آیین نامه قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی 1367، مصوب 1390/02/26
آیین نامه قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع 1367، مصوب 1390/02/26 وزیر جهاد کشاورزی
شناسنامه آیین نامه قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی:
شماره روزنامه رسمی: 19298
تاریخ روزنامه رسمی: 1390/03/12
شماره ابلاغ: 6242/020
تاریخ ابلاغ: 1390/02/26
مرجع تصویب: وزیر جهاد کشاورزی
تاریخ تصویب: 1390/02/26
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی 1367
نظریات مشورتی مرتبط با موضوعات محیط زیست و منابع طبیعی
آرای وحدت رویه قضایی مرتبط با موضوعات محیط زیست و منابع طبیعی
آرای دیوان عدالت اداری مرتبط با موضوعات محیط زیست و منابع طبیعی
متن آیین نامه قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی 1367:
ماده 1 ـ تعاریف و اصطلاحاتی کـه در این آیین نامه به کار برده می شود از لحاظ اجرای قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور به شرح زیر می باشد:
1 ـ زارعین صاحب اراضی نسقی: زارعین صاحب اراضی نسقی به افرادی اطلاق می گردد کـه براساس مراحل سه گانه قوانین و مقررات اصلاحات ارضی نسق زراعی به آنها واگذار گردیده و یا در آمارهای مربوط به عنوان زارع صاحب نسق زراعی قید شده باشد.
2 ـ مالکین و صاحبان باغات و تاسیسات: به اشخاص حقیقی یا حقوقی اطلاق می گردد کـه مطابق مراحل سه گانه قوانین و مقررات اصلاحات ارضی، قانون خالصجات، قانون کشت موقت یا گواهی اداره ثبت اسناد و املاک مشعر بر مالکیت، قوانین ثبتی، آیین دادرسی مدنی، و یا احکام قطعی قضایی به عنوان مالک شناخته شده باشند.
3 ـ باغ: مطابق تعاریف مندرج در قانون اصلاحات ارضی و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع می باشد.
4 ـ قانون: عبارت است از قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع مصوب 1367/06/22 مجلس شورای اسلامی.
5 ـ هیأت های تعیین تکلیف اراضی اختلافی: کـه در این آیین نامه به اختصار هیأت نامیده می شوند مرکب از:
1- مدیر جهاد کشاورزی
2- رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری
3- عضو جهاد کشاورزی (کارشناس جنگل و مرتع) با پیشنهاد مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری و تایید و ابلاغ رئیس سازمان جهاد کشاورزی
4- عضو هیأت واگذاری زمین با معرفی مدیر امور اراضی استان (هیأت واگذاری زمین)
5- قاضی با معرفی رئیس کل دادگستری استان
6 ـ برحسب مورد دو نفر از اعضاء شورای اسلامی و یا عشایر محل مربوطه (با معرفی دستگاه ذی ربط).
6 ـ شعب ویژه: شعبی کـه در اجرای تبصره 1 ماده 9 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی با تعیین و ابلاغ رئیس قوه قضائیه در مرکز تشکیل می گردد.
ماده 2 ـ هیأت در اداره منابع طبیعی و آبخیزداری و یا واحد جایگزین در هر شهرستان تشکیل می شود و مسئولیت اداره جلسات هیأت به عهده رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان می باشد.
تبصره 1 ـ دبیرخانه هیأت مذکور زیر نظر رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان در محل اداره منابع طبیعی و آبخیزداری یا واحد جایگزین تشکیل می گردد. کلیه امور دبیرخانه تحت نظر رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری انجام خواهد شد.
تبصره 2 ـ به منظور ایجاد هماهنگی بین دبیرخانه هیأت های شهرستان ها و پیگیری امور مربوطه، دبیرخانه ای در اداره ممیزی اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تشکیل و مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان موظف است نظارت لازم را بر حسن اجرای قانون و آیین نامه معمول نماید.
ماده 3 ـ در اجرای قانون، ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری مکلف می باشند در شهرستان هایی کـه تاکنون هیأت های موضوع این آیین نامه تشکیل نشده نسبت به تشکیل و استقرار هیأت های مذکور اقدام و رؤسای دادگستری و جهاد کشاورزی استان ها حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از ابلاغ این آیین نامه نمایندگان قانونی خود را به دبیرخانه هیأت در هر شهرستان معرفی نمایند. ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری مکلفند موضوع را پیگیری نمایند.
تبصره 1 ـ دبیرخانه هیأت موظف است از تمامی 7 نفر عضو هیأت برای شرکت در جلسات دعوت به عمل آورد بدیهی است، جلسات هیأت با حضور حداقل 5 نفر از 7 نفر اعضاء رسمیت می یابد.
تبصره 2 ـ هیأت می تواند از خبرگان محلی غیررسمی به عنوان کارشناس و نیز از معترض یا نماینده قانونی وی برای ادای توضیحات دعوت نماید.
ماده 4 ـ هر هیأت بعد از استقرار در هر شهرستان موظف است با صدور یک نوبت آگهی موجودیت خود را با تعیین حوزه عمل و محل استقرار در روزنامه محلی و کثیرالانتشار و ابلاغ به شوراهای اسلامی روستاهای آن حوزه اعلان نماید.
ماده 5 ـ رسیدگی به اعتراضات اشخاص نسبت به اجرای مقررات قانون ملی شدن جنگل های کشور، ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور و ماده 2 قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی در صلاحیت هیأت می باشد.
ماده 6 ـ معترض یا معترضین به تشخیص منابع ملی شده یا نمایندگان قانونی آنها اعتراضیه خود را در فرم های مخصوص تنظیم و همراه با مدارک و مستندات لازم به دبیرخانه هیأت مستقر در اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مربوطه تسلیم و شماره و تاریخ ثبت آن را دریافت می نماید. معترض یا معترضین موظفند نشانی دقیق جهت ابلاغ اوراق و دعوت نامه و سایر مکاتبات را در فرم اعتراضیه قید و در صورت تغییر نیز نشانی جدید خود را کتباً به دبیرخانه مذکور اطلاع دهند.
تبصره 1 ـ دبیرخانه هیأت مکلف است حداکثر ظرف یک هفته پس از وصول اعتراض مدارک را بررسی و در صورتی کـه اعتراض نامه و یا مدارک ارائه شده به لحاظ شکلی دارای نواقصی باشد بلافاصله اخطار رفع نقص از سوی مسئول دبیرخانه به معترض ابلاغ و در صورتی کـه معترض ظرف مهلت 10 روز از تاریخ ابلاغ نسبت به تکمیل مدارک و رفع نقص اقدام ننماید، مسئول دبیرخانه هیأت مکلف است در اولین جلسه مراتب اخطار و عدم رفع نقص مدارک را کتباً به هیأت گزارش و تصمیم قاضی هیأت را به معترض ابلاغ نماید و مسئول دبیرخانه در صورت تکمیل بودن مدارک براساس تاریخ ثبت اعتراض (به جز مواردی کـه به تشخیص مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خارج از نوبت رسیدگی می شود)، نوبت رسیدگی را تعیین می نماید.
تبصره 2 ـ در صورتی کـه در یک پلاک بیش از یک اعتراض واصل شده باشد در زمان رسیدگی به اولین اعتراض سایر اعتراضات مربوط به آن پلاک خارج از نوبت، مورد رسیدگی قرار می گیرد.
تبصره 3 ـ سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری نیز می توانند به منظور اعاده منابع طبیعی ناشی از نحوه اجرای قانون ملی شدن جنگل ها و ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع و اصلاحات بعدی آن و ماده 2 قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی کـه به موجب آن منابع ملی به عنوان مستثنیات قانونی تشخیص داده شده باشد اعتراض خود را به دبیرخانه هیأت جهت اقدامات لازم تسلیم نمایند.
تبصره 4 ـ سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور موظف است، دفتر ثبت اعتراض و آراء و همچنین فرم های مورد نیاز از جمله فرم اعتراض و فرم های نظریه کارشناسی را به تعداد کافی تهیه نموده و از طریق ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری در اختیار هیأت ها قرار دهد.
تبصره 5 ـ اعتراضات وارده در دفتر ثبت اعتراض نامه ثبت می شود این دفتر مجلد، نخ کشی و پلمپ و صفحات آن شماره شده و مجموع صفحات در صفحه اول و آخر با تمام حروف قید و توسط مسئول دبیرخانه هیأت، امضاء و مهر می شود.
تبصره 6 ـ مدارک مورد نیاز جهت رسیدگی هیأت عبارت است از:
1 ـ تکمیل و ارائه فرم مربوط به اعتراض بوسیله معترض یا معترضین
2 ـ ارائه دلیل سمت (اصیل، وکیل، قائم مقام یا نماینده قانونی) بوسیله معترض یا معترضین
3 ـ ارائه مدارک و دلایل مثبته مالکیت موضوع ماده یک این آیین نامه بوسیله معترض یا معترضین
4 ـ ارائه نقشه دارای مختصات UTM از محل مورد اعتراض با مقیاس مناسب موردنیاز بوسیله معترض یا معترضین 5 ـ پاسخ استعلامات و سایر مدارک مورد نیاز به تشخیص هیأت بدیهی است دبیرخانه موظف است قبل از رسیدگی هیأت از طریق اداره منابع طبیعی و آبخیزداری با تطبیق مدارک ارائه شده از ملی بودن عرصه مورد اعتراض اطمینان حاصل نماید و در هر صورت نتیجه را به همراه سایر مدارک جهت رسیدگی به هیأت ارائه نماید.
تبصره 7 ـ در خصوص تطبیق مشخصات نسق زراعی معترض از جمله شماره و مشخصات پلاک، نام و میزان سهم زارع با محل مورد اعتراض، گواهی مدیریت امور اراضی استان کـه حسب مورد براساس تصمیم شورای اصلاحات ارضی صادر شده باشد ملاک اقدام برای هیأت تعیین تکلیف اراضی اختلافی می باشد.
تبصره 8 ـ در خصوص اعتراضات واصله نسبت به پلاک هایی کـه قبلاً به صورت کلی و نسبت به کل پلاک اعلام نظر شده باشد، دبیرخانه هیأت با اخذ مدارک مربوطه و تشکیل پرونده مراتب را به هیأت گزارش نموده، تا هیأت و قاضی با بررسی مدارک معترض جدید و نیز با عنایت به رای صادره قبلی هیأت، اتخاذ تصمیم نمایند.
ماده 7 ـ در صورتی کـه عرصه مورد اعتراض در اراضی واقع کـه نمایندگی دولت از سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری به سازمان مسکن و شهرسازی یا بنیاد مسکن انقلاب اسلامی منتقل شده باشد هیأت مکلف است، حسب مورد از نمایندگان ارگان های مذکور به عنوان مطلع دعوت به عمل آورد و نظر کارشناسی آنان را اخذ و در پرونده درج نماید.
تبصره ـ آراء صادره از هیأت در خصوص اراضی موضوع این ماده از طریق دبیرخانه هیأت جهت اقدامات بعدی (اعم از اعتراض، اجرا و...) حسب مورد به ارگان های مذکور در این ماده و نیز اداره ثبت اسناد و املاک ارسال می گردد.
ماده 8 ـ هیأت به اعتراضات واصله طبق ضوابط و مقررات مرتبط با موضوع از جمله قانون ملی شدن جنگل ها مصوب 1341/10/27 و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور (مصوب سال 1346) و اصلاحات بعدی آن و قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری (مصوب سال 1367) و اصلاحات بعدی آن و نیز قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی (مصوب سال 1371) و آیین نامه های مربوطه حسب مورد رسیدگی می نماید.
ماده 9 ـ هیأت با بررسی کلیه مدارک ارائه شده از سوی معترض یا معترضین با اخذ سوابق و مدارک موجود در اداره منابع طبیعی و آبخیزداری، مدیریت جهاد کشاورزی، اداره ثبت اسناد و املاک و سایر مراجع ذیربط، معاینه محل و عنداللزوم تحقیق از مطلعین و معتمدین و ریش سفیدان محلی و ملاحظه نقشه ها و عکس های هوایی تفسیر شده، به موضوع رسیدگی و گردشکار پرونده اجرایی و نظر کارشناسی را با مشخصات معترض و موارد اعتراض بدون اجمال و ابهام به همراه فرم های اظهارنظر کارشناسی در صورتجلسه نوشته به نحوی کـه گردشکار پرونده اجرای مقررات ملی شدن و نیز رسیدگی مقدماتی و نظریه کارشناسی اعضاء هیأت در فرم های مربوطه مندرج و منعکس باشد را تنظیم و جهت صدور رای در اختیار قاضی عضو هیأت قرار می دهد.
تبصره 1 ـ هیأت صرفاً نسبت به تشخیص ملی یا مستثنیات بودن عرصه مورد اعتراض رسیدگی و اتخاذ تصمیم می نماید و از آنجائی کـه آراء صادره قاضی هیأت الزاماً به معنای تعیین مالک مستثنیات اعلامی نمی باشد، در صورت صدور رای نهایی و قطعی مبنی بر مستثنیات بودن چنانچه اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی علیه یکدیگر مدعی داشتن حقی باشند مرجع رسیدگی به احقاق حق مراجع ذیصلاح قضایی و اداری ذیربط خواهد بود.
تبصره 2 ـ در صورتی کـه محل مورد اعتراض براساس ماده 9 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی و یا اصلاح نقشه و سوابق برابر مقررات و همچنین تطبیق محل مورد اعتراض با نقشه اجرای مقررات، برابر گواهی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری به عنوان مستثنیات مشخص شده پرونده اعتراضیه مربوطه مختومه، و دبیرخانه هیأت مکلف است مراتب را در اسرع وقت به معترض ابلاغ نماید.
ماده 10 ـ قاضی عضو هیأت با استماع و دریافت نظرات کارشناسی اعضاء هیأت و خبرگان محلی غیررسمی (در صورت استفاده) و بررسی پرونده رای خود را مبنی بر ملی یا مستثنیات بودن عرصه مورد اعتراض اعلام می نماید. رای قاضی هیأت پس از ابلاغ قابل اعتراض در مراجع قضایی ذیصلاح می باشد.
تبصره ـ نقشه ممهور شده به مهر دبیرخانه و امضاء اعضاء و قاضی هیأت جزء لاینفک رای می باشد و کلیه مراحل رسیدگی به اعتراضات در مراجع بعدی نیز باید براساس رای و موقعیت این نقشه صورت پذیرد.
ماده 11 ـ دبیرخانه هیأت مکلف است رای قاضی هیأت را بلافاصله با رعایت مقررات قانونی آیین دادرسی مدنی به طرفین ابلاغ نماید.
ماده 12 ـ به منظور نظارت بر حسن اجرای قانون و این آیین نامه دبیرخانه مرکزی در دفتر ممیزی اراضی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور تشکیل خواهد شد این دبیرخانه موظف است هر سه ماه یکبار گزارشات مربوط به چگونگی اجرای قانون و این آیین نامه را به معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور ارائه نماید.
تبصره ـ شرح وظایف دبیرخانه مرکزی و نیز دبیرخانه های استان و شهرستان توسط معاون وزیر و رئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور تدوین و ابلاغ خواهد شد.
ماده 13 ـ ادارات ثبت اسناد و املاک در اجرای قانون، همکاری های لازم را با هیأت به عمل آورده و به استعلامات آنان در اسرع وقت پاسخ خواهند داد و پس از صدور رای قطعی نهایی ضمن رعایت تشریفات و مقررات ثبتی و براساس نقشه مورد استناد رای، نسبت به اصلاح و یا صدور اسناد جدید اقدام می نمایند.
ماده 14 ـ هر یک از اعضاء هیأت در صورت وجود مواد مصرح در ماده 91 آیین دادرسی مدنی از اظهارنظر و رسیدگی امتناع نموده و هیأت براساس نظرات سایر اعضاء رسیدگی و اتخاذ تصمیم می نماید.
ماده 15 ـ مامورین و کسانی کـه مامور اجرای مقررات قانون و این آیین نامه می باشند هر گاه در اجرای وظایف مقرره مرتکب جرم یا تخلفات اداری شوند به مجازاتی کـه برای آن تخلف یا جرم در قوانین مقرر شده است محکوم خواهند شد.
ماده 16 ـ معاونت برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی بنا به پیشنهاد سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور اعتبارات و امکانات لازم را جهت اجرای این قانون پیش بینی و هر ساله برای منظور کردن در بودجه کل کشور به معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری ارایه می نماید.
ماده 17 ـ سازمان های جهاد کشاورزی و ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری موظفند از عرصه هایی کـه در اجرای رای نهایی و قطعی هیأت به عنوان اراضی منابع ملی تشخیص داده می شود بوسیله مامورین انتظامی یا یگان حفاظت محل نسبت به رفع تجاوز اقدام نمایند.
ماده 18 ـ به هر یک از اعضای هیأت و کارکنانی کـه علاوه بر وظایف خود در اجرای قانون و آیین نامه همکاری می نمایند. متناسب با پیشرفت کار بر طبق دستورالعملی کـه توسط رئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور تهیه و ابلاغ می گردد با رعایت سایر قوانین مربوطه حق الزحمه پرداخت خواهد شد.
ماده 19 ـ با عنایت به تبصره 1 ماده 9 قانون افزایش بهر ه وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی دبیرخانه هیأت صرفاً تا تاریخ 1390/06/11 مکلف به پذیرش اعتراض می باشد و پس از این تاریخ شعب ویژه، مرجع پذیرش اعتراض می باشند.
ماده 20 ـ اصلاحات لازم در این آیین نامه توسط سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور پیشنهاد و پس از تصویب وزارت جهاد کشاورزی جهت اجرا ابلاغ می گردد.
ماده 21 ـ این آیین نامه اصلاحی در 21 ماده و 17 تبصره در تاریخ 1390/02/26 به تصویب وزارت جهاد کشاورزی رسیده و جایگزین آیین نامه مصوب 1373/07/16 وزارت جهاد کشاورزی سابق گردیده، از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می باشد.