قانون هواپیمایی کشوری مصوب 1328/04/28

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات صنعت و تولید

متن قانون هواپیمایی کشوری:

ماده 1 ـ منظور از هواپیما کـه در این قانون ذکر می شود وسیله نقلیه ‌ایست کـه بتواند در نتیجه عکس ‌العمل هوا خود را در فضا نگاهدارد.

ماده 2 ـ این قانون مربوط بـه هواپیماهای کشوری است و شامل هواپیماهای نظامی نمی باشد.

ماده 3 ـ دولت حق حاکمیت مطلق و انحصاری در فضای بالای خاک کشور و بالای آبهای ساحلی آنرا دارا می باشد.

ماده 4 ـ برای ایجاد و توسعه هواپیمایی کشوری دولت مکلف است:

الف ـ مؤسسات هواپیمایی کشوری را بـه منظور تامین نیازمندی های حمل و نقل داخلی و خارجی مسافر و بار و محمولات پستی تشویق نموده ‌توسعه دهد.

ب ـ خطوط هوایی داخلی را بـه نحوی کـه نقاط مختلفه کشور بتواند از فوائد آن بهره ‌مند گردد تنظیم و فرودگاه های لازم را تاسیس و وسائل مربوط بـه تامین بی ‌خطری پرواز هواپیماها را فراهم سازد.

ج ـ بـه مؤسسات هواپیمایی ایرانی مساعدت نماید تا سرویس ‌های هوایی مورد نیاز کشور را بـه طریق غیر انحصاری تاسیس و دائر کنند.

د ـ بـه منظور بسط و تقویت روابط اجتماعی و اقتصادی ایران با سایر کشورهای جهان ارتباط هوایی را بر اساس معامله متقابله برقرار نموده و‌ توسعه دهد.

ماده 5 ـ اصلاح 1367/01/25 ـ برای اجرای این قانون سازمان مستقلی بنام سازمان هواپیمایی کشوری وابسته بـه وزارت راه و شهرسازی تاسیس می شود. سازمان دارای رئیسی ‌است کـه در عین حال معاون وزیر راه و شهرسازی نیز می باشد و بـه پیشنهاد وزیر راه و شهرسازی و تصویب هیات دولت برای مدت حداکثر 3 سال بـه این ‌سمت منصوب می شود، انتصاب مجدد وی بـه این سمت بـه روال فوق بلامانع می باشد. سازمان مزبور در انجام وظایف خود از نظر مالی و استخدامی و دارای، طبق مقررات مربوطه تحت نظر وزیر راه مستقلا اقدام می‌ نماید و سازمان آن بـه موجب تصویبنامه هیات وزیران تعیین می شود. سازمان میتواند از محل درآمدهای قانونی خود در قالب بودجه های مصوب و در صورت وجود کسری‌ از محل درآمدهای عمومی کشور طبق مقررات استفاده نماید. وظایف عمده سازمان مزبور بـه قرار زیر می باشد:

‌الف ـ اصلاح 1367/01/25 ـ ایجاد، توسعه، بهره‌ برداری و نگهداری فرودگاه ها و دستگاه های ناوبری و مخابراتی، رادیوئی و تلگرافی و تلفنی کـه مخصوص تنظیم رفت و آمد‌ هواپیماها و تامین بی‌ خطری پرواز آنها می باشد و بـه طور کلی هر نوع نظارت و مساعدتی کـه بـه منظور پیشرفت هواپیمایی کشوری و تامین بی‌ خطری‌ پرواز لازم باشد.

ب ـ اصلاح 1367/01/25 ـ نظارت در فعالیت هواپیمایی کشوری طبق مقررات مربوط بـه منظور جلوگیری از وقوع مخاطرات و رقابتهای مضره بین متصدیان حمل و نقل‌ هوایی و حفظ مصالح عمومی.

ج ـ اصلاح 1367/01/25 ـ تربیت متخصصین فنی هواپیمایی کشوری با هماهنگی دستگاه های ذی ربط.

د ـ اصلاح 1367/01/25 ـ اهتمام در پیشرفت و توسعه هواپیمایی کشوری و تشویق صنایع مربوطه.

هــ اصلاح 1367/01/25 ـ مطالعات در تحقیقات علمی و فنی در مسائل مربوط بـه هواپیمایی کشوری و ایجاد تسهیلات و تشویق افراد و مؤسسات صلاحیتدار بـه انجام این ‌امور و تهیه موجبات آن.

‌و ـ اصلاح 1367/01/25 ـ تهیه طرح موافقتنامه و قراردادهای هواپیمایی با دول خارجی کـه طبق مقررات بوسیله دولت تقدیم مجلس شورای اسلامی می شود.

تبصره 1 ـ الحاق 1367/01/25 ـ سازمان هواپیمایی کشوری مجاز است در زمینه‌ های ایجاد و نگهداری و اداره فرودگاه ها راساً و یا با مشارکت بخشهای دولتی، تعاونی و‌ خصوصی با رعایت اصل 44 قانون اساسی مبادرت بـه تاسیس شرکت بنماید.

تبصره 2 ـ اصلاح 1367/01/25 ـ اساسنامه‌ ها و آئیننامه‌ های اجرائی این ماده حداکثر ظرف مدت شش ماه توسط سازمان هواپیمایی کشوری تهیه و از طریق وزارت راه و‌ شهرسازی جهت تصویب بـه هیات وزیران تسلیم خواهد شد.

ماده 6 ـ شورایی بنام شورای عالی هواپیمایی کشوری در نخست وزیری تشکیل و دارای 11 نفر عضو بـه ترتیب زیر خواهد بود کـه برای مدت سه‌ سال انتخاب می‌ شوند و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.

رئیس کل هواپیمایی کشوری.

یک نفر از اعضای عالی مقام هواپیمایی کشوری بـه انتخاب وزیر راه.

یک نفر از قضات عالی مقام بـه انتخاب وزیر دادگستری.

یک نفر از امرای نیروی هوایی شاهنشاهی بـه انتخاب وزیر جنگ.

یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت اقتصاد بـه انتخاب وزیر اقتصاد.

یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت کشور بـه انتخاب وزیر کشور.

یک نفر نماینده عالی مقام از وزارت امور خارجه بـه انتخاب وزیر امور خارجه.

یک نفر نماینده عالی مقام از سازمان برنامه بـه انتخاب مدیرعامل سازمان برنامه.

یک نفر از اعضای اطاق بازرگانی تهران بـه انتخاب رئیس اطاق.

یک نفر از اعضای اطاق صنایع و معادن ایران بـه انتخاب رئیس اطاق.

یک نفر متخصص حقوق هوایی بـه انتخاب وزیر راه. ‌مدیرعامل شرکت هواپیمایی ملی ایران و یک نفر نماینده از مؤسسات هواپیمایی خصوصی داخلی در جلسات شورا شرکت نموده ولی حق رای ندارند.

تبصره 1 ـ الحاق 1347/01/21 ـ وظائف شورای عالی هواپیمایی کشوری بـه قرار زیر است:

الف ـ مطالعه و اظهارنظر در مسائل مربوط بـه هواپیمایی کشوری کـه از طرف نخست‌ وزیر بـه شورا ارجاع و یا یکی از اعضای شورا پیشنهاد نماید.

ب ـ اظهارنظر راجع بـه صدور پروانه بهره‌ برداری هوایی یا الغاء یا توقیف موقت یا محدود ساختن اختیارات مندرج در پروانه کـه طبق مقررات قانونی بـه شورا ارجاع می‌ شود.

ج ـ تعیین و تصویب نرخ حمل و نقل هوایی مسافر و بار.

د ـ اظهارنظر راجع بـه لوایح قانونی مربوط بـه هواپیمایی کشوری و طرح موافقتنامه‌ ها و قراردادهای بین‌ المللی با دول خارجه کـه بوسیله دولت تقدیم‌ مجلسین می‌ شود.

هـ ـ تعیین خط مشی کلی هواپیمایی کشوری.

‌تبصره 2 ـ الحاق 1347/01/21 ـ در مواردیکه وزارتخانه‌ ها و ادارات دولتی و سازمانها و شرکت های وابسته بـه دولت مقرراتی تهیه و تنظیم مینمایند کـه ممکن است بـه نحوی از انحاء با مسائل مربوط بـه هواپیمایی کشوری ارتباط پیدا کند موظفند قبلاً نظر شورای عالی هواپیمایی کشوری را جلب کنند.

تبصره 3 ـ الحاق 1347/01/21 ـ عضویت شورای عالی هواپیمایی کشوری افتخاری است و از لحاظ انجام این وظیفه حقی بـه اعضا پرداخت نمی شود.

‌تبصره 4 ـ الحاق 1347/01/21 ـ آئین‌ نامه شورای عالی هواپیمایی کشوری شامل طرز تشکیل جلسات و طریقه ارجاع امور بـه شورا و رسیدگی و اتخاذ تصمیم و سایر مسائل‌ مربوط بـه طرز عمل شورا بوسیله شورا تنظیم و پس از تصویب هیات وزیران بـه موقع اجرا گذاشته خواهد شد. ‌

الف) مطالعه و اظهارنظر در مسائل مربوط بـه هواپیمایی کشوری کـه از طرف وزیر راه یا یکی از اعضاء شورا بـه آن ارجاع می گردد.

ب) اظهارنظر راجع بصدور پروانه‌ های بهره ‌برداری هوایی یا الغاء یا توقیف موقت یا محدود ساختن اختیارات مندرجه در آنها کـه طبق مواد 17‌و 18 این قانون بـه شورا ارجاع می شود.

ج) تصویب نرخ حمل و نقل هوایی مسافر و بار کـه باید بـه میزان عادله تعیین گردد.

تبصره) آئین ‌نامه شورای عالی هواپیمایی کشوری شامل طرز تشکیل جلسات و طریقه ارجاع امور بـه شورا و رسیدگی و صدور رای و سایر مسائل ‌مربوط بـه طرز عمل شورا بـه وسیله شورا تنظیم و پس از تصویب هیات وزیران بموقع اجرا گذاشته خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات صنعت و تولید

ماده 7) هواپیمای ایرانی با رعایت قوانین و مقررات کشور در پرواز بر فراز ایران آزاد می باشد.

ماده 8) هواپیمای خارجی میتواند با رعایت قوانین و مقررات کشور بر فراز ایران پرواز نماید یا در ایران فرود آید و مسافر و بار محمولات پستی یا ‌یکی از آنها را پیاده و یا قبول نماید مشروط بر اینکه قبلا اجازه دولت ایران تحصیل شده باشد یا بموجب قراردادی این اجازه داده شده باشد و دولت متبوع آن هواپیما همین حقوق را برای هواپیمای ایرانی شناخته باشد.

ماده 9) حمل و نقل بازرگانی مسافر و بار و محمولات پستی یا یکی از آنها از یک نقطه کشور بیک نقطه دیگر آن منحصر بـه هواپیماهای ایرانی‌ می باشد.

ماده 10) اداره کل هواپیمایی کشوری می تواند در مواردیکه امنیت عمومی یا علل نظامی ایجاب می نماید با تصویب هیات وزیران پرواز‌ هواپیمای ایرانی یا خارجی را بر فراز قسمتی از خاک کشور ممنوع یا محدود یا مقید بـه شرایط خاصی بنماید.

ماده 11) برای اینکه هواپیمایی بـه تابعیت ایرانی شناخته شود باید در دفتر ثبت هواپیماها کـه در اداره کل هواپیمایی کشوری نگاهداری می شود بـه ثبت برسد.

شرایط ثبت هواپیما بـه قرار زیر است:

الف ـ هواپیما در کشور دیگری بثبت نرسیده باشد و در صورتیکه قبلا در ثبت کشور دیگر بوده از ثبت آن کشور خارج شده باشد

ب ـ هواپیما باتباع ایران اعم از شخص یا شرکت متعلق باشد.

ج ـ اگر هواپیما تعلق بـه شرکتی داشته باشد اکثریت سهام آن باید متعلق بـه اتباع ایران و اقامتگاه قانونی آن شرکت در ایران باشد و در شرکت هایی کـه سرمایه آن ها بـه صورت سهام یا قطعات متساوی‌ القیمت درآمده سهام شرکت با اسم باشد پس از ثبت هواپیما گواهی نامه ثبت و تابعیت ایرانی صادر و علائم‌ ثبت و تابعیت تعیین می‌ شود.

ماده 12) هواپیمایی کـه بـه تابعیت ایرانی شناخته شده در صورتیکه در کشور دیگری بـه ثبت برسد و یا مالک آن تغییر یا فوت کند یا تغییر تابعیت ‌دهد و همچنین در صورتیکه یکی از شرایط ثبت مندرج در ماده 11 را فاقد شود ثبت هواپیما و همچنین گواهینامه ثبت و تابعیت آن از تاریخ وقوع‌ یکی از علل فوق باطل می شود.

ماده 13) هواپیمایی کـه در دفتر ثبت هواپیماها بـه ثبت رسیده باشد در صورتی میتواند پرواز کند کـه گواهینامه قابلیت پروازی کـه مدت اعتبار آن‌ منقضی نشده دارا باشد.

ماده 14) هیچکس نمی تواند هواپیمایی را براند یا بـه سمت عضو هیات رانندگی در هواپیما بهر نوع عمل مربوط بـه راندن هواپیما اقدام یا کمک ‌نماید یا تعلیم خلبانی دهد مگر اینکه گواهینامه فنی کـه مدت اعتبار آن منقضی نشده دارا باشد

ماده 15) مرجع صدور هرگونه اجازه ‌نامه مربوط بـه امور هواپیمایی کشوری و گواهینامه مربوط بـه متخصصین فنی هواپیمایی کشوری و پروانه ‌مربوط بـه بهره ‌برداری هوایی اداره کل هواپیمایی کشوری می باشد

ماده 16) اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند در موارد تخلف از مقررات این قانون و آئین‌ نامه‌ های اجرائی آن صرفنظر از تعقیبات جزایی هر‌ گونه اجازه ‌نامه یا گواهینامه متخلّف را لغو یا موقت توقیف نموده یا اختیارات مندرجه در آنرا محدود سازد و همچنین پرواز هواپیمای متخلف را در ‌صورتیکه محتمل خطر برای سرنشینان هواپیما یا اشخاص یا حیوانات روی زمین یا حدوث خسارتی برای اموال اعم از منقول یا غیرمنقول باشد‌ ممنوع سازد

ماده 17) برای اینکه شخص طبیعی یا حقوقی بتواند در ایران بتصدی حمل و نقل بازرگانی هوایی اشخاص یا اشیا مبادرت نماید باید تبعه ایران بوده و قبلا پروانه بهره‌ برداری هوایی از اداره کل هواپیمایی کشوری تحصیل کرده باشد این پروانه در صورتی داده می شود کـه شورای عالی هواپیمایی‌ کشوری بهره ‌برداری هوایی تقاضا شده را منطبق با مصالح کشور و احتیاجات جامعه تشخیص دهد و اطمینان حاصل نماید کـه تقاضا کننده قادر بـه انجام‌ نوع بهره‌ برداری هوایی مورد تقاضای خود بـه طرز اطمینان بخش می باشد. در مورد شرکت های هواپیمایی برای صدور پروانه بهره‌ برداری هوایی علاوه بر وجود شرایط فوق دارا بودن شرایط ثبت هواپیما مندرجه در ماده 11 الزامی ‌است. برای هر نوع پرواز بازرگانی دیگر و همچنین تاسیس و دایر نمودن آموزشگاه بـه منظور تعلیم و تربیت متخصصین فنی هواپیمایی شرائط مندرجه در اینماده ضروری است ولی بجای پروانه بهره‌ برداری هوایی اجازه‌ نامه اداره کل هواپیمایی کشوری باید قبلا تحصیل شده باشد.

ماده 18 ـ در صورتی کـه دارنده پروانه بهره‌ برداری هوایی یا سایر پروانه ‌های مربوط بـه امور هواپیمایی کشوری شرایطی را کـه برای تحصیل پروانه‌ لازم بوده فاقد شود یا از انجام تعهداتی کـه بموجب مندرجات پروانه بـه عهده گرفته تخلف نماید اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند طبق نظر شورای عالی هواپیمایی کشوری برحسب درجه اهمیت تخلف و تکرار آن پروانه او را لغو یا موقت توقیف نموده یا اختیارات مندرجه در آنرا محدود سازد.

ماده 19 ـ هر وقت اداره کل هواپیمایی کشوری برای ایجاد فرودگاه ها یا تاسیسات مربوط بـه هواپیمایی کشوری احتیاج بـه خریداری زمین یا‌ ساختمان متعلق بـه دیگری پیدا کند میتواند طبق قانون راجع بـه احداث و توسعه معابر و خیابانها مصوب 23 آبان ماه 1312 شمسی اقدام نماید.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات صنعت و تولید

ماده 20 ـ اداره کل هواپیمایی کشوری میتواند از املاک عمومی یا خصوصی اعم از اراضی و ساختمان ها برای برقرار کردن وسائل مربوط بـه تامین ‌بی خطری پرواز هواپیماها مجانا استفاده کند و حق عبور از آن املاک را برای بکار انداختن و نگاهداری وسائل مزبور خواهند داشت مشروط بر اینکه ‌مانع استفاده عادی از آن املاک نشود. چنانچه در نتیجه برقرار کردن یا بـه کار انداختن یا نگاهداری وسائل مذکور خساراتی وارد شود باید از طرف اداره کل هواپیمایی کشوری جبران گردد.

ماده 21 ـ دولت می تواند بپیشنهاد اداره کل هواپیمایی کشوری با صدور تصویب نامه ایجاد هرگونه ساختمان یا مانع دیگری را در فاصله معینی از‌ حدود یک فرودگاه یا تاسیسات مربوط بـه تامین بی خطری پرواز هواپیماها ممنوع یا محدود سازد مگر در صورتیکه ساختمان یا مانع مزبور موجد ‌خطری بـه پرواز هواپیماها نگردیده و مورد موافقت اداره کل هواپیمایی کشوری قرار گرفته باشد چنانچه خسارتی مستقیماً و منحصراً در نتیجه این‌ ممنوعیت یا محدودیت بـه کسی وارد گردد باید از طرف اداره کل هواپیمایی کشوری جبران شود. در صورتیکه ساختمان یا مانع دیگری کـه مطابق این ماده ممنوع یا محدود شده باشد در اطراف یک فرودگاه کشوری یا تاسیسات مربوط بـه تامین ‌بی خطری پرواز هواپیماها قبل از اجرای این قانون موجود بوده دولت میتواند مطابق ماده 19 برای برداشتن یا محدود ساختن آن اقدام نماید.

ماده 22 – آئین ‌نامه ‌های اجرائی قانون شامل مقررات مربوط بـه پرواز هواپیماهای کشوری ایرانی و خارجی تامین بی خطری پرواز هواپیماها ـ‌ فرودگاه ها ـ ثبت و تابعیت هواپیماها ـ قابلیت پرواز هواپیما ـ گواهینامه‌ های متخصصین فنی هواپیمایی مؤسسات مربوط بـه تعلیم و تربیت‌ متخصصین فنی هواپیمایی ـ کارخانه‌ ها و تعمیرگاه های مربوط بـه هواپیمایی ـ حمل و نقل هوایی سوانح هواپیمایی مخابرات هواپیمایی و موارد ‌توقیف موقت یا لغو هرگونه اجازه ‌نامه یا گواهینامه یا پروانه صادره یا توقیف هواپیمای متخلف بوسیله اداره کل هواپیمایی کشوری تنظیم و پس از ‌تصویب هیات وزیران بـه موقع اجرا گذاشته خواهد شد.

ماده 23 ـ هر کس بـه قصد ایجاد خطر برای هواپیما یا سرنشینان آن علامت هواپیمایی تقلبی بکار برد بـه نحوی کـه بتوان آنرا علامت حقیقی‌ مخصوص هواپیمایی تلقی نمود یا علامت هواپیمایی موجود را غیرقابل استفاده سازد یا مانعی در مقابل هواپیما ایجاد یا اطلاع غلط دهد یا هرگونه‌ عملی بـه منظور ایجاد خطر برای هواپیما یا سرنشینان آن انجام بدهد بـه حبس تادیبی از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد و در صورتی کـه از عمل ‌او قتل یا جرح واقع شود مرتکب بـه مجازاتی کـه بـه نفس جرم مزبور مقرر است نیز محکوم خواهد گردید و مجازات اشد قابل اجرا است.

ماده 24 ـ هر کس عالماً هواپیمایی را کـه دارای علائم ثبت و تابعیت مجعول باشد براند و همچنین هر کس عالماً هواپیمایی را کـه بدون حق علامت ‌تابعیت ایران بان نصب شده در خارج از ایران براند بحبس تادیبی از 6 ماه تا 3 سال محکوم خواهد شد.

ماده 25 ـ هر کس عالماً هواپیمایی را کـه فاقد علائم ثبت و تابعیت بوده براند بـه حبس تادیبی از 3 ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

ماده 26 ـ اصلاح 1399/11/08 و 1403/03/20 ـ در مواردی کـه پرواز هواپیما بر فراز ایران مشروط بـه تحصیل اجازه قبلی از دولت است هر کس عمداً بدون داشتن اجازه هواپیمایی را بر ‌فراز ایران براند و همچنین در مواردیکه مطابق مقررات این قانون پرواز هواپیما بر فراز قسمتی از خاک کشور ممنوع یا محدود یا مقید بـه شرایط خاصی ‌باشد عمداً هواپیما را بر فراز مناطق ممنوعه براند یا بدون رعایت محدودیت‌ ها یا شرایط مقرره پرواز کند بـه جزای نقدی از 46.000.000 تا 230.000.000 ریال یا‌ بـه حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال یا بهر دو مجازات محکوم خواهد شد و اگر بـه موجب قوانین دیگری مجازات شدیدتر برای این عمل مقرر‌ شده باشد مجازات اشد قابل اجرا است. (مصوب 1399: 14.000.000 تا 70.000.000 )

ماده 27 ـ اصلاح 1399/11/08 و 1403/03/20 ـ هر کس با هواپیمای خارجی بـه قصد حمل و نقل بازرگانی از یک نقطه کشور بیک نقطه دیگر آن مسافر و بار و محمولات پستی یا یکی‌ از آنها را حمل کند بـه جزای نقدی از 46.000.000 تا 230.000.000 ریال یا بـه حبس تادیبی از دو ماه تا یکسال یا بهر دو مجازات محکوم خواهد شد.(مصوب 1399: 14.000.000 تا 70.000.000)

ماده 28 ـ اصلاح 1399/11/08 و 1403/03/20 ـ اشخاص زیر بـه جزای نقدی از 23.000.000 تا 200.000.000 ریال یا بـه حبس تادیبی از دو ماه تا شش ماه یا بهر دو مجازات محکوم خواهند شد:(مصوب 1399: 7.000.000 تا 60.000.000)

الف ـ هر کس بدون داشتن پروانه بهره‌ برداری هوایی بـه تصدی حمل و نقل بازرگانی هوایی اشخاص یا اشیا مبادرت ورزد.

ب ـ هر کس بدون داشتن اجازه‌ نامه از اداره کل هواپیمایی کشوری بهر نوع پرواز بازرگانی دیگر یا تاسیس و دائر نمودن آموزشگاه بـه منظور تعلیم ‌و تربیت متخصصین فنی هواپیمایی عمل نماید.

ج ـ هر کس بدون داشتن گواهینامه فنی هواپیمایی را براند یا بـه سمت عضو هیات رانندگی در هواپیما بهر نوع عمل مربوط بـه راندن هواپیما‌ اقدام یا کمک نماید یا تعلیم خلبانی دهد.

د ـ هر کس هواپیمایی را براند کـه فاقد گواهی نامه قابلیت پرواز بوده یا مدت اعتبار گواهینامه مزبور منقضی شده باشد.

ماده 29 ـ روابط حقوقی بین اشخاصی کـه در داخل یک هواپیمایی کـه بر فراز ایران پرواز می ‌نماید قرار دارند در مواردی کـه از لحاظ حق حاکمیت ‌ارضی اصولا مشمول قوانین محلی است تابع قانون کشور متبوع آن هواپیما می باشد.

بیشتر بخوانید:

آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات صنعت و تولید

ماده 30 ـ مقررات جزایی ایران نسبت بـه جرائمی کـه داخل یک هواپیمای ایرانی در خارج از ایران ارتکاب شود وقتی اجرا می شود کـه متهم در ایران‌ دستگیر شده باشد و متهم تبعه خارجی برای تعقیب بـه کشور خارجی رد نشده یا در موردی کـه متهم بعلت ارتکاب آن جرم بـه ایران مسترد شده باشد.

ماده 31 ـ بـه جنحه و جنایاتی کـه در داخل هواپیمای خارجی حین پرواز ارتکاب شود در صورت وجود یکی از شرایط ذیل محاکم ایران رسیدگی ‌خواهند کرد.

الف ـ جرم مخل انتظامات یا امنیت عمومی ایران باشد.

ب ـ متهم یا مجنی‌ علیه تبعه ایران باشد

ج ـ هواپیما بعد از وقوع جرم در ایران فرود آید.

در هر یک از موارد بالا رسیدگی در دادگاه محلی کـه هواپیما فرود آمده یا دادگاه محلی کـه متهم در آن دستگیر شود بعمل خواهد آمد.

ماده 32 ـ در موردی کـه جنحه یا جنایتی داخل یک هواپیما کـه بر فراز ایران پرواز میکند یا داخل یک هواپیمای ایرانی در خارج از ایران ارتکاب‌ شود فرمانده هواپیما مکلف است تا زمانیکه مداخله مامورین صلاحیتدار میسر باشد طبق مقررات قانون اصول محاکمات جزایی تفتیشات و تحقیقات‌ مقدماتی را بعمل آورده دلائل و مدارک جرم را جمع ‌آوری و تامین نماید و در صورت لزوم میتواند موقتاً مظنونین بـه ارتکاب جرم را توقیف کند‌ مسافرین و اعضای هیات رانندگی را تفتیش و اشیایی را کـه ممکنست دلیل جرم باشد توقیف نماید. در مورد این ماده فرمانده هواپیما برای تفتیش جرم و تحقیقات مقدماتی از ضابطین دادگستری محسوب می شود و کلیه وظایفی را کـه بـه موجب فصل‌ دوم قانون اصول محاکمات جزایی برای کمیسرهای شهربانی مقرر است عهده ‌دار می باشد.

ماده 33 ـ در مورد ماده 32 پس از فرود آمدن هواپیما فرمانده هواپیما باید گزارش کتبی راجع بموضوع جرم و اقدامات مقدماتی کـه بعمل آورده است‌ تنظیم و باداره کل هواپیمایی کشوری ارسال دارد. بعلاوه در صورتی کـه هواپیما در ایران فرود آید فرمانده هواپیما مکلف است فوراً وقوع جرم و نتیجه‌ تفتیشات و تحقیقات و اقداماتی را کـه بعمل آورده بـه دادستان محل فرود آمدن هواپیما یا قائم مقام او اطلاع داده متهم یا مظنون را با دلایل و مدارک‌ جرم بـه دادستان یا بازپرس تسلیم و از مداخله خودداری کند و در موردی کـه هواپیمای ایرانی بعد از وقوع جرم در خارج از ایران فرود آید فرمانده ‌هواپیما باید مراتب را بـه اطلاع کنسول ایران کـه در حوزه او هواپیما فرود آمده رسانیده و از او کسب تکلیف کند.

ماده 34 ـ 1403/03/20 ـ تخلف از مقررات آئین ‌نامه‌ های اجراء احکام این قانون موجب کیفرهایی است کـه حداکثر آن نباید از 368.000.000 ریال جزای نقدی و دو ماه ‌حبس تادیبی تجاوز نماید. میزان مجازات هر یک از انواع تخلفات در آئین ‌نامه‌ ایکه بپیشنهاد وزارتین دادگستری و راه بـه تصویب هیات وزیران رسیده‌ باشد تعیین خواهد شد. (مصوب 1328: 10.000)

ماده 35 ـ رسیدگی بـه جرائم مذکور در این قانون در مراحل کیفری و دادگاههای صلاحیتدار فوراً و خارج از نوبت بعمل خواهد آمد.

چون بـه موجب قانون مصوب 28 تیرماه 28 اجازه اجرای لایحه هواپیمایی کشوری پس از تصویب کمیسیون های راه و دادگستری مجلس داده شده‌ است بنابراین قانون مزبور کـه مشتمل بر 35 ماده و بـه تصویب کمیسیون های نامبرده رسیده قابل اجرا است.

رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت

بیشتر بخوانید: