آیین نامه شماره 71 بیمه مرکزی مصوب 1391/03/23

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه شماره 71 (مقررات بیمه مرکزی)

مقررات مرجع:

ماده ۱ قانون تاسیس بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بیمه گری: بـه منظور تنظیم و تعمیم و هدایت امر بیمه در ایران و حمایت بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنها همچنین بـه منظور اعمال نظارت دولت بر این فعالیت موسسه ای بنام بیمه مرکزی ایران طبق مقررات این قانون بـه صورت شرکت سهامی تاسیس می گردد.

ماده ۱۷ قانون تاسیس بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بیمه گری: وظایف شورای عالی بیمه بشرح زیر است،

۱ ـ رسیدگی و اظهار نظر نسبت بـه صدور پروانه تاسیس یا لغو پروانه موسسات بیمه طبق مقررات این قانون و پیشنهاد آن بـه مجمع عمومی.

۲ ـ تصویب نمونه ترازنامه کـه باید مورد استفاده موسسات بیمه قرار گیرد.

۳ ـ تعیین انواع معاملات بیمه و شرایط عمومی بیمه نامه ها و نظارت بر امور بیمه های اتکایی.

۴ ـ تعیین میزان کارمزد و حق بیمه مربوط برشته های مختلف بیمه مستقیم.

۵ ـ تصویب آیین نامه های لازم برای هدایت امر بیمه و فعالیت موسسات بیمه.

۶ ـ رسیدگی و اظهار نظر نسبت بـه گزارش بیمه مرکزی ایران درباره عملیات و فعالیت های موسسات بیمه در ایران کـه حداقل هر شش ماه یکبار باید تسلیم شود.

۷ ـ اظهار نظر درباره هر گونه پیشنهاد کـه از طرف رییس شورای عالی بیمه بـه آن ارجاع می شود.

۸ ـ انجام سایر وظایفی کـه این قانون برای آن تعیین نموده است.

متن آیین نامه شماره 71 بیمه مرکزی:

شورای عالی بیمه با استناد بـه ماده 1 و بند 5 ماده 17 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری بـه منظور تقویت اعتماد عمومی بـه صنعت بیمه و افزایش آگاهی عمومی از خدمات بیمه ای و شیوه عرصه آن الزام بیمه گران بـه ارایه اطلاعات کامل، درست و بـه موقع قبل و بعد از صدور بیمه نامه بـه بیمه گذاران الزام بیمه گران بـه تسهیل فرایند بررسی و پرداخت خسارت و رسیدگی بـه شکایات بیمه ای در جلسه مورخ 1391/03/23 " آیین نامه حمایت از حقوق بیمه گذاران، بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنها " را در هفت فصل، سی و سه ماده و چهار تبصره بـه شرح ذیل تصویب نمود:

فصل اول: تعاریف

ماده 1 ـ واژگان و اصطلاحات مذکور در این آیین نامه صرف نظر از هر مفهوم دیگری کـه داشته باشند با این تعاریف استفاده شده اند:

1 ـ بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران

2 ـ عرضه کننده بیمه: شامل موسسه بیمه، نماینده بیمه و دلال رسمی (کارگزار) بیمه است.

3 ـ موسسه بیمه: شرکت بیمه ای است کـه دارای پروانه فعالیت از بیمه مرکزی بوده و مجاز بـه انجام عملیات بیمه است.

4 ـ دلال رسمی (کارگزار) بیمه: شخص حقیقی یا حقوقی است کـه در مقابل دریافت کارمزد، واسطه انجام معاملات بیمه بین بیمه گذار و بیمه گر بوده و شغل او منحصراً ارایه خدمات بیمه ای می باشد. دلال رسمی بیمه باید دارای پروانه دلالی رسمی بیمه از بیمه مرکزی باشد.

5 ـ نمایندگان بیمه شخصی حقیقی یا حقوقی است کـه پس از اخذ مجوز فعالیت از یکم شرکت بیمه در مقابل دریافت کارمزد یا هزینه صدور بـه عرضه خدمات بیمه در یک یا چند رشته و بـه نمایندگی از جانب یک شرکت بیمه طرف قرار داد همان شرکت می پردازد.

6 ـ متقاضی خدمات بیمه ای: شخص حقیقی یا حقوقی است کـه بـه منظور دریافت خدمات بیمه ای بـه عرضه کننده بیمه مراجعه می نماید.

7 ـ بیمه گذار: شخص حقیقی یا حقوقی است کـه مشخصات وی در بیمه نامه یا قرارداد بیمه ذکر گردیده و متعهد بـه پرداخت حق بیمه است.

8 ـ فرم پیشنهاد بیمه: مجموعه پرسش هایی است کـه بیمه گر بـه منظور شناسایی نیازهای بیمه ای، کسب اطلاعات در مورد موضوع بیمه، ارزیابی خطر و تعیین نرخ حق بیمه از متقاضی خدمات بیمه یا نماینده وی می پرسد و پس از پاسخ متقاضی و تکمیل فرم و امضاء آن توسط بیمه گذار یا نماینده وی، جزء لاینفک بیمه نامه محسوب می شود.

9 ـ بیمه نامه یا قرارداد بیمه: سندی کتبی مشتمل بر مشخصات و تعهدات بیمه گر و بیمه گذار و شرایط عقد بیمه است.

10 ـ حق بیمه: وجهی کـه بیمه گذار در برابر اخذ پوشش و تعهد بیمه گر برای جبران خسارت وارده بـه موضوع بیمه در صورت وقوع یا بروز حادثه تحت پوشش بیمه نامه می پردازد.

11 ـ شرایط عمومی: قسمتی از مندرجات بیمه نامه بـه صورت چاپی است کـه برای هر رشته بیمه ای بـه صورت یکسان برای کلیه بیمه گذاران، توسط بیمه گر بر اساس مصوبه شورای عالی بیمه یا مجوز بیمه مرکزی نوشته می شود. شرایط عمومی شامل مواردی از قبیل تعاریف و اصطلاحات، مقررات حاکم بر طرفین قرارداد، وظایف و تعهدات بیمه گر و بیمه گذار، خطرات اصلی تحت پوشش، خطرات استثناء شده، شرایط فسخ، انفساخ و ابطال بیمه نامه و نحوه حل اختلافات احتمالی آتی است.

12 ـ شرایط خصوصی: قسمتی از مندرجات بیمه نامه، شامل شرایط و اطلاعات خاص و ویژه و یا پوشش های اضافی یا حذفی است کـه بین بیمه گر و بیمه گذار معین، توافق می گردد. در صورت تعارض بین شرایط عمومی و شرایط خصوصی، شرایط خصوصی بیمه نامه بر شرایط عمومی مقدم است.

13 ـ شرایط پیوست بیمه نامه: متون استانداردی کـه معمولاً توسط نهادهای بین المللی بیمه برای هر یک از رشته های بیمه بـه صورت شرایط استاندارد یا کلوز بیمه ای تدوین و در عرف بین المللی حاکم بوده و بـه بیمه نامه پیوست می شود و جزء لاینفک آن محسوب می گردد. شرایط پیوست بیمه نامه بر شرایط عمومی مقدم است.

14 ـ الحاقیه: اوراقی کـه بـه بیمه نامه ضمیمه شده و جزء لاینفک آن محسوب می شود و هر گونه تغییر در بیمه نامه از طریق آن صورت می گیرد.

15 ـ جدول بازخرید: جداولی است کـه بـه بیمه نامه های عمر دارای ذخیره ریاضی پیوست می شود و ارزش بازخرید بیمه نامه در طول مدت اعتبار در آن مشخص می شود.

16 ـ جدول سرمایه مخفف: جدولی است کـه بـه بیمه نامه های عمر دارای ذخایر ریاضی پیوست می شود کـه سرمایه بیمه نامه در پایان دوره را در صورت توقف یا خودداری از پرداخت حق بیمه توسط بیمه گذار در طول مدت اعتبار بیمه نامه مشخص می نماید.

17 ـ فروش اجباری بیمه هر گونه فروش بیمه بدون تقاضا و تمایل بیمه گذار یا ملزم کردن وی بـه هر طریقی بـه خرید بیمه یا خرید از یک بیمه گر خاص.

18 ـ اطلاعات شخصی: بـه اطلاعاتی از قبیل نام و نام خانوادگی، تحصیلات، نشانی محل سکونت و محل کار، کد پستی، شغل، شماره تلفن شخصی، کد ملی، شماره حساب بانکی، شماره کارت اعتباری، میزان درآمد و ثروت، عادت های فردی، بیماری های جسمی و روانی فردی و خانوادگی، قومیت، جنسیت و مذهب گفته می شود.

19 ـ بیمه زندگی (عمر): نوعی از بیمه های بازرگانی کـه در آن انجام تعهد بیمه گر منوط بـه فوت و یا حیات بیمه شده طی مدت بیمه است.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه شماره 71 (مقررات بیمه مرکزی)

20 ـ بیمه غیر زندگی: عبارتست از کلیه رشته های بیمه بازرگانی بـه استثناء بیمه های زندگی.

21 ـ بیمه شخص ثالث: بیمه موضوع قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب مجلس شورای اسلامی

فصل دوم: اطلاع رسانی و تبلیغ خدمات بیمه ای

ماده 2 ـ منظور از تبلیغ بیمه ای هر گونه معرفی انواع خدمات بیمه ای است کـه بـه منظور ایجاد تقاضا و تاثیر در فروش بیمه بـه صورت متن، تصویر و صوت از طریق مطبوعات، رسانه های همگانی و یا سایت های اینترنتی یا هر ابزار ارتباطی دیگر انجام می شود.

ماده 3 ـ عرضه کنندگان بیمه باید از تبلیغات گمراه کننده خودداری نمایند. منظور از تبلیغ گمراه کننده تبلیغی است که:

1 ـ موجب ابهام در تشخیص محصولات بیمه ای شود.

2 ـ وعده هایی خارج از پوشش های مقرر در بیمه نامه یا فراتر از عملکرد بیمه گر ارایه دهد.

3 ـ با شرایط بیمه نامه منطبق نباشد.

4 ـ با قوانین و مقررات بیمه ای عرف بیمه منطبق نباشد.

ماده 4 ـ موسسات بیمه موظفند از انطباق تبلیغات بیمه ای شرکت، نمایندگان خود و کارکنان آن با مقررات مربوط اطمینان حاصل نمایند و ضمن ایجاد سیستمی برای کنترل محتوی، فرم و روش انتشار تبلیغات بیمه ای موارد زیر را ثبت و در دفاتر موسسه نگهداری نماید:

1 ـ اختصاص کد برای هر تبلیغ بیمه ای و نگهداری یک نمونه از هر تبلیغ منتشر شده بـه مدت حداقل سه سال

2 ـ تهیه گزارش برای هر تبلیغ بیمه ای بـه گونه ای کـه این گزارش شامل مشخصات تبلیغ، روش، گستردگی و پوشش بیمه ای مورد تبلیغ باشد.

تبصره - موسسات بیمه موظفند قبل از انجام تبلیغات بیمه ای در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تایید بیمه مرکزی را اخذ نمایند. عدم اظهار نظر بیمه مرکزی ظرف مد ت یک هفته از تاریخ دریافت تقاضا بـه منزله تایید است.

ماده 5 ـ هر گونه تبلیغ بیمه ای کـه توسط نمایندگان بیمه انجام می شود باید با هماهنگی و تائید موسسه بیمه ذیربط باشد. موسسه بیمه موظف است بر تبلیغات نمایندگان خود نظارت نموده و با موارد تخلف برخورد نماید.

ماده 6 ـ عرضه کننده بیمه موظف است در وب سایت یا پرتال خود، نام ثبت شده، شماره مجوز، لوگو و شناسه ملی (اشخاص حقوقی) خود را درج نماید.

ماده 7 ـ در مواردی کـه بیمه مرکزی تبلیغ بیمه را مغایر با قوانین و مقررات تشخیص دهد، اقدامات زیر را انجام می دهد:

1 ـ دستورالعمل تغییر یا اصلاح تبلیغ مطابق نظر بیمه مرکزی و انتشار مجدد آن از طریق همان رسانه ای کـه تبلیغ اولیه از آن طریق منتشر شده است.

2 ـ جلوگیری از ادامه انتشار تبلیغ.

3 ـ هر گونه اقدام دیگر کـه توسط بیمه مرکزی در جهت حفظ منافع عمومی مناسب تشخیص داده شود.

فصل سوم: فروش، پیشنهاد و صدور بیمه نامه

ماده 8 ـ عرضه کننده بیمه موظف است کلیه اطلاعات ضروری در مورد پوشش های بیمه، وظایف و تعهدات بیمه گر و بیمه گذار، میزان حق بیمه و نحوه پرداخت آن، استثنائات و محدودیت های بیمه نامه، تاریخ شروع و انقضای بیمه نامه و نحوه ارایه خدمات بیمه ای و سایر توضیحات لازم را بـه متقاضی خدمات بیمه بـه صورتی مناسب (نظیر مکتوب، الکترونیک و غیره) اعلام نماید. این اطلاعات باید بـه گونه ای ارایه شود کـه مقایسه خدمات بیمه ای را از نظر قیمت، مدت و شرایط برای متقاضی خدمات بیمه امکان پذیر سازد.

ماده 9 ـ فروش اجباری بیمه بـه هر طریقی ممنوع است. در صورتی اثبات فروش اجباری بیمه نامه، شرکت بیمه مکلف است در صورت درخواست بیمه گذار بیمه نامه های صادره را باطل، حق بیمه های دریافتی را عیناً مسترد نماید.

ماده 10 ـ عرضه کننده بیمه مکلف است قبل از صدور بیمه نامه، فرم پیشنهاد بیمه را کـه توسط متقاضی خدمات بیمه تکمیل و امضاء شده دریافت و یک نسخه را در سوابق خود نگهداری نماید.

ماده 11 ـ عرضه کننده بیمه باید بـه نحو مقتضی پیامدهای ناشی از اظهارات خلاف واقع یا کتمان حقیقت از روی عمد را بـه اطلاع متقاضی خدمات بیمه برساند.

ماده 12 ـ عرضه کننده بیمه نباید هیچ گونه اطلاعاتی مازاد بر اطلاعاتی کـه طبق قوانین و مقررات مربوط برای انجام عملیات بیمه گری ضرورت دارد از متقاضی خدمات بیمه درخواست نماید.

ماده 13 - عرضه کننده بیمه موظف است از اطلاعات شخصی متقاضی بیمه و بیمه گذاران محافظت نموده و جز بـه حکم قانون از افشاء و ارایه آن بـه اشخاص ثالث خودداری نماید.

ماده 14 ـ موسسه بیمه موظف است بیمه نامه و شرایط آن را با حروف خوانا، و عبارات قابل درک برای عموم بیمه گذاران تهیه نماید. مسئولیت درج صحیح اطلاعات در بیمه نامه بر عهده بیمه گر است و موارد اجمال، ابهام یا اختلاف در مندرجات بیمه نامه یا سایر مستندات بـه نفع بیمه گذار یا ذی نفع تفسیر می شود.

ماده 15 ـ عرضه کننده بیمه موظف است بیمه گذار را متوجه اهمیت مطالعه مفاد قرارداد بیمه یا بیمه نامه جهت حصول اطمینان از تناسب پوشش بیمه با نیاز خود نماید.

ماده 16 ـ عرضه کننده بیمه موظف است بیمه نامه صادره را مشتمل بر شرایط عمومی و سایر شرایط بـه بیمه گذار تسلیم نماید.

ماده 17 ـ موسسه بیمه موظف است علاوه بر رعایت ماده سه قانون بیمه، حداقل اطلاعات و موارد زیر را در بیمه نامه های زندگی درج نماید:

1 ـ نام محصول بیمه ای بر اساس مصوبه شورای عالی بیمه یا مجوز بیمه مرکزی

2 ـ تعریف عبارات و واژه های بکار رفته در بیمه نامه

3 ـ شرایط، پوشش ها و استثنائات بیمه نامه

4 ـ مشخصات و اقامتگاه بیمه گر، بیمه گذار، بیمه شده، ذی نفع یا ذی نفعان و سهم هر یک و پیامد عدم تعیین ذی نفع

5 ـ در صورت وجود شرط مشارکت در منافع، درج آن در بیمه نامه و مشخص کردن شیوه پرداخت آن

6 ـ زمان صدور بیمه نامه و شروع پوشش، سررسید بیمه نامه و موعدی کـه در آن سرمایه بیمه و سایر مزایا قابل پرداخت می شود.

7 ـ مشخص کردن مبلغ سرمایه بیمه خطر فوت یا بـه شرط حیات و سایر مزایای قابل پرداخت و شرایط پرداخت آنها

8 ـ مدارک لازم برای ایفای تعهدات بیمه گر

9 ـ حداکثر مهلت زمانی تعهدات بیمه گر

10 ـ مبلغ اقساط حق بیمه، دوره های پرداخت، موعد و مهلت پرداخت، زمان پرداخت آخرین قسط حق بیمه شرایط معافیت از پرداخت حق بیمه و تصریح پیامدهای عدم پرداخت بـه موقع اقساط حق بیمه

11 ـ وجود یا عدم وجود شرط مشارکت در منافع و شیوه پرداخت آن

12 ـ ضوابط اعطای وام و نرخ سود آن

13 ـ هر گونه شرایط خاص مانند محدودیت سنی برای بیمه شده یا شرط خودکشی

14 ـ شرایط تبدیل بیمه نامه بـه بیمه نامه با سرمایه مخفف، بازخرید، تبدیل و تمدید بیمه نامه

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه شماره 71 (مقررات بیمه مرکزی)

ماده 18 ـ موسسه بیمه موظف است علاوه بر رعایت ماده سه قانون بیمه، حداقل اطلاعات و موارد زیر را در بیمه نامه های غیر زندگی درج نماید:

1 ـ نام محصول بیمه ای بر اساس مصوبه شورای عالی بیمه یا مجوز بیمه مرکزی

2 ـ تعریف عبارات و واژه های بکار رفته در بیمه نامه

3 ـ شرایط، پوشش ها و استثنائات بیمه نامه

4 ـ مشخصات و اقامتگاه بیمه گر، بیمه گذار و هر ذی نفع دیگر

5 ـ تاریخ صدور بیمه نامه و ابتدا و انتهای بیمه

6 ـ حداکثر تعهد بیمه گر در هر حادثه و در مدت بیمه

7 ـ مدارک لازم برای ایفای تعهدات بیمه گر

8 ـ سهم بیمه گذار از هر خسارت (فرانشیز یا کاستنی)

9 ـ میزان حق بیمه و نحوه پرداخت آن

10 ـ فهرست و مشخصات اموال، اشخاص، منافع و یا مسئولیت های تحت پوشش

11 ـ موقعیت مکانی اموال منقول و غیر منقول یا منافع تحت پوشش بیمه نامه با ذکر ارزش هر یک یا محدوده جغرافیایی پوشش بیمه نامه

فصل چهارم: رسیدگی بـه خسارت

ماده 19 ـ موسسه بیمه موظف است تمهیدات لازم برای اعلام خسارت توسط بیمه گذار، ارزیابی و پرداخت خسارت در تمامی نقاط جغرافیایی کـه تحت پوشش بیمه نامه قرار دارد را فراهم و در این خصوص بـه بیمه گذران اطلاع رسانی نماید. همچنین در تمام مراکز صدور و پرداخت خسارت و پایگاه اطلاع رسانی یا پروتال خود در خصوص نحوه رسیدگی بـه خسارات و فرآیند رسیدگی بـه خسارت، اطلاع رسانی مناسب را انجام دهد. همچنین در خصوص اعلام نحوه و فرآیند رسیدگی بـه خسارت در تمام مراکز صدور، پرداخت، خسارت و پایگاه اطلاع رسانی یا پورتال خود، اقدامات لازم را بـه عمل آورد.

ماده 20 ـ موسسه بیمه موظف است ترتیبی اتخاذ نماید کـه کلیه مراکز پرداخت خسارت آن با یکدیگر در ارتباط باشند بـه نحوی کـه دریافت خسارت از کلیه مراکز پرداخت خسارت آن شرکت امکان پذیر باشد.

ماده 21 ـ عرضه کننده بیمه موظف است در اولین مراجعه (حضوری یا غیر حضوری) زیان دیده با بیمه گذار برای دریافت خسارت، فهرست کامل مدارک لازم جهت بررسی و رسیدگی بـه خسارت، فرایند و مدت زمان رسیدگی، روش های جبران خسارت و رویه های داخلی حل و فصل شکایات را بـه زیان دیده یا بیمه گذار را اعلام یا ارایه نماید.

ماده 22 ـ موسسه بیمه باید بعد از دریافت کلیه مدارک مربوط بـه خسارت حداکثر ظرف مدت 30 روز، مدارک را بررسی و نتیجه را اعلام نماید و در صورت احراز عدم استحقاق دریافت خسارت مراتب را همراه با ذکر دلایل بـه طور مکتوب بـه بیمه گذار یا زیان دیده اعلام نماید و در صورت قبول خسارت، موسسه بیمه موظف است حداکثر ظرف مدت 15 روز پس از قبول خسارت آن را پرداخت نماید. در مواردی کـه پرداخت، خسارت پس از تکمیل مدارک مثبته از سوی بیمه گر، بـه تاخیر می افتد، طبق حکم ماده 522 آئین دادرسی مدنی عمل می شود.

تبصره مواردی کـه طبق مدتی کمتر از مدت فوق برای پرداخت خسارت تعیین شده از حکم این ماده مستثنا است.

ماده 23 ـ اخذ رضایت نامه توسط شرکت های بیمه برای پرداخت خسارت صرفاً بر اساس متن نمونه رضایت نامه ای خواهد بود کـه توسط بیمه مرکزی تهیه و ابلاغ می شود.

ماده 24 ـ پس از احراز تعهد بیمه گر و مشخص شدن میزان آن در مواردی کـه بـه هر دلیل، شناسایی ذی نفع بیمه زندگی ظرف مدت 30 روز پس از احراز فوت بیمه شده یا سررسید بیمه نامه امکان پذیر نباشد، موسسه بیمه موظف است ضمن اطلاع رسانی بـه روش های کارا و موثر، مزایای قابل پرداخت را در یکی از بانک ها با اهدف پرداخت سود بـه ذی نفع، سرمایه گذاری نماید.

فصل پنجم، فرایند رسیدگی بـه شکایات بیمه ای

ماده 25 ـ موسسه بیمه موظف است با درج اطلاعیه در تمام مراکز صدور و پرداخت خسارت، در خصوص نحوه رسیدگی بـه شکایات بیمه ای و فرآیند رسیدگی بـه شکایات اطلاع رسانی نماید.

ماده 26 ـ موسسه بیمه موظف است واحد رسیدگی و پاسخگویی بـه شکایات تحت نظارت و مسئولیت مستقیم مدیر عامل ایجاد و امکان دسترسی آسان برای عموم بیمه گذاران را در سطح کشور جهت طرح شکایات مربوطه فراهم نماید بـه گونه ای کـه حداکثر ظرف مدت 20 روز شکایات رسیدگی شوند.

ماده 27 ـ در صورت عدم رسیدگی بـه شکایات بیمه ای در شرکت بیمه، بیمه گذاران، بیمه شدگان یا صاحبان حقوق آنها می توانند موضوع مورد اختلاف را بـه صورت کتبی و همراه مدارک لازم بـه بیمه مرکزی اعلام و تقاضای رسیدگی نمایند. بیمه مرکزی در صورت لزوم موضوع را همراه با مستندات آن برای ارایه توضیحات لازم بـه شرکت ذیربط اعلام خواهد نمود. شرکت بیمه موظف است حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از دریافت مدارک فوق، پاسخ خود را بـه صورت مستدل و مستند بـه بیمه مرکزی اعلام نماید.

بیشتر بخوانید: