آیین نامه نحوه تاسیس و فعالیت شرکت های اعتبارسنجی مصوب ۱۴۰۳/۰۹/۲۸
آیین نامه نحوه تاسیس و فعالیت شرکت های اعتبارسنجی موضوع جزء (۱ ـ ۵ ـ ۳) بند ب ماده ۲ قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها مشتمل بر 34 ماده مصوب ۱۴۰۳/۰۹/۲۸ هیات وزیران
شناسنامه آیین نامه نحوه تاسیس و فعالیت شرکت های اعتبارسنجی:
شماره روزنامه رسمی:
تاریخ روزنامه رسمی:
شماره ابلاغ: ۱۶۸۹۰۹
تاریخ ابلاغ: ۱۴۰۳/۱۱/۰۳
مرجع تصویب: هیات وزیران
تاریخ تصویب: ۱۴۰۳/۰۹/۲۸
بیشتر بخوانید:
مقررات مرجع:
ماده ۲ قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها: الف ـ بـه منظور توسعه و ترویج الگوهای تأمین مالی، هم افزایی نهادها و روشهای تأمین مالی، تقویت نظارت یکپارچه در تأمین مالی، توسعه دامنه وثایق و تضامین و تقویت نظام سنجش اعتبار «شورای ملی تأمین مالی» کـه در این قانون «شورا» نامیده می شود، با ترکیب زیر تشکیل می گردد:...
ب ـ وظایف شورا در چهارچوب قوانین بـه شرح زیر است: ...
۳ ـ تقویت نظام سنجش اعتبار با رعایت قانون مدیریت داده ها و اطلاعات ملی مصوب 1401/6/30 با تکمیل پایگاه داده های اعتباری کشور از طریق:
1 ـ 3 ـ تعیین مراجع تأمین کننده داده های مورد نیاز پایگاه داده اعتباری کشور و الزام مراجع مزبور بـه تأمین داده ....
5 ـ 3 ـ نظارت بر شرکتهای اعتبارسنجی از طریق تدوین آیین نامه های زیر با رعایت بند «ر» ماده (۱) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران:
1 ـ 5 ـ 3 ـ نحوه تأسیس و فعالیت شرکتهای اعتبارسنجی نظیر رعایت حداقل سرمایه مورد نیاز، تعیین ترکیب مؤسسان و سهامداران و حدود و ضوابط سهامداری برای اشخاص حقیقی و حقوقی، فقدان سابقه محکومیت انتظامی یا کیفری مؤثر برای مؤسسان و رعایت قالب شرکت سهامی
متن آیین نامه نحوه تاسیس و فعالیت شرکت های اعتبارسنجی:
هیات وزیران در جلسه 1403/9/28 به پیشنهاد شورای ملی تأمین مالی و به استناد جزء (3 ـ 5 ـ 1) بند (ب) ماده 2 و بند (ب) ماده 46 قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت ها مصوب ۱۴۰۲، آیین نامه نحوه تأسیس و فعالیت شرکت های اعتبارسنجی موضوع جزء یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱ ـ در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
1 ـ قانون: قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت ها مصوب ۱۴۰۲.
2 ـ قانون مدیریت داده: قانون مدیریت داده ها و اطلاعات ملی مصوب 1401.
3 ـ شورا: شورای ملی تأمین مالی موضوع بند (الف) ماده (۲) قانون.
4 ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
5 ـ مرکز: مرکز تسهیل تأمین مالی تولید وزارت امور اقتصادی و دارایی.
6 ـ دستورالعمل: دستورالعملی که در خصوص موارد ارجاعی در این آیین نامه، ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه به پیشنهاد مرکز تهیه و به تصویب شورا خواهد رسید.
7 ـ پایگاه های داده ملی: پایگاه های داده و اطلاعات پایه موضوع ماده (۱۰) قانون مدیریت داده.
8 ـ پایگاه داده اعتباری: پایگاه داده اعتباری کشور موضوع تبصره (۴) بند (ب) ماده (۲) قانون.
9 ـ اطلاعات مکمل: اطلاعاتی که در پایگاه داده اعتباری موجود نبوده و نیز اطلاعات در دسترس کسب و کارها که ناشی از تعامل آنها با مشتریان خود می باشد و نظایر آن که برای ایجاد امتیاز اعتباری مؤثر است.
10 ـ مالک واحد: شخص حقیقی یا حقوقی، به طور مستقل و یا بیش از یک شخص حقیقی یا حقوقی که دارای روابط مالی، خویشاوندی (سببی یا نسبی)، نیابتی، وکالتی، یا مدیریتی با یکدیگر هستند. تعیین مصادیق مالک واحد بر اساس دستورالعمل تملک سهام بانک ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موضوع بخشنامه شماره 02/317078 مورخ 1402/12/24 بانک مرکزی انجام می شود.
11 ـ اعتبارسنجی: فرایندی که با هدف سنجش اعتبار یا سنجش مخاطره (ریسک) اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی با استفاده از داده ها و الگو (مدل) های مربوط، به اختصاص امتیاز اعتباری به اشخاص یا تهیه گزارش اعتباری منتهی می شود.
12 ـ امتیاز اعتباری: شاخصی کمی مبتنی بر داده ها و الگو(مدل)های معین که بیانگر احتمال عدم بازپرداخت به موقع (نکول) یا تعیین مخاطره اعتباری اشخاص است.
13 ـ گزارش اعتباری: گزارشی که توسط شرکت های اعتبارسنجی تهیه شده و حداقل مشتمل بر سوابق اعتباری و امتیاز اعتباری است.
14 ـ شرکت های اعتبارسنجی تحت نظارت بانک مرکزی: شرکت های اعتبارسنجی تحت نظارت بانک مرکزی موضوع بند (ر) ماده (1) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1402.
15 ـ شرکت اعتبارسنجی نوع یک: شخص حقوقی که به جمع آوری اطلاعات اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی از تأمین کنندگان مختلف اطلاعات به واسطه پایگاه داده اعتباری و پایگاه های داده ملی مبتنی بر ماده (۷) قانون مدیریت داده و همچنین اطلاعات دارندگان اطلاعات مکمل بر اساس تبصره (3) ماده (20) این آیین نامه جهت تهیه امتیاز اعتباری، گزارش اعتباری برای ارائه به بانک ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، صندوق های تضمین و نهادهای مالی موضوع قانون، شرکت اعتبارسنجی نوع دو و سایر بهره برداران و استفاده کنندگان مجاز یا ارائه خدمات مشاوره بهبود اعتبار به مشتریان، اقدام می نماید.
16 ـ شرکت اعتبارسنجی نوع دو: شخص حقوقی که به فعالیت های موضوع ماده (20) این آیین نامه اشتغال دارد.
17 ـ استفاده کنندگان: کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی از قبیل شرکت های بیمه، نمایندگی های بیمه، کارگزاری ها، شرکت های فناوری بیمه ای (اینشورتک ها)، شرکت های فناوری مالی (فینتک ها)، شرکت های واسپاری (لیزینگ ها)، صندوق های قرض الحسنه، بانک ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، نهادهای فعال در بازار سرمایه، شرکت های ارزیاب خسارت، صندوق های تضمین، صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق های پژوهش و فناوری به تشخیص شورا که از خدمات شرکت اعتبارسنجی نوع یک یا شرکت اعتبارسنجی نوع دو با اخذ رضایت مشتری، استفاده می کنند.
18 ـ مشتری: اشخاص حقیقی یا حقوقی که درخواست خود نظیر دریافت گزارش های اعتباری مرتبط با خود را به شرکت اعتبارسنجی ارائه می کنند.
19 ـ متقاضی: اشخاص حقیقی و حقوقی که درخواست موافقت اصولی، مجوز تأسیس، مجوز فعالیت و یا سهامداری بیش از یک درصد (1%) شرکت اعتبارسنجی نوع یک یا درخواست مجوز فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع دو را به شورا اعلام می کنند.
20 ـ تأمین کنندگان اطلاعات: مراجع تأمین کننده داده های مورد نیاز پایگاه های داده ملی و پایگاه داده اعتباری شامل مراجع مذکور در تبصره (4) بند (ب) ماده (2) قانون و سایر مراجع به تشخیص شورا، طبق جزء (3 ـ 1) بند (ب) ماده (۲) قانون.
21 ـ موافقت اصولی: موافقت الکترونیکی شورا با تقاضای اولیه متقاضیان تأسیس شرکت اعتبارسنجی.
22 ـ مجوز تأسیس: موافقت الکترونیکی وزارت امور اقتصادی و دارایی با ثبت شرکت اعتبارسنجی در مرجع ثبتی.
23 ـ مجوز فعالیت: موافقت الکترونیکی وزارت امور اقتصادی و دارایی (بعد از تأیید شورا) به منظور شروع یا ادامه فعالیت شرکت اعتبارسنجی.
24 ـ درگاه: درگاه ملی مجوزها موضوع مواد (۱) و (۷) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن.
25 ـ سامانه های الکترونیکی: سامانه ای که توسط شرکت های اعتبارسنجی نوع یک و دو ایجاد شده و دریافت گزارش اعتبارسنجی توسط مشتری و استفاده کنندگان از طریق این سامانه خواهد بود.
ماده ۲ ـ اشخاص حقیقی و حقوقی با رعایت ضوابط این آیین نامه مجاز به تأسیس و یا تملک سهام شرکت های اعتبارسنجی نوع یک و فعالیت در این زمینه می باشند. شرکت اعتبارسنجی نوع یک صرفاً در قالب سهامی، با موافقت اصولی شورا و با اخذ مجوز تأسیس از وزارت امور اقتصادی و دارایی و مجوز فعالیت از شورا تأسیس می شود.
تبصره ۱ ـ مطابق جزء (3 ـ 3) بند (ب) ماده (۲) قانون، چنانچه شرکتی بدون اخذ مجوزهای موضوع این ماده مبادرت به فعالیت در زمینه اعتبارسنجی نماید، با اعلام شورا و بر اساس ماده (۷) قانون مدیریت داده، دسترسی آنها به اطلاعات قطع می شود. استفاده کنندگان نیز مجاز به دریافت خدمات از این شرکت ها نیستند.
تبصره ۲ ـ تبدیل شرکت اعتبارسنجی نوع یک سهامی خاص به شرکت سهامی عام با رعایت قوانین و مقررات مربوط و مطابق ضوابط ذکرشده در دستورالعمل خواهد بود.
تبصره 3 ـ موافقت اصولی صادره برای شرکت های اعتبارسنجی نوع یک قابل انتقال به غیر نیست.
ماده ۳ ـ مؤسسین شرکت های اعتبارسنجی نوع یک باید دارای شرایط زیر باشند:
1 ـ شرایط عمومی:
الف ـ دارا بودن تابعیت ایران و سن بالای 18 سال.
ب ـ توان تأمین حداقل سرمایه اولیه مورد نیاز مطابق با ماده (6) این آیین نامه.
پ ـ نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر برای مؤسسین حقیقی و اعضای هیات مدیره مؤسسین حقوقی.
ت ـ مؤسسین حقیقی و حقوقی و اعضای هیات مدیره مؤسسین حقوقی نباید دارای بدهی قطعی شده معوق مالیاتی و بدهی قطعی شده معوق تأمین اجتماعی باشند.
ث ـ مؤسسین حقیقی و حقوقی و اعضای هیات مدیره مؤسسین حقوقی نباید دارای بدهی غیرجاری به بانک ها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی و غیردولتی و چک برگشتی رفع سوء اثرنشده در شبکه بانکی کشور باشند.
ج ـ دارا بودن تأییدیه صلاحیت عمومی دریافتی از وزارت اطلاعات از طریق حراست وزارت امور اقتصادی و دارایی برای اشخاص حقیقی و اعضای هیات مدیره اشخاص حقوقی.
تبصره ـ سرمایه مورد نیاز تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع یک نباید از محل تسهیلات بانکی، تأمین شده باشد؛ در صورت احراز رعایت نشدن این تبصره توسط مرکز، شورا مطابق آیین نامه جزء (۷ ـ ۵ ـ ۳) بند (ب) ماده (۲) قانون اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
2 ـ شرایط اختصاصی مؤسسین با شخصیت حقیقی و حقوقی دارای بیش از یک درصد (1 %) آورده اولیه جهت تأدیه سرمایه ثبتی :
الف ـ داشتن مدرک تحصیلی مرتبط و همچنین داشتن سابقه فعالیت مرتبط با اعتبارسنجی برای مؤسسین حقیقی و اعضای هیات مدیره مؤسسین حقوقی مطابق دستورالعمل.
ب ـ جواز تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع یک در اساسنامه مؤسسین حقوقی.
پ ـ دارابودن صورت های مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان مورد تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار یا بانک مرکزی برای سه دوره مالی منتهی به تاریخ درخواست برای مؤسسین حقوقی.
ت – سود ده بودن در حداقل دو دوره مالی از سه دوره مالی منتهی به تاریخ درخواست برای مؤسسین حقوقی.
تبصره – پس از ارائه مدارک موضوع این ماده، اظهارنامه متقاضیان تأسیس و اساسنامه پیشنهادی شرکت مطابق با اساسنامه نمونه، شورا درخصوص اعطای موافقت اصولی تصمیم گیری خواهد نمود. موافقت اصولی صادرشده تا شش ماه پس از تاریخ صدور اعتبار دارد. شورا می تواند این مدت را حداکثر برای یک دوره شش ماهه دیگر تمدید کند.
ماده 4 ـ سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبارسنجی نوع یک برای مالک واحد، پنج درصد (5%) است. سهامداری بیش از پنج درصد (5 %) منوط به دریافت مجوز از شورا خواهد بود.
تبصره 1 ـ تملک سهام بیش از پنج درصد (5 %) در شرکت های اعتبارسنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی منوط به دریافت مجوز از آن بانک و تأیید شورا خواهد بود.
تبصره 2 ـ در تأسیس شرکت های اعتبارسنجی نوع یک در حوزه های تخصصی، ترکیب سهامداری باید به نحوی باشد که حداقل شصت و پنج درصد (65 %) سهام شرکت مذکور توسط تأمین کنندگان ذی ربط که به تأیید شورا می رسد، تملک گردد.
تبصره 3 ـ سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبارسنجی موجود، تحت نظارت بانک مرکزی برای مالک واحد طی یک سال از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، ده درصد (10%) و سال دوم بعد از ابلاغ این آیین نامه، پنج درصد (5%) خواهد بود. بانک مرکزی با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است تا پایان سال دوم نسبت به برنامه ریزی برای کاهش سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبارسنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی به پنج درصد (5 %)، به نحوی اقدام نماید که حداقل شصت و پنج درصد (65 %) از سهام این شرکت در اختیار تمامی مؤسسات اعتباری و سایر اشخاص دارای مجوز از بانک مرکزی قرار گیرد. فرایند اجرایی این ماده در دستورالعمل بیان خواهد شد.
تبصره 4 ـ سهامداری شرکت های اعتبارسنجی نوع یک در دیگر شرکت های اعتبارسنجی نوع یک ممنوع است.
ماده 5 ـ انتقال مالکیت بیش از یک درصد (1%) از سهام شرکت اعتبارسنجی نوع یک منوط به تأیید وجود شرایط این آیین نامه توسط مرکز است.
تبصره 1 ـ شرکت اعتبارسنجی نوع یک موظف است انتقال مالکیت کمتر از یک درصد (1%) از سهام خود را به اطلاع مرکز برساند. در صورتی که ماهیت شرکت اعتبارسنجی نوع یک، سهامی عام باشد، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است آخرین وضعیت سهامداری مالکان شرکت را به صورت برخط و الکترونیک در اختیار مرکز قرار دهد.
تبصره ۲ ـ انتقال سهام کمتر از یک درصد (1%) توسط سهامداران شرکت اعتبارسنجی نوع یک در صورتی که منجر به مالکیت بیش از یک درصد (1 %) شود، منوط به تأیید وجود شرایط این آیین نامه توسط مرکز است.
تبصره ۳ ـ نقل و انتقال سهام باید با توجه به احراز این حدود مجاز صورت گیرد. در صورت احراز عدم رعایت این ماده، شورا مطابق با آیین نامه موضوع جزء (3 ـ 5 ـ 7) بند (ب) ماده (2) قانون، تصمیمات لازم را اخذ خواهد نمود.
تبصره 4 ـ مرکز موظف است درخصوص شرکت های اعتبارسنجی تحت نظارت بانک مرکزی قبل از هرگونه اقدامی تأییدیه بانک مرکزی را درخصوص این ماده دریافت نماید. همچنین مواردی که صرفاً نیاز به اطلاع رسانی دارد، باید توسط مرکز به بانک مرکزی اعلام شود. در خصوص شرکت های سهامی عام موضوع این تبصره، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است آخرین وضعیت سهامداری مالکان شرکت را به صورت برخط و الکترونیک در اختیار بانک مرکزی نیز قرار دهد.
ماده 6 ـ حداقل مبلغ سرمایه برای تأسیس و فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع یک، دو هزار و پانصد میلیارد (2/500/000/000/000) ریال می باشد.
تبصره ـ این مبلغ هر سه سال یک بار متناسب با نرخ تورم سه سال گذشته اعلامی بانک مرکزی توسط شورا به روزرسانی خواهد شد.
ماده 7 ـ مؤسسین شرکت اعتبارسنجی نوع یک در قالب شرکت سهامی خاص موظفند پس از صدور موافقت اصولی، معادل سی و پنج درصد (35 %) سرمایه مورد نیاز برای تأسیس و فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع یک را به صورت نقدی نزد یکی از بانک ها تودیع نمایند.
تبصره ۱ ـ منشا وجوه آورده مؤسسین باید تأییدیه مرکز اطلاعات مالی را داشته باشد.
تبصره ۲ ـ اساسنامه شرکت های اعتبارسنجی نوع یک باید مطابق اساسنامه نمونه که ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه به پیشنهاد مرکز به تصویب شورا خواهد رسید، در مرجع ثبت شرکت ها به ثبت برسد. اساسنامه شرکت های اعتبارسنجی تحت نظارت بانک مرکزی، مطابق اساسنامه نمونه که ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه به پیشنهاد بانک مرکزی به تأیید شورا می رسد، خواهد بود.
ماده 8 ـ پس از صدور موافقت اصولی توسط شورا و ارائه اسامی اعضای هیات مدیره پیشنهادی حداکثر تا دو برابر تعداد اعضای مقرر در اساسنامه پیشنهادی جهت احراز صلاحیت مدیران شرکت اعتبارسنجی نوع یک مطابق آیین نامه موضوع جزء (3 ـ 5 ـ 2) بند (ب) ماده (2) قانون، برنامه عملیاتی اداره شرکت، طرح کسب و کار مشتمل بر اهداف، پیش بینی مالی در خصوص فعالیت سه سال آتی و ابعاد و مشخصات برنامه ها و الگو (مدل) های اعتبارسنجی توسط متقاضی تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع یک، وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به صدور مجوز تأسیس طی فرآیندهای اجرایی اقدام می نماید.
تبصره ـ مدت اعتبار مجوز تأسیس صادره توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی برای ثبت شرکت اعتبارسنجی نوع یک در مراجع ثبتی، شش ماه پس از صدور آن می باشد. مؤسسین موظفند ظرف مدت مذکور، شرکت اعتبارسنجی نوع یک را در مراجع ثبتی به ثبت رسانده و نسبت به ارسال درخواست مجوز فعالیت به شورا اقدام نمایند. در صورت انقضای مدت مذکور، مجوز تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع یک توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی لغو می گردد.
ماده 9 ـ صدور مجوز تأسیس صرفاً به منظور ثبت شرکت اعتبارسنجی نوع یک در شرف تأسیس در مراجع ثبتی بوده و شروع فعالیت آن منوط به اخذ مجوز فعالیت است.
ماده 10 ـ ثبت شرکت های اعتبارسنجی نوع یک و همچنین ثبت صورتجلسات مجامع عادی، عادی به طور فوق العاده، فوق العاده و هیات مدیره آنها در اداره کل ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری، منوط به دریافت تأییدیه از مرکز است.
تبصره 1 ـ ثبت شرکت های اعتبارسنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی و ثبت صورتجلسات مجامع عادی، عادی به طور فوق العاده، فوق العاده و هیات مدیره آنها در اداره کل ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری، پس از دریافت تأییدیه بانک مرکزی توسط مرکز مجاز می باشد.
تبصره 2 ـ در صورت عدم تأیید صورتجلسات توسط مرکز یا بانک مرکزی، شرکت موظف است مراتب مقتضی جهت اعمال اصلاحات را انجام دهد.
ماده 11 ـ شرکت اعتبارسنجی نوع یک موظف است نحوه محاسبه و الگوهای کمی و کیفی جهت تعیین امتیاز اعتباری اشخاص و یا تهیه گزارش اعتباری و هرگونه تغییرات آتی آن را برای تأیید شورا به مرکز ارائه دهد. مرکز موظف است پیش از دریافت تأییدیه شورا، نسبت به دریافت نظرات کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی موضوع ماده (3) قانون مدیریت داده، از منظر تطابق الگو (مدل) با نحوه تبادل داده مطابق قانون مدیریت داده، اقدام نماید.
تبصره 1 ـ مرکز مجاز است به منظور بررسی فنی الگوهای کمی و کیفی مورد استفاده شرکت های اعتبارسنجی نوع یک برای تعیین امتیاز یا تهیه گزارش اعتباری اشخاص، از کارگروه های تخصصی معتبر استفاده نماید.
تبصره 2 ـ در خصوص شرکت های اعتبارسنجی تحت نظارت بانک مرکزی، تأییدیه تخصصی و اولیه آن بانک قبل از این مرحله ضروری است.
ماده 12 ـ پس از ثبت شرکت اعتبارسنجی نوع یک در مراجع ثبتی و دریافت اساسنامه ثبت شده، آگهی ثبت در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و سایر مدارک لازم و تمهید مقدمات لازم برای فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع یک، ظرف سه ماه از زمان ثبت شرکت، مرکز موظف است پس از کسب اطلاع از طریق شرکت و ظرف یک ماه پس از بررسی های لازم و دریافت پاسخ استعلام های مربوط جهت اعطای مجوز فعالیت، نتیجه را به شورا اعلام نماید.
ماده 13 ـ مجوز فعالیت برای بار اول با مدت اعتبار سه سال صادر می گردد و برای دفعات بعد، در صورت تأیید عملکرد شرکت اعتبارسنجی نوع یک توسط شورا، برای دوره های سه ساله قابل تمدید می باشد. شرایط تمدید مجوز فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع یک مطابق دستورالعمل خواهد بود.
ماده 14 ـ شرکت های موجود فعال در زمینه اعتبارسنجی موظفند ظرف سه ماه از زمان لازم الاجراشدن این آیین نامه، نسبت به تطبیق وضعیت خود با مفاد این آیین نامه اقدام نموده و مراتب را به تأیید شورا برسانند.
تبصره ۱ ـ در صورت عدم رعایت مراتب این ماده توسط شرکت های اعتبارسنجی موجود فعال، مرکز موظف است طبق آیین نامه جزء (3 ـ 5 ـ 7) بند (ب) ماده (۲) قانون عمل کند.
تبصره 2 ـ احراز تطبیق شرکت های اعتبارسنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی، با مفاد این آیین نامه برعهده آن بانک بوده و سازوکار آن ظرف سه ماه، به تأیید شورا می رسد.
ماده 15 ـ شرکت اعتبارسنجی نوع یک که مجوز فعالیت خود را اخذ نموده باید ظرف سه ماه پس از دریافت مجوز فعالیت، شروع به فعالیت نماید. مهلت مذکور بنا به درخواست شرکت مزبور و پس از بررسی مستندات، حداکثر برای سه ماه دیگر توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی قابل تمدید خواهد بود. در صورت عدم شروع فعالیت در مهلت های مذکور، با اعلام وزارت امور اقتصادی و دارایی به شورا، مجوز فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع یک توسط شورا لغو خواهد شد.
تبصره ـ متقاضیان شرکت اعتبارسنجی نوع یکی که مجوز فعالیت آن مطابق این ماده لغو شده باشد، تا مدت سه سال امکان ارائه درخواست جدید را به شورا ندارد.
ماده 16 ـ شرکت اعتبارسنجی نوع یک با رعایت ماده (۷) قانون مدیریت داده، اطلاعات دستگاه های مشمول آن قانون را از پایگاه داده اعتباری و پایگاه های داده ملی دریافت می کنند. همچنین شرکت های اعتبارسنجی نوع یک می توانند اطلاعات دارندگان داده های مکمل را بر اساس تبصره (3) ماده (20) این آیین نامه دریافت کنند. شرکت های اعتبارسنجی نوع یک پس از پردازش اطلاعات، امتیاز یا گزارش اعتباری را در اختیار شرکت های اعتبارسنجی نوع دو، مشتری یا استفاده کنندگان قرار می دهند.
تبصره ـ دستگاه های اجرایی و استفاده کنندگان متقاضی دریافت گزارش های اعتباری خاص از شرکت اعتبارسنجی نوع یک می توانند درخواست خود را به شورا اعلام نموده و در صورت موافقت شورا، شرکت اعتبارسنجی نوع یک موظف است نسبت به تهیه این نوع گزارش اقدام نماید.
ماده 17 ـ شرکت های اعتبارسنجی نوع یک می توانند در صورت درخواست مشتری، گزارش اعتباری مربوط به وی را تا زمان تعیین شده توسط مشتری به صورت عمومی در اختیار تمامی استفاده کنندگان قرار دهند.
ماده 18 ـ شرکت های اعتبارسنجی نوع یک موظفند در تهیه گزارش اعتباری، موارد زیر را رعایت نمایند:
1 ـ در گزارش تصریح شود که مسئولیت به کارگیری درست اطلاعات، تحلیل اطلاعات و صحت گزارش اعتباری به عهده شرکت اعتبارسنجی نوع یک می باشد. شرکت اعتبارسنجی نوع یک مسئولیتی در قبال غلط بودن اطلاعات پایگاه داده اعتباری، پایگاه های داده ملی و دارندگان اطلاعات مکمل ندارد.
2 ـ تمام بخش های گزارش، دارای شناسه قابل استعلام از شرکت اعتبارسنجی نوع یک همراه با شماره مجوز اخذ شده از مرکز باشد. دریافت گزارش و امتیاز اعتباری توسط مشتری و استفاده کنندگان صرفاً از طریق سامانه های الکترونیکی ممکن خواهد بود.
3 ـ امتیاز اعتباری اشخاص در قالب اعداد و ارائه امتیاز طبقه بندی شده و تفسیر کیفی امتیاز اعتباری اعطایی به مشتریان، همراه با آن ذکر گردد.
4 ـ دارای تاریخ تهیه باشد.
تبصره ـ تخلفات شرکت های اعتبارسنجی نوع یک و مدیران آنها در زمینه اعطای امتیاز اعتباری صوری، تقصیر در محاسبه امتیاز اعتباری، عدم رعایت و حفظ محرمانگی اطلاعات، از دست دادن شرایط صلاحیت حرفه ای و عدم رعایت مفاد این آیین نامه، طبق آیین نامه موضوع جزء (3 ـ 5 ـ 7) بند (ب) ماده (2) قانون قابل رسیدگی است.
ماده 19 ـ شرکت اعتبارسنجی نوع یک موظف است اطلاعات پشتوانه گزارش اعتباری را نهایتا طی چهار روز کاری پس از دریافت از تأمین کنندگان اطلاعات، به روزرسانی کند.
ماده 20 ـ متقاضیان شرکت های اعتبارسنجی نوع دو می توانند در چهارچوب اساسنامه ای که به تأیید شورا رسیده باشد، نسبت به اخذ موافقت اصولی و مجوز فعالیت ارائه خدمات زیر از شورا اقدام نمایند:
1 ـ ارائه گزارش های اعتبارسنجی و امتیازدهی به مشتریان بر اساس اطلاعات مکمل.
2 ـ ارائه خدمات مشاوره بهبود اعتبار به مشتریان.
3 ـ ارائه خدمات مدیریت خطر (ریسک) پرتفوی به استفاده کنندگان.
4 ـ تجمیع اطلاعات مکمل از کسب و کارهای خود و دیگران.
5 ـ طراحی و اجرای مدل (الگو) اعتبارسنجی برای شرکت های اعتبارسنجی نوع یک یا سایر اشخاص متقاضی.
6 ـ برگزاری دوره های آموزشی مرتبط با اعتبارسنجی و ارائه گواهی.
7 ـ سایر موارد پس از تأیید شورا.
تبصره 1 ـ اساسنامه شرکت های اعتبارسنجی نوع دو باید مطابق اساسنامه نمونه که به پیشنهاد مرکز به تصویب شورا خواهد رسید، در مرجع ثبت شرکت ها به ثبت برسد. اساسنامه شرکت های اعتبارسنجی نوع دو تحت نظارت بانک مرکزی، مطابق اساسنامه نمونه ابلاغی آن بانک که به تأیید شورا رسیده است، خواهد بود.
تبصره ۲ ـ مرکز موظف است درخواست ارائه خدماتی غیر از موارد فوق را ظرف یک ماه بررسی و در جلسه شورا مطرح نموده و سپس تمهیدات لازم جهت ارائه خدمت مذکور را به شکل الکترونیکی به اطلاع متقاضیان برساند. در صورت مخالفت شورا با خدمت مورد نظر شرکت، مرکز موظف است با ذکر دلیل به صورت الکترونیکی، نواقص، اشکالات و ایرادات وارده به طرح شرکت را به اطلاع آنان برساند. شرکت می تواند ظرف دو هفته نسبت به رفع نواقص و ایرادات مطرح شده توسط شورا اقدام کرده و تقاضای خود را جهت بررسی مجدد به مرکز ارائه کند.
تبصره 3 ـ خرید و فروش اطلاعات مکمل میان شرکت های اعتبارسنجی نوع دو و سایر اشخاص با رعایت حقوق ذینفعان مطابق دستورالعمل خواهد بود.
ماده 21 ـ متقاضیان دریافت موافقت اصولی و مجوز فعالیت شرکت های اعتبارسنجی نوع دو باید دارای شرایط زیر باشند:
1 ـ شرایط عمومی:
الف ـ دارا بودن تابعیت ایرانی برای افراد حقیقی و اعضای هیات مدیره شرکت های حقوقی و سن بالای 18 سال.
ب ـ نداشتن سابقه محکومیت قطعی کیفری مؤثر برای اشخاص حقیقی و اعضای هیات مدیره اشخاص حقوقی.
پ ـ اشخاص حقیقی و حقوقی و اعضای هیات مدیره اشخاص حقوقی نباید دارای بدهی قطعی شده معوق مالیاتی و بدهی قطعی شده معوق تأمین اجتماعی باشند.
ت ـ اشخاص حقیقی و حقوقی و اعضای هیات مدیره اشخاص حقوقی نباید دارای بدهی غیرجاری به بانک ها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی و غیردولتی و چک برگشتی رفع سوء اثر نشده در شبکه بانکی کشور باشند.
2 ـ شرایط اختصاصی متقاضیان دریافت موافقت اصولی و مجوز فعالیت با شخصیت حقوقی دارای بیش از پنج درصد (5 %) آورده اولیه جهت تأدیه سرمایه ثبتی :
الف ـ امکان ارائه خدمات مذکور در ماده (20) این آیین نامه در اساسنامه شخص حقوقی وجود داشته باشد.
ب ـ سپری شدن حداقل یک سال از تاریخ فعالیت متقاضی.
پ ـ دارابودن صورت های مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان مورد تأیید جامعه حسابرسان رسمی ایران یا سازمان حسابرسی برای یک سال منتهی به تاریخ درخواست.
ت ـ نداشتن زیان انباشته در سال منتهی به تاریخ درخواست.
تبصره 1 ـ متقاضیان دریافت مجوز فعالیت ارائه خدمات موضوع بندهای (۱) و (۴) ماده (20) این آیین نامه باید توانایی تامین حداقل داده مورد نیاز برای مدل سازی اعتباری را مطابق دستورالعمل داشته باشند.
تبصره 2 ـ متقاضیان دریافت مجوز فعالیت ارائه خدمات موضوع بندهای (۱) و (۴) ماده (20) این آیین نامه باید توان تأمین امنیت اطلاعات را مطابق با آیین نامه موضوع جزء (3 ـ 5 ـ 3) بند (ب) ماده (۲) قانون داشته باشند.
تبصره 3 ـ اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت اعتبارسنجی نوع دو باید شرایط آیین نامه موضوع جزء (3 ـ 5 ـ 2) بند (ب) ماده (۲) قانون را دارا باشند.
تبصره 4 ـ چنانچه شرکت های پردازش اطلاعات مالی و شرکت های رتبه بندی، قصد ورود به حوزه اعتبارسنجی را داشته باشند، باید تنها پس از اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و بر اساس مفاد این آیین نامه، نسبت به اخذ مجوز فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع دو اقدام کنند.
تبصره 5 ـ مرکز مکلف است ظرف مدت تعیین شده توسط شورا، درخصوص شرکت های اعتبارسنجی نوع دو که قصد ارائه خدمات به بانک ها و مؤسسات اعتباری را دارند، نسبت به اخذ تأییدیه از بانک مرکزی اقدام نماید. بانک مرکزی مکلف است ظرف یک ماه پس از دریافت پاسخ استعلام های مربوط، نسبت به اعلام تأیید یا عدم تأیید درخواست واصله، مطابق مفاد این آیین نامه به مرکز اقدام نماید.
تبصره 6 ـ پس از ارائه مدارک موضوع این ماده توسط متقاضی تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع دو به مرکز، شورا در خصوص اعطای موافقت اصولی تصمیم گیری خواهد نمود. موافقت اصولی صادرشده برای شرکت اعتبارسنجی نوع دو تا شش ماه پس از تاریخ صدور اعتبار دارد. شورا می تواند این مدت را حداکثر برای یک دوره شش ماهه دیگر تمدید نماید.
ماده 22 ـ متقاضی تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع دو ارائه کننده خدمات مطابق با بندهای (1) و (4) ماده (20) این آیین نامه، جهت دریافت مجوز تأسیس باید مدارک زیر را به مرکز ارائه دهد:
1 ـ اظهارنامه متقاضیان تأسیس.
2 ـ اساسنامه پیشنهادی شرکت مطابق با اساسنامه نمونه مصوب شورا.
3 ـ فهرست اسامی متقاضیان تأسیس و میزان آورده هر یک از آنها.
4 ـ داشتن مدرک تحصیلی مرتبط و همچنین داشتن سابقه فعالیت مرتبط با اعتبارسنجی برای مؤسسین حقیقی و اعضای هیات مدیره مؤسسین حقوقی.
5 ـ برای اشخاص حقوقی متقاضی تأسیس، یک نسخه از اساسنامه و صورت های مالی حسابرسی شده دو سال گذشته.
6 ـ اعضای هیات مدیره پیشنهادی حداکثر تا دو برابر تعداد اعضای مقرر در اساسنامه پیشنهادی.
7 ـ برنامه عملیاتی اداره شرکت اعتبارسنجی نوع دو.
8 ـ طرح کسب و کار مشتمل بر بازار هدف، راهبرد (استراتژی) و اهداف، نمودار سازمانی، پیش بینی مالی در خصوص فعالیت سه سال آتی و الگو (مدل) های اعتبارسنجی.
9 ـ احراز صلاحیت مدیران شرکت اعتبارسنجی نوع دو مطابق آیین نامه موضوع جزء (3 ـ 5 ـ 2) بند (ب) ماده (2) قانون.
10 ـ منشأ و میزان سرمایه اختصاص داده شده جهت تأسیس و فعالیت شرکت.
11 ـ تدابیر شرکت جهت حفاظت اطلاعات و محرمانگی و امنیت داده ها.
ماده 23 ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی پس از دریافت مدارک مندرج در ماده (22) این آیین نامه و اساسنامه مصوب مجمع عمومی مؤسس، دریافت صورتجلسه هیات مدیره، اعلامیه قبولی حسابرس و بازرس قانونی، احراز صحت تأییدیه مرکز اطلاعات مالی و همچنین احراز تودیع صد درصد (100 %) سرمایه لازم توسط مؤسسین، نسبت به صدور مجوز تأسیس طی فرآیندهای اجرایی اقدام می نماید.
تبصره ـ مدت اعتبار مجوز تأسیس صادره توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی برای ثبت شرکت اعتبارسنجی نوع دو در مراجع ثبتی، حداکثر شش ماه پس از زمان صدور آن می باشد. مؤسسین موظفند ظرف مدت مذکور شرکت اعتبارسنجی نوع دو را در مراجع ثبتی به ثبت رسانده و نسبت به ارسال درخواست مجوز فعالیت به شورا اقدام نمایند. در صورت انقضای مدت مذکور، مجوز تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع دو توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی لغو می گردد.
ماده 24 ـ تأسیس شرکت اعتبارسنجی نوع دو صرفاً در قالب شرکت سهامی خاص امکان پذیر است.
ماده 25 ـ مدیران عامل و اعضای هیات مدیره شرکت های اعتبارسنجی نوع یک در زمینه مسئولیت و حفظ سمت، امکان عضویت در هیات مدیره هیچ یک از شرکت های اعتبارسنجی نوع دو را ندارند.
تبصره 1 ـ در صورتی که در هر یک از خدمات معرفی شده در ماده (20) این آیین نامه، یک یا چندین شرکت اعتبارسنجی نوع دو مجوز فعالیت اخذ کرده باشند، شرکت های اعتبارسنجی نوع یک مجازند در هر خدمت معرفی شده، صرفاً تا سقف هفده درصد (17 %) در تنها یکی از شرکت های دارای مجوز آن خدمت سهامدار شوند.
تبصره 2 ـ اگر یک شرکت اعتبارسنجی نوع دو مجوز فعالیت در چند نوع از خدمات معرفی شده در ماده (20) این آیین نامه را دریافت کرده باشد، شرکت اعتبارسنجی نوع یک مجاز است تا سقف هفده درصد (17 %) در آن شرکت اعتبارسنجی نوع دو سهامدار شود. در آن دسته از خدماتی که شرکت اعتبارسنجی نوع دو مذکور در حال ارائه خدمت است، شرکت اعتبارسنجی نوع یک سهامدار، مجاز به تملک سهام در هیچ یک از شرکت های اعتبارسنجی نوع دو دارای مجوز فعالیت آن خدمت، نخواهد بود.
تبصره 3 ـ در صورت محرزشدن دسترسی شرکت اعتبارسنجی نوع دو به داده های پایگاه داده اعتباری یا پایگاه های داده ملی به واسطه شرکت اعتبارسنجی نوع یک سهامدار در شرکت اعتبارسنجی نوع دو برای شورا، مطابق با آیین نامه موضوع جزء (7 ـ 5 ـ 3) بند (ب) ماده (2) قانون، با شرکت اعتبارسنجی نوع یک و نوع دو و همچنین سهامداران آنان برخورد خواهد شد.
ماده 26 ـ حداقل سرمایه لازم جهت فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع دو مبلغ پانصد میلیارد (500/000/000/000) ریال خواهد بود.
تبصره 1 ـ این مبلغ هر سال یک بار متناسب با تورم سه سال گذشته اعلامی بانک مرکزی توسط شورا به روزرسانی خواهد شد.
تبصره 2 ـ در صورتی که در اثر زیان های وارده، زیان انباشته به بیش از ثلث سرمایه در نظر گرفته شده طبق این ماده برای فعالیت شرکت برسد، شرکت اعتبارسنجی نوع دو موظف است ظرف شش ماه نسبت به ترمیم سرمایه اقدام نماید. در غیر این صورت، شورا نسبت به اعمال مقررات انتظامی مطابق با آیین نامه جزء (3 ـ 5 ـ 7) بند (ب) ماده (۲) قانون عمل خواهد کرد.
ماده 27 ـ سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبارسنجی نوع دو برای مالک واحد، سی و چهار درصد (34 %) است. تملک سهام بیش از هفده درصد (17 %) در این شرکت ها توسط یک مالک واحد، منوط به دریافت مجوز از شورا است.
تبصره 1 ـ تملک سهام بیش از هفده درصد (17%) در شرکت های اعتبارسنجی نوع دو تحت نظارت بانک مرکزی توسط یک مالک واحد، منوط به دریافت مجوز از بانک مرکزی و تأیید شورا است.
تبصره 2 ـ مالک واحد دارای سهام یک شرکت اعتبارسنجی نوع دو تحت نظارت بانک مرکزی، می تواند صرفاً سهام یک شرکت اعتبارسنجی نوع دو دیگر تحت نظارت بانک مرکزی را حداکثر به میزان هفده درصد (17 %) منوط به تأییدیه بانک مرکزی تملک نماید.
ماده 28 ـ در صورت احراز شرایط و ظرف حداکثر (۱۵) روز کاری پس از تکمیل مدارک و اطلاعات مربوط در درگاه، مجوز فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع دو با اعتبار سه ساله به نام متقاضی صادر می گردد. در صورتی که حکم لغو مجوز فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع دو طبق مقررات صادر نشده باشد و شرکت، شرایط تعیین شده در این آیین نامه را به موقع احراز یا حفظ نماید، اعتبار مجوز فعالیت شرکت به تقاضای وی برای دوره های بعدی با اعتبار سه ساله تمدید می شود. شرکت اعتبارسنجی نوع دو در صورت تمایل به تمدید اعتبار مجوز فعالیت خود، موظف است (30) روز قبل از پایان مدت اعتبار مجوز فعالیت مربوط، تقاضای تمدید آن را به همراه اسناد، مدارک و اطلاعات مورد نیاز در درگاه ارائه دهد. در صورتی که هنگام پایان اعتبار مجوز فعالیت، مجوز فعالیت اعتباری شرکت اعتبارسنجی نوع دو در حالت تعلیق باشد، تمدید مجوز فعالیت، موکول به پایان مدت تعلیق یا رفع تعلیق خواهد بود.
تبصره 1 ـ چنانچه مجوز فعالیت شرکت اعتبارسنجی نوع دو توسط شورا لغو شود یا تمدید نشود، شرکت باید تا زمان اخذ مجدد مجوز فعالیت، فعالیت های خود را متوقف نماید. شرکت های اعتبارسنجی نوع یک نیز موظفند تا زمان اخذ مجدد مجوز فعالیت، از ارائه خدمات به این شرکت ها خودداری کنند. در غیر این صورت شورا نسبت به اعمال اقدامات موضوع آیین نامه جزء (3 ـ 5 ـ 7) بند (ب) ماده (2) قانون عمل خواهد کرد.
تبصره 2 ـ چنانچه پس از ثبت شرکت، مجوز فعالیت شرکت به هر دلیلی پس از سپری شدن مراحل دریافت مجوز صادر نشود، شرکت نباید اقدام به فعالیت نماید. در غیر این صورت، شورا نسبت به اعمال اقدامات نظارتی مطابق با جزء (3 ـ 5 ـ 7) بند (ب) ماده (۲) قانون عمل خواهد کرد. مرکز موظف است ظرف مدت دو هفته کاری، با ارائه دلایل به صورت الکترونیکی و از طریق درگاه، متقاضیان را نسبت به نواقص، اشکالات و ایرادات مطلع کند. متقاضیان می بایست حداکثر ظرف دو هفته کاری نسبت به رفع ایرادات در درگاه اقدام کنند.
ماده 29 ـ تأسیس شرکت های اعتبارسنجی نوع دو توسط اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی منوط به تأیید آن بانک و رعایت مفاد آن آیین نامه خواهد بود.
تبصره ـ حداکثر میزان سهامداری برای اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی در شرکت های اعتبارسنجی نوع دو، معادل حدود وضع شده در دستورالعمل سرمایه گذاری در اوراق بهادار موضوع بخشنامه شماره 01/79706 مورخ 1401/04/01 بانک مرکزی است.
ماده 30 ـ نحوه ثبت و رسیدگی به اعتراض مشتریان از شرکت اعتبارسنجی نوع یک و شرکت اعتبارسنجی نوع دو مطابق با آیین نامه موضوع جزء (3 ـ 5 ـ 5) بند (ب) ماده (۲) قانون است.
ماده 31 ـ حداکثر نرخ کارمزد خدمات قابل دریافت توسط شرکت های اعتبارسنجی نوع یک و نوع دو، سالانه توسط شورا بنا به نوع خدمات و اطلاعات مکمل تعیین می شود.
ماده 32 ـ نهادهای مالی فعال در بازارهای پول، سرمایه، بیمه و نهادهای وثیقه پذیر، پیش از ارائه خدمات مالی، پرداخت تسهیلات، تضمین یا ایجاد تعهدات، مکلفند از امتیاز اعتباری و گزارش اعتباری شرکت های اعتبارسنجی نوع یک در ارائه خدمات و عملیات خود استفاده نمایند. علاوه بر این آنها می توانند از سایر خدمات قابل ارائه توسط شرکت های نوع دو نیز بهره برداری نمایند. سازوکار اجرایی این ماده در آیین نامه موضوع ماده (5) قانون تشریح خواهد شد.
ماده 33 ـ تمدید، تعلیق، لغو مجوز و اقدامات نظارتی شرکت های اعتبارسنجی تحت نظارت بانک مرکزی (نوع یک یا دو)، در چهارچوب قوانین مربوط پس از تأیید بانک مرکزی و با تصویب شورا انجام می گیرد.
تبصره ـ مرکز مکلف است درخصوص شرکت های اعتبارسنجی (نوع یک یا دو) که قصد ارائه خدمات به بانک ها و مؤسسات اعتباری را دارند، نسبت به اخذ تأییدیه از بانک مرکزی اقدام نماید. بانک مرکزی مکلف است ظرف یک ماه پس از دریافت پاسخ استعلام های مربوط، نسبت به اعلام تأیید یا عدم تأیید درخواست واصله، به مرکز مطابق مفاد این آیین نامه اقدام نماید.
ماده 34 ـ مواد (2)، (3)، (4)، (5)، (11)، (12)، (18) و (23) آیین نامه نظام سنجش اعتبار موضوع تصویب نامه شماره 39151/ت55296هـ مورخ 4/4/1398 لغو می شوند.
محمدرضا عارف ـ معاون اول رئیس جمهور