آیین نامه تبصره 1 ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر 1367 مصوب 1391/02/17

آیین نامه تبصره 1 ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر 1367 با موضوع مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان ها مصوب 1391/02/17 ستاد مبارزه با مواد مخدر

مرجع تصویب: ستاد مبارزه با مواد مخدر

شماره ابلاغ: 16/1333079

شماره روزنامه رسمی: 19897

تاریخ تصویب: 1391/02/17

تاریخ ابلاغ: 1392/03/29

تاریخ اجرا: 1392/03/29

تاریخ روزنامه رسمی: 1392/04/06

ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر 1367: معتادان مکلفند با مراجعه بـه مراکز مجاز دولتی، غیردولتی یا خصوصی و یا سازمان های مردم نهاد درمان و کاهش آسیب، اقدام بـه ترک اعتیاد نمایند. معتادی کـه با مراجعه بـه مراکز مذکور نسبت بـه درمان خود اقدام و گواهی تحت درمان و کاهش آسیب دریافت نماید، چنانچه تجاهر بـه اعتیاد ننماید از تعقیب کیفری معاف می باشد. معتادانی کـه مبادرت بـه درمان یا ترک اعتیاد ننمایند، مجرمند.

تبصره 1ـ الحاق 1389/05/09 ـ مراکز مجاز موضوع این ماده، بر اساس آیین نامه ای کـه توسط وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ظرف مدت سه ماه پس از تصویب این قانون تهیه و بـه تصویب ستاد می رسد، تعیین می شود.

تبصره 2 ـ الحاق 1389/05/09 ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است ضمن تحت پوشش درمان و کاهش آسیب قراردادن معتادان بی بضاعت، تمام هزینه های ترک اعتیاد را مشمول بیمه های پایه و بستری قرار دهد. دولت مکلف است همه ساله در لوایح بودجه، اعتبارات لازم را پیش بینی و تامین نماید.

مقدمه

در اجرای تبصره یک ماده ۱۵ اصلاحیه قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶ (مصوب 1389/05/09 مجمع تشخیص مصلحت نظام) آییننامه اجرایی مراکز مجاز درمان و کاهـش آسیب اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان ها به شرح ذیل به تصویب رسید.

ماده ۱ـ به منظور ارائه خدمات درمان و نیز کاهش آسیب افرادی که به نحوی دچار اعتیاد به مواد مخدر و یا روانگردان گردیده اند مراکز زیر حسب نوع خدمتی که ارائه مینمایند به عنوان مرکز مجاز درمان و کاهش آسیب تعیین میگردند:

۱ـ مرکز درمان سرپایی وابستگی به مواد: به مرکزی اطلاق میگردد که امکانات ارائه خدمات درمان دارویی و غیردارویی برای مصرفکنندگان مواد مخدر و یا روانگردان را داشته باشد.

۲ـ مرکز یا بخش درمان بستری وابستگی به مواد: به مکانی اطلاق میشود که امکانات ارائه خدمات درمان سمزدایی (بازگیری) و خدمات پیشگیری از عود و درمان های غیردارویی را به صورت بستری برای مصرفکنندگان مواد مخدر و یا روانگردان داشته باشد.

۳ـ مرکز اقامتی میان مدت درمان وابستگی به مواد: به مرکزی اطلاق میشود که بهصورت اقامتی داوطلبانه و میان مدت (یک تا سه ماه) فعالیت می کند. رویکرد اصلی در این مرکز سمزدایی (بازگیری) به همراه درمانهای دارویی و غیردارویی ترجیحاً با مشارکت گروه های همتا و خودیار برای مصرف کنندگان مواد مخدر و یا روانگردان است.

۴ـ مرکز اقامتی خودیاری گروههای همتا: به مرکزی اطلاق میگردد که مددجویان به صورت داوطلبانه برای مدت یک تا سه ماه در آن اقامت کرده و خدمات حمایتی را دریافت می کنند. رویکرد اصلی این مرکز بر مشارکت گروههای همتا و خودیار (معتادان بهبود یافته) به منظور پیشگیری از عود در افرادی است که مراحل سمزدایی (بازگیری) را گذرانده اند.

۵ ـ مرکز اقامتی بلندمدت اجتماع درمان مدار (TC) : مرکزی شبانه روزی (دوره های سه تا شش ماهه) برای ادامه درمان و بازتوانی به افراد وابسته به مواد مخدر و یا روانگردان است. رویکرد اصلی در این مرکز بر تغییر رفتاری و شناختی شامل برنامه های خدمات روانشناختی، مشاوره، آموزش خانواده، تشکیل گروه های خودیار، خدمات مددکاری اجتماعی و پیگیری پس از ترخیص است.

۶ ـ مرکز یا واحد درمان وابستگی به مواد مخدر با داروهای آگونیست: مرکزی مستقل و یا واحدی از مراکز موضوع این ماده است که در آن براساس پروتکلهای ابلاغی، درمانگر در اجرای ماده ۴۱ قانون اصلاحیه قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶ مـجاز به استفاده از داروهای آگونیست مواد مخدر (افیونی) برای درمان وابستگی به مواد مخدر میباشد.

۷ـ مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری: مرکزی است که زیر نظر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، خدمات مشاوره، آموزش، مراقبت و درمان بیماریهای آمیزشی، ایدز و سایر بیماریهای قابل انتقال را به افراد داوطلب و افراد مبتلا به بیماریهای آمیزشی یا مبتلا به ویروس نقص ایمنی (HIV+) ، معتادان تزریقی، معتادان بیخانمان و خانوادههای آنان ارائه میکند.

۸ ـ مرکز کاهش آسیب: مرکزی است که در مورد معتادانی که قادر و یا حاضر به ترک دائم نیستند و به دلیل رفتارهای پرخطری که از خود بروز میدهند به منظور کنترل و کاهش آسیبهای آنان به جامعه و سایر افراد و در راستای ترغیب آنها برای درمان تأسیس و اداره میگردد.

تبصره ـ مراکز دولتی و مجاز درمان و کاهش آسیب برای نگهداری معتادان موضوع ماده 16 اصلاحیه قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر در آییننامه مربوطه، توسط دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر(اداره کل درمان و حمایتهای اجتماعی) با همکاری دستگاههای اجرایی ذیربط تدوین و به تصویب ستاد مبارزه با مواد مخدر خواهد رسید.

ماده ۲ـ مراکز درمانی با هدف درمان و بهبود معتادان به مواد اعم از مواد مخدر یا روانگردان ها در شرایط مقتضی با مدیریت دولتی، غیردولتی یا خصوصی و یا سازمانهای مردم نهاد طبق ضوابط این آئیننامه تأسیس و مدیریت میشوند.

ماده ۳ـ هر فرد حقیقی و حقوقی میتواند طبق ضوابط این آییننامه و مقررات مربوطه نسبت به تأسیس و راهاندازی مرکز حسب مورد اقدام نماید.

تبصره ۱ـ دستورالعمل تأسیس و راهاندازی و بهرهبرداری هر کدام از مراکز توسط کارگروهی مرکب از نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر تهیه و پس از تصویب کمیته درمان و حمایتهای اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر از سوی دبیرکل ستاد ابلاغ میگردد.

تبصره ۲ـ مرجع صدور مجوز تأسیس و راه اندازی و بهرهبرداری مراکز تبصره ۱ این ماده به صورت ذیل خواهد بود.

۱ـ صدور مجوز برای مرکز درمان سرپایی وابستگی به مواد، مرکز اقامتی میان مدت درمان وابستگی به مواد مرکز اقامتی خودیاری گروههای همتا، مرکز اقامتی بلندمدت اجتماع درمان مدار ( TC) و مرکز کاهش آسیب از طریق سازمان بهزیستی کشور و یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی) مجاز میباشد.

۲ـ مرجع صدور مجوز سایر مراکز موضوع ماده یک این آییننامه صرفاً وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی) خواهد بود.

۳ـ مراکز درمان سرپایی وابستگی به مواد که از سازمان بهزیستی مجوز دریافت کردهاند برای راهاندازی واحد درمان وابستگی به مواد مخدر با داروهای آگونیست می توانند با دریافت مجوز مربوطه از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی) فعالیت نمایند.

تبصره ۳ـ پروتکلهای درمانی شامل نحوه اقدام در هر مرکز درخصوص نحوه درمان و داروهای مورد استفاده و نحوه تجویز با تصویب و ابلاغ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد اجرا قرار میگیرد.

ماده ۴ـ نظارت بر عملکرد درمان و کاهش آسیب توسط «کمیته نظارت کشوری بر مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب» متشکل از سه نفر نماینده از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (معاونت درمان، معاونت بهداشت و سازمان غذا و دارو) سه نفر نماینده از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان بهزیستی، امور بیمهای و امور آسیبهای اجتماعی هر کدام یک نفر) یک نفر از سازمان نظام پزشکی کشور و دو نفر نماینده از دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر (اداره کل درمان و حمایتهای اجتماعی و دفتر توسعه مشارکت های مردمی و سازمانهای مردم نهاد) صورت میپذیرد. دبیرخانه این کمیته در دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر (اداره کل درمان و حمایتهای اجتماعی) مستقر میباشد.

تبصره ۱ـ «کمیته نظارت استانی بر مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب» حسب دستورالعمل کمیته نظارت کشوری بر مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب متشکل از نمایندگان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، نماینده اداره کل بهزیستی استان، نماینده نظام پزشکی استان و کارشناس درمان و حمایتهای اجتماعی و کارشناس مرتبط با حوزه مشارکت های مردمی دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان مسئولیت نظارت و کنترل بر مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب موضوع این آییننامه را برعهده خواهند داشت.

تبصره ۲ـ دستورالعمل نظارت و ارزیابی مراکز و نحوه برخورد با تخلفات توسط کمیته نظارت کشوری بر مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب تهیه و از سوی دبیرکل ستاد برای اجرا ابلاغ میگردد.

ماده ۵ ـ سالانه برای تسریع امور نظارت و ارزیابی بر مراکز موضوع این آییننامه اعتبار لازم از محل اعتبارات مصوب ستاد مبارزه با مواد مخدر با تأیید دبیرکل ستاد تعیین میگردد تا در چارچوب مصوبات و زیر نظر کمیته نظارت کشوری بر مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب از سوی دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر (اداره کل درمان و حمایت های اجتماعی) هزینه گردد.

ماده ۶ ـ شرایط و وظایف مؤسس/ مؤسسان برای مراکز درمان سرپایی و بستری مطابق آییننامه تأسیس درمانگاهها و یا مطب پزشکان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و برای سایر مراکز وظیفه مؤسس صرفاً انجام امور مدیریتی و پشتیبانی و معرفی مسئول فنی میباشد.

ماده ۷ـ مسئولیت کلیه امور درمانی مطابق با پروتکل های ابلاغی در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب با مسئول فنی خواهد بود.

تبصره ۱ـ شرایط مسئول فنی شاغل در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب تابع شرایط مندرج در آییننامه و تأسیس درمانگاهها و مراکز درمانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میباشد.

تبصره ۲ـ پزشک مسئول فنی مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب در دوره های بازآموزی ۵ ساله خود باید حداقل ۵۰ امتیاز از برنامه مدون بازآموزی را به برنامههای آموزشی در زمینه اعتیاد، روانپزشکی و عفونی (هپاتیت و ایدز) اختصاص دهد.

ماده ۸ ـ هرگونه اقدام درمانی اعم از دارویی و غیردارویی خارج از پروتکلهای درمانی ابلاغی در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب تخلف و مشمول مجازاتهای مداخله غیرمجاز در امور پزشکی خواهد بود.

ماده ۹ـ رعایت دستورالعملهای بهداشتی و درمانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برای کلیه مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب الزامی است. تخلف از این امر علاوه بر پیگرد قانونی لازم از موجبات لغو مجوز به طور موقت و یا دایم میگردد.

ماده ۱۰ـ هر فرد حقیقی یا حقوقی صرفاً مجاز است از یکی از دستگاههای اجرایی مذکور در تبصره ۲ ماده ۳ این آیین نامه درخواست صدور مجوز نماید. ارسال کپی مجوز صادر شده توسط دستگاه های اجرایی مربوطه به دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان الزامی است.

ماده ۱۱ـ مدت اعتبار مجوزهای صادره حسب مورد و متناسب با وظایف هر مرکز براساس دستورالعملهای مربوطه موضوع ماده این آییننامه خواهد بود.

ماده ۱۲ـ افراد حقیقی و یا حقوقی درخواست کننده مجوز باید مدارک کامل شده خود را به صورت کامل به همراه درخواست کتبی به دستگاه اجرایی مربوطه تسلیم نمایند و دستگاه اجرایی صادرکننده مجوز موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از دریافت مدارک، نظر کتبی موافق و یا مخالف خود را (با ذکر دلیل) به داوطلب اعلام نماید. در صورت عدم ارائه پاسخ توسط دانشگاه اجرایی ذیربط، داوطلب میتواند رأساً نسبت به درخواست برای بررسی در کمیته نظارت استانی اقدام نماید.

تبصره ۱ـ پس از تکمیل مدارک مثبته مدت زمان صدور مجوز نباید از دو ماه بیشتر  باشد. مسئول حسن اجرای این تبصره بالاترین مقام مسئول دستگاه اجرایی در استان میباشد.

تبصره ۲ـ عدم بهرهبرداری از مرکز چهار ماه پس از صدور مجوز فعالیت و یا توقف در فعالیت بیشتر از سه ماه موجب ابطال مجوز به صورت موقت یا دائمی میگردد.

ماده ۱۳ـ تأسیس هرگونه مرکز خارج از این آییننامه و عدم رعایت ضوابط عمومی، آیین نامه ها و دستورالعملهای ابلاغی از سوی مراجع ذیصلاح توسط مراکز موضوع این آییننامه تخلف محسوب میگردد و موجب اعمال مجازاتهای تعیین شده در قوانین و مقررات مربوطه خواهد بود.

ماده ۱۴ـ در اجرای بند ۲ مصوبات جلسه ۱۲۵ ستاد مبارزه با مواد مخدر دستگاههای اجرایی ذیربط و مراکز درمان و کاهش آسیب و موضوع این آییننامه موظفند نسبت به جمع آوری و ثبت دادههای مورد نیاز در سامانه ملی اطلاعات مبارزه با مواد مخدر در حوزه درمان و کاهش آسیب اقدام نمایند.

تبصره ـ عدم همکاری مراکز موضوع این آییننامه با سامانه مذکور به منزله لغو مجوز فعالیت خواهد بود.

ماده ۱۵ـ پس از ابلاغ این آیین نامه از سوی دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر کلیه آیین نامه ها و دستورالعمل ها مغایر ملغی می گردد.

این آیین نامه در ۱۵ ماده و ۱۱ تبصره در تاریخ ............ به تأیید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر رسید و در تاریخ 1391/02/17 به تصویب ستاد مبارزه با مواد مخدر رسید

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ دکتر مرضیه وحید دستجردی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ـ عبدالرضا شیخ الاسلامی

وزیر کشور و دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر ـ مصطفی محمد نجار