آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1385/12/26
آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور مستند به بند 5 جزء (ب) قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده 76 قانون تامین اجتماعی 1354 مصوب 1385/12/26
شناسنامه آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور:
شماره روزنامه رسمی: 18106
تاریخ روزنامه رسمی: 1386/02/10
شماره ابلاغ: 15365/ت36005هـ
تاریخ ابلاغ: 1386/02/05
مرجع تصویب: هیات وزیران
تاریخ تصویب: 1385/12/26
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور (مقررات تامین اجتماعی)
تامین اجتماعی در نظریات مشورتی
موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری
مقررات مرجع:
تبصره (2) الحاقی ماده 76 قانون تامین اجتماعی 1354:
الف ـ کارهای سخت و زیان آور کارهایی است کـه در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد کـه نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با بکارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.
۱ ـ کارفرمایان کلیه کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی کـه تمام یا برخی از مشاغل آنها حسب تشخیص مراجع ذی ربط سخت و زیان آور اعلام گردیده یا خواهند گردید، مکلفند ظرف دو سال از تاریخ تصویب این قانون نسبت به ایمن سازی عوامل شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استاندارد های مشخص شده در قانون کار و آیین نامه های مربوطه و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام نمایند.
۲ ـ کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی مکلفند قبل از ارجاع کارهای سخت و زیان آور به بیمه شدگان، ضمن انجام معاینات پزشکی آنان از لحاظ قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با نوع کارهای رجوع داده شده (موضوع ماده ۹۰ قانون تأمین اجتماعی)، نسبت به انجام معاینات دوره ای آنان کـه حداقل در هر سال نباید کمتر از یک بار باشد، نیز به منظور آگاهی از روند سلامتی و تشخیص به هنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی اقدام نمایند، وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی مکلفند تمهیدات لازم را در انجام این بند توسط کارفرمایان اعمال نمایند.
ب – حمایت ها
1 ـ افرادی کـه حداقل بیست سال متوالی و بیست و پنج سال متناوب در کارهای سخت و زیان آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند می توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.
2 ـ در صورتی کـه بیمه شدگان موضوع این تبصره قبل از رسیدن به سابقه مقرر در این قانون دچار فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای سخت و زیان آور گردند با تایید کمیسیون های پزشکی (موضوع ماده 91 قانون تأمین اجتماعی) با هر میزان سابقه خدمت از مزایای مندرج در این تبصره برخوردار خواهند شد.
3 ـ در مورد سایر بیمه شدگان حداقل سابقه پرداخت حق بیمه برای استفاده از مستمری بازنشستگی از تاریخ تصویب این قانون هر سال یک سال افزایش خواهد یافت تا آنکه این حداقل به بیست سال تمام برسد.
4 ـ از تاریخ تصویب این قانون جهت مشمولان این تبصره ، چهار درصد (4%) به نرخ حق بیمه مقرر در قانون تأمین اجتماعی افزوده خواهد شد کـه آن هم در صورت تقاضای مشمولان قانون، به طور یکجا یا به طور اقساطی توسط کارفرمایان پرداخت خواهد شد.
5 ـ تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این تبصره به موجب آیین نامه ای خواهد بود کـه حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
6 ـ بیمه شدگانی کـه دارای سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور به تاریخ قبل از تاریخ تصویب این قانون باشند می توانند با استفاده از مزایای این قانون درخواست بازنشستگی نمایند در این صورت با احراز شرایط توسط بیمه شده، کارفرمایان مربوطه مکلفند حق بیمه مربوطه و میزان مستمری برقراری را تا احراز شرایط مندرج در تبصره (2) همچنین چهار درصد (4%) میزان مستمری برقراری نسبت به سنوات قبل از تصویب این قانون را یکجا به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نمایند.
متن آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور:
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1385/12/26 بنا به پیشنهاد مشترک شماره ۷۷۱۹۷ مورخ 1385/06/28 وزارتخانه های کار و امور اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تامین اجتماعی و به استناد بند (5) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده (76) قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76) قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده (76) مصوب ۱۳۷۱، مصوب ۱۳۸۰ آیین نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده 1 ـ کارهای سخت و زیان آور کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد. مشاغل سخت و زیان آور موضوع این ماده به دو گروه تقسیم می شوند:
الف ـ مشاغلی که صفت سخت و زیان آوری با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می توان با بکارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف نمود.
ب ـ مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با بکارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان آوری آنها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می گردد.
تبصره ـ مشمولین قانون «نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1367 و اصلاحات بعدی آن» و همچنین مشمولین قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 تابع قوانین و مقررات مربوط خواهند بود.
ماده 2 ـ تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل موضوع ماده (1) و نوع آن گروه «الف» و گروه «ب» حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتماعی و با تایید توسط کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی موضوع این آیین نامه انجام می گیرد.
تبصره ـ در موارد مشمول بند «الف» ماده (1) این آیین نامه که استاندارد حدود تماس شغلی عوامل بیماری زا و سخت و زیان آور وجود دارد اتخاذ تصمیم قطعی در کمیته ها مستلزم اندازه گیری و اظهارنظر کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا سایر مراکز دارای مجوز از وزارتخانه یادشده است.
ماده 3 ـ کارفرمایان کارگاه های دایر که از تاریخ تصویب این آیین نامه تمام یا برخی از مشاغل آنها در کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی یا شورای عالی حفاظت فنی ، سخت و زیان آور شناخته شده یا می شود مکلفند ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی کمیته یا شورا حسب مورد نسبت به ایمن سازی عوامل و شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استانداردهای مشخص شده در قانون کار و آیین نامه های مربوط (مصوب شورای عالی حفاظت فنی) و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام و صفت سخت و زیان آوری مشاغل موضوع بند «الف» ماده (1) را حذف و نتیجه را کتباَ به کمیته بدوی موضوع ماده (8) این آیین نامه برای بررسی و تایید گزارش نمایند.
تبصره ـ وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند کارگاه هایی که مشاغل آنها سخت و زیان آور شناخته شده است و یا طبق این آیین نامه سخت و زیان آور تعیین می گردد پس از گذشت مهلت مقرر در این ماده بازدید و نتیجه را کتباً به کمیته بدوی استان گزارش نمایند.
ماده ۴ ـ کارفرمایان مکلفند شاغلین در کارهای سخت و زیان آور را حداقل سالی یکبار به منظور آگاهی از روند سلامتی و تشخیص بهنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی آنان توسط مراکز بهداشتی و درمانی مورد معاینه قرار داده و نتیجه را در پرونده های مربوط ضبط و یک نسخه از آن را به سازمان تامین اجتماعی ارایه نمایند.
تبصره 1 ـ تغییر شغل بیمه شده که در معرض فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای سخت و زیان آور باشد بر اساس مقررات پیش بینی شده در قانون کار صورت می گیرد.
تبصره 2 ـ معاینات قبل از استخدام طبق ماده (90) قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 انجام می گیرد.
تبصره 3 ـ در صورت عدم انجام تکالیف مقرر در بند (2) جزء «الف» ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده (76) قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76) قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده (76)، مصوب 1371 مصوب 1380، سازمان تامین اجتماعی ضمن انجام تعهدات قانونی نسبت به بیمه شده هزینه های وارده را مطابق ماده (90) قانون تامین اجتماعی از کارفرمای مربوطه وصول خواهد نمود.
ماده 5 ـ به استناد تبصره (1) ماده (96) قانون کار مقررات و ضوابط انجام معاینات پزشکی موضوع ماده (4) این آیین نامه اعم از قبل از استخدام و ادواری اختصاصی و هرگونه معاینه پزشکی دیگر در این ارتباط مطابق با دستورالعمل و آیین نامه های جاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد بود.
تبصره ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است تمهیدات لازم برای اعلام نتایج معاینات موضوع این ماده را متناسب با شرح وظایف سازمان های ذی ربط بعمل آورد.
ماده 6 ـ کمیته بدوی استان موظف است حسب گزارش کارشناسان موضوع ماده (2) بررسی و در صورت تایید، حذف یا کاهش صفت سخت و زیان آور به ترتیب در مشاغل بند «الف» و «ب» ماده یک مراتب را برای خروج کارگاه از شمول این آیین نامه به مراجع ذی ربط ابلاغ نماید و درصورت عدم حذف صفت سخت و زیان آوری محیط کار در مشاغل بند «الف» ظرف مهلت مقرر، مطابق قانون کار از سوی وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از طریق مراجع ذی صلاح اقدام لازم به عمل می آید.
تبصره ـ در صورتی که گزارش کارشناسان موضوع این ماده پس از تایید کمیته های بدوی و تجدید نظر استانی حسب مورد حاکی از عدم کاهش یا حذف عوامل زیان آور و بیماریزای محیط کار ظرف مهلت مقرر در قانون باشد اقدامات لازم بر حسب مورد مطابق قانون کار از سوی وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بعمل خواهد آمد.
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور (مقررات تامین اجتماعی)
تامین اجتماعی در نظریات مشورتی
موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری
ماده 7 ـ سیاستگذاری کشوری کارهای سخت و زیان آور موضوع این آیین نامه و رسیدگی به درخواست کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی موضوع ماده (8) و همچنین نظارت و هماهنگی بر فعالیت کمیته های مذکور در این آیین نامه به عهده شورای عالی حفاظت فنی است. دستورالعمل اجرایی نحوه فعالیت کمیته های مذکور و نظارت بر آنها به پیشنهاد وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی به تصویب شورای عالی حفاظت فنی خواهد رسید.
تبصره ـ مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی یا معاون وی یا معاون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با حق رای در زمینه کارهای سخت و زیان آور موضوع این آیین نامه عضو شورای عالی حفاظت فنی خواهند بود.
ماده 8 ـ به منظور تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان آور بر اساس ضوابط و سیاست گذاری های شورای عالی حفاظت فنی و مقررات مربوط کمیته های بدوی و تجدید نظر استانی هر کدام با پنج عضو اصلی و پنج عضو علی البدل به شرح زیر برای مدت سه سال منصوب می شوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.
الف ـ کمیته بدوی مرکب از اعضای زیر می باشد:
۱ ـ معاون روابط کار سازمان کار و امور اجتماعی استان و یا نماینده وی به عنوان رییس جلسه.
۲ ـ معاون امور بیمه ای اداره کل تامین اجتماعی استان و یا نماینده وی.
۳ ـ کارشناس مسئول بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی ذی ربط.
۴ ـ نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حائز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار امور اجتماعی استان.
۵ ـ نماینده کارفرمایان حسب معرفی کانون انجمن های صنفی کارفرمایی استان.
تبصره 1 ـ جلسات کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی در سازمان کار و امور اجتماعی استان تشکیل و با حضور چهار نفر از اعضای اصلی یا علی البدل رسمیت می یابد و تصمیمات جلسه با اکثریت آراء حاضرین معتبر و لازم الاجرا می باشد.
تبصره 2 ـ در استان هایی که دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مستقل وجود دارد درصورت طرح پرونده های مرتبط با منطقه تحت پوشش، کارشناس مسئول بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی دانشکده مزبور، جایگزین کارشناس مسئول بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه خواهد بود.
تبصره 3 ـ با تصویب کمیته استانی دعوت از افراد صاحب نظر و اساتید مربوط جهت شرکت در جلسات بدون حق رای بلامانع می باشد.
تبصره 4 ـ در صورتی که مجمع و کانون های استانی تشکل های کارگری و کارفرمایی موضوع بندهای (4) و (5) ایجاد نشده باشند، نمایندگان مزبور از بین اعضای تشکل های حائز اکثریت به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان و با انتخاب تشکل ذی ربط استان معرفی می شوند.
تبصره 5 ـ رای کمیته بدوی ظرف پانزده روز اداری از تاریخ ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی است و در صورتی که هر یک از طرفین (کارگر و کارفرما) به رای بدوی اعتراض داشته باشند درخواست تجدیدنظر خود را کتباً به سازمان کار و امور اجتماعی محل تسلیم می نماید.
تبصره 6 ـ هیچ یک از اعضای کمیته های بدوی همزمان نمی توانند عضو کمیته تجدیدنظر باشند. همچنین اعضای مذکور نمی توانند در جلسه تجدیدنظر پرونده هایی که در هنگام رسیدگی بدوی به آن رای داده اند با حق رای شرکت نمایند.
ب ـ کمیته تجدیدنظر استان مرکب از اعضای زیر می باشد:
۱ ـ رییس سازمان کار و امور اجتماعی استان به عنوان رییس کمیته.
۲ ـ مدیر کل تامین اجتماعی استان.
۳ ـ معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذی ربط.
۴ ـ نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حائز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان.
۵ ـ نماینده کارفرمایان با معرفی کانون انجمن های صنفی کارفرمایی استان.
تبصره ۱ ـ رای کمیته تجدیدنظر استان از تاریخ ابلاغ قطعی و لازم الاجرا می باشد.
تبصره 2 ـ در صورتی که مجمع و کانون های استانی تشکل های کارگری و کارفرمایی موضوع بندهای (4) و (5) ایجاد نشده باشند، نمایندگان مزبور از بین اعضای تشکل های حائز اکثریت به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان و با انتخاب تشکل ذی ربط استان معرفی می شوند.
تبصره ۳ ـ در صورت تساوی آراء (موافق و مخالف) اعم از بدوی و تجدیدنظر، جلسه بعدی با حضور همه اعضا تشکیل خواهد شد.
تبصره 4 ـ کمیته های استانی موظفند در آراء صادره نوع سخت و زیان آوری مشاغل را که در زمره مشاغل بند «الف» یا «ب» ماده (1) این آیین نامه می باشد تعیین نمایند.
تبصره ۵ ـ در استان هایی که دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی مستقل وجود دارد در صورت طرح پرونده های مرتبط با منطقه تحت پوشش، معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی جایگزین معاونت بهداشتی دانشگاه می شود.
ج ـ با تصویب کمیته استانی دعوت از افراد صاحب نظر، اساتید و کارشناسان مربوطه جهت شرکت در جلسات بدون حق رای بلامانع می باشد.
د ـ کارفرمایان کارگاه ها مکلفند با کارشناسان موضوع ماده (2) و کمیته های موضوع ماده (8) این آیین نامه همکاری و مدارک مورد نیاز را در اختیار آنان قرار دهند.
ماده 9 ـ وظایف کمیته های بدوی و تجدید نظر استانی به شرح زیر تعیین می شود:
الف ـ وظایف کمیته های بدوی استانی به شرح زیر می باشد:
۱ ـ بررسی، تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان آور با مواد این آیین نامه که توسط بیمه شده ، کارفرما، وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی و تشکل ها به عنوان مشاغل سخت و زیان آور معرفی شده و اعلام نتیجه به متقاضی و سازمان های ذی ربط از سوی رییس کمیته بدوی.
۲ ـ رسیدگی مواردی که با اتخاذ تدابیر لازم حالت سخت و زیان آوری شغل یا مشاغل از بین رفته و در زمره مشاغل عادی درآمده اند و اعلام آن به مراجع ذی ربط به منظور حذف امتیازاتی که به کار سخت و زیان آور تعلق گرفته است.
۳ ـ اجرای سیاست ها و مصوبات شورای عالی حفاظت فنی.
ب ـ وظایف کمیته های تجدید نظر استانی عبارت است از رسیدگی، اظهار نظر و تصمیم گیری در خصوص اعتراض به آراء کمیته های بدوی استانی موضوع ماده (8) این آیین نامه که توسط بیمه شده یا کارفرما درخواست گردیده است و اعلام نتیجه به متقاضی و سازمان های ذیربط از سوی رییس کمیته تجدید نظر.
ماده 10 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تغییرات حدود تماس شغلی آلاینده های محیط کار و عوامل بیماریزا را به شورای عالی حفاظت فنی اعلام و شورای عالی مذکور مراتب را به کمیته های استانی، کارهای سخت و زیان آور برای اجرا ابلاغ می نماید.
ماده 11 ـ علاوه بر کارهای سخت و زیان آور مشخص شده طبق مصوبات شورای عالی حفاظت فنی و موارد تایید شده توسط کمیته های استانی، موارد زیر نیز سخت و زیان آور شناخته می شوند.
1 ـ مشاغلی که در ندامتگاه ها و زندان ها مستقیماً با زندانی ارتباط دارند.
2 ـ مشاغلی که مستقیماً در مراکز روان درمانی با بیماران روانی مرتبط هستند.
3 ـ خبرنگاری
تبصره ـ مصادیق خبرنگاری با تایید کمیته بدوی موضوع ماده (8) تعیین می شود.
ماده 12 ـ نحوه توالی و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور به شرح زیر تعیین می گردد:
1 ـ ایام زیر چنانچه در فواصل اشتغال به کارهای سخت و زیان آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در کارهای سخت و زیان آور محسوب می گردد.
الف ـ تعطیلات هفتگی
ب ـ تعطیلات رسمی
ج ـ ایام استفاده از مرخصی استحقاقی
د ـ ایام استفاده از مرخصی بابت ازدواج یا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت 3 روز با دریافت دستمزد در مورد مشمولان قانون کار.
هـ ـ ایام استفاده از مرخصی استعلاجی یا استراحت پزشکی اعم از اینکه حقوق ایام مزبور توسط کارفرما پرداخت شود و یا اینکه بیمه شده از غرامت دستمزد ایام بیماری استفاده کرده باشد.
و ـ تمام یا قسمتی از خدمت نظام وظیفه در جبهه های نبرد حق علیه باطل یا حضور داوطلبانه در جبهه.
ز ـ دوران اسارت یا محکومیت سیاسی که بیمه شده بر اساس آن به عنوان آزاده شناخته شده باشد حسب تقاضای وی.
2 ـ ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان آور واقع شود، موجب زایل شدن توالی اشتغال در کارهای سخت و زیان آور نمی گردد.
الف ـ ایام خدمت وظیفه سربازی (دوران ضرورت و احتیاط) مشروط بر اینکه بیمه شده حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به کار سابق خود برگشته و یا اینکه در کار دیگری که سخت و زیان آور شناخته شده مشغول به کار شده باشد.
ب ـ دوران توقیف بیمه شده در صورتی که منتهی به محکومیت وی نگردد و یا اینکه کارفرما بر اساس تکلیف قانونی حقوق دوران مزبور را به بیمه شده پرداخت نماید.
ج ـ ایام حالت تعلیق که به واسطه عوامل قهریه طبیعی و یا حوادث و مخاطرات اجتماعی (مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش سوزی) که خارج از اراده کارفرما و بیمه شده بوده و در نتیجه آن کارگاه به طور موقت تعطیل می گردد.
د ـ ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری مشروط بر اینکه بیمه شده قبل از برقراری بیمه بیکاری در مشاغل سخت و زیان آور اشتغال به کار داشته و در حین مقرری بگیری و یا حداکثر تا دو ماه پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلی که سخت و زیان آور شناخته شده مشغول به کار شده یا طبق این آیین نامه بتواند بازنشسته شود.
هـ ـ ایام خدمت در جبهه که به تایید مراجع ذی صلاح رسیده باشد.
و ـ دوران اسارت یا محکومیت سیاسی که بیمه شده بر اساس آن به موجب قانون آزاده شناخته شده باشد.
ز ـ ایام بلاتکلیفی بیمه شده که مستند به آرای صادره از سوی مراجع حل اختلاف و یا سایر مراجع قانونی منجر به صدور رای بازگشت به کار یا پرداخت حقوق ایام مزبور شده باشد.
ح ـ ایام استفاده از غرامت دستمزد ایام بیماری که در فاصله زمانی 1354/05/10 تا 1359/01/04 واقع شده باشد.
ط ـ غیبت غیر موجه حداکثر به مدت ده (10) روز در سال در مورد کارگاه های مشمول قانون کار یا بر اساس مقررات انظباطی، تخلفاتی و یا استخدامی مربوط در کارگاه های غیر مشمول قانون کار که منجر به اخراج، انفصال موقت و یا دایم نشده باشد.
ی ـ مدت یک ماه استفاده از مرخصی بدون حقوق موضوع ماده (67) قانون کار.
۳ ـ ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان آور واقع شود توالی اشتغال او را از بین برده و موجب تناوب اشتغال وی می گردد.
الف ـ استفاده از مرخصی بدون حقوق به مدت بیش از دو ماه به هر منظور و تحت هر عنوان علاوه بر مرخصی مندرج در بند «ی» ردیف (2) این ماده.
ب ـ اخراج، استعفا، انفصال و بازخریدی مشروط بر اینکه حداکثر تا دو ماه در مجموع پس از تاریخ موارد مزبور در مشاغلی که سخت و زیان آور شناخته شده مشغول به کار نشده یا طبق این آیین نامه نتواند بازنشسته شود.
ج ـ اشتغال در کارها و مشاغل عادی به مدت یک ماه.
د ـ اشتغال در حرف و مشاغل آزاد به مدت یک ماه.
هـ ـ بیمه اختیاری به مدت یک ماه.
و ـ بیکاری بدون دریافت مقرری بیکاری بیش از دو ماه.
ز ـ سایر موارد مشابه.
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور (مقررات تامین اجتماعی)
تامین اجتماعی در نظریات مشورتی
موضوعات بیمه در آراء وحدت رویه قضایی
موضوعات بیمه در آراء دیوان عدالت اداری
ماده ۱۳ ـ شرایط بازنشستگی در کارهای سخت و زیان آور به شرح زیر می باشد:
۱ ـ بیمه شدگانی که حداقل (20) سال سابقه کار متوالی یا بیست و پنج (25) سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور را داشته باشند، بدون شرط سنی می توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی نمایند.
۲ ـ چنانچه کمیسیون های پزشکی موضوع ماده (91) قانون تامین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل در کارهای سخت و زیان آور به سابقه مقرر در بند (1) فوق، فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به کارهای سخت و زیان آور تشخیص و تایید نمایند.
۳ ـ این قبیل بیمه شدگان به صرف ارایه درخواست بازنشستگی مجاز به ترک کار نبوده و می باید احراز شرایط و استحقاق آنها جهت بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان آور رسماً از سوی سازمان تامین اجتماعی به آنها ابلاغ و سپس ترک کار نمایند.
۴ ـ چنانچه بیمه شده شرایط استفاده از بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان آور را طبق این آیین نامه احراز کند سازمان تامین اجتماعی مکلف است نسبت به برقراری مستمری وی از تاریخ ترک کار اقدام نماید.
۵ ـ افرادی که حداقل بیست (20) سال متوالی یا بیست و پنج (25) سال متناوب سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان آور مربوط به قبل از تاریخ تصویب قانون را داشته باشند و یا در آینده شرایط مذکور را احراز نمایند می توانند درخواست بازنشستگی خود را با رعایت بند (1) این ماده به سازمان تامین اجتماعی تسلیم نمایند.
ماده ۱۴ ـ کارفرما مکلف است پس از احراز شرایط بازنشستگی بیمه شده شاغل در کارگاه وی، طبق این آیین نامه معادل چهار درصد (4%) میزان مستمری برقراری بیمه شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زیان آور را که توسط سازمان تامین اجتماعی محاسبه و مطالبه می گردد به طور یکجا به سازمان یادشده پرداخت نماید.
ماده ۱۵ ـ آثار محدودیت ها و مزایای مندرج در قانون برای مواردی که بازنشستگی به موجب این آیین نامه ایجاد می شود منحصر به همان شغل در همان کارگاه خاص بوده و قابل تسری و تعمیم در دیگر شغل های مشابه در سایر کارگاه ها نمی گردد.
ماده ۱۶ ـ اجرای این آیین نامه در مورد آن دسته از مشمولین قانون تامین اجتماعی که در مشاغل سخت و زیان آور وزارت دفاع و پشتیبانی و نیروهای مسلح و شرکت ها و سازمان های تابعه آن به صورت خرید خدمت مشغول خدمت می باشند با رعایت مقررات و ضوابط نیروهای مسلح و با هماهنگی سازمان تامین اجتماعی خواهد بود.
معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داوودی