بررسی و تحلیل ارکان جرم تصرف عدوانی در حقوق ایران

مشخصات انتشار مقاله بررسی و تحلیل ارکان جرم تصرف عدوانی در حقوق ایران: مجله مطالعات حقوق خصوصی - دوره 42، شماره 4 - شماره پیاپی 4 - اسفند 1391 - صفحه 97-116

نویسندگان:

محمدجعفر حبیب زاده / استاد گروه حقوق دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس

کاظم کوهی اصفهانی / دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده:

جرم «تصرف عدوانی» از جرایم علیه اموال و مالکیت است که اگرچه از بدو قانون­گذاری در ایران جرم انگاری شده، لیکن با گذر زمان، بر دامنه شمول آن افزوده شده است. هم اینک، ماده 690 ق.م.ا مهم ترین رکن قانونی این جرم است که از جمله طولانی ترین و پیچیده ترین مواد ق.م.ا می باشد و اختلاف نظرهای گسترده ای را موجب شده است. از این رو، ارائه تحلیلی جامع از آن ضروری می­نماید. در این پژوهش، ضمن واکاوی ارکان این جرم، سعی شده با توجه به سیر تحول جرم انگاری و نیز غرض قانون گذار از وضع، تحلیلی دقیق و علمی ارائه گردد. تفکیک در عناوین مجرمانه شش گانه در ماده 690 و بیان نسبت میان آنها، لزوم احراز سوء نیت در تحقق جرم تصرف عدوانی، عدم تأثیر مالکیت شاکی، امکان تحقق رفتار مجرمانه با فعل و ترک فعل، لزوم تصرف ملک غیرمنقول متعلق به غیر (با تکیه بر معنای عام تعلق به غیر) و مستمر بودن این جرم در تمامی مصادیق، از نتایج به­دست آمده است.