آیین نامه تضمین معاملات دولتی مصوب 1394/08/24

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه تضمین معاملات دولتی (مقررات معاملات دولتی)

مقررات مرجع:

ماده 23 قانون برنامه و بودجه کشور مصوب 1351: سازمان برای تعیین معیارها و استانداردها همچنین اصول کلی و شرایط عمومی قراردادهای مربوط بـه طرح های عمرانی آیین نامه ای تهیه و پس از تصویب هیات وزیران براساس آن دستورالعمل لازم بـه دستگاه های اجرایی ابلاغ می نماید و دستگاه های اجرایی موظف بـه رعایت آن می باشند.

ماده 6 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1380: بـه دولت اجازه داده می شود بر اساس پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، برای انجام معاملات دولتی سایر ضمانت های معتبر مانند اوراق بهادار (سفته، بیمه نامه و...) و مطالبات پیمانکاران و مشاوران از محل صورت کارکرد و تعدیل قطعی آنان را علاوه بر ضمانت نامه های موجود یا سپرده نقدی (به استثناء چک) بـه عنوان ضمانت نامه تعیین نماید.

متن آیین نامه تضمین معاملات دولتی:

هیأت وزیران در جلسه 1394/08/24 به پیشنهاد شماره 8451 مورخ 1393/02/20 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد ماده 6 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1380 و ماده 23 قانون برنامه و بودجه کشور مصوب 1351 آیین نامه تضمین معاملات دولتی را به شرح زیر تصویب کرد:

ماده ۱ ـ هدف و دامنه کاربرد این آیین نامه به شرح زیر می باشد:

الف – هدف: تحکیم تعهدات مناقصه گران یا داوطلبان و طرف های قراردادی، در اجرای قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ و قانون آیین نامه معاملات دولتی مصوب ۱۳۴۹ از طریق تبیین و تنظیم تضامین لازم برای معاملات با موضوع خرید انواع کالاها و خدمات و نیز ارجاع کار و تشکیل آن معاملات از جمله قراردادهای خرید خدمات مشاوره، مدیریت طرح، امور پژوهشی و تحقیقاتی، امور نرم افزاری، امور پیمانکاری در زمینه های احداث و ساخت، طرح و ساخت (صنعتی یا غیرصنعتی)، نصب، ساخت و نصب، ترابری و انواع پیمانکاری تعمیر، نگهداری و بهره برداری، خدمات پشتیبانی، امور حمل و نقل، اجاره و استجاره و نیز خرید ماشین آلات، تجهیزات، لوازم، مصالح، مواد و دیگر انواع کالا و همچنین موارد مشابه آنها، به تنهایی یا به صورت ترکیبی از دو یا چند مورد از آنها.

ب – دامنه کاربرد: تمام دستگاه های موضوع بند (ب) ماده 1 قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ و دستگاه های موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ و نیز مواد 2 تا 5 قانون محاسبات عمومی کشور مصوب ۱۳۶۶ برای انجام معاملات و ارجاع کار در اخذ تضامین مورد نیاز، تابع ضوابط مندرج در این آیین نامه هستند.

تبصره ـ در قراردادهای بیمه، اخذ تضمین از بیمه گر موضوعیت ندارد.

ماده ۲ ـ در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:

الف – تضمین: سپردن مال یا وجه نقد یا به عهده گرفتن تعهد فرعی یا مضاعف به منظور پایبندی به یک تعهد اصلی و شروط مربوط به آن.

ب – ضمانت نامه: سندی برای توثیق تعهدات متعهد که شخص ثالثی (ضامن) بر اساس درخواست متعهد (مضمون عنه) و با رعایت ضوابط مربوط تعهد می کند که در سررسید یا شرایط معین مبلغ معینی را بابت موضوع خاصی که مربوط به تعهد اصلی متعهد (مضمون عنه) است به ذی نفع تعهد اصلی (مضمون له) یا به حواله کرد او بپردازد.

پ – سپردن تضمین: انجام مجموعه اقدامات متعهد اصلی برای تأمین و تسلیم تضمین به مضمون له به نحوی که تضمین با رعایت تمام مقررات و ضوابط مربوط در دسترس ذی نفع تعهد (مضمون له) قرار گیرد و وی بتواند هر زمان که طبق مقررات خواست وجه مربوط به آن را ضبط یا مبلغ ضمانت نامه را از ضامن دریافت کند.

ت – آزادسازی تضمین: انجام کلیه اقدامات در اختیار مضمون له (دستگاه مناقصه گزار یا کارفرما) به منظور آنکه تضمین یا ضمانت نامه از دسترس وی خارج گردد و مضمون عنه (مناقصه گر یا طرف قرارداد متعهد به تعهدات قراردادی) قادر باشد تضمین را به خود برگرداند. این اقدامات شامل اقدامات خارج از اختیار مضمون له نمی باشد.

ث – کارفرما: دستگاه های موضوع بند (ب) ماده 1 قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳، ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ و نیز مواد (۲) تا (۵) قانون محاسبات عمومی کشور مصوب ۱۳۶۶.

ج – اشخاص: هر شخص حقیقی یا حقوقی که در فرآیند ارجاع کار، داوطلب شرکت در معامله و یا طرف قرارداد دولت قرار می گیرد و نیز دارای شرایط لازم باشد.

چ ـ فرآیند ارجاع کار: مجموعه اقدامات قانونی برای انعقاد قرارداد کارفرما با اشخاص مانند مناقصه، مزایده و ترک تشریفات یا عدم الزام به آن.

ح ـ تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار: تضمینی که اشخاص، برای اثبات قصد و حداقلی از توان خود، به نفع کارفرما می سپارند تا کارفرما آنان را در مراحل بعدی فرایند ارجاع کار شرکت دهد.

خ ـ تضمین انجام تعهدات: تضمینی است که اشخاص پس از فرآیند ارجاع کار و انتخاب شدن برای معامله، به منظور اثبات پایبندی به انجام تعهدات خود باید قبل از انعقاد قرارداد به کارفرما بسپارند.

د ـ تضمین پیش پرداخت: تضمینی که اشخاص پس از انعقاد قرارداد، در قبال دریافت پیش پرداخت بر اساس اسناد ارجاع کار، به کارفرما می سپارند.

ذ ـ اصلاح 1401/05/09 ـ سپرده حسن اجرای کار: مبلغی که بابت تضمین حسن اجرای کار از هر پرداخت کارفرما به طرف قرارداد در قالب وجه نقد یا اوراق مالی اسلامی دولت کسر و پس از دوره مقرر تعیین شده در قرارداد توسط کارفرما نگهداری و پس از حصول شرایط مندرج در قرارداد (از حیث زمان و کم و کیف اجرای تعهدات قراردادی) آزاد می شود. در مواردی که سپرده حسن اجرای کار به صورت نقدی کسر می شود وجه مذکور باید در دوره مورد اشاره در حساب سپرده کارفرما نزد خزانه نگهداری شود. همچنین در صورت عدم آزادسازی /استرداد سپرده های حسن اجرای کار مکسوره در قالب اوراق مالی اسلامی تا زمان سررسید، وجوه مربوط با آن در زمان سررسید باید به حساب سپرده کارفرما واریز شود.

ر ـ تضمین حسن اجرای کار: تعهدی که اشخاص در قبال آزادسازی سپرده حسن اجرای کار به کارفرما می سپارند.

ز – کالا: محصولی که فرایند مصرف آن از فرایند تولیدش قابل تفکیک است و مالکیت آن می تواند از یک شخص به شخص دیگری منتقل شود.

ژ ـ خدمت: محصولی که فرآیند مصرف آن از فرایند تولید یا ایجاد آن قابل تفکیک نباشد، شامل انواع تغییرات سفارشی و خاص که به درخواست مشتری در وضعیت، شکل، موقعیت و مکان اشیا یا اشخاص صورت پذیرد و شامل انواع خدمات مشاوره، آموزشی و درمانی یا انواع پیمانکاری از جمله پیمانکاری احداث، پیمانکاری ترابری، پیمانکاری تعمیر، نگهداری یا بهره برداری می شود.

س ـ تأمین کالا: تحویل انواع کالا (که ممکن است تأمین کننده کالا تولیدکننده یا فقط فروشنده آن باشد) با مشخصات و نیز در مکان، زمان و شرایط مقرر به مشتری کالا تحویل می دهد.

ش ـ تولید: مجموعه فعالیت هایی که مستقل از درخواست سفارش دهنده خاص، به ایجاد کالا بیانجامد، تولیدکننده ، مواد و مصالح مورد نیاز تولید را تهیه و محصول تولید شده را برای انتقال عین یا منفعت آن به متقاضیان احتمالی آینده آماده می سازد.

ص ـ پیمانکاری: هر نوع خدمت که بر اساس فعالیت مشخص و قیمت کل یا قیمت واحد کار مشخص و به صورت حجمی قابل واگذاری به اشخاص باشد از قبیل پیمانکاری احداث، پیمانکاری باربری و ترابری، پیمانکاری ساخت، پیمانکاری امور اداری و تایپ، پیمانکاری تنظیف، پیمانکاری طبخ غذا.

ض ـ ساخت: خدماتی که به ایجاد کالایی اعم از سازه های پیش ساخته، تأسیسات قابل حمل یا ماشین آلات و تجهیزات طبق سفارش کارفرما و برای استفاده در محلی دیگر (محلی غیر از محل ساخت) بیانجامد. معمولاً تهیه مواد و مصالح مورد نیاز ساخت با سازنده است.

ط ـ احداث: خدماتی که به ایجاد سازه، ساختمان، تأسیسات یا مستحدثاتی از قبیل خطوط لوله، سد، کانال، فرودگاه، نیروگاه، راه، راه آهن، بارانداز، بندر، پل، تونل، انواع کارخانه های صنعتی و معدنی در ساختگاه مربوط به کارفرما بیانجامد. خدمات احداث ممکن است همراه با تعهد تهیه مواد و مصالح مورد نیاز برای احداث بوده یا نباشد در ترکیبات سنتی مانند «طرح و ساخت» (صنعتی یا غیرصنعتی) «ساخت» در همین معنای «احداث» به کار رفته است.

ظ ـ نصب: خدمتی به منظور برپا کردن، جای دادن یا پیوند دادن هر سامانه یا بخش کارکردی مستقل آن، در بخش هایی دیگر یا با بخش های دیگر به نحوی که امکان بهره برداری مناسب آن فراهم گردد.

ع ـ امور ساختمانی: انواع اقدامات لازم برای احداث پروژه های عمرانی یا صنعتی از قبیل انواع ساختمان، ابنیه، خطوط لوله، سد، کانال، فرودگاه، نیروگاه، راه و راه ریلی (راه آهن)، بندر و بارانداز، پل و تونل و انواع کارخانه از جمله کارخانه های صنعتی، معدنی، شیمیایی و کشاورزی.

غ ـ بهره برداری: خدمت مستمری که جهت استفاده اقتصادی و ایمن از مستحدثات یا تأسیسات برای تأمین اهداف مقرر با کیفیت و کمیت مقرر که باید بر مبنای برنامه مدون و بر اساس دستورالعمل ها و راهنمایی های فنی مناسب صورت پذیرد.

ف ـ نگهداری: خدمتی شامل مجموعه فعالیت هایی که به طور مشخص و معمولاً برنامه ریزی شده و با هدف جلوگیری از خرابی ناگهانی مستحدثات، سامانه ها، ماشین آلات، تجهیزات یا تأسیسات انجام می گیرد تا با این کار قابلیت اطمینان و در دسترس بودن آنها افزایش یابد.

ق ـ تعمیرات: خدمتی شامل مجموعه ای از فعالیت ها که بر روی مستحدثات، سامانه ها، ماشین آلات، تجهیزات یا تأسیسات یا وسیله ای که دچار افت کارآیی یا از کارافتادگی شده است انجام می شود تا به حالت قابل بهره برداری بازگردند و برای انجام وظیفه ای که به آن محول شده است، دوباره آماده شوند.

ک – ماشین آلات: مجموعه ای از قطعات، تجهیزات یا اجزای مرتبط که حداقل یکی از آنها متحرک بوده و دارای محرک و مهارکننده مناسب است و به منظور کاربرد مخصوصی به ویژه فرآوری، پردازش، عمل آوری، حرکت، ساخت، تولید، احداث یا نصب به یکدیگر متصل شده اند.

گ ـ ماشین آلات سفارشی: ماشین آلاتی که سازنده طبق سفارش کارفرما برای کاربرد خاصی می سازد یا از طریق اعمال تغییراتی طبق سفارش کارفرما آن را آماده ی استفاده ی خاص می سازد.

ل ـ ماشین آلات آماده: ماشین آلاتی که به صورت آماده قبلاً تولید شده و برای استفاده های عمومی آماده عرضه یا تحویل می شود.

م – اعتبار اسنادی: سندی الزام آوری که با تنظیم و مبادله آن، کارفرما (خریدار) از بانک درخواست می کند تا انجام مراحل پرداخت به فروشنده بابت کالای ارسالی یا خدمت انجام شده را طبق قرارداد و پس از تایید وی تعهد کند.

ن ـ الحاق 1400/01/18 ـ اوراق مالی اسلامی دولت: اوراق بهادار اسلامی با نام منتشرشده توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی به نیابت از دولت نظیر اوراق مشارکت، انواع صکوک اسلامی (از جمله اجاره، وکالت و منفعت) و اسناد خزانه اسلامی که در چهارچوب عقود اسلامی و به موجب قانون و مقررات مربوط، به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین به صورت ریالی یا ارزی منتشر می شود.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه تضمین معاملات دولتی (مقررات معاملات دولتی)

ماده ۳ ـ کارکرد تضامین به شرح زیر است:

الف – تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار.

ب ـ تضمین قراردادها که شامل موارد زیر است:

۱ ـ تضمین انجام تعهدات

۲ ـ تضمین پیش پرداخت

۳ ـ تضمین حسن اجرای کار

ماده ۴ ـ ضمانت نامه های مقرر در آیین نامه به شرح زیر می باشد:

الف – ضمانت نامه بانکی و یا ضمانت نامه های صادره از سوی مؤسسات اعتباری غیربانکی که دارای مجوز فعالیت از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند.

ب ـ اصل فیش واریز وجه نقد به حساب سپرده بانکی مجاز.

پ ـ ضمانت نامه صادره توسط مؤسسات بیمه گر دارای مجوز لازم برای فعالیت و صدور ضمانت نامه از سوی بیمه مرکزی ایران.

ت ـ سفته با امضای صاحبان امضای مجاز همراه با مهر برای اشخاص حقوقی معادل هشتاد درصد ارزش اسمی آن.

ث ـ اصلاح 1402/03/31 ـ گواهی خالص مطالبات قطعی تأیید شده قراردادهای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی از سوی دستگاه های اجرایی و ذی حسابان مربوط برای همه دستگاه های اجرایی مطابق کاربرگ های پیوست این آیین نامه که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است .

تبصره (الحاقی 31ˏ03ˏ1402)– ضوابط مربوط به این بند جهت تضمین حقوق دولت توسط سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ خواهد شد.

ج ـ اصلاح 1400/01/18 ـ اوراق مالی اسلامی دولت تضمین شده بانک ها و دولت با قابلیت بازخرید قبل از سررسید (موضوع قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت).

چ ـ وثیقه ملکی معادل هشتاد و پنج درصد ارزش کارشناسی رسمی آن.

ح ـ ضمانت نامه های صادره توسط صندوق های ضمانت دولتی که به موجب قانون تأسیس شده یا می شوند و طبق اساسنامه فعالیت می نمایند.

خ ـ اصلاح 1400/01/18 ـ ضمانت نامه‌ های صادر شده توسط صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق های پژوهش و فناوری غیردولتی موضوع ماده 100 قانون برنامه سوم توسعه و ماده 45 قانون برنامه چهارم توسعه و ماده 44 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب 1394 و در چهارچوب اساسنامه های نمونه، موضوع تصویب ‌نامه‌ شماره 125186 /ت57421هـ مورخ 1 /11 /1399 و برای تضامین موضوع مواد 5، 6 و 7 این آیین نامه در چهارچوب دستورالعملی که با پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور به تأیید رییس سازمان برنامه و بودجه کشور، رییس‌ کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و معاون علمی و فناوری رییس ‌جمهور می ‌رسد.

د ـ الحاق 1402/03/31 – تضمین نامه بالاترین مقام قرارگاه سازندگی خانم الانبیاء،‌ در قراردادهایی که این قرارگاه مطابق قوانین و مقررات بدون برگزاری مناقصه به عنوان طرف قرارداد تعیین می گردد و یا در قراردادهایی که قرارگاه مزبور به عنوان برنده مناقصه تعیین گردیده است و به تشخیص بالاترین مقام دستگاه اصلی موضوع جدول شماره 9 ماده واحده و جداول کلان قانون بودجه، در طول اجرای قرارداد جهت تسریع در انجام تعهدات ضرورت داشته باشد، به عنوان تضامین پیش پرداخت، انجام تعهدات و حسن اجرای کار.

تبصره 1 ـ برای پذیرش گواهی موضوع بند (ث) این ماده به عنوان تضمین، لازم است برگه (فرم) تأییدیه طبق نمونه پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است، تکمیل و در ذی حسابی و یا امور مالی دستگاه مناقصه گزار نگهداری و در حساب ها اعمال گردد.

تبصره 2 ـ اشخاص برای دریافت مطالبات خود باید به جای تضمین مورد بحث، تضمین قابل قبول (یک یا ترکیبی از تضمین نوع (الف)، (پ)، (ج)، (ح)، ماده 4 به دستگاه اجرایی بسپارند.

تبصره 3 ـ اصلاح 1400/01/18 ـ دستگاه‌ های اجرایی باید ضمن ارایه مدارک و مستندات مورد نیاز، از طریق شرکت سپرده ‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه نسبت به توثیق اوراق مالی اسلامی دولت مورد تضمین که نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت شده‌ اند، به نفع دستگاه اجرایی اقدام و حسب مورد عملیات حسابداری مربوط را در دفاتر مالی ثبت کنند. دستگاه‌ های اجرایی می‌ توانند از طریق شرکت مذکور، حسب مورد و به تشخیص خود نسبت به فروش اوراق وثیقه شده معادل مبلغ تضمین و آزادسازی باقی مانده آن اقدام کنند.

تبصره 4 ـ اصلاح 1400/01/18 ـ اوراق مالی اسلامی دولت وثیقه شده به مبلغ هشتاد و پنج درصد ارزش معاملاتی روز قبل به عنوان تضمین پذیرفته می شود. ارزش معاملاتی اوراق مالی اسلامی عبارت است از قیمت پایانی معامله که از طریق مراجعه به پایگاه اطلاع رسانی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی www.tsetmc.ir تعیین می شود.

تبصره 5 ـ الحاق 1402/03/31 ـ در صورت عدم انجام تعهدات موضوع تضمین نامه مذکور در بند (د)، وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) مکلف است با درخواست دستگاه اجرایی و تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور، مبلغ تضمین نامه را از محل موجودی حساب درآمد اختصاصی موضوع ماده 22 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1380 کسر و به دستگاه اجرایی ذی نفع مسترد نماید.

ماده ۵ ـ در معاملات خرید انواع کالا و ماشین آلات، تضمین ها شامل تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار و حسب مورد تضمین انجام تعهدات، تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن اجرای کاراست که مبلغ آنها به شرح زیر تعیین می شود:

الف ـ اصلاح 1400/01/18 ـ تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار: مبلغ تضمین برحسب درصدی از برآورد خرید به شرح جدول شماره 1 تعیین می شود:

جدول شماره 1 ـ مبلغ تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار خرید کالا و ماشین آلات آماده سفارشی

مبلغ برآورد	تا 20برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر 20 تا 200 برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر 200 برابر سقف معاملات متوسط
درصد	5	2	1
نوع تضمین	تضمین معتبر شرکت در فرآیند ارجاع کار، به صورت یک یا ترکیبی از تضمین های موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ)،(ج)،(چ) و (ح) و (خ) ماده 4 می باشد

ب ـ اصلاح 1400/01/18 ـ تضمین انجام تعهدات: مبلغ تضمین انجام تعهدات در معاملات خرید کالا و ماشین آلات آماده ده درصد مبلغ معامله و در معاملاتی که موضوع آن خرید ماشین آلات سفارشی (از اشخاصی که تعهد ساخت و فروش را می پذیرند) است به میزان حداقل پنج درصد مبلغ معامله می باشد. تضمین معتبر برای انجام تعهدات برحسب درصدی از مبلغ معامله به شرح جداول شماره 2 و 3 می باشد:

جدول شماره 2 ـ مبلغ تضمین انجام تعهدات در معاملات خرید کالا و ماشین آلات آماده

مبلغ برآورد	تا 20 برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر 20 برابر سقف معاملات متوسط
درصد	10	5	5
نوع تضمین	(الف)،(ب)، (پ)، (ج)، (چ) و(ح)و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ج)، (چ) و(ح) و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ت)، (ج)، (چ) و (ح)و (خ)

جدول شماره 3 ـ مبلغ تضمین انجام تعهدات در معاملات خرید ماشین آلات سفارشی (ساخت ماشین آلات)

مبلغ برآورد	تا 20 برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر 20 برابر سقف معاملات متوسط
درصد	5	2/5	2/5
نوع تضمین	(الف)، (ب)، (پ)، (ج) ، (چ)، (ح)و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ج)، (چ) و (ح)و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ت)، (ج)، (چ) و (ح) و (خ)

مهلت های مناقصه گر برای ارایه تضمین انجام تعهدات و امضای قرارداد باید در اسناد ارجاع کار تصریح شود. مهلت مناقصه گزار در امضا و ابلاغ قرارداد حداکثر تا پایان مدت اعتبار پیشنهادها است.

تبصره ۱ ـ در خرید کالا و ماشین آلات آماده، چنانچه تحویل کل موضوع معامله به کارفرما طبق مشخصات فنی به صورت یکجا در قبال دریافت مبلغ و با ارایه تضامین کیفیت (گارانتی) لازم صورت پذیرد، ارایه تضمین انجام تعهدات ضرورت ندارد.

تبصره ۲ ـ در معاملات خرید کالا و ماشین آلات آماده به میزان تضمین انجام تعهدات، از کالای مورد معامله به عنوان تضمین انجام تعهدات دریافت می شود. عدم پذیرش این موضوع باید در اسناد ارجاع کار قید گردد.

پ ـ تضمین معتبر برای پیش پرداخت: معادل مبلغ پیش پرداخت که شامل ضمانت نامه های موضوع بندهای (الف)، (پ)، (ث)، (ج)، (چ) و (ح) ماده 4 می باشد.

ت ـ نگهداری و آزادسازی تضمین انجام تعهدات: تضمین انجام تعهدات در معامله ماشین آلات، تجهیزات و انواع کالاهایی که احراز عملکرد مطلوب آن کالاها در دوره زمانی مشخص شده در هنگام ارجاع کار یا انعقاد قرارداد لازم است، باید تا پایان آن دوره زمانی باقی مانده و آزاد نشود مگر آنکه در قرارداد مربوط، تضمین کیفیت (گارانتی) مناسبی جایگزین آن شود.

تبصره ۱ ـ تسری این تضمین به کالاهای مصرفی به تشخیص کارفرما و اعلام آن در اسناد فرآیند ارجاع کار می باشد.

تبصره ۲ ـ صد درصد مبلغ سپرده حسن اجرای کار در ازای ضمانت نامه های موضوع بندهای (الف)، (پ)، (ث)، (ج)، (چ)، (ح) ماده 4 به پیمانکار بازگردانده می شود. حداکثر پنجاه درصد ضمانت نامه ها می تواند از نوع موضوعات بند (ث) ماده 4 باشد.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه تضمین معاملات دولتی (مقررات معاملات دولتی)

ماده ۶ ـ در فرآیند ارجاع کار و معاملات خدمات پیمانکاری از جمله پیمانکاری احداث (امور ساختمانی)، پیمانکاری های نصب، ساخت، ساخت و نصب، استخراج و فرآوری معادن، حمل و نقل کالا (باربری)، حمل و نقل مسافر، تعمیر، نگهداری، بهره برداری و انواع خدمات پشتیبانی، تضمین ها شامل تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار، تضمین انجام تعهدات، تضمین پیش پرداخت و حسن اجرای کار است که مبلغ آنها به شرح زیر تعیین می شود:

الف ـ اصلاح 1400/01/18 ـ تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار: مبلغ تضمین برحسب درصدی از برآورد هزینه اجرای کار به شرح جدول شماره (4) تعیین شود:

جدول شماره 4 ـ مبلغ تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار پیمانکاری

برآورد هزینه اجرای کار	تا 20 برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر 20 تا (200) برابر سقف معاملات	مازاد بر 200 تا 2000 برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر 200 برابر سقف معاملات متوسط
درصد	5	2	1	0/5
نوع تضمین	تضمین معتبر شرکت در فرآیند ارجاع کار به صورت یک تا ترکیبی از ضمانت نامه های موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ)، (ج)، (چ) و (ح)و (خ) ماده (4) است.

ب ـ اصلاح 1400/01/18 ـ تضمین انجام تعهدات: مبلغ تضمین انجام تعهدات در معاملاتی که موضوع آن پیمانکاری احداث (انجام امور ساختمانی) یا استخراج و فرآوری معادن، حمل و نقل کالا (باربری)، نصب، ساخت یا ساخت و نصب است پنج درصد و در معاملاتی با موضوع پیمانکاری تعمیر، نگهداری و بهره برداری، خدمات پشتیبانی، حمل و نقل مسافر و سایر معاملاتی که در آیین نامه تصریح نشده است ده درصد مبلغ معامله می باشد. تضمین معتبر برای انجام تعهدات در این معاملات برحسب درصدی از مبلغ معامله به شرح جداول شماره 5 و 6 باشد:

جدول شماره (5) ـ مبلغ تضمین انجام تعهدات در معاملات پیمانکاری احداث (امور ساختمانی)، استخراج و فرآوری معادن، حمل و نقل کالا (باربری)، نصب ساخت یا ساخت و نصب

مبلغ برآورد	تا (20) برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر (20) برابر سقف معاملات متوسط
درصد	5	2/5	2/5
نوع تضمین	(الف)، (ب)، (پ)، (ج)، (چ) و (ح)و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ج)، (چ)، (ح)و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ت)، (ج)، (چ) و (ح)و (خ)

جدول شماره 6 ـ مبلغ تضمین انجام تعهدات در معاملات پیمانکاری تعمیر، نگهداری و بهره برداری، خدمات پشتیبانی، حمل و نقل مسافر و باربر

مبلغ برآورد	تا 20 برابر سقف معاملات متوسط	مازاد بر (20) برابر سقف معاملات متوسط
درصد	10	5	5
نوع تضمین	(الف)، (ب)، (پ)، (ج)، (چ) و (ح)و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ج)، (چ) و (ح)و (خ)	(الف)، (ب)، (پ)، (ت)، (ج)،(چ) و (ح)و (خ)

پ ـ تضمین پیش پرداخت: میزان پیش پرداخت از پانزده درصد تا بیست و پنج درصد مبلغ اولیه پیمان است که مقدار دقیق آن باید در اسناد فرآیند ارجاع کار و پیمان از سوی کارفرما پیش بینی و قید شود. تضمین معتبر برای پیش پرداخت شامل ضمانت نامه های موضوع بندهای (الف)، (پ)، (ث)، (ج) ،(چ) ، (ح) ماده (۴) می باشد.

تبصره ۱ ـ در قراردادهای پیمانکاری احداث، مبلغ پیش پرداخت در سه قسط به شرح زیر در ازای ارایه ضمانت نامه به نفع دستگاه اجرایی بدون کسر کسورات قانونی پرداخت می شود:

ـ قسط اول معادل چهل درصد مبلغ پیش پرداخت، پس از تحویل کارگاه، قسط دوم معادل سی درصد مبلغ پیش پرداخت، پس از تجهیز کارگاه که طبق شرایط تعیین شده در اسناد ارجاع کار و قرارداد برای شروع عملیات لازم است و قسط سوم معادل سی درصد مبلغ پیش پرداخت، پس از انجام سی درصد مبلغ اولیه پیمان طبق صورت وضعیت های موقت بدون محاسبه مصالح پای کار.

ـ پس از واریز اقساط اول و دوم پیش پرداخت (معادل هفتاد درصد پیش پرداخت) نسبت مبلغ کل پیش پرداخت به مبلغ اولیه پیمان از مبلغ ناخالص تمام صورت وضعیت های موقت (به استثنای تعدیل، مابه التفاوت نرخ مصالح و پرداخت های مشابه) کسر می شود و بعد از واریز قسط سوم، معادل یکصد و چهارده درصد نسبت کل پیش پرداخت به مبلغ اولیه پیمان از صورت وضعیت ها کسر می شود به نحوی که مبلغ پیش پرداخت تا آخرین صورت وضعیت موقت مستهلک شود.

تبصره ۲ ـ چنانچه مبلغ پیش پرداخت به حساب مشترک دستگاه اجرایی و پیمانکار واریز شود و با نظارت دستگاه اجرایی به مصرف تجهیز کارگاه، تکمیل ناوگان، ماشین آلات و خرید تجهیزات و مصالح برسد، دستگاه های اجرایی مجازند به جای تضمین های تأدیه پیش پرداخت، تا هر مبلغ سفته دریافت کنند. پیمانکار باید ماشین آلات خریداری شده از این محل را به عنوان وثیقه دریافت پیش پرداخت در رهن دستگاه اجرایی قرار دهد و تا تصفیه بدهی خود بابت پیش پرداخت، حق خارج کردن آنها از کارگاه بدون اجازه دستگاه اجرایی را ندارد.

تبصره ۳ ـ اقساط پیش پرداخت و چگونگی بازپرداخت در سایر قراردادهای پیمانکاری باید با توجه به برنامه زمان بندی انجام کار در اسناد مناقصه و شرایط قراردادی درج شود.

ت ـ اصلاح 1401/05/12 ـ سپرده حسن اجرای کار: بابت تضمین حسن اجرای کار معادل ده درصد از هر پرداخت به استثنای پیش پرداخت، کسر می شود و حسب مورد توسط کارفرما نگهداری و یا به حساب سپرده واریز می گردد.

تا صد درصد مبلغ سپرده حسن اجرای کار در ازای ضمانت نامه های موضوع بندهای (الف) و (پ)، ( ث)، (ج)، (چ) و (ح) ماده 4 که می تواند حداکثر پنجاه درصد آن از تضمین موضوع بند (ث) ماده 4 باشد به پیمانکار بازگردانده می شود.

تبصره ـ در مواردی که پیمانکار مطابق قوانین و مقررات مربوط در پروژه های تملک دارایی های سرمایه ای، مشارکت و سرمایه گذاری نماید، اموال و دارایی های ایجاد شده به نسبت سهم پیمانکار به عنوان تضمین قابل قبول بوده و دستگاه اجرایی مربوط می تواند به تشخیص و برآورد خود، اموال و دارایی های مذکور را به عنوان تضمین حسن اجرای کار پروژه مربوط پذیرفته یا جایگزین سایر تضمین های سپرده شده قبلی پروژه نماید.

ماده ۷ ـ برای انتخاب مشاور، در کارهای مطالعاتی، طراحی، مدیریت طرح، نظارت، امور تحقیقاتی و پژوهشی و امور نرم افرازی موضوع خدمات بند (هـ) ماده 29 قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ تضامین به صورت زیر است:

الف – تضمین انجام تعهدات: تضمین انجام تعهدات، بعد از ابلاغ انتخاب مشاور، یا ابلاغ آمادگی برای انعقاد قرارداد، باید به میزان پنج درصد مبلغ قرارداد حسب مورد طبق مهلت تعیین شده در اسناد درخواست پیشنهاد، توسط وی به دستگاه اجرایی تحویل گردد. مهلت های داوطلب برای ارایه تضمین انجام تعهدات و امضای قرارداد باید در اسناد ارجاع کار تصریح شود. مهلت کارفرما در امضا و ابلاغ قرارداد حداکثر تا پایان مدت اعتبار پیشنهادها است.

ب ـ تضمین پیش پرداخت: مبلغ پیش پرداخت در کارهای مطالعاتی، طراحی، مدیریت طرح، امور تحقیقاتی و پژوهشی و امور نرم افزاری در صورت درخواست مشاور معادل بیست و پنج درصد مبلغ اولیه قرارداد (همان مرحله) می باشد، که باید بدون کسر کسورات قانونی و در ازای ضمانت نامه به دستگاه اجرایی، پرداخت شود. برای خدمات مربوط به دوره ساخت و تحویل (نظارت عالیه و کارگاهی) معادل ده درصد مبلغ اولیه قرارداد همان مرحله می باشد که باید بدون کسر کسورات قانونی و در ازای ضمانت نامه به دستگاه اجرایی پرداخت شود.

پ ـ سپرده حسن اجرای کار: بابت حسن اجرای کار معادل ده درصد از هر پرداخت کسر و به حساب سپرده واریز می شود. مبالغ نقدی سپرده حسن اجرای کار در ازای ارایه ضمانت نامه های موضوع ماده 4، به طرف قرارداد (مشاور) بازگردانده می شود. آزادسازی تضمین انجام تعهدات و حسن اجرای کار، تابع شرایط قراردادی است.

جدول شماره 7 ـ مبلغ تضمین خرید خدمات مشاوره

موضوع تضمین		میزان
تضمین انجام تعهدات		5 درصد
تضمین پیش پرداخت	مطالعاتی، طراحی، پژوهشی، نرم افزاری	25 درصد
	نظارت عالی و کارگاهی	10درصد
سپرده حسن اجرای کار		10 درصد

تضامین قابل قبول مشاوره می تواند یک یا ترکیبی از ضمانت نامه های ماده 4 باشد.

تبصره ـ در قراردادهای پژوهشی و تحقیقاتی دستگاه های اجرایی با دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی و آموزشی دولتی، ارایه ضمانت نامه کتبی با امضای رؤسای دانشگاه ها، مؤسسات پژوهشی و آموزشی طرف قرارداد مجاز است. در صورت عدم انجام تعهدات موضوع ضمانت نامه یاد شده، وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) مکلف است با درخواست دستگاه اجرایی و تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مبلغ ضمانت نامه را از محل موجودی حساب درآمد اختصاصی دانشگاه ها به دستگاه اجرایی ذینفع مسترد نماید.

بیشتر بخوانید:

مجموعه مقررات مرتبط با آئین نامه تضمین معاملات دولتی (مقررات معاملات دولتی)

ماده ۸ ـ تضامین گروه همکاری (مشارکت مدنی) و کارهای ترکیبی به شرح زیر است:

الف – تضامین گروه همکاری (مشارکت مدنی) باید به عهده راهبر گروه یا به صورت تجمیع تضامین شرکا به تناسب سهم الشرکه که آنان باشد و در کلیه اقدامات بعدی مجموعه تضامین شرکا، یک واحد محسوب می شود. در هر حال مبلغ تضمین بر اساس کل مبلغ برآورد محاسبه و در صورتی که ضبط ضروری باشد کل تضامین ضبط می شود. شرایط و نحوه ارایه اینگونه تضامین باید در شرایط ارجاع کار و شرایط قراردادی لحاظ گردد.

ب ـ در معاملاتی که موضوع آن ترکیبی از تأمین مصالح، تجهیزات، کالا و خدمات مرتبط در قالب قرارداد خرید مشتمل بر یک یا چند مورد تولید یا عرضه، حمل، نصب و پشتیبانی باشد به شرط آنکه مجموع خدمات نصب و پشتیبانی کمتر از بیست و پنج درصد مبلغ برآوردی باشد، تضامین آن مشمول ضوابط تضامین خرید کالا خواهد بود. در غیر این صورت، تضامین هر بخش قرارداد طبق ضوابط بخش مربوط خود می باشد.

پ ـ در معاملاتی که موضوع آن ترکیبی از خدمات مشاوره و پیمانکاری است (مانند امور پیمانکاری طرح و ساخت، امور پیمانکاری طراحی و نصب، امور پیمانکاری طراحی و ساخت و نصب، امور پیمانکاری طراحی و تامین کالا و احداث) در صورتی که سهم بخش مشاوره کمتر از بیست و پنج درصد کل قرارداد باشد تضامین آن مشمول ضوابط تضامین پیمانکاری خواهد بود. در غیر این صورت، تضامین هر بخش قرارداد طبق ضوابط بخش مربوط به خود می باشد.

ت – در معاملاتی که موضوع آن ترکیبی از خدمات مشاوره و خرید کالا یا ماشین آلات است تضامین آن مشمول ضوابط تضامین خرید کالا است.

ماده ۹ ـ تضمین معتبر برای شرکت در فرآیند ارجاع کار و تضامین انعقاد قرارداد ارزی ریالی، مطابق ضوابط این آیین نامه می باشد. تضمین بخش ارزی فقط ضمانت نامه های ارزی بانکی از بانک های داخلی دارای مجوز یا تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و یا بانک های خارجی مورد تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قابل قبول است. تضمین بخش ارزی و بخش ریالی به همان ارز موضوع قرارداد باشد. در این صورت نیز مبلغ تضمین بر اساس کل مبلغ برآورد محاسبه می شود.

تبصره ـ اشخاص ایرانی مجازند به جای ضمانت نامه های ارزی، ضمانت نامه ریالی بانکی بر اساس نرخ تسعیر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (زمان تسلیم) ارایه نمایند. لازم است مبلغ ضمانت نامه در هر دوره دوازده ماهه که نرخ تسعیر ارز بیش از ده درصد افزایش داشته، به روز شده و کسری آن تحویل دستگاه اجرایی گردد.

ماده ۱۰ ـ نحوه آزادسازی و ضبط تضمین ها به شرح زیر می باشد:

الف – پس از تعیین برندگان اول و دوم، تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار سایر شرکت کنندگان باید حداکثر ظرف هفت روز کاری آزاد شود.

ب ـ در صورت امتناع برنده اول از انعقاد قرارداد یا عدم ارایه تضمین انجام تعهدات، تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار وی ضبط و قرارداد با برنده دوم منعقد می گردد. در صورت امتناع نفر دوم یا عدم انعقاد قرارداد، تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار وی نیز ضبط و فرایند ارجاع کار تجدید می شود.

پ ـ تضمین پیش پرداخت به تناسب استهلاک آن بنا به درخواست سپارنده، آزاد می شود.

ت ـ آزادسازی و ضبط تضامین در سایر موارد طبق مفاد قرارداد است.

ث ـ در صورت وقوع شرایط ضبط تضمین (مطابق قرارداد) و اقدام کارفرما برای ضبط، وی موظف است این موضوع را طی ابلاغیه ای با ذکر مستندات و دلایل به مضمون عنه اعلام نماید.

ج ـ دستگاه های اجرایی و بانک ها باید از کاربرگ های پیوست این آیین نامه که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است برای تضامین موضوع بندهای (الف)، (ث) و (ح) ماده 4 حسب مورد استفاده کنند. شرایطی که در کاربرگ های یاد شده برای آزادسازی یا ابطال ضمانت نامه های بانکی تعیین شده است برای انواع دیگر تضمین باید رعایت شود.

ماده ۱۱ ـ ضمانت تأخیر تعهدات مالی مناقصه گزار(کارفرما) که طبق بند (ب) ماده 10 قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ باید در اسناد مناقصه و به تبع آن در قرارداد منعقده قید و تعهد گردد، بر اساس شاخص تورم اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعدیل و پرداخت می گردد. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، نحوه محاسبه تمدید مدت پیمان (مجاز شمردن تأخیر تحویل مورد معامله) با لحاظ پرداخت ضمان تأخیر تعهدات مالی کارفرما را تهیه و ابلاغ نماید.

ماده ۱۲ ـ ضوابط مندرج در این آیین نامه برای اخذ تضامین شرکت در فرآیند ارجاع کار و انجام تعهدات معاملات خرید کالا و خدمات تعیین شده و سایر تضامین به تشخیص کارفرما حسب مورد، در صورتی که با عمل مزایده منطبق باشد باید در مزایده ها رعایت گردد.

ماده ۱۳ ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نظارت بر حسن اجرا، تبیین و تفسیر این آیین نامه را بر عهده دارد.

ماده 14 ـ از تاریخ لازم اجرا شدن این آیین نامه، همه آیین نامه ها و ضوابط قبلی تمامی دستگاه های مشمول و دستگاه هایی که مقررات خاص خود را در این زمینه دارند، از جمله تصویب نامه های شماره 42956 /ت 28493ﻫ مورخ 1382/08/11 ، شماره 20071 /ت 30980ﻫ مورخ 1383/04/21، شماره 212765 /ت 37774ک مورخ 1386/12/27، شماره 122/ت 38449ﻫ مورخ 1387/01/07، شماره 151290 /ت 39511ﻫ مورخ 1388/07/29 ، شماره 101017 /ت 48002ک مورخ 1392/05/02 و شماره 22643 /ت 50143ﻫ مورخ 1393/03/03 لغو می شوند.

معاون اول رئیس جمهور ـ اسحاق جهانگیری

بیشتر بخوانید: