آیین نامه بند (س) ماده 14 قانون مدیریت بحران 1398، مصوب 1400/09/24
آیین نامه بند (س) ماده 14 قانون مدیریت بحران 1398، با موضوع مسئولیت رعایت ایمنی در نگهداری، حمل و مصرف مواد خطرناک، مصوب 1400/09/24
شناسنامه آیین نامه بند (س) ماده 14 قانون مدیریت بحران:
شماره روزنامه رسمی: 22366
تاریخ روزنامه رسمی: 1400/10/07
مرجع تصویب: هیات وزیران
تاریخ تصویب: 1400/09/24
بیشتر بخوانید:
مجموعه مقررات مرتبط با آیین نامه بند (س) ماده 14 قانون مدیریت بحران 1398 (مقررات مدیریت بحران)
موضوعات قوه سه گانه و حاکمیتی در آرای وحدت رویه قضایی
موضوعات قوه سه گانه در آرای دیوان عدالت اداری
موضوعات قوای سه گانه و حاکمیتی در نظریات مشورتی
مقررات مرجع:
ماده ١۴ـ وظایف دستگاه ها و نهادهای مسئول در مدیریت بحران عبارت است از: ... س ـ وزارتخانه های نفت، نیرو، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان انرژی اتمی مسئولیت رعایت ایمنی در نگهداری، حمل و مصرف مواد خطرناک در حوزه وظایف دستگاه متبوع خود را بر عهده دارند.
تبصره ـ آیین نامه اجرائی این بند بـه پیشنهاد مشترک وزارت کشور (سازمان مدیریت بحران کشور) و سازمان حفاظت محیط زیست، ظرف مدت شش ماه از لازم الاجرا شدن این قانون بـه تصویب هیات وزیران می رسد.
متن آیین نامه بند (س) ماده 14 قانون مدیریت بحران:
ماده 1 ـ در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بـه کار می روند:
1 ـ سازمان: سازمان مدیریت بحران کشور.
2 ـ قانون: قانون مدیریت بحران کشور مصوب 1398.
3 ـ دستگاه های اجرایی: دستگاه های موضوع ماده (2) قانون.
4 ـ دستگاه مسئول: دستگاهی کـه در ارتباط با فعالیت مورد نظر دارای وظایف قانونی است.
5 ـ دستگاه همکار: دستگاهی کـه در چهارچوب اختیارات قانونی خود و با توجه بـه ظرفیت های اجرایی با هماهنگی دستگاه مسئول، عهده دار بخشی از وظایف و پاسخگوی مسئولیت محول شده می باشد. ساز و کار همکاری بر اساس توافق میان دستگاه مسئول و همکار تعیین می گردد.
6 ـ مواد خطرناک: کلیه مواد با ماهیت شیمیایی، زیستی (بیولوژیک)، پرتوزا و انفجاری و با منشا طبیعی یا مصنوعی کـه بـه صورت مایع، جامد و گاز در محیط وجود دارند و در صورت عدم مدیریت صحیح و عدم رعایت ایمنی در زمان تولید، حمل و نقل، بارگیری، نگهداری، تخلیه و مصرف یا امحا می توانند باعث انفجار، آتش سوزی، خرابی تجهیزات، مسمومیت، سوختگی، دریافت تشعشع، بیماری و مرگ انسان یا حیوان و اثرات زیان بار بر روی گیاهان و محیط زیست گردند. مواد خطرناک بر اساس خصوصیات خود در نه گروه بـه شرح زیر طبقه بندی می شوند:
الف ـ گروه اول: مواد منفجره.
ب ـ گروه دوم: گازها.
پ ـ گروه سوم: مایعات قابل اشتعال.
ت ـ گروه چهارم: جامدات قابل اشتعال.
ث ـ گروه پنجم: اکسیدکننده ها و پراکسیدهای آلی.
ج ـ گروه ششم: مواد سمی و عفونی.
چ ـ گروه هفتم: مواد پرتوزا.
ح ـ گروه هشتم: مواد خورنده.
خ ـ گروه نهم: سایر مواد خطرناک.
7 ـ شماره شناسایی بین المللی ماده (عدد UN): شماره ای کـه بر اساس تفاهم نامه (پروتکل) های شماره گذاری کارگروه تخصصی حمل و نقل کالاهای خطرناک ملل متحد بـه صورت عدد چهار رقمی برای شناسایی مواد خطرناک تعیین شده است.
8 ـ شماره کملر: شماره ای کـه بـه صورت دو یا سه رقم و یک حرف، بیانگر میزان آسیب رسانی ماده خطرناک است و در ردیف شماره های مربوط بـه اقدامات اضطراری می باشد و بر روی حامل های استاندارد مواد خطرناک درج می گردد.
9 ـ لوزی خطر: نمادی بین المللی مشتمل بر چهار رنگ قراردادی و در ردیف شماره های مربوط بـه اقدامات اضطراری کـه شدت احتمالی مخاطرات بهداشتی (آبی)، قابلیت اشتعال (قرمز)، واکنش پذیری (زرد) و خطرات خاص (سفید) ناشی از مواد خطرناک را بر حسب درجه خطرزایی (از درجه صفر تا درجه چهار در هر بخش) نشان می دهد. از این لوزی برای شناسایی خطرات مربوط بـه یک ماده خطرناک می شود تا عوامل دست اندر کار استفاده از این مواد با آگاهی از نوع مخاطره مربوط، دچار صدمه و آسیب نشوند.
10 ـ برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک: برگه ای شامل (16) مورد اطلاعات اساسی مواد شیمیایی کـه مشخصات کلی ماده و خلاصه ای از مهم ترین خطرات بهداشتی، ایمنی، محیط زیستی آن را بـه همراه اقدامات پیشگیرانه و حفاظتی، واکنش در شرایط اضطراری، حوادث مواد خطرناک نظیر انفجار، آتش سوزی، تماس پوستی، مواجهه تنفسی یا گوارشی، نشت، ریزش، رها شدن در محیط، خطرات پرتوگیری و پخش مواد پرتوزا و مانند آن در مراحل مختلف نگهداری، حمل، انبارداری، جابجایی و مصرف مواد خطرناک مشخص می کند و باید توسط تولیدکننده یا متصدی کالا تهیه و ارایه شود.
11 ـ حد مجاز مواجهه شغلی: حدود تماس شغلی کارکنان با آلاینده های محیط کار و عوامل زیان آور محیط کار می باشد. مقادیر و غلظت های مجاز مواجهه با عوامل شیمیایی در سه گروه متوسط وزنی زمانی (OEL ـ TWA)، حد مواجهه شغلی کوتاه مدت (OEL ـ STEL) و حد مجاز مواجهه سقفی (OEL ـ C) توسط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و ابلاغ می گردد.
12 ـ آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی: بـه میزان ثبات و پایداری یک ماده خطرناک در هنگام ترکیب یا هم جواری با ماده دیگر اطلاق می گردد. بر این اساس، نحوه قرارگیری و چینش مواد شیمیایی در کنار هم کـه در زمان بارگیری، تخلیه و قرارگیری در انبار، اهمیت ویژه ای می یابند، در آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی بیان می گردد.
13 ـ تاسیسات مواد خطرناک: هرگونه تاسیسات صنعتی و فراورشی شامل کلیه شرکت ها، سازمان ها، کارخانه ها، مؤسسات اعم از دولتی و غیردولتی کـه حسب ماهیت ذاتی، یکی از نه گروه مواد خطرناک را در حجم عمده تولید، مصرف، منتقل، ذخیره و بارگیری می نمایند.
14 ـ مسئول تاسیسات: بالاترین مقام اجرایی کـه مسئولیت مدیریت ایمنی عملیات و نگهداری تاسیسات مواد خطرناک را بر عهده دارد.
15 ـ متصدی کالا: صاحبان مشاغل، اصناف و کارگاه های مرتبط با تولید، فروش، واردات و صادرات مواد خطرناک کـه ملزم بـه دریافت پروانه تخصصی و فنی از وزارت صنعت، معدن و تجارت، مطابق ماده (13) قانون نظام صنفی کشور مصوب 1382 هستند و این مواد را تولید، مصرف، توزیع و نگهداری می نمایند.
16 ـ متصدی حمل و نقل: کلیه سازمان ها، شرکت ها، مؤسسات حمل و نقل، سازمان ها، کارخانه ها و مانند آنها اعم از دولتی و غیردولتی کـه بـه حمل و نقل محموله های خطرناک (تولیدات یا مواد اولیه) مبادرت می ورزند و دارای پروانه فعالیت معتبر از وزارت راه و شهرسازی می باشند.
17 ـ سامانه ملی مواد خطرناک: سامانه جامع رهگیری، پایش و مدیریت خطرپذیری مواد خطرناک کشور کـه اطلاعات کلیه مواد خطرناک در آن بارگذاری و بـه روز رسانی می شود.
18 – گواهی نامه ایمنی: گواهی نامه قابل صدور توسط مراجع حقوقی ذی صلاح و یا دستگاه اجرایی متولی کـه در آن صحت رعایت موارد ایمنی در حمل و نقل، نگهداری، تولید و مصرف مواد خطرناک توسط مسئول ایمنی مرتبط با هر نوع از مواد مورد بازرسی و ارزیابی قرار می گیرد.
19 ـ واحد/ اداره/ سازمان آتش نشانی: منظور از واحد، بخش آتش نشانی تخصصی مربوط بـه دستگاه های اجرایی، منظور از اداره، اداره آتش نشانی مستقر در شهرها (زیر نظر شهرداری) و منظور از سازمان، سازمان آتش نشانی مستقر در تهران (زیر نظر شهرداری) می باشد.
20 ـ پسماند: مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) کـه بـه طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل از فعالیت انسان است و از نظر تولیدکننده، زائد تلقی می گردد. پسماندها بـه پنج گروه عادی، بیمارستانی، ویژه، کشاورزی و صنعتی تقسیم می شوند.
21 ـ فرمانده میدان: شخص حقیقی و دارای صلاحیت و توانمندی های تخصصی لازم کـه بـه تشخیص فرمانده عملیات پاسخ بـه بحران، منصوب و در سطوح شهرستانی، استانی و ملی مسئولیت تخصصی عملیات فرماندهی، برنامه ریزی، ساماندهی، مدیریت و رهبری صحنه یا منطقه وقوع حادثه یا سانحه را در کلیه ابعاد پاسخ بـه شرایط اضطراری متناسب با نوع بحران بر عهده دارد.
22 ـ پرتوگیری: عمل یا شرایطِ قرار گرفتن در معرض تابش پرتو طبق تعریف مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور کـه می تواند شامل پرتوگیری خارجی (از منابع خارج از بدن) یا پرتوگیری داخلی (از منابع داخل بدن) باشد.
23 ـ مواد و تجهیزات پرتوزا: مواد و تجهیزاتی کـه بـه دلیل وجود پدیده پرتوزایی در آنها، طبق قوانین ملی یا بـه واسطه مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور تحت نظارت واحد قانونی مربوط قرار می گیرد.
24 ـ واحد قانونی: هر یک از دستگاه های اجرایی کـه در چهارچوب وظایف و اختیارات تعریف شده، قانوناً عهده دار مسئولیت نظارت بر الزامات مرتبط با مواد خطرناک نه گانه مندرج در بند (6) ماده (1) این آیین نامه در مراحل مختلف نگهداری، حمل، مصرف و ایمنی مواد خطرناک می باشند.
25 ـ پاسخ اولیه: استفاده از ظرفیت ها و منابع در اختیار واحد/ اداره/ سازمان آتش نشانی در حوزه استحفاظی محل رخداد حادثه، بـه منظور انجام اقدامات ایمنی لازم برای حذف، بازرسی، کاهش و یا ایجاد حریم مناسب جهت حفاظت از افراد در معرض خطر تا زمان رسیدن دستگاه مسئول بر اساس مفاد این آیین نامه.
26 ـ بازبینی ایمنی پیش از راه اندازی: فرایندی بر مبنای ارزیابی مستندات و صحه گذاری میدانی کـه بـه منظور حصول اطمینان از یکپارچگی ماشینی تاسیسات، وجود/ استقرار مؤلفه های ایمنی مورد نیاز و عملیاتی بودن و آماده بـه کار بودن آنها قبل از ورود ماده خطرناک بـه تاسیسات مربوط انجام می شود.
ماده 2 ـ کلیه مراحل فرایند مدیریت مواد خطرناک موضوع بند (6) ماده (1) این آیین نامه در قلمروی جمهوری اسلامی ایران مشمول این آیین نامه می باشد.
ماده 3 ـ تا زمان تدوین فهرست ملی مواد خطرناک موضوع ماده (51) این آیین نامه، فهرست مواد خطرناک مندرج در آخرین ویرایش کتاب راهنمای پاسخ اضطراری ( ـ DOT) ـ Emergency Response Guide)) مرجع فهرست مواد خطرناک مشمول این آیین نامه می باشد.
ماده 4 ـ رعایت آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی در کلیه مراحل تولید، حمل و نقل، نگهداری و انبارداری در زنجیره تامین مواد خطرناک توسط متصدی کالا و حمل و نقل الزامی است.
ماده 5 ـ دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون و وزارت راه و شهرسازی مکلفند تمامی محیط های در ارتباط با مواد خطرناک تحت نظر خود را متناسب با نوع و میزان ماده خطرناک بر اساس استانداردهای مرتبط تجهیز نمایند. همچنین مسئولیت نظارت و بررسی دوره ای بر تامین ایمنی و حفاظت مواد خطرناک، استانداردها و اسناد مورد نیاز ایمنی اماکن، تاسیسات، کارخانه ها، مراکز و نظایر آن کـه مرتبط با مواد خطرناک است، بر عهده واحد قانونی مربوط می باشد.
تبصره ـ با توجه بـه استقرار بخش خصوصی در شهرک ها و واحدهای صنعتی، تامین تجهیزات ایمنی و رفع آلودگی بـه عهده بخش خصوصی مربوط و نظارت و بررسی دوره ای تامین ایمنی و حفاظت مواد خطرناک بر عهده واحد قانونی مرتبط خواهد بود.
ماده 6 ـ درج اطلاعات کلیدی ایمنی، مخاطرات و اقدام اضطراری در مراحل بسته بندی و برچسب گذاری مواد خطرناک روی حامل/ ناوگان/ محصول مطابق ضوابط ملی الزامی می باشد.
در صورت فقدان ضوابط ملی، لازم است از استانداردها و ضوابط بین المللی استفاده شود. این اطلاعات می تواند شامل برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک، لوزی خطر، علایم استاندارد خطر، شماره شناسایی ماده، شماره کملر و مانند آن باشد
ماده 7 ـ دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون و وزارت راه و شهرسازی موظفند علاوه بر رعایت مفاد این آیین نامه نسبت بـه تامین ایمنی و نگهداری، تدوین و ابلاغ شیوه نامه ها، رویه های اجرایی و دستورالعمل های متناسب با نگهداری، حمل و مصرف مواد خطرناک در حوزه وظایف و قوانین دستگاه متبوع در تاسیسات مواد خطرناک یا اماکن پر خطر تحت مدیریت خود اقدام نمایند.
تبصره ـ برای نظارت بر فرایندهای واپایش (کنترل) در کلیه فعالیت های مرتبط با مواد خطرناک در سازمان ها، شرکت ها، کارگاه ها و انبارها، ساماندهی واحد/ بخش ایمنی، بهداشت و محیط زیست ضروری می باشد.
ماده 8 ـ مسئولیت تامین ایمنی در تاسیسات مواد خطرناک بر عهده مسئول تاسیسات و در اصناف، اماکن و مشاغل مشمول قانون نظام صنفی کشور بر عهده متصدی کالا و در فرایند حمل و نقل مواد خطرناک بر عهده متصدی حمل و نقل مطابق با ضوابط و دستورالعمل های مصوب و استانداردهای مربوط است.
تبصره 1 – تولیدکنندگان و وارد کنندگان مواد خطرناک موظف بـه تهیه برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک بر اساس استانداردهای مربوط هستند و لازم است این برگه در فرایند حمل، انبارش، مصرف و فروش مواد خطرناک درج شده باشد.
تبصره 2 – علامت گذاری پسماندهای هسته ای و پرتوی بر اساس مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور (سازمان انرژی اتمی ایران) صورت می پذیرد. همچنین علامت گذاری پسماندهای غیر هسته ای با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست انجام می گردد.
تبصره 3 ـ مسئولیت تامین ایمنی در تولید و بسته بندی مواد خطرناک بر عهده متصدی کالا و دستگاه مسئول مربوط می باشد.
ماده 9 ـ بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368 سازمان انرژی اتمی ایران واحد قانونی ناظر بر استفاده ایمن از انرژی هسته ای و منابع پرتوی کشور می باشد و در این راستا رعایت مقررات و ضوابط مصوب آن سازمان در انجام هرگونه فعالیت پرتوی در سطح کشور توسط بهره برداران و دارندگان پروانه/ مجوز الزامی است.
ماده 10 ـ کلیه دستگاه های اجرایی مرتبط با مواد خطرناک موظفند ظرف یک سال از تاریخ تصویب این آیین نامه، نسبت بـه تدوین برنامه آموزشی و برگزاری دوره های آموزشی ایمنی متناسب با مواد خطرناک برای تمامی کارکنان شاغل (اعم از رسمی، قراردادی، پیمانی و یا سایر عناوین همکاری) در تاسیسات مواد خطرناک، توسط مراکز ذی صلاح و مورد تایید دستگاه مسئول، اقدام نمایند. دوره های آموزشی گذرانده شده کارکنان در سوابق آموزشی ایشان درج می گردد.
تبصره 1 ـ واگذاری مشاغل مربوط بـه تاسیسات مواد خطرناک بـه افراد، منوط بـه گذراندن دوره آموزشی ایمنی متناسب با نوع ماده خطرناک است.
تبصره 2 – در خصوص دوره هایی کـه بـه تشخیص دستگاه مسئول نیاز بـه بازآموزی دارند، متناسب با برنامه آموزشی موضوع این ماده اقدام می گردد.
ماده 11 ـ دستگاه های اجرایی مسئول و همکار در حوزه مواد خطرناک، باید بـه نحوی در اسناد مناقصات و شرایط خصوصی قراردادها برنامه ریزی و اقدام نمایند کـه کارکنان مرتبط با حوزه مواد خطرناک در شرکت های مشاور و پیمانکار، بـه تشخیص دستگاه اجرایی مربوط موظف بـه ارایه گواهی نامه های مورد قبول یا شرکت در دوره های آموزشی و بازآموزی مورد نظر دستگاه مسئول و اخذ نمره قبولی گردند.
ماده 12 ـ کلیه دستگاه های مرتبط با حمل و نقل مواد خطرناک موظفند با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی نسبت بـه تعیین عناوین دوره های آموزشی و سر فصل های مورد نیاز متصدیان و رانندگان ناوگان حمل و نقل مواد خطرناک در حوزه تخصصی مربوط اقدام نمایند.
ماده 13 ـ بـه منظور کاهش سطح خطر در کلیه تاسیسات مواد خطرناک، دستگاه های اجرایی مربوط موظف بـه انجام مطالعات تحلیل مخاطرات فرایندی می باشند. تحلیل خطرات فرایندی حداقل باید با استفاده از روش های کیفی و کمی بر اساس استانداردها و رویه های عمل ملی و بین المللی، متناسب با نوع تاسیسات انجام گردد. این مطالعات باید در بازه زمانی حداکثر هفت ساله یا پس از تغییرات عمده در تاسیسات، بازبینی و بـه روزرسانی شود.
ماده 14 ـ دستگاه های بند (س) ماده (14) قانون و وزارت راه و شهرسازی در حیطه تخصصی و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط، موظف بـه احصای عناوین استانداردهای تخصصی مورد نیاز در حوزه مواد خطرناک می باشند. کلیه دستگاه های مذکور موظفند ظرف شش ماه پس از احصای عناوین استانداردهای ملی مورد نیاز، پیش نویس استانداردهای تخصصی خود را برای طرح و تصویب بـه سازمان ملی استاندارد ایران ارایه نمایند.
ماده 15 ـ سازمان موظف است با همکاری دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون، وزارت راه و شهرسازی، وزارت اطلاعات و شورای امنیت کشور ظرف یک سال از تاریخ تصویب این آیین نامه، سامانه ملی مواد خطرناک کشور را طراحی و راه اندازی نماید. تدوین شیوه نامه اجرایی بارگذاری اطلاعات در این سامانه بر عهده کارگروه مواد خطرناک موضوع ماده (51) این آیین نامه است کـه پس از تایید وزارت اطلاعات و شورای امنیت کشور لازم الاجرا می باشد. این سامانه دارای طبقه بندی امنیتی است و موارد امنیتی در ایجاد، نگهداری و بارگذاری داده ها، اطلاعات و دسترسی بـه آن باید توسط سازمان لحاظ شود.
تبصره 1 ـ دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی موظف بـه همکاری در تکمیل و بـه روزرسانی داده ها و اطلاعات سامانه ملی مواد خطرناک با رعایت مسایل امنیتی می باشند. سازمان های امدادی، وزارت اطلاعات، وزارت کشور (سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور) و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، سازمان پدافند غیرعامل کشور، استانداری ها، وزارت راه و شهرسازی، ستادکل نیروهای مسلح و کلیه دستگاه های مسئول و همکار مرتبط در فرایند مدیریت مواد خطرناک در صورت نیاز تخصصی و بر حسب ماموریت محول شده و متناسب با سطوح امنیتی باید امکان دسترسی بـه این سامانه را داشته باشند. سطح و شیوه دسترسی دستگاه های یاد شده تابع شیوه نامه موضوع این ماده است.
تبصره 2 ـ مسئولیت بـه روز رسانی بخش مواد شیمیایی در این سامانه بر عهده وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، نفت و نیرو در حیطه وظایف خود، در بخش مواد پرتوزا، بر عهده سازمان انرژی اتمی ایران، در بخش مواد زیستی و عفونی حوزه انسان، بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در بخش مواد زیستی و عفونی، سموم سنواتی و کودهای شیمیایی حوزه کشاورزی و دام، بر عهده وزارت جهاد کشاورزی، در بخش مواد منفجره، بر عهده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در بخش حمل و نقل و عبور (ترانزیت) مواد خطرناک، بر عهده وزارت راه و شهرسازی، در بخش پسماند خطرناک، بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست، در بخش حوادث و بانک اطلاعات اماکن پر خطر در این سامانه و در محدوده شهرها و اماکن مسکونی خارج از حیطه وظایف دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون بر عهده سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور و سازمان های امدادی و مسئولیت بـه روزرسانی بخش بانک اطلاعات انبارهای انباشت و واردات مواد خطرناک در این سامانه بر عهده گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی می باشد.
ماده 16 ـ واردات هرگونه مواد خطرناک بـه کشور باید با اخذ مجوزهای لازم از واحدهای قانونی مربوط صورت پذیرد و واحد قانونی صادر کننده مجوز نسبت بـه بارگذاری مجوز ورود، با در نظر داشتن ملاحظات امنیتی در سامانه موضوع ماده (15) این آیین نامه اقدام نماید.
ماده 17 ـ گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی، کلیه مواد خطرناک مشکوک و بلاتکلیف و مواد خطرناک فاسد شده ای کـه در مبادی ورودی کشور هستند و یا بـه پسماند مواد خطرناک تبدیل شده اند را با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و استعلام از دستگاه اجرایی صادر کننده مجوز واردات، ضمن رعایت آرایه (ماتریس) سازگاری یا تجانس شیمیایی در انباری ویژه کـه از قبل مکان یابی شده است، از سایر مواد جداسازی و انبارش نماید. دستگاه اجرایی صادر کننده مجوز واردات باید در حداقل زمان ممکن و متناسب با نوع مواد خطرناک ظرف یک ماه پس از آن نسبت بـه تعیین تکلیف این مواد اقدام کند.
تبصره ـ در خصوص مواد خطرناک بلاتکلیف و بلاتصدی کـه در انبارهای گمرک کشور باقی مانده اند، متناسب با سطح خطر مواد انبار شده و یا در صورتی کـه حداکثر سه ماه بـه تشخیص گمرک جمهوری اسلامی ایران و برگه اطلاعات ایمنی ماده خطرناک از مدت ماندگاری آنها در انبارها گذشته باشد، وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری وزارت کشور موظف است ضمن طراحی ساز و کار لازم جهت امحا، خروج یا هر عملیات دیگر بـه منظور رفع خطر را از طریق سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی کشور و گمرک جمهوری اسلامی ایران با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست با هماهنگی دستگاه مسئول، اقدام نماید.
ماده 18 ـ مسئولیت تامین ایمنی مواد خطرناک در مدت حمل با متصدی حمل دارای مجوز حمل کالاهای خطرناک و پس از تحویل، با مرجع تحویل گیرنده می باشد.
تبصره 1 ـ کلیه اطلاعات ایمنی و شرایط حفظ و نگهداری کالاهای خطرناک مرتبط با حمل و نقل، نگهداری، توزیع و مصرف آن، باید در قالب برگه مشخصات ایمنی کالا (MSDS) از ناحیه تولیدکننده یا صاحب کالا، قبل از آغاز حمل از ناحیه فرستنده کالا و قبل و یا همزمان با تحویل کالا بـه گیرنده کالا در مقصد ارایه شود.
تبصره 2 ـ در مدت زمان نگهداشت مواد خطرناک در گمرک، مسئولیت تامین ایمنی بـه عهده اداره امور گمرکی ذی ربط می باشد.
تبصره 3 ـ مسئولیت تامین ایمنی در هنگام حمل و نقل مواد پرتوزای وارداتی، مطابق مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور، بر عهده متصدی حمل و نقل و متصدی کالا می باشد.
ماده 19 ـ نظارت بر رعایت مقررات و ضوابط جاری کشور در موضوع حمل و نقل مواد خطرناک (داخلی و عبوری (ترانزیت)) مطابق با رویه های موجود بر عهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و وزارت راه و شهرسازی است. وزارت دفاع و پیشتیبانی نیروهای مسلح مسئولیت نظارت بر رعایت مقررات و ضوابط مربوط در حوزه های ذی ربط را دارا می باشد. سازمان ها و دستگاه های مرتبط ملزم بـه همکاری در نظارت و تامین و بـه روز نگه داشتن تجهیزات نظارتی متناسب بر اساس ماده خطرناک مرتبط در مرزبانی ها و اداره امور گمرکی مستقر در مرزها می باشند.
تبصره 1 ـ وزارت راه و شهرسازی و واحدهای قانونی مرتبط با مواد خطرناک ملزم بـه نظارت بر حمل و نقل مواد خطرناک از مبدا مرزهای رسمی کشور می باشند. سازمان امور گمرکی نیز موظف است در مرزهایی کـه مواد خطرناک وارد یا صادر می شود، محل نگهداری مناسب را مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی بـه تشخیص واحد قانونی مربوط تامین نماید.
تبصره 2 – در صورت فقدان یا کمبود تجهیزات پایش و بازرسی مواد خطرناک در مرزبانی یا گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان امور گمرکی موظف است با همکاری دستگاه اجرایی مسئول، بر اساس طبقه بندی نه گانه مواد خطرناک نسبت بـه تهیه و نصب تجهیزات مربوط اقدام نماید. هر یک از دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون و افراد حقیقی و حقوقی ذی نفع، با مسئولیت گمرک جمهوری اسلامی ایران و بـه تشخیص دستگاه مسئول، موظفند تجهیزات مربوط را برای پایش مواد در اختیار مرزبانی یا اداره امور گمرکی دستگاه مربوط قرار دهند.
تبصره 3 – اگر محموله ای بـه تشخیص واحد قانونی، مرزبانی و یا اداره امور گمرکی مربوط مشکوک بـه دارا بودن منبع/ مواد/ آلودگی هسته ای و یا پرتوزا باشد، مرزبانی و یا اداره امور گمرکی مربوط موظفند ضمن رعایت مقررات و ضوابط مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور و برقراری ایمنی و امنیت موقت محموله مشکوک، در خصوص انتقال بـه محل نگهداری ایمن با سازمان انرژی اتمی ایران هماهنگی لازم را بـه عمل آورند.
سازمان انرژی اتمی ایران موظف است پس از دریافت اسناد و مدارک محموله، در صورت تشخیص، تجهیزات و گروه تخصصی مربوط بـه ایمن سازی و مهار منابع پرتوزا را در کوتاه ترین زمان ممکن بـه مرزبانی و یا اداره امور گمرکی مربوط اعزام نماید. در این خصوص می توان بـه تشخیص و راهنمایی سازمان انرژی اتمی ایران، از ظرفیت گروه های آمادگی و مقابله محلی/ استانی مدیریت بحران استفاده نمود.
ماده 20 ـ حمل و نقل هرگونه ماده خطرناک در کشور در صورتی مجاز است کـه پروانه/ مجوزهای لازم از واحدهای قانونی مربوط اخذ شود و محموله مورد نظر دارای اسناد و برگه (فرم) های کالای خطرناک، برگه اطلاعات ایمنی، شرایط نگهداری و حمل و نقل استاندارد باشد.
ماده 21 ـ متصدی حمل و نقل موظف است قبل از صدور بارنامه، مجوزهای لازم را از مبادی ذی ربط مواد خطرناک دریافت نماید. متصدیان حمل و نقل جهت اخذ مجوز برای حمل و نقل و عبور مواد خطرناک پرتوزا از سازمان انرژی اتمی ایران، مواد منفجره از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، مواد مخدر با مصارف دارویی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مواد بیولوژیک (زیستی) حوزه انسان از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تاییدیه وزارت اطلاعات، مواد بیولوژیک (زیستی) و سموم شیمیایی حوزه کشاورزی و دام و طیور و نباتات و سموم سنواتی از وزارت جهاد کشاورزی، مواد سوختی و نفتی از وزارت راه و شهرسازی، پسماندهای حاصل از مواد خطرناک از سازمان حفاظت محیط زیست و مواد شیمیایی خطرناک از وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاییدیه وزارت اطلاعات اقدام نمایند. تمامی مجوزهای حمل داخلی و یا عبوری (ترانزیت) مواد خطرناک صادر شده توسط واحدهای قانونی مربوط بـه مواد خطرناک نه گانه مشمول این آیین نامه باید بر روی سامانه ملی مواد خطرناک پیش بینی شده در ماده (15) این آیین نامه توسط واحد صادرکننده مجوز بارگذاری گردد.
ماده 22 ـ حمل و ورود هرگونه مواد خطرناک در قسمت حمل مسافر وسایل نقلیه عمومی ممنوع می باشد. حمل مواد خطرناک در قسمت حمل بار وسایل نقلیه عمومی حسب مورد تابع مقررات و ضوابط ملی و بین المللی و با اخذ مجوزهای لازم از واحدهای قانونی مربوط است.
ماده 23 ـ وزارت راه و شهرسازی شش ماه پس از اعلام مناطق حساس محیط زیستی در مجاورت شبکه حمل و نقل جاده ای برون شهری توسط سازمان حفاظت محیط زیست، مسیرهای مجاز و ممنوع تردد مواد خطرناک را تعیین و طی برنامه زمان بندی با اولویت مسیرهای پرتردد نسبت بـه ایجاد توقفگاه های اضطراری وسایل نقلیه مواد خطرناک و انتشار نقشه موقعیت آنها اقدام نماید.
ماده 24 ـ مواد خطرناک صرفاً با مجوز دستگاه ذی ربط در انبارها و باراندازها نگهداری می شود و حریم ایمنی آن با سازه های مجاور با رعایت استانداردهای ملی و بین المللی صورت می گیرد. همچنین در مکان یابی انبارهای مواد خطرناک باید از چهار جهت دسترسی مناسب برای خودروهای سنگین آتش نشانی و امدادی برای استقرار بهینه در زمان رخداد حوادث و سوانح وجود داشته باشد و امکان سرایت آتش سوزی بـه املاک مجاور بـه حداقل میزان ممکن کاهش یابد.
تبصره ـ دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون موظفند پیش نویس استانداردها و مقررات لازم و مختص مراکز خرید و فروش و انبارهای مواد خطرناک و همچنین استانداردهای مرتبط با برچسب محیط زیستی مواد خطرناک را ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه تهیه و برای طرح و تصویب بـه واحدهای قانونی مربوط ارسال نمایند. استانداردهای ملی مربوط در بازه زمانی دو ساله برابر فرایند تدوین استانداردهای ملی مورد بازنگری قرار می گیرند.
ماده 25 ـ در کلیه مراحل خرید، فروش، نگهداری و توزیع اقلام شیمیایی و زیستی خطرناک، رعایت دستورالعمل اجرایی شماره 60/235928 مورخ 1399/10/02 موضوع ثبت شناسنامه، اخذ و نصب شناسه کالای شیمیایی و زیستی خطرناک ابلاغی وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط کارخانجات، کارگاه ها، مراکز صنعتی و تولیدی بخش خصوصی، مراکز فروش داخلی، واردکنندگان و صادرکنندگان، اتحادیه صنف مواد شیمیایی و دستگاه های اجرایی ذی ربط الزامی است.
ماده 26 ـ کلیه دستگاه های اجرایی مرتبط با مواد خطرناک و متصدیان کالا موظفند کالا، تجهیزات، انبار، محل تولید و نگهداری و همچنین فرایند توزیع و حمل و نقل مواد خطرناک و هرگونه خسارات احتمالی متناسب با سطح کمینه خطر بـه شخص ثالث و محیط زیست و کارکنان مربوط بـه خود را بیمه نمایند. صدور یا تمدید هرگونه مجوز فعالیت و پروانه تخصصی و فنی مواد خطرناک منوط بـه رعایت کلیه الزامات یاد شده می باشد.
تبصره ـ پوشش بیمه ای تاسیسات هسته ای و فعالیت های پرتوی مطابق با قوانین و مقررات مربوط می باشد.
ماده 27 – بـه منظور جبران بخشی از خسارت های وارد شده بـه محیط زیست ناشی از حوادث و سوانح مواد خطرناک و تصادفات رانندگی مرتبط با حمل و نقل، انتقال و انتشار ناخواسته مواد مذکور، اخذ پوشش بیمه ای توسط حاملان و متصدیان مواد خطرناک الزامی است. شرایط بیمه نامه ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و اخذ نظر از دستگاه های ذی نفع تهیه و پس از تصویب در شورای عالی بیمه لازم الاجرا می گردد.
تبصره ـ در حوادث منجر بـه انتشار آلودگی در محیط زیست، عامل ایجاد آلودگی باید کلیه هزینه های امحای مواد آلوده و پاک سازی منبع آلاینده محیط زیست را پرداخت نماید.
ماده 28 ـ رعایت مفاد کلیه موافقت نامه های بین المللی در خصوص مواد خطرناک کـه بـه تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، توسط دستگاه های مسئول الزامی است.
ماده 29 – مصرف کنندگان و صاحبان مواد خطرناک از جمله آلاینده های آلی پایدار، آزبست، فلزات سنگین شامل سرب، کادمیوم، کروم، آرسنیک، جیوه و ترکیبات آن در هر شکلی از ماده اولیه، محصول و یا پسماند و فاضلاب، موظف بـه جلوگیری از انتشار خارج از محدوده مجاز این آلاینده ها در منابع محیط زیستی هستند.
تبصره ـ تعیین حدود مجاز انتشار آلودگی در منابع محیط زیستی توسط سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری دستگاه های مربوط ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه تدوین و برای اجرا بـه واحد قانونی مربوط ابلاغ می گردد.
ماده 30 ـ وزارت کشور موظف بـه تعیین محل های دفن پسماندهای خطرناک بر اساس ضوابط ابلاغی سازمان حفاظت محیط زیست پس از تایید نهایی واحد قانونی مربوط می باشد. سازمان حفاظت محیط زیست موظف بـه نظارت بر حسن اجرای ضوابط مربوط است.
ماده 31 ـ تمامی پسماندهای خطرناک قبل از دفع نهایی، باید منطبق بر ضوابط و دستورالعمل های سازمان حفاظت محیط زیست و معیارهای هر گروه از مواد خطرناک نه گانه، توسط متصدیان کالا بی خطر یا کم خطر گردد.
تبصره 1 – ساز و کار لازم جهت دفع پسماندهای مواد پرتوزا توسط سازمان انرژی اتمی ایران با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست طبق ضوابط و استانداردهای مربوط در نظر گرفته می شود.
تبصره 2 – جمع آوری و امحای پسماندهای آفت کش ها، سموم سنواتی، کودها و داروهای مورد استفاده در بخش کشاورزی باید منطبق بر ضوابط و دستورالعمل ها و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست توسط وزارت جهاد کشاورزی صورت پذیرد.
ماده 32 ـ در مصرف مواد خطرناک در محیط های کار، رعایت حد مجاز مواجهه شغلی کارکنان با عوامل زیان آور شیمیایی ضروری است.
ماده 33 ـ مسئولیت هرگونه سهل انگاری در تامین و نگهداری و آماده بـه کار نگه داشتن تجهیزات ایمنی، اعلان و اطفای حریق متناسب با نوع ماده خطرناک بر عهده مسئول تاسیسات/ متصدی کالا/ متصدی حمل و نقل می باشد.
ماده 34 ـ در صورت فقدان تجهیزات لازم در داخل کشور برای تشخیص و رفع آلودگی توسط گروه های تخصصی مواد خطرناک در حوادث و سوانح، بر اساس تقسیم بندی نه گانه بند (6) ماده (1) این آیین نامه، ضروری است واحد قانونی مربوط تجهیزات لازم را با هماهنگی وزارت امور خارجه، گمرک جمهوری اسلامی ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان های مسئول هر یک از مواد خطرناک (مرتبط با مواد شیمیایی، زیستی (بیولوژیک) و پرتوزا) در کمترین زمان ممکن از مبادی ذی ربط وارد کشور کند و با رعایت مراحل ثبت اموال در قالب سازمان مرتبط، با قید فوریت بـه مکان مورد نظر برای استفاده منتقل نماید.
ماده 35 ـ کلیه دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون و متصدیان بناها و انبارهایی کـه در آنها مواد خطرناک نگهداری می شود، موظفند نسبت بـه تهیه طرح پاسخ بـه حوادث و سوانح محتمل ناشی از مواد خطرناک و تامین امکانات لازم با روش های منطبق بر ارزیابی های مخاطره (ریسک)، مربوط بـه بناها و انبارها اقدام نمایند. همچنین دستگاه های یاد شده باید نسبت بـه تهیه برنامه عملیات پاسخ بـه حوادث و سوانح ناشی از مواد خطرناک ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه اقدام و آن را بـه تایید سازمان برسانند.
تبصره 1 ـ در بحران های ناشی از مواد خطرناک در سطوح ملی و استانی در صورت تشخیص فرمانده عملیات طبق ماده (11) قانون، دستگاه تخصصی ذی ربط بـه عنوان فرمانده میدان و سایر دستگاه های اجرایی مربوط بسته بـه نوع ماده خطرناک، به عنوان دستگاه همکار اقدام می نماید.
تبصره 2 ـ مسئولیت پاسخ بـه شرایط اضطراری ناشی از مواد منفجره بر عهده ستادکل نیروهای مسلح می باشد.
تبصره 3 ـ مسئولیت پاسخ بـه شرایط اضطراری ناشی از مواد زیستی (بیولوژیک) حوزه انسان، کشاورزی و دام بـه ترتیب بر عهده وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهاد کشاورزی می باشد.
تبصره 4 ـ مسئولیت پاسخ بـه شرایط اضطراری داخل محدوده نیروگاه های هسته ای و تاسیسات هسته ای ناشی از وقوع حوادث و سوانح، بر عهده سازمان انرژی اتمی ایران طبق ضوابط موجود می باشد.
تبصره 5 ـ مسئولیت پاسخ بـه شرایط اضطراری ناشی از وقوع حوادث و سوانح داخل محدوده تاسیسات نفتی بر عهده وزارت نفت/ شرکت مالک و بهره بردار می باشد.
تبصره 6 – در صورت بروز حوادث و سوانحی کـه منجر بـه انتشار مواد پرتوزا بـه خارج از مرزها و نواحی تحت مسئولیت بهره برداران تاسیسات هسته ای و پرتوی می شوند، مطابق با طرح ملی آمادگی و مقابله با شرایط اضطراری پرتوی اقدام می گردد.
ماده 36 ـ مسئولیت پاسخ اولیه بـه حوادث و سوانح ناشی از کلیه مواد خطرناک در محدوده و حریم محل رخداد، تا زمان رسیدن مسئول، بر اساس مفاد این آیین نامه بر عهده واحد/ اداره/ سازمان آتش نشانی می باشد.
ماده 37 ـ در محدوده های روستایی کـه فاقد واحد آتش نشانی مستقر می باشند، درصورت وقوع حوادث و سوانح مربوط بـه مواد خطرناک کـه منجر بـه وقوع بحران می گردد، مسئولیت عملیات پاسخ مطابق ماده (11) قانون بر عهده فرمانده عملیات با همکاری دهیار می باشد. همچنین سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور موظف است نسبت بـه ایجاد ساز و کار لازم در جهت شناسایی داوطلبان بومی آتش نشان در سطح روستاها با مسئولیت دهیاران و ارایه آموزش های تخصصی بـه داوطلبان اقدام نماید.
تبصره ـ مسئولیت تامین تجهیزات حوزه پاسخ بـه حوادث ناشی از مواد خطرناک و آموزش های لازم در این خصوص بـه دهیاران در حوزه مواد خطرناک در محدوده روستاها بر عهده وزارت کشور (سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور) از طریق دهیاری ها می باشد.
ماده 38 ـ مسئولیت پاسخ بـه حوادث و سوانح ناشی از مواد خطرناک در بنادر، خارج از شمول ماده (11) قانون حفاظت از دریاها و رودخانه های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی بـه مواد نفتی مصوب 1389 و طرح ملی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی های نفتی و مواد خطرناک و سمی در دریا و رودخانه های قابل کشتیرانی موضوع تصویب نامه شماره 22236/ت58489هـ مورخ 1400/03/01، بر عهده دستگاه متولی ماده خطرناک در بنادر مذکور با همکاری سازمان بنادر و دریانوردی می باشد.
ماده 39 ـ سازمان با مشارکت دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون و وزارت راه و شهرسازی، موظف است ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، دستورالعمل و ضوابط مشخص جهت تعیین تکلیف مسئولیت سازمان ها و دستگاه های مسئول بـه منظور امدادرسانی بـه وسایل نقلیه حامل مواد خطرناک در زمان وقوع حوادث و شرایط اضطراری ازجمله حوادث جاده ای حامل ها و ناوگان مواد شیمیایی خطرناک مانند واژگونی نفت کش ها، تامین تجهیزات بـه منظور اطفای حریق در زمان آتش سوزی و انفجار، کمک های اولیه و امداد و نجات بـه مصدومین، جمع آوری و پاک سازی پسماندها و انتشار مهار نشده مواد خطرناک در محورهای مواصلاتی و جاده های کشور را تدوین و ابلاغ نماید.
ماده 40 ـ دستگاه های مسئول در عملیات پاسخ بـه وقوع حوادث و سوانح مواد خطرناک، در صورت تشخیص و نیاز بـه اطلاعات مربوط بـه هواشناسی متاثر از انتشار مواد خطرناک، موظف بـه استعلام از سازمان هواشناسی کشور می باشند و سازمان هواشناسی کشور موظف بـه همکاری و ارایه پاسخ مربوط در کوتاه ترین زمان ممکن می باشد.
ماده 41 ـ در صورت بروز حوادث منجر بـه انتشار مواد خطرناک، مطابق با سطح بندی حوادث و سوانحی کـه منجر بـه بحران می گردد، مسئولیت جمع آوری مواد و پسماندهای آلوده و خطرناک و نیز پاک سازی محیط زیست متناسب با سطح و نوع بحران، توسط فرمانده عملیات پاسخ و مطابق با طرح ها و برنامه های مصوب و ماده (11) قانون و برنامه تعیین و انجام فرآیندهای نظارت سازمان حفاظت محیط زیست صورت می پذیرد. همچنین اداره کل مدیریت بحران استانداری ها، مسئولیت نظارت و هماهنگی با سازمان های مسئول صادر کننده مجوز بهره برداری به منظور جلوگیری از ادامه انتشار مواد در محیط و پاک سازی محل را خواهد داشت.
ماده 42 – بـه منظور ساماندهی اماکن و اشخاص فاقد پروانه تخصصی و فنی مواد خطرناک، وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است نسبت بـه بررسی و در صورت تایید مدارک نسبت بـه صدور مجوز فعالیت صادرات، واردات، میزان خرید مجاز، مصرف و یا توزیع این مواد با رعایت اسناد بالادستی امنیتی کشور از جمله مصوبات شورای امنیت کشور برای کلیه صنایع مصرف کننده یا توزیع کننده مجاز مواد خطرناک اقدام نماید و در صورت عدم تایید مدارک و ادامه فعالیت اماکن و اشخاص فاقد پروانه تخصصی و فنی مواد خطرناک نسبت بـه جمع آوری آنها با همکاری وزارت کشور اقدام نماید.
تبصره 1 ـ متصدی کالا موظف است هر ساله نسبت بـه درخواست بازدید فنی و تمدید پروانه بهره برداری ایمن اقدام نماید. در صورتی کـه نوع مواد خطرناک تولیدی و یا نگهداری شده توسط متصدی کالا تغییر نماید و یا در وضعیت دارنده پروانه بهره برداری تغییری ایجاد گردد، متصدی کالا موظف است نسبت بـه درخواست بازدید فنی و اخذ گواهی نامه ایمنی جدید از وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام نماید. دستگاه های صادر کننده مجوز موظف بـه نظارت دوره ای پروانه بهره برداری متصدیان کالا می باشند.
تبصره 2 ـ صدور مجوز در خصوص مؤسسات پژوهشی، درمانی و مراکز پزشکی، دامپزشکی و گیاه پزشکی دارای مواد خطرناک، پس از اخذ مجوز از دستگاه مسئول، پروانه کار متقاضی بـه ترتیب از سوی وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهاد کشاورزی صادر خواهد شد.
ماده 43 ـ متصدیان کالا، حمل و نقل و توزیع مواد خطرناک موظفند موارد زیر را در کوتاه ترین زمان ممکن متناسب با نوع ماده خطرناک بـه واحد قانونی مربوط بـه شرح زیر اعلام کنند:
1 ـ توقف یا تعلیق بهره برداری از مواد خطرناک و اعلام بـه دستگاه مسئول صادر کننده پروانه.
2 – مفقود شدن و یا سرقت مواد خطرناک و اعلام بـه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و دستگاه مسئول تخصصی.
3 ـ هرگونه شرایط منجر بـه حوادث و سوانح، اخلال، عیب و یا تغییرات در رابطه با مواد خطرناک کـه احتمال افزایش مخاطرات بالقوه برای جان افراد را در برداشته باشد و اعلام برای پاسخ اولیه بـه واحد/ اداره/ سازمان آتش نشانی.
4 ـ سوانح ناشی از بهره برداری از مواد خطرناک و اعلام برای پاسخ اولیه بـه واحد/ اداره/ سازمان آتش نشانی.
ماده 44 ـ در صدور مجوز ساخت هرگونه بنا با کاربری مسکونی، تجاری، تفریحی و اراضی با کاربری عمومی از قبیل فضای سبز در اطراف تاسیسات و تجهیزات مرتبط با مواد خطرناک، لازم است کلیه مفاد آیین نامه اجرایی قانون تعیین حریم حفاظتی امنیتی اماکن و تاسیسات کشور موضوع تصویب نامه شماره 22871 – 97 /م/ت52244هـ مورخ 1397/07/17رعایت گردد.
ماده 45 – بهره برداری از تاسیسات مواد خطرناک منوط بـه انجام بازبینی ایمنی پیش از راه اندازی تاسیسات مذکور توسط بهره برداران مواد خطرناک یا مشاور ذی صلاح می باشد.
ماده 46 – شهرداری ها موظفند ضمن بررسی مجوزهای لازم جهت صدور پروانه ساختمانی مربوط بـه اماکن مواد خطرناک، نسبت بـه بازبینی دوره ای مجوزهای صادر شده از دستگاه مربوط اقدام نمایند.
ماده 47 ـ در صورت عدم رعایت ضوابط و دستورالعمل های مندرج در این آیین نامه، برابر با ضوابط و مقررات سازمان ها و دستگاه ها در تولید، مصرف، نگهداری و حمل مواد خطرناک، با متخلفان برخورد خواهد شد.
ماده 48 ـ در صورت تخلف شرکت های خصوصی از مقررات و ضوابط این آیین نامه، با اعلام واحد قانونی مرتبط، دستگاه مسئول موظف است طبق مقررات و ضوابط مربوط، نسبت بـه صدور اخطار مهلت دار و یا لغو/ تعلیق پروانه/ مجوز شرکت خاطی اقدام لازم را بـه عمل آورد. رفع تعلیق صرفاً منوط بـه انجام اقدامات اصلاحی با تایید واحد قانونی مربوط می باشد.
ماده 49 ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است در چهارچوب ماده (96) قانون کار مصوب 1365 ، کارگاه های مشمول قانون کار را از حیث رعایت ضوابط نگهداری، حمل و مصرف مواد خطرناک در محیط های کار مورد بازرسی مستمر قرار دهد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، در چهارچوب آیین نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار و سایر قوانین و مقررات مربوط اقدام مقتضی را اعمال نموده و حسب مورد بر اساس گروه ماده خطرناک موضوع را بـه واحد قانونی ذی ربط گزارش دهد.
ماده 50 ـ سازمان موظف است با همکاری دستگاه های ذی ربط، نسبت بـه تبیین حدود و وظایف هر یک از سازمان ها و نهادهای مسئول برای جلوگیری از وقوع حوادث و سوانح ـ در چهارچوب وظایف قانونی آنها ـ و تدوین ساز و کار اجرایی مناسب در زمان سرقت، مفقود شدن و هرگونه سوء استفاده احتمالی از مواد خطرناک اقدام نماید.
ماده 51 ـ کارگروه مواد خطرناک با حضور نمایندگان دستگاه های موضوع بند (س) ماده (14) قانون و وزارتخانه های راه و شهرسازی و کشور و سازمان های حفاظت محیط زیست، ملی استاندارد ایران و مدیریت بحران کشور تشکیل می گردد. کارگروه مذکور تهیه و ابلاغ دستورالعمل های مورد نیاز مربوط بـه این آیین نامه، تدوین و بـه روز رسانی فهرست مواد خطرناک و هماهنگی و نظارت بر دستورالعمل هایی کـه توسط دستگاه های مسئول تهیه می شود را بر عهده دارد. دبیرخانه کارگروه مواد خطرناک در سازمان مستقر و رییس این کارگروه رییس سازمان است.
ماده 52 ـ وزارت راه و شهرسازی موظف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه با همکاری کارگروه مواد خطرناک و سازمان، نسبت بـه تهیه و بـه روز رسانی دستورالعمل های اجرایی حمل و نقل جاده ای، دریایی، هوایی و ریلی مواد خطرناک اقدام نماید.
ماده 53 ـ دستگاه های اجرایی متولی این آیین نامه موظفند پیشنهادهای مربوط بـه اعتبارات مورد نیاز اجرای آیین نامه را پس از تایید سازمان، بـه سازمان برنامه و بودجه کشور برای پیش بینی در لوایح بودجه سنواتی ارایه نمایند.
ماده 54 ـ مسئولیت تامین ایمنی و پاسخ بـه فرایند خرید، تولید، نگهداری و حمل و مصرف مواد خطرناک مرتبط با موارد نظامی در نیروهای مسلح بـه عهده نیروهای مسلح و تابع مقررات مربوط است و مشمول این آیین نامه نمی باشد.
ماده 55 ـ نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه بر عهده سازمان است و تمامی دستگاه های ذی ربط در حوزه کاری خود موظف بـه نظارت دقیق در این زمینه بوده و موظفند گزارش نظارت خود را به طور سالانه مطابق قالب درخواستی بـه سازمان منعکس نمایند.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر