح های ساختمانی، عمرانی و شهرسازی در محدوده استان و ارائه گزارش بر حسب درخواست، شرکت در کمیسیون ها و شوراهای تصمیم گیری در مورد اینگونه طرح ها و همکاری با وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها در زمینه کنترل ساختمان و اجرای طرح های یاد شده با استفاده از خدمات اعضای سازمان استان.

11 _ ارائه خدمات کارشناسی فنی بـه مراجع قضائی و قبول داوری در اختلافاتی کـه دارای ماهیت فنی است.

۱۲ _ همکاری با مراجع استان در هنگام بروز سوانح و بلایای طبیعی.

۱۳ _ تایید ترازنامه سازمان و ارائه آن بـه مجمع عمومی.

14 _ معرفی نماینده هیات مدیره سازمان جهت عضویت در کمیسیون های حل اختلاف مالیاتی در رسیدگی و تشخیص مالیاتی فنی و مهندسی اعضاء سازمان.

15 _ تهیه و تنظیم مبانی قیمت گذاری خدمات مهندسی در استان و پیشنهاد بـه وزارت راه و شهرسازی، مرجع تصویب مبانی و قیمت خدمات مهندسی در آیین نامه اجرایی تعیین می گردد.

16 _ سایر مواردی کـه برای تحقق اهداف این قانون در آیین نامه اجرایی معین می شود.

تبصره 1 _ منسوخ 1396/01/30 _ برای رسیدگی و تشخیص صحیح مالیات مشاغل فنی و مهندسی اعضای سازمان استان، نماینده هیات مدیره سازمان در جلسات کمیسیون های حل اختلاف مالیاتی آن استان شرکت خواهد داشت.

تبصره 2 _ مفاد این ماده شامل چگونگی فعالیت وزارتخانه ها و سایر دستگاه های دولتی و کارکنان آنها در انجام وظایف محوله نمی شود.

ماده 16 _ بـه منظور گسترش همکاری های حرفه ای و جلب مشارکت اعضاء و کارشناسی دقیق تر مسایل ویژه هر یک از رشته های تخصصی موجود در سازمان اجازه داده می شود گروه های تخصصی مهندسان هر رشته، متشکل از اعضای سازمان، در همان رشته تشکیل شود. چگونگی فعالیت و مدیریت گروه ها بـه موجب آیین نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.

ماده 17 _ هر سازمان استان دارای یک شورای انتظامی متشکل از یک نفر حقوقدان بـه معرفی رئیس دادگستری استان و دو تا چهار نفر مهندس خوشنام کـه بـه معرفی هیات مدیره و با حکم شورای مرکزی سازمان نظام مهندسان ساختمان برای مدت سه سال منصوب می شوند خواهد بود و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.

رسیدگی بدوی بـه شکایات اشخاص حقیقی و حقوقی در خصوص تخلفات حرفه ای و انضباطی و انتظامی مهندسان و کاردان های فنی بـه عهده شورای یاد شده است. چگونگی رسیدگی بـه تخلفات و طرز تعقیب و تعیین مجازات های انضباطی و موارد قابل تجدیدنظر در شورای انتظامی نظام مهندسی در آیین نامه اجرایی تعیین می شود.

تبصره _ مراجع قضائی برای رسیدگی بـه شکایات و دعاوی مطروح علیه اعضای سازمان استان کـه منشاء آنها امور حرفه ای باشد بنا بـه درخواست مشتکی عنه یا خوانده می توانند نظر کارشناسی سازمان استان محل را نیز خواستار شوند هیات مدیره مکلف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ وصول استعلام، نظر خود را بـه طور کتبی اعلام نماید و در صورت عدم اعلام نظر مراجع مربوط می توانند راساً بـه کار رسیدگی ادامه دهند همچنین در سایر دعاوی کـه موضوع آنها مرتبط با مفاد این قانون باشد محاکم قضائی می توانند جهت انجام کارشناسی نیز از سازمان استان محل خواستار معرفی یک کارشناس یا هیات کارشناسی خبره و واجد شرایط شوند هیات مدیره سازمان استان مکلف است حداکثر ظرف مدت پانزده روز نسبت بـه معرفی کارشناس یا کارشناسان صلاحیتدار در رشته مربوط بـه ماهیت دعوی اقدام نماید. در مواردی کـه بـه لحاظ ماهیت کار، نیاز بـه وقت بیشتر باشد هیات مدیره می تواند با ذکر دلیل از مراجع قضائی ذیربط استمهال نماید.

ماده 18 _ هر سازمان استان حسب مورد دارای یک یا چند بازرس می باشد کـه موظفند در چارچوب قانون و آیین نامه اجرایی آن و آیین نامه مالی سازمان بـه حساب ها و ترازنامه سازمان استان رسیدگی و گزارش های لازم را جهت ارائه بـه مجمع عمومی تهیه نمایند و نیز تمامی وظایف و اختیاراتی را کـه بـه موجب قوانین و مقررات عمومی بـه عهده بازرس محول است انجام دهند. بازرسان مکلفند نسخه ای از گزارش خود را پانزده روز پیش از تشکیل مجمع عمومی بـه هیات مدیره تسلیم کنند. بازرسان با اطلاع هیات مدیره حق مراجعه بـه کلیه اسناد و مدارک سازمان را دارند بدون اینکه در عملیات اجرایی دخالت کنند و یا موجب وقفه در عملیات سازمان شوند.

ماده 19 _ اصلاح 1390/03/31 _ بـه منظور هماهنگی در امور سازمان های استان هیات عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان کـه از این پس بـه اختصار “هیات عمومی” خوانده می شود از کلیه اعضای اصلی هیات مدیره سازمان های استان در سطح کشور تشکیل می شود. هیات عمومی هر سال یک بار یک جلسه عادی با حضور نماینده وزیر راه و شهرسازی خواهد داشت و اولین جلسه عادی آن پس از انتخاب و آغاز بـه کار هیات مدیره سازمان های استان در دو سوم استان های کشور (که باید در بر گیرنده تمام سازمان هایی کـه دارای 700 نفر عضو یا بیشتر هستند، باشد) بـه دعوت وزارت راه و شهرسازی و جلسات بعد با دعوت شورای مرکزی نظام مهندسی ساختمان کـه از این پس بـه اختصار شورای مرکزی خوانده می شود، تشکیل می شود. جلسات فوق العاده هیات عمومی بنا بـه تصمیم آخرین جلسه عادی آن هیات و یا با تقاضای دو سوم اعضای شورای مرکزی و یا دعوت وزیر راه و شهرسازی تشکیل خواهد شد.

وظایف و اختیارات هیات عمومی بـه شرح زیر است:

الف _ انتخاب افراد واجد شرایط عضویت در شورای مرکزی بـه میزان حداقل دو برابر تعداد مورد نیاز در هر رشته (با قید اصلی و علی البدل) جهت معرفی بـه وزیر راه و شهرسازی، برای انتخاب اعضای اصلی و علی البدل شورای یاد شده از میان آنها.

ب _ استماع گزارش سالیانه شورای مرکزی.

ج _ تصویب خط مشی های عمومی پیشنهادهای شورای مرکزی.

د _ حصول اطلاع از فعالیت ها، وضعیت و مشکلات سازمان های استان و ارائه طریق بـه آنها.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان

ماده 20 _ اصلاح 1390/03/31 _ شورای مرکزی متشکل از 25 نفر عضو اصلی و 7 نفر عضو علی البدل با ترکیب رشته های یاد شده در آیین نامه است کـه از بین اعضای هیات مدیره سازمان های استان معرفی شده از سوی هیات عمومی و توسط وزیر راه و شهرسازی برای مدت 3 سال انتخاب می شوند. اعضای شورای مرکزی باید علاوه بر عضویت در هیات مدیره سازمان استان، خوشنام و دارای سابقه انجام کارهای طراحی یا اجرایی یا علمی و تحقیقی و آموزشی برجسته و ارزنده باشند.

ماده ۲۱ _ اهم وظایف و اختیارات “شورای مرکزی” بـه این شرح است:

الف _ برنامه ریزی و فراهم آوردن زمینه اجرای اهداف و خط مشی های این قانون با جلب مشارکت سازمان استان ها و هماهنگی وزارت راه و شهرسازی.

ب _ بررسی مسایل مشترک سازمان های استان و سازمان نظام مهندسی و تعیین خط مشی های کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت و ابلاغ آنها.

ج _ ایجاد زمینه های مناسب برای انجام وظایف ارکان سازمان از طریق مذاکره و مشاوره با مراجع ملی و محلی، در امور برنامه ریزی، مدیریت، اجرا و کنترل طرح های ساختمانی و شهرسازی و با مراجع قضایی در مورد اجرای مواد این قانون کـه بـه امور قضایی و انتظامی مربوط می باشد.

د _ حل و فصل اختلافات بین ارکان داخلی سازمان های استان، یا بین سازمان های استان با یکدیگر یا بین اعضای سازمان های استان با سازمان خود از طریق داوری.

هـ _ همکاری با وزارت راه و شهرسازی در امر نظارت بر عملکرد سازمان های استان و اصلاح خط مشی آن سازمان ها از طریق مذاکره و ابلاغ دستورالعمل ها.

و _ همکاری با مراکز تحقیقاتی و علمی و آموزشی و ارائه مشورت های لازم در زمینه تهیه مواد درسی و محتوای آموزش علوم و فنون مهندسی در سطوح مختلف بـه وزارتخانه های آموزش و پرورش و فرهنگ و آموزش عالی.

ز _ همکاری با وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه های اجرایی در زمینه تدوین مقررات ملی ساختمان و ترویج و کنترل اجرای آن و تهیه “شناسنامه فنی و ملکی ساختمان ها” و برگزاری مسابقات حرفه ای و تخصصی.

ح _ همکاری با وزارت تعـاون، کار و رفاه اجتماعی در زمینه ارتقای سطح مهارت کارگران ماهر شاغل در بخش های ساختمانی و شهرسازی و تعیین استاندارد مهارت و کنترل آن.

ط _ تلاش در جهت جلب مشارکت و تشویق بـه سرمایه گذاری اشخاص و مؤسسات در طرح های مسکن و تاسیسات و مستحدثات عمرانی عام المنفعه و همکاری با دستگاه های اجرایی در ارتقای کیفیت این گونه طرح ها.

ی ـ جمع آوری کمک های داخلی و بین المللی جهت کمک بـه دستگاه های مسئول در امر امداد و نجات در زمان وقوع حوادث غیر مترقبه.

ک _ همکاری در برگزاری آزمون های تخصصی مهندسین، کاردانان فنی و کارگران ماهر و آموزش های تکمیلی برای بـه هنگام نگاه داشتن دانش فنی و همچنین شناسایی و تدارک فرصت های کارآموزی و معرفی بـه دانشگاه ها.

ل _ حمایت اجتماعی از اعضای سازمان های استان و دفاع از حیثیت و حقوق حقه آنها و همچنین دفاع از حقوق متقابل جامعه بـه عنوان مصرف کنندگان محصولات، تولیدات و خدمات مهندسی در بخش های ساختمان، عمران و شهرسازی.

م _ مشارکت در برگزاری کنفرانس ها و گردهمایی های تخصصی در داخل کشور و در سطح بین المللی.

ن _ ارائه گزارش عملکرد بـه هیات عمومی و وزیر راه و شهرسازی.

س _ ارائه نظرات مشورتی سازمان نظام مهندسی بـه دولت و دستگاه های اجرایی در زمینه برنامه های توسعه و طرح های بزرگ ساختمانی، عمرانی و شهرسازی حسب درخواست دستگاه های مربوط.

انجام وظایف شورای مرکزی در سطح کشور، مانع از اقدام هیات مدیره سازمان های استان در زمینه برخی از وظایف فوق کـه در مقیاس انسانی قابل انجام باشد، نخواهد بود.

ماده 22 _ اصلاح 1390/03/31 _ “شورای مرکزی” دارای هیات رئیسه ای است متشکل از یک رییس و دو دبیر اجرایی و دو منشی کـه دبیران و منشی ها با اکثریت آراء از بین اعضاء انتخاب می شوند. “شورای مرکزی” برای تعیین رییس شورا، سه نفر را بـه وزیر راه و شهرسازی پیشنهاد می کند و وزیر یاد شده یک نفر را بـه عنوان رییس شورای مرکزی کـه رییس سازمان نیز محسوب می شود، جهت صدور حکم بـه رییس جمهور معرفی می نماید. دوره تصدی رییس سازمان سه سال و دوره مسئولیت سایر اعضای هیات رئیسه یک سال است و انتخاب مجدد آنان بلامانع می باشد.

ماده 23 _ مسئولیت اجرای تصمیمات “شورای مرکزی” و مسئولیت اجرایی و نمایندگی سازمان در مراجع ملی و بین المللی با رییس سازمان است.

ماده 24 _ اصلاح 1390/03/31 _ “شورای انتظامی نظامی مهندسی” از چهار نفر عضو سازمان کـه دو نفر با معرفی وزیر راه و شهرسازی و دو نفر دیگر با معرفی شورای مرکزی سازمان و یک حقوقدان با معرفی ریاست قوه قضائیه تشکیل می شود. نظرات “شورای انتظامی نظام مهندسی” با اکثریت سه رای موافق، قطعی و لازم الاجرا است.

ماده 25 _ مهندسان متقاضی پروانه اشتغال بـه کار مهندسی در رشته های اصلی مهندسی ساختمان و رشته های مرتبط ضمن داشتن کارت عضویت نظام مهندسی استان مربوط و احراز شرایط یاد شده در آیین نامه موظفند پس از فراغت از تحصیل بـه مدت معینی کـه در آیین نامه برای هر رشته و پایه تحصیلی تعیین می شود، در زمینه های تخصصی مربوط بـه رشته خود، کارآموزی نمایند.

ماده 26 _ اصلاح 1390/03/31 _ وزارت راه و شهرسازی مجاز است ضمن بررسی عملکرد سازمان های استان و گزارش هیات عمومی سازمان، در خصوص چگونگی ادامه کار آن سازمان ها توصیه های لازم را بـه نماید و در صورتی کـه بـه دلیل انحراف از اهداف سازمان، انحلال هر یک از آنها را لازم بداند، موضوع را در هیاتی مرکب از وزیر راه و شهرسازی، وزیر دادگستری و رئیس سازمان مطرح نماید. تصمیم هیات با دو رای موافق لازم الاجراء خواهد بود.

تبصره _ اصلاح 1390/03/31_ انجام وظایف قانونی سازمان و سازمان های استان تا زمانی کـه تشکیل نشده است و همچنین در زمان تعطیل یا انحلال با وزارت راه و شهرسازی است کـه حداکثر بـه مدت 6 ماه بـه عنوان قائم مقامی عمل می نماید و ظرف این مدت موظف بـه برگزاری انتخابات برای تشکیل مجدد سازمان های یاد شده خواهد بود.

ماده 27 _ اصلاح 1390/03/31_ وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی، نهادها، نیروهای نظامی و انتظامی، شرکت های دولتی و شهرداری ها می توانند در ارجاع امور کارشناسی با رعایت آیین نامه خاصی کـه بـه پیشنهاد مشترک وزارت راه و شهرسازی و وزارت دادگستری بـه تصویب هیات وزیران می رسد بـه جای کارشناسان رسمی دادگستری از مهندسان دارای پروانه اشتغال کـه بوسیله سازمان استان معرفی می شوند استفاده نمایند.

فصل سوم _ امور کاردان ها و صنوف و ساختمانی

ماده 28 _ اصلاح 1390/03/31 _ وزارت راه و شهرسازی موظف است ظرف 6 ماه از زمان ابلاغ این قانون ضوابط، مقررات و تشکیلات حرفه ای مناسب برای کاردان های فنی شاغل در رشته ها و حرفه های موضوع این قانون را در قالب آیین نامه ای تدوین و برای تصویب بـه هیات وزیران پیشنهاد نماید.

ماده 29 _ اصلاح 1390/03/31 _ وزیر راه و شهرسازی از تاریخ ابلاغ این قانون بـه عضویت “هیات عالی نظارت” موضوع ماده 52 قانون نظام صنفی در خواهد آمد. وزارت راه و شهرسازی با هماهنگی دبیرخانه هیات عالی نظارت حداکثر 6 ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین نامه نظام صنفی کارهای ساختمانی را برابر قانون نظام صنفی تهیه و جهت تصویب بـه هیات وزیران پیشنهاد می نماید.

فصل چهارم _ مقررات فنی و کنترل ساختمان

ماده 30 ـ شهرداری ها و مراجع صدور پروانه ساختمان، پروانه شهرک سازی و شهرسازی و سایر مجوزهای شروع عملیات ساختمان و کنترل و نظارت بر این گونه طرح ها در مناطق و شهرهای مشمول ماده 4 این قانون برای صدور پروانه و سایر مجوزها تنها نقشه هایی را خواهند پذیرفت کـه توسط اشخاص حقیقی و حقوقی دارنده پروانه اشتغال بـه کار و در حدود صلاحیت مربوط امضاء شده باشد و برای انجام فعالیتهای کنترل و نظارت از خدمات این اشخاص در حدود صلاحیت مربوط استفاده نمایند.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان

ماده 31 _ در مواردی کـه نقشه های تسلیمی بـه شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی و تفکیک اراضی توسط اشخاص حقوقی امضاء و یا تعهد نظارت می شود مسئولیت صحت طراحی و محاسبه و نظارت بـه عهده مدیرعامل یا رئیس مؤسسه تهیه کننده نقشه است و امضای وی رافع مسئولیت طراح، محاسب و ناظر نخواهد بود، مگر اینکه نقشه ها توسط اشخاص حقیقی دیگر در رشته مربوطه امضا و یا تعهد نظارت شده باشد.

ماد 32 _ اخذ پروانه کسب و پیشه در محل ها و امور موضوع ماده 4 این قانون موکول بـه داشتن مدارک صلاحیت حرفه ای خواهد بود. در محل های یاد شده اقدام بـه امور زیر تخلف از قانون محسوب می شود:

الف _ مداخله اشخاص حقیقی و حقوقی فاقد مدرک صلاحیت در امور فنی کـه اشتغال بـه آن مستلزم داشتن مدرک صلاحیت است.

ب _ اشتغال بـه امور فنی خارج از حدود صلاحیت مندرج در مدرک صلاحیت.

ج _ تاسیس هر گونه موسسه، دفتر یا محل کسب و پیشه برای انجام خدمات فنی بدون داشتن مدرک صلاحیت مربوط.

د _ ارایه خدمات مهندسی طراحی، اجرا و نظارت توسط اشخاص حقیقی و حقوقی کـه مسئولیت بررسی یا تایید نقشه و یا امور مربوط بـه کنترل ساختمان آن پروژه را نیز بر عهده دارند.

ماده 33 _ اصلاح 1390/03/31 _ اصول و قواعد فنی کـه رعایت آنها در طراحی، محاسبه، اجرا، بهره برداری و نگهداری ساختمان ها بـه منظور اطمینان از ایمنی، بهداشت، بهره دهی مناسب، آسایش و صرفه اقتصادی و ضروری است، بوسیله وزارت راه و شهرسازی تدوین خواهد شد. حوزه شمول این اصول و قواعد و ترتیب کنترل اجرای آنها و حدود اختیارات و وظایف سازمان های عهده دار کنترل و ترویج این اصول و قواعد در هر مبحث بـه موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه بـه وسیله وزارتخانه های راه و شهرسازی و کشور تهیه و بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

مجموع اصول و قواعد فنی و آیین نامه کنترل و اجرای آنها مقررات ملی ساختمان را تشکیل می دهند.

سازمان های استان می توانند متناسب با شرایط ویژه هر استان پیشنهاد تغییرات خاصی را در مقررات ملی ساختمان قابل اجرا در آن استان بدهند. این پیشنهادات پس از تایید شورای فنی استان ذیربط با تصویب وزارت راه و شهرسازی قابل اجراء خواهد بود.

تبصره _ مقررات ملی ساختمان متناسب با تغییر شرایط، هر سه سال یک بار مورد بازنگری قرار می گیرد و عنداللزوم با رعایت ترتیبات 4 مندرج در این ماده قابل تجدیدنظر است.

بیشتر بخوانید: آیین نامه اجرایی ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب 1383/04/17

ماده 34 – شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه و کنترل و نظارت بر اجرای ساختمان و امور شهرسازی، مجریان ساختمان ها و تاسیسات دولتی و عمومی، صاحبان حرفه های مهندسی ساختمان و شهرسازی و مالکان و کارفرمایان در شهرها، شهرک ها و شهرستان ها و سایر نقاط واقع در حوزه شمول مقررات ملی ساختمان و ضوابط و مقررات شهرسازی مکلفند مقررات ملی ساختمان را رعایت نمایند. عدم رعایت مقررات یاد شده و ضوابط و مقررات شهرسازی تخلف از این قانون محسوب می شود.

تبصره 1 _ اصلاح 1390/03/31 _ وزارتخانه های راه و شهرسازی، کشور و صنایع مکلفند با توجه بـه امکانات و موقعیت هر محل، آندسته از مصالح و اجزاء ساختمانی کـه باید بـه تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران برسد را طی فهرست هایی احصا و آگهی نمایند. از تاریخ اعلام، کلیه تولیدکنندگان و واردکنندگان و توزیع کنند گان مصالح و اجزای ساختمانی موظف بـه تولید و توزیع و استفاده از مصالح استاندارد شده خواهند بود.

تبصره 2 _ اصلاح 1390/03/31 _ از تاریخ تصویب این قانون وزیر راه و شهرسازی بـه عضویت شورای عالی استاندارد منصوب می گردد.

ماده 35 _ اصلاح 1390/03/31 _ مسئولیت نظارت عالیه بر اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی و مقررات ملی ساختمان در طراحی و اجرای تمامی ساختمان ها و طرح های شهرسازی و عمرانی شهری کـه اجرای ضوابط و مقررات مزبور در مورد آنها الزامی است، بر عهده وزارت راه و شهرسازی خواهد بود.

به منظور اعمال این نظارت مراجع و اشخاص یاد شده در ماده 34 موظفند در صورت درخواست حسب مورد اطلاعات و نقشه های فنی لازم را در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند و در صورتی کـه وزارت یاد شده بـه تخلفی برخورد نماید با ذکر دلایل و مستندات دستور اصلاح یا جلوگیری از ادامه کار را بـه مهندس مسئول نظارت و مرجع صدور پروانه ساختمانی ذیربط ابلاغ نماید و تا رفع تخلف، موضوع قابل پیگیری است. در اجرای این وظیفه کلیه مراجع ذیربط موظف بـه همکاری می باشند.

تبصره _ این ماده شامل طرح های وزارتخانه ها و سایر دستگاه های دولتی کـه دارای مقررات خاص می باشند، نمی شوند.

فصل پنجم _ آموزش و ترویج

ماده 36 _ اصلاح 1390/03/31 _ وزارت راه و شهرسازی با همکاری سازمان های استان و شهرداری ها ترتیبی خواهد داد کـه در شهرهایی کـه برای انجام خدمات فنی و مهندسی اشخاص واجد صلاحیت بـه تعداد کافی وجود ندارد، خدمات مشورتی و راهنمائی در زمینه طراحی و اجرای ساختمان ها از طریق تهیه طرح های همسان (تیب) و انتشار جزوات آموزشی بـه زبان ساده و یا نوارهای آموزشی و سایر روش های مناسب با بهای اندک در اختیار اشخاص قرار گیرد. هزینه های خدمات موضوع این ماده از محل کمک های دولت و عواید حاصل از اجرای تبصره 3 ماده 14 قانون کارآموزی مصوب 1349 بـه ترتیبی کـه در آیین نامه معین می شود، تامین خواهد شد. آیین نامه یاد شده بوسیله وزارتخانه های راه و شهرسازی و کار و امور اجتماعی تهیه و بـه تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

فصل ششم _ متفرقه

ماده 37 ـ هزینه های “سازمان” و ارکان آن از محل حق عضویت های پرداختی اعضاء صندوق مشترک سازمان های استان، کمک های اعطایی دولت، نهادها، اشخاص حقیقی و حقوقی، دریافت بهای ارائه خدمات پژوهشی، فنی و آموزشی، فروش نشریات و سایر مواد کمک آموزشی و مهندسی و درصدی از حق الزحمه دریافتی اعضاء بابت ارائه خدمات مهندسی ارجاع شده از طرف سازمان تامین خواهد شد.

ماده 38 _ اصلاح 1390/03/31 _ وزارت راه و شهرسازی تسهیلات لازم برای تاسیس و شروع بـه کار سازمان و سازمان های استان را فراهم آورده و در تنظیم روابط آنان با دستگاه های اجرایی و مراجع قضایی در سطوح ملی و محلی تا آنجا کـه بـه اهداف این قانون کمک کند، اقدام می نماید.

ماده 39 _ اصلاح 1390/03/31_ ذی حسابان و مسئولین امور مالی موظف اند در هنگام پرداخت بـه مشاوران و پیمانکاران طرح های عمرانی کشور معادل 0.0002 (دو در ده هزار) از دریافتی آنها را کسر و شهرداری ها معادل 0.001 (یک در هزار) از هزینه ساخت واحدهای مسکونی با زیربنای بیش از الگوی مصرف مسکن و واحدهای غیرانتفاعی را کـه هر ساله وسیله وزارتخانه های راه و شهرسازی و کشور تعیین میشود از سازندگان وصول و بـه حساب درآمد عمومی کشور واریز نمایند.

معادل 100 % (صد درصد) وجوه واریزی بر اساس ردیفی کـه بـه همین منظور در بودجه سنواتی پیش بینی میگردد در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار خواهد گرفت تا صرف انجام مطالعات و تدوین مقررات ملی ساختمان، امور کنترل ساختمان، ترویج و توسعه و اعتلای نظام مهندسی، کمک بـه سازمان های نظام مهندسی ساختمان برای انجام وظایف قانونی خود، برقراری دوره های آموزشی در سطوح مختلف، برگزاری مسابقات حرفه ای و تخصصی و ترویج روش های صرفه جویی در مصرف انرژی نماید.

ماده 40 ـ اصلاح 1403/03/20) متخلفان از مواد 32 و 34 و تبصره آن توسط مراجع قضایی حسب مورد بـه پرداخت جزای نقدی از 18.300.000 تا 200.000.000 ریال محکوم می شوند. پرداخت جزای نقدی مانع از پیگیری انتظامی نخواهد بود. (مصوب سابق: 5/500/000 تا 60/000/000)

بیشتر بخوانید: